روستای كانی سانان یكی ازروستاهای بخش مركزی شهرستان مریوان از استان كردستان می باشد این روستا در غرب شهر مریوان حدود ۷ كیلومتری مریوان وپای كوه روبروی دریاچه زریوار وكنار۲۰۰متری نیزارهای دریاچه وپشت به كوه وپوشیده از جنگلهای فراوان وهمه خانه های آن ردیفی وپشت سر هم ساخته وبا توجه به سرازیری نشستن هر خانه برای خود منظره ای داردوهیچ خانه جلو دید خانه دیگری را نمی گیرد روستای كانی سانانبسیار قدیمی نیست شاید حدود۱۵۰سال باشد كه بنیاد واحداث شده و۵۰سال قبل حدود ۴۰ الی ۵۰ خانوار بوده وحال حاضر پیش از ۱۵۰ خانوار وحدود ۸۰۰ الی ۹۰۰ نفر جمعیت دارد. كانی سانان مكان مالكان با نفوذ محمود خان كانی سانان ومحمدخان پسرش بوده روستای كانی سانان به معنی كانی سه نان است كه اول ۳خانوار بوده دامدار بودند كه نزدیكی یك چشمه سكونت داشته اند ودارای یك چوپان بوده اند وشغل آنها دامداری بوده كه در زمان قدیم چوپان نانها را هر روز جمع می كرد از صاحب حیوانها این چوپان سه نان از سه خانوار گرفته است بدین جهتبوده كه نام این رو ستا را كانی سه نان گذاشته اند بعد به كانی سانان تبدیل شده. روستای كانی سانان میگویند از سال ۱۳۱۶در زمان رضا خان مدرسه دایر بوده كه مریوان در آن زمان دارای ۳ مدرسه بوده كه فعالیت آموزشی داشته كه زیر نظر اداره آ موزش وپرورش كرمانشاه اداره اداره می شد كه آن سه مدرسه یكی در شهر مریوان بوده بنام قلا مشهو ر بوده و دیگری در رزاب سروآباد وكانی سانان بوده است این روستا با توجه به اینكه از قدیم بیش از ۷۴ سال مدرسه در آنجا فعالیت آموزشی داشته به آن صورت فارغ التحصیلات متوسطه و آموزش عالی نداشته اكثر دانش آموزان آن در دوران كلاس دوم تا چهارم ابتدایی قبل از انقلاب ترك تحصیل می كردند وحتی بعضی ها سال اول ابتدایی را می گذراندند تر ك تحصیل می كردندبا توجه به اینكه در رو.ستای دیگری مدرسه دایر نبوده بچه های مالكان وشیخان روستاهای دیگر می رفتند در روستای كانی سانان به تحصیل اشتغال داشتند -و همچنین این روستا جای علماهای برجسته بوده كه در این روستا هم مشغول امام جماعت وهم به تدریس علوم دینی مشغول بودند كه یكی از علماهای برجسته وبی نظیر در مناطق حاجی ماموستا ملا محمد امین عالی بوده كه چندها علما در خدمت ایشان كسب علم فقه علوم دینی كرده اند و بعضی ها در مناطق ایران وعراق وكشورهای دیگر پراكنده اندوبه تدریس علوم دینی مشغولند وهمچنین ماموستا ملا محمد امین ۲پسر و۴ دختر داشته كه یكی ازپسرانش بنام ملا برهان عالی كه شخصیتی برجسته بوده ودر سال ۸۹در ماه مبارك رمضان امام جماعت سنندج بود به شهادت رسید كه وی جز تدریس درعلوم دینی دردانشگاه ودبیرستانهای سنندج به تدریس مشغول بوده این روستا فعلا دارای مدرسه ابتدایی حدود ۷۰ الی ۸۰ نفر دانش آموز و۶ نفر معلم می باشد ویك كلاس راهنمایی می باشد تا به حال حدود۱۲ الی ۱۶ نفر فارغ التحصیل آموزش عالی می باشند. روستای كانی سانان دارای موقعیت ویژه ای است كه دارای منظره ای زیبا میان كوه جنگل و دریا چه زریوار قرار گرفته است و دارای جنگلهای فراوان شامل درخت بلوط ومازوج تمشك وزالزالك و آلبالوی دیمی بادام ودرخت سقز یا قصوان كه درختان مثمر ثمری می باشد دارای حدود ۱۵ الی۲۰ هكتار انگور دیمی وحدود ۲۰ الی ۳۰ هكتار باغات میوه گوناگون ویك باغ گردوی بیش از ۳۰ ساله كه توسط یك نفر بنام حسن جاری احداث شده با توجه به اینكه این شخص فرهنگی بازنشسته می باشد به كار كشاورزی هم علاقه منداست ومشغول باغداری است -مردم روستا به شغل كشاورزی ودامداری مشغول هستند زمینهای آن برای كشاورزی بسیار مناسب است واستعداد اكثر محصولات را دارد با توجه به مرطوبی وحاصلخیزی قبل از انقلاب برنج كاری كه محصولی بسیار مفید است كشاورزان زرع می كردند كه برنج گرده آن از نظر طعم ومزه در جهان وانواع برنج ها بی نظیر است كه شنیده ام مردم روستاهای پیرصفاودرتفی ووله ژیر وكلكه جان وكال وریخلان ودرزیان جهت كشت شالی كاری این محصول با ارزش به كانی سانان می آمدندومشغول زرع برنجكاری بودندوهمچنین توتون زیاد می كاشتند محصولات ذرات وگندم هندوانه خربزه وخیار وگوجه فرنگی نخود وغیره كشت می شد وحال حاض هم جز برنجكاری كم تا بیش این محصولها را ذرع می كنند ولی به عتت خشكسالی چشمه های كنار دریاچه محصولات با ارزش شالیكاری ترك شده است از همه مهمتر بیش از دوسوم آب كشاورزی این روستا از چشمه ای به نام دولاش تامین می شود كه از قبل از كوه میراجی بیرون وجاری می شود كه خشكسالی در كمبود آب آن تاثیر نداشته آب این چشمه تابستان بسیار گرم وزمستان سرد ودر فصل زمستان وماههای اول بهار آب این چشمه به دریاچه زریوار می ریزد . روستای كانی سانان مكان زندگی شاعر برجسته ماموستا قانع كرد بوده كه اصل ونصب آ از سرك عراق بوده وجد ان در دولاش مریوان نزدیكی كانی سانان بوده سكونت داشته اند كه در خروجی دولاش دارای چندآسیاب محلی بوده یكی از آنها به خانواده طایفه قانع مشهور به شیخ محمد امین تعلق داشته اند قانع دارای چند پسر بوده كه حال درعراق سكونت دارند تعدادی از خانئاده بستگان وی از نوه شیخ محمد امین در كانی سانان سكونت دارند -ونفری دیگر هم به نام استاد عبدالله نادری كه اهل دری مریوان بوده در كانی سانان سكونت داشته كه حدود ۶سال پیش درهمان روستا در اردیبهشت فوت كرده وی دارای مغزی پر استعداد بوده و همچنینشاعر محلی بود او استاد آشیاب محلی وغیره بوده . روستا ی كانی سانان در زمان جنگ شهید داده است این روستا در مدت ۸ سال جنگ تحمیلی همیشه زیر تیر رس بمباران هوایی وتوپ خمپاره رژیم بعثی قرار گرفته چون پشت جبه قرار گرفته بود وستاد پشتیبانی وتوپ خانه در شمال وجنوب روستا قرار داشت ودر سال۱۳۶۴شهریوردرهنگام حمله ولفجر۴ روستا خالی از سكنه وتوسط هواپیماهای بعثی مورد حمله هوایی قرار گرفت كه خانه های ردیف وسط روستا كه ۱۱ خانه بود سوخت وتخریب شد كه برای چهارمین بار این خانه ها در طول ۷۰ سال سوخته وتخریب شده .