لوله استیل به لطف كیفیت بالا، خواص بینظیر و شكل كاربردی كه دارد در صنعت ماده ای پرمصرف است اما قیمت نسبتا زیاد آن باعث شده تولیدكنندگان به منظور كاهش قیمت تمام شده ی محصول تولیدی خود به دنبال جایگزینی ارزان قیمت باشند. اما چه لولهی می تواند جایگزین این مقطع بینظیر باشد؟ خواص این نمونه جایگزین شده تا چه حد شبیه به لوله استیل است؟ آیا اختلاف زیاد قیمت لوله استیل با نمونه های جایگزین بی دلیل و توجیه ناپذیر است؟ در ادامه با بررسی خواص لوله استیل و نمونه های جایگزین و بررسی علت این اختلاف قیمت به تمامی سوال های طرح شده پاسخ خواهیم داد.
خواص و ویژگی های لوله استیل
استیل آلیاژی از آهن یا به عبارت بهتر استیل حاصل تركیب آهن، كربن، نیكل و كروم است. به طور معمول آهن و انواع آلیاژهای آن چون فولاد، در معرض اكسیژن دچار تغییرات شیمیایی چون اكسیداسیون می شوند چرا كه تمایل زیادی به تركیب شدن با سایر عناصر دارند. خواص تركیب جدیدی كه به طور خاص از واكنش آهن با اكسیژن به وجود می آید به نسبت تركیب قبلی به میزان چشم گیری تغییر می كند. اكسیداسیون، آهن سخت را به فلزی قهوه ای-قرمز تبدیل می كند كه كم كم با ادامه ی فرآیند اكسیداسیون متلاشی شده و استحكام خود را از دست می دهد. البته باید به این نكته توجه داشت كه مقاطع فولادی سبك به ویژه محصولات مجموعه‌های معتبری چون گروه صنعتی صبا قابلیت آبكاری دارد كه تا حد زیادی فولاد را دربرابر زنگ زدگی محافظت میكند.اما استیل با هدف مقاوم كردن فولاد در برابر زنگ زدگی و خوردگی تولید شده است. كروم موجود در آلیاژ استیل پیش از آهن با اكسیژن تركیب شده و تولید كروم اكسید می كند اما كروم اكسید نه تنها چون زنگ آهن تركیبی سست نیست بلكه بعد از واكنش، سطحی صیقلی و منسجم ایجاد می كند كه اجازه ی عبور اكسیژن به لایه های زیرین را نمی دهد و به این شكل مانع از بین رفتن قطعه می شود. كروم اكسید لایه ای نقره ای و براق است كه بر زیبایی ظاهری قطعه هم می افزاید.
در مورد خواص آن ها می توان گفت، لوله استیل دكوراتیو فرآیندپذیر هستند، سطح زیبایی دارند كه بدون پرداخت كاری هم مناسب تولید محصولات تزئینی است، مقاومت بالایی در برابر خوردگی دارند. سطح زیبا و مقاوم این آلیاژ باعث شده در اكثر مواقع به شكل خام برای تولید استفاده بشود در نتیجه نبود ناخالصی های سطحی آلیاژ را ۱۰۰% قابل بازیافت و سازگار با محیط زیست میكند.
بهترین جایگزین ارزان قیمت لوله استیل
فولاد تركیب آهن و كربن است. از شمش فولاد تحت نورد گرم ورق سیاه تولید می شود. لوله هایی كه از این ورق تولید می شوند در صنعت با نام لوله سنگین شناخته می شوند گر چه قیمت ورق سیاه و تبع آن قیمت لوله سنگین اختلاف زیادی با لوله استیل دارد اما خواص آن ها از كیفیت سطح تا فرآیند پذیری كاملا متفاوت است به همین خاطر لوله سنگین به هیچ وجه نمی تواند جایگزین لوله استیل باشد. برای اصلاح خواص، ورق سیاه تحت فرآیند دیگری به نام نورد سرد قرار می گیرد. محصول این مرحله ورقی براق، زیبا، فرآِیند پذیر با ابعاد و اندازه های دقیق به نام ورق روغنی است كه بر خلاف لوله استیل ضدزنگ نیست. گرچه قیمت ورق روغنی بیشتر از ورق سیاه است اما هنوز اختلاف بسیار زیادی با ورق استیل دارد. برای ضد زنگ كردن لوله مبلی عموما از دو نوع آبكاری استفاده می شود. ۱. گالوانیزاسیون كه مقاومت خوبی در برابر خوردگی ایجاد می كند اما سطح زیبایی ندارد. ۲. آبكاری نیكل كروم كه هم مقاومت بالایی در برابر خوردگی و زنگ زدگی دارد و هم سطح آن به حد كافی براق و زیبا است. قیمت لوله استیل حدودا چهار برابر قیمت لوله سبك است به همین خاطر حتی با اضافه شدن هزینه ی آبكاری، استفاده از لوله سبك به جای لوله استیل از نظر مالی به صرفه تر است.
علت قیمت زیاد لوله استیل
شاید بتوان گفت قیمت زیاد لوله استیل سه دلیل دارد. اول تركیبات آلیاژ ، دوم خواص و سوم میزان تقاضا برای این محصول. همان طور كه پیش تر هم به آن اشاره كردیم استیل از تركیب آهن، كربن، كروم، نیكل و تعدادی عناصر دیگر تولید می شود. كروم حدودا ۱۰.۵% وزن آلیاز را تشكیل می دهد. با توجه به این كه كروم فلزی به نسبت گران قیمت است درصد بالای آن در آلیاژ باعث می شود خود تركیبات فارغ از فرآیند تولید قیمت زیادی داشته باشد. لوله استیل مقطعی بی نقص است بی شك خود این خواص و ویژگی های مناسب و بی نظیر ارزش افزوده ای ایجاد می كند و تا حدی باعث افزایش قیمت پروفیل استیل به نسبت سایر محصولات می شود. به واسطه ی خواص خوب و كاربردی، تقاضا برای این مقطع بسیار زیاد است. همان طور كه می دانید در تمامی بازارها پیشی گرفتن تقاضا بر عرضه باعث افزایش قیمت ها می شود.
جمع‌بندی
شاید از لوله مبلی با ایجاد تغییرات و انجام آبكاری برای اصلاح خواص بتوان به عنوان جایگزین لوله استیل استفاده كرد اما قطعا این دو محصول ۱۰۰% مشابه نخواهند بود. كروم بخشی از آلیاژ استیل است به همین خاطر به راحتی از بین نمی رود اما آبكاری لایه ای ثانویه است كه بعد از تولید به لوله افزوده شده درنتیجه دوام آن ها با هم قابل مقایسه نیست. شاید در وهله ی اول خریدار، چه تولید كننده و چه مصرف كننده، احساس كند این هزینه ی بیشتر پرداخت شده بابت خرید لوله استیل بی دلیل بوده اما حقیقت این است كه دوام بالای این محصول هزینه ی زیاد اولیه را طی زمان جبران می كند.
