سنگنبشته هخامنشی در جزیره خارك در سال ۱۳۸۶ در پی احداث جادهای در جزیره خارگ كشف شدهاست كه به خط میخی فارسی باستان و با طول و عرض تقریبی سی سانتیمتر میباشد كه بر روی سنگی مرجانی نوشته شدهاست. طبق برخی مدعیات سنگنبشته هخامنشی ، قدمت آن به ۲۴۰۰ سال پیش و زمان هخامنشیان باز میگردد. سنگنبشته هخامنشی پس از كشف توسط رسول بشاش و رضا مرادی غیاثآبادی مورد مطالعه و آوانویسی قرار گرفت و بنا به شواهد موجود در باره اصالت آن ابراز تردید شد.شاید به دلیل نداشتن اطلاعات تاریخی بود كه تا قبل از توجه یك شهروند جزیرهی خارك به كتیبهای كه روی آن زبان میخی باستانی حك شده بود، دیگران با بیتوجهی از كنار این كتیبه رد میشدند اما مهر ۱۳۸۶ كه او این كتیبه را به چشم دید، توانست خط میخی را روی كتیبه تشخیص دهد، به میراث فرهنگی استان اعلام كرد و در ادامه برخی از باستانشناسان و كتیبهخوانها برای دیدن این كتیبهی تاریخی به خارك رفتند.
اما كمتر از یك سال بعد یعنی در خرداد سال ۱۳۸۷ با وجود ثبت كلی كتیبه و قرار دادن آن در میانِ فنس قفل و كلیددار در اطراف این كتیبه توسط دوستداران میراث فرهنگی خارك، فردی با ورود به محوطه، روی قسمتی از كتیبه خط كشیده بود؛ به اندازهای كه به گفتهی معاون وقتِ بخشدار جزیرهی خارك در ان زمان؛ «هفتاد درصد نوشتههای كتیبه بهشدت آسیب دیده و تنها یك خط از آن سالم مانده بود.»و از آن به بعد این كتیبه كه به گفتهی برخی باستانشناسان، یكی از اصلیترین اسناد هویتی خلیجفارس محسوب میشوند، آسیب جدی دید و از ان زمان به بعد به گفتهی یكی از فعالان میراثفرهنگی خارك، كمتر توجهی به این اثر تاریخی شد.
كتیبه هخامنشی خارك روی یك تخته سنگ مرجانی نوشته شده و به همین علت احتمال میرود برای آسیب رساندن به آن از تیشه و چكش استفاده شده باشد. این اتفاق سبب شد تا به ناگاه برخی كارشناسان و متخصصین حوزه باستانناسی و میراث فرهنگی وضعیت وخیم نگهداری دیگر آثار تاریخی جزیره خارك را كه در خطر تخریب بودند به سازمان گوشزد كنند. پس از ده سال از كشف این سنگنبشته، این سنگنبشته همچنان در وضعیت نابسامانی به سرمی برد.
جمعی از اهالی به كمك مسئولان شهرداری دور تا دور این كتیبه را فنسكشی كردهاند. این كتیبه در معرض خطر گیاهان خودرو و جادهای است كه از كنار آن میگذرد.
رضا مرادی غیاثآبادی ضمن آوانویسی كتیبه در كتاب فوق گفته است كه این سنگنبشته متشكل از پنج سطر و شش واژه فارسی باستان است كه پنج واژه آن تاكنون ناشناخته بودهاند. او این كتیبه را قابل ترجمه نمیداند. اما رسول بشاش ترجمه موقت این كتیبه را چنین پیشنهاد داده است: “(این) سرزمین خشك و بیآبی بود شادی و آسایش را آوردم.”
نوشته شدن كتیبه روی بستر مرجانی جزیره، این ادعای احتمالی را كه كتیبه از مكان دیگری به خارك و خلیج فارس آورده شده را رد میكند، بنابراین كتیبه خارك تنها سند مكتوب موجود در خود خلیج فارس متعلق به تعلق این آبراهه باستانی به ایرانیان و حكومت پارسی است.
جزیره خارك به واسطه موقعیت خاص و استراتژیك خود از دیر باز مورد توجه همه بوده و وجود آثار متعددی از دوران گذشته مانند كلیسای «نسطوریان» و گوردخمههای ساسانی و بقعه «میرمحمد ابن حنفیه» نشان از تمدن غنی این جزیرهی تاریخی دارند.

