توغ یا توق كه به صورت طوق نیز در متون تاریخی و فرهنگ های لغت آمده، واژه ای تركی و به معنای بیرق و علم است. برخی توغ را طوق و به معنای گردن بند گرفته و نوشته اند» هركس در ظل آن قرار می گرفت باید فرمانبرداری از صاحب طوق را همچون قلاده به گردن انداخته و فداكاری نماید.
توغ یك تیغه یا سرتوغ فولادی با زبانه ای بلند دارد كه روی صندوقچه فلزی كوچك ضریح مانندی برپایه ای چوبی یا فلز چلد یا شكل استوار است. تیغه، گلابی شكل یا سرومانند است و روی آن آیات قرآنی و جملات دعایی، بخصوص آیه «انا فتحنا لك فتحاً مبینا» كنده و با زر كوبیده اند. تیغه توغ های قدیمی دوبدنه گلابی شكل داشت كه به یكدیگر وصل بودند و یك تیغه چهارپر منحنی شكل می ساختند.
روی محور افقی در دو سوی تیغه یا سرتوغ معمولاً دو طاووس فلزی روی دو صندوقچه مشبك و روی دو زایده بیرون آمده از چپ و راست بالای شكم تیغه دو سر اژدهای فلزی و دهان گشوده كار می گذاشتند. در محرم توغ را با افكندن چند تخته طاق شال ترمه و پارچه حریر سبز و سیاه روی محور افقی می آرایند.
بنابر اسناد تاریخی توغ از دوره سلجوقیان (۴۲۹ـ۷۰۰ق) در میان سپاهیان به كار می رفته ، اختصاص به فرماندهان و سپهسالاران بزرگ داشته است. در دوره صفوی نیز حمل توغ در سپاه، بویژه درمیان قزلباش، معمول بوده و به هنگام جنگ توغچی آن را در پیشاپیش سپاه حمل می كرده است. با رسمی شدن مذهب تشیع در ایران، توغ به همان مفهوم نمادین سپاهی اش، یعنی قدرت و شوكت و مقاومت، همراه بیرق وعلم وارد مراسم عزاداری شد و نشانه مقدس سوگواری شد. كم كم هر محله توغی برای خود فراهم كرد و درتكیه یاحسینیه یا خانه یاقهوه خانه معتبر محل قرار داد. تكیه ها و قهوه خانه هایی كه در آنها توغ نگهداری می شد و محل رفت و آمد و نشست و برخاست و گفت و شنود گروهی خاص از اقشار و اصناف مردم بودند، یا توغ (پافارسی+توغ تركی) آن گروه افراد شناخته می شدند. كسانی كه در پای یا دور و بر توغ آن تكیه تا قوه خانه جمع می شدند به اصطلاح «پا توغی» آن جا به شمار می رفتند.
در برخی از نواحی و شهرهای ایران مراسمی به نام «طوق بندان» (یا توغ بندان) با آداب و شكوه خاص برگزار می شود.
