شیراز، شهری كه با فرهنگ و تمدن غنیاش همیشه مورد توجه بوده است. مردمان خونگرم و خوش صحبت این شهر تاریخی، آدمهایی هستند كه در عمق عشق و احساستان مینشینند و تا مدتها در خاطرتان میمانند. در هر شهری با هر قومیت و هر فرهنگی، بعضی باورها و اعتقادات بین مردم وجود دارد كه ممكن است شگفتانگیز، دوستداشتنی یا حتی عجیب و باورنكردنی به چشم بیاید.
وقت آن است به شیراز بروید و از زیباییهای این شهر و مردمش آرامش بگیرید. مهم نیست شمال هستید یا جنوب، گلستان هستید یا بندرعباس، بلیط بگیرید و در یكی از هتل های شیراز اتاق رزرو كنید. با بلیط لحظه آخری بندرعباس شیراز خودتان را به شیراز برسانید و از مراسمات مختلف بازدید كنید. در این مطلب باورها و آداب و رسوم مردم شیراز در مناسبتهای مختلف را به شما میگویم.
اعتقادات و باورهای شیرازیها
بعضی اعتقادات عمومی هستند و بعضیها به یك قومیت یا مردمان یك شهر محدود میشود. مردم شیراز هم به بعضی چیزها باور دارند كه ممكن است تا حالا نشنیده باشید و باورش برای شما سخت باشد.
برای مثال، بعضی شیرازیها اعتقاد دارند اگر آینه عروس بشكند، عروس خوشبخت نمیشود. یكی از اعتقادات دیگر مردم شیراز این است كه اگر عروس را به عقد داماد در بیاورند؛ اما برایشان عروسی نگیرند، یكی از اقوام عروس یا داماد به زودی میمیرد.
آداب و رسوم مردم شیراز در نوروز
عید نوروز، عید مهمی است كه سراسر ایران آن را جشن میگیرند و هر شهر تداركات خودش را برای نوروز دارد. اگر در نوروز به هتل های شیراز بروید احتمالا شانس دیدن بعضی از این مراسمات را دارید.
عروسی درخت بهار نارنج
شاید آوازه عروسی درخت بهار نارنج به گوشتان خورده باشد؛ این عروسی فقط مخصوص آن درختانی است كه نارنج كم بدهند یا اصلا محصولی نداشته باشند. در این مواقع صاحبخانه برای درخت بهار نارنج عروسی میگیرد. مردم بر این باورند كه بعد از این عروسی، درخت بهار نارنج سال بعد حتما محصول زیادی میدهد.
قدم اول دعوت مهمانان است؛ صاحبخانه، همسایههایش را به عروسی دعوت میكند. وقتی هنگام عروسی درخت بهار نارنح همگی دور هم جمع شدند، زن خانه ارهای برمیدارد و شاخههای درخت را میبرد؛ یكی از زنان همسایه هم ضامن درخت میشود. بعد از آن، تور نازكی روی درخت میكشند و شكر پنیر میپاشند؛ كل میزنند، واسونك میخوانند و خلاصه حسابی برای درخت بهار نارنج سنگ تمام میگذارند.
آب مقدس حوض ماهیها
احتمالا دیدهاید یا شنیدهاید كه مردم در حوض سكه میاندازند تا آرزوهایشان برآورده شود. البته این تنها باوری نیست كه در مورد این حوض ماهیها وجود دارد.
تا 50 سال پیش در استان فارس، سه حوض ماهی در شیراز، فسا و زرقان وجود داشت؛ اما متاسفانه حالا حوض ماهی فسا خشك شده است. بر اساس نوشتههای ابن بطوطه، سعدی خودش این حوض هشت ضلعی را در شیراز ساخته است. یك سری مراسم و باورها تا قبل از سال 1327 شمسی خیلی جدی و اجرای آنها ضروری بود.
تا آن زمان مردم 40 روز بعد از عید نوروز جلوی آرامگاه سعدی جمع میشدند و آش نذری میپختند و از بامداد تا شب شادی میكردند. مردم بر این باور بودند كه یك ماهی قرمز كه یك حلقه طلایی در بینی دارد؛ داخل حوض ماهیها زندگی میكند، در آن بالا میپرد و آرزوها را برآورده میكند. البته امروزه هم مردم در این حوض سكه میاندازند تا آرزوهایشان برآورده شود؛ اما مثل قبل آداب و رسوم خاصی ندارد.
باورهای دیگر درباره این حوض این است كه، عدهای باور دارند صاحب آب حوض، امام حسن(ع) است. عدهای دیگر عقیده دارند این آب مشكلات و گرفتاریها را حل میكند. عدهای میگویند اگر نامهای به امام زمان بنویسیم و در این حوض بیاندازیم او حتما خواهد دید. بعضیها باور دارند اگر دختران یا پسران دست و صورت خود را با این آب بشویند، بختشان باز میشود و ازدواج میكنند.
باورها و رسوم درباره مراسم عروسی
بیایید از خواستگاری شروع كنیم. همان ابتدا برای خواستگاری، اول مادر و خواهر داماد به خانه خانواده دختر میروند. اگر عروس و خانوادهاش با این وصلت راضی باشند، برای مادر و خواهد داماد چای و شربت میآورند؛ اما اگر ناراضی باشند فقط به آنها چای تعارف میكنند. اینجاست كه خانواده داماد متوجه مخالف خانواده عروس میشوند.
رخت برون
یكی از مراسماتی كه در طول دوران عروسی در شیراز برگزار میشود، رخت برون است. در این مراسم، دوستان و خانواده عروس و داماد جمع میشوند و خانواده داماد كه همراه خودشان پارچه و خیاط آوردهاند، برای عروس لباس میدوزند. البته در این مراسم مادر داماد هدیه مخصوصی را به عروس خانم هدیه میدهد.
دست بوسون
این مراسم برای بعد از عقد است. اینطور كه داماد بعد از عقد همراه چند نفر از بزرگان فامیل به خانه عروس میروند و دست مادرزن خودش را میبوسد؛ مادر عروس هم اینجا هدیهای به داماد میدهد.
آداب و رسوم مردم شیراز در شب یلدا
شب یلدا بلندترین شب سال است كه اكثر ما دور هم جمع میشویم و فال حافظ میگیریم. شیرازیهای شیرینزبان علاوه بر این، تداركات دیگری هم برای شب یلدا آماده میكنند.
برای شب یلدا، آنها سفره مهمانی خاصی پهن میكنند كه روی آن عكسی از حضرت علی، آینه، شمع، دو گل لاله، اسفند و تنقلات مختلف دیده میشود. معمولا برای شب یلدا، شیرازیها به مهمانان خود هویجپلو به همراه كشمش، رب و مغز گردو میپزند كه به گفته مردم محلی، بسیار لذیذ است.
در آخر
بلیط لحظه آخری بندرعباس شیراز كه اول مطلب به آن اشاره كردم را اگر هم نگرفتید موردی ندارد؛ بندرعباس پر از زیباییهای دیدنی و نفسگیر است. اگر راهتان به شیراز خورد یا قصد سفر به شیراز را داشتید حتما وقتی بروید كه این مراسمات پر از شادی برگزار میشوند. یادتان نرود در هر سفری مهم حال خوب شماست؛ سفرتان به هر جای جهان سلامت.