معرفی :
به طور كلی در تهران دو نوع محله ی حسن آباد-زرگنده و حسن آباد قرار دارد كه یكی در منطقه ی ۳ و دیگری در منطقه ۱۱ است. با ما همراه باشید تا شما را با این دو محله آشنا كنیم.
تاریخچه :
در گذشته محله ی حسن آباد زرگنده جایگاه سفارت خانه روسیه بود و روس های زیادی در آن زندگی می‌كردند و در نتیجه ی همین حضور محمد علی شاه قاجار در سال ۱۳۲۷ قمری به این سفارت خانه پناهنده شد. لغت زرگنده به طور كلی به معنی انباشته از زر است. وجود سفارت روسیه در این منطقه آن را به محلی برای رفت و آمد روس ها تبدیل كرده بود و از این نظر محله ی حسن آباد-زرگنده شهرت زیادی داشت و بسیاری از افراد به آن رفت و آمد داشتند.
این منطقه كه اكنون در جنوب تهران قرار دارد ولی در گذشته در شمال غرب تهران بوده است. محله ی حسن آباد در گذشته یك باغ بزرگ بوده كه به میرزا یوسف آشتیانی تعلق داشته و یك استخر بزرگ در آن وجود داشته كه این استخر اكنون به سفارت ایتالیا تبدیل شده است. مستوفی الممالك نیز تمام زمین های این قسمت شامل بهجت آباد و از آنجا تا یوسف آباد ونك و اوین را خرید و بعد از مرگش این زمین ها بین ورثه تقسیم شد و باغ بزرگی در این منطقه بوجود آمد كه مستوفی الممالك آن باغ را براساس نام پسرش حسن نام نهاد و پس از مرگ مستوفی الممالك این باغ به مردم فروخته شد و درنهایت به شكل مسكونی امروزی درآمد. در میدان حسن آباد در گذشته قبرستانی هم وجود داشته كه بعدها تبدیل به آتش نشانی شد. لازم به ذكر است كه میرزا كوچك خان جنگلی سردار جنگل نیز در این گورستان دفن شده بوده و بعد ها به رشت برده شد. گرمابه ای نیز در گذشته در این میدان وجود داشته كه آن هم به قسمتی از ساختمان آتش نشانی تبدیل شده است.
بافت انسانی :
محله ی حسن آباد منطقه ۱۱ در گذشته جزو مناطق اعیان نشین تهران بود؛ اما اكنون در جنوب تهران قرار گرفته است.
اهالی محله ی حسن آباد-زرگنده را در ابتدا افرادی تشكیل دادند كه از شكرآب سمت آهار و اوشان به این قسمت آمدند و در اینجا سكنی گزیدند. بافت ساختمان های منطقه ی ۳ از سال ۱۳۴۴ به بعد پیشرفت كرد و ساختمان های آن از نوع جدید و معاصر است. منطقه ی ۳ در واقع در شمال شرقی شهر تهران قرار دارد. منطقه ۳ با مناطق ۴،۲، ۶ و ۷ مرز دارد و همسایه است و بیشتر افراد آن از افراد متوسط به بالا هستند. جمعیت محله حسن آباد حدود ۳۴۲۵۰ نفر است. درواقع در گذشته این محله به دلیل داشتن باغ ها و قنات های فراوان بسیار خوش آب و هوا بوده است. در واقع بخش از بافت محله ی حسن آباد-زرگنده قدیمی است و از افرادی تشكیل شده اند كه از قبل در این منطقه ساكن بودند و بخش نیز مربوط به مهاجران است. از دیگر مشكلات مردم محله زرگنده نبود سیستم فاضلاب در این منطقه است. بزرگراه صدر در شمال محله زرگنده، خیابان شهید دستگردی در جنوب آن و خیابان شریعتی در شرق آن قرار دارد هم چنین بزرگراه مدرس نیز در غرب حسن آباد-زرگنده قرار گرفته است. پیش بینی می شود با حل كردن این مشكلات در محله حسن آباد-زرگنده این منطقه به یك منطقه ی اداری، فرهنگی تبدیل شود و افق های روشنی در انتظار این محله است.
محدودیت ترافیكی :
توجه داشته باشید حسن آباد منطقه ی ۱۱ و خیابان های اطراف آن مانند خیابان وحدت اسلامی در منطقه ترافیكی بوده و یك طرفه هستند و برای رفتن به این مناطق بهتر است از وسایل نقلیه ی عمومی استفاده كنید.
حسن آباد- زرگنده نیز از نظر ترافیكی در محدوده ی ترافیكی قرار نگرفته است و مردم این منطقه به راحتی می توانند در آن رفت و آمد كنند.
دسترسی به اتوبوس و تاكسی :
شما می توانید برای رسیدن به میدان حسن آباد به راحتی در میدان انقلاب سوار تاكسی و اتوبوس شوید و به این منطقه برسید.
برای رسیدن به حسن آباد-زرگنده نیز می توانید در خیابان شریعتی، نبش كوچه رازی سوار اتوبوس شوید و در همان منطقه تاكسی های زیادی هم وجود دارند كه شما را به این محله می رسانند. از جمله مزایا و نقاط قوت محله ی زرگنده درواقع نزدیكی آن به بزرگراه های اصلی و مراكز شهری است.
دسترسی به مترو :
اگر در میدان انقلاب سوار خط ۴ مترو شوید به راحتی به میدان حسن آباد خواهید رسید. لازم به ذكر است كه در ایستگاه انواع امكانات رفاهی مانند پله برقی، دفتر اشیاء گم شده، آب سردكن، سوپرماركت و دفتر پلیس مترو وجود دارد.
پمپ بنزین :
در هر دو منطقه حسن آباد پمپ بنزین های زیادی وجود دارد و از لحاظ دسترسی به پمپ بنزین مشكلی وجود ندارد.
امكانات :
میدان حسن آباد در منطقه ۱۱ از مناطق تاریخی و زیبای شهر تهران است كه ساختمان هایی موسوم به هشت گنبد در آن وجود دارد كه زیبایی خاص و منحصر به فردی به آن بخشیده اند به اندازه ای كه اگر عكس آن را جلوی یك نفر بگذارید شاید فكر كند این ساختمان ها خارج از ایران قرار دارد. نام این میدان پس از انقلاب به میدان سی و یك شهریور تغییر نام داد. این ساختمان های زیبا توسط قلیچ باقلیان و لئون تادوسیان ارمنی ساخته شده است. به تازگی ساختمان ها وضعیت بهتری پیدا كرده اند و خیابان های این قسمت نیز سنگفرش و باز سازی شده اند. در سال های پیش اعتراضات زیادی در پی ساخت ساختمان بانك ملی و تخریب این قسمت انجام شد.
باغ های زیادی در حسن آباد منطقه ۳ وجود دارد و وقتی از زرگنده به سمت الهیه برویم تعدادی از باغ ها را مشاهده خواهیم كرد كه متعلق به ورثه خانم فخرالدوله هستند. منزل حشمت الدوله و حاجی رئیس التجار و اقبال الدوله نیز در حسن آباد-زرگنده وجود دارد. از دیگر خانه های تاریخی منطقه زرگنده می توان به منزل سعدالملك اشاره كرد. عشایر زیادی هم در محله حسن آباد-زرگنده مستقر بوده اند. درخیابان ظفر خیابان گوی آبادی خیابان دلیری سرای محله حسن آباد زرگنده نیز فعالیت هایی مانند تدریس خیاطی انجام می شود. متاسفانه در بعضی از مناطق زرگنده معتادانی وجود دارد كه باید فكری به حال آن ها شود و از سطح منطقه جمع آوری گردند.
آستانه مبارك امامزاده اسماعیل (ع) و محوطه كارخانه رنگ سازی از دیگر مناطق معروف محله ی حسن آباد –زرگنده به حساب می آیند.
در میدانی كه در محله حسن آباد منطقه ۱۱ قرار دارد انواع مغازه ها از نوع كاموا فروشی، لوازم یدكی، قفل فروشی و سیسمونی وجود دارد و مردم منطقه از نظر دسترسی به فروشگاه با مشكلی مواجه نیستند.
محله ی حسن آباد زرگنده نیز از نظر مغازه و فروشگاه با مشكلی مواجه نیز و از طلافروشی و جواهر فروشی گرفته تا انواع مغازه های سوپرماركت و بانك ها در آن وجود دارند. درمانگاه های زیادی مانند درمانگاه خیریه سلمان فارسی، درمانگاه خیریه رئوف، درمانگاه خصوصی ونك، درمانگاه خصوصی شایان و … نیز در نزدیكی محله حسن آباد-زرگنده قرار گرفته اند.