در شهرستانهای شمالی استان همدان: رزن، فامنین، كبودراهنگ، بهار و قسمتهایی از شهرستانهای اسدآباد، همدان و ملایر موسیقی تركی رایج است. این شكل از موسیقی بنا به استفاده از لحنها و پرده‌های بخصوص با موسیقی عاشیقهای آذربایجانی شباهتها و تفاوتهایی دارد.
سازهای مورد استفاده
موسیقی تركی غالباً با ساز چگور (یا چؤگؤر) اجرا می‌شود و گاهی ساز بادی بالابان را به همراه آن می‌نوازند.
نواختن نغمات تركی با كمانچه سه سیمه یا چهارسیمه و تار فارسی نیز كم و بیش رواج دارد.
همچنین گاهی در عروسی‌ها از دهل و سرنا و توتك (شؤددك) استفاده می‌شود.
در این ناحیه و خاصه در نواحی شمال غربی استان نواختن تنبور نیز رواج دارد.
مقامهای تنبور در بین تركهای همدان تا حدودی با مقامهای رایج با مناطقی همچون صحنه تفاوت دارد و اشعار تركی نیز در آن به كار می‌رود.
در اجرای موسیقی عاشیقی همدان ندرتاً از سازهای ضربی مانند دایره استفاده می‌كنند. بلكه بیشتر مقامهای تركی این ناحیه دارای ریتمهای ضد ضرب است و نمی‌توان سازهای ضربی را با آنها هماهنگ كرد یا آنكه این كار دشوار است.
عاشیقها و نوازندگان ترك معروف استان همدان
نوشتار اصلی: عاشیق
اصطلاح عاشیق یاعاشیق|آشیق در آناتولی و آذربایجان به خوانندگان سیاری دلالت داشته كه انواع مختلفی از اشعار عامیانه یا داستانهای عاشقانه تركی را خلق و اجرا می‌كرده‌اند.عاشیق در استان همدان عموماً به شخصی اطلاق می‌شود كه نوازنده چگور است و در حین نواختن، به خواندن و نقل داستان می‌پردازد. غیر از نوازندگان چوگور كه غالب عاشیقهای این استان را تشكیل می‌دهند، به نوازندگان تار كه داستان نقل می‌كنند نیز عاشیق گفته می‌شود. از بین عاشیقها و نوازندگان موسیقی تركی همدان (با چوگور، كمانچه، ویولون، تار، بالابان، دهل و غیره) می‌توان از افراد ذیل نام برد:
چوگور: عاشیق ارشد جلالی از روستای كرفس رزن٬ عاشیق حیدر محمودی، عاشیق آقامعلی(علی ورمزیاری)از كبودراهنگ، عاشیق محرمعلی نادری (شرّا قهاوند)، عاشیق عباس ملایری (غلامعباس غلامی)، خدایار علی‌یاری روستای كوهین (كبودراهنگ)، اسماعیل بخشی (كبودراهنگ) عاشیق عزیز صالحی (عزیز كولی) از لتگاه لالجین، عاشیق علی خیر آبادی(شرّا)، عاشیق عزت (گنبد همدان)، عاشیق حسین آقامحمدی(گنبد همدان)،
تار: عاشیق اكبر غفوری (كبودراهنگ)، عاشیق صحبت طاهری، خان‌میرزا (كبودراهنگ)، عاشیق سلمان (روستای طاس قلعه كبودراهنگ)،
ویولون: عاشیق سلمان، عاشیق نجات
تنبور: قدیر فرهادی(گنده‌جین)
سرنا و بالابان: رحمانعلی دریایی (كبودراهنگ)، شیرویه محمدی (رزن)
ویژگی موسیقی شمال همدان
بسیاری از مقامهای محلی این ناحیه حالت آوازی-ضربی دارد؛ چنان كه شاید نتوان در اجرای آنها به سهولت سازهای ضربی به كار برد؛ از این رو به ندرت در كنار چوگور یا كمانچه محلی، سازهایی همچون دایره می‌نوازند. همچنین گروه نوازی نیز در میان نوازندگان محلی همدان چندان رایج نیست. این ویژگی در میان عاشیقهای آذربایجان غربی، اوزانهای تركیه و شاهسونهای قم، همچنین بخشیهای شمال خراسان و باغشی‌های تركمن مشترك است؛ البته دونوازی به شكل چوگور و بالابان یاكمانچه و چوگور كمابیش متداول بوده است؛ اما گروه نوازی چند چوگور با هم یا با سازهای دیگر اصلاً مرسوم نیست. در توضیح تمایل نوازنده‌ها به تكنوازی یا عدم كاربرد سازهای ضربی، می‌توان گفت كه اكثر نغمات محلی، ریتم منظم ندارند و در نواختن یك مقام، گاه از میزانهای مختلف استفاده می‌شود و تعدادی از مقامها نیز اساساً ضربی نیست. از سوی دیگر، متداول‌ترین كاربرد این موسیقی، در نقل داستان بوده‌است كه عاشیقها به مناسبت حال و هوای مجلس و اقتضای داستان پردازی خود، از نغمه‌ها و مقامها و ریتمهای مختلف استفاده می‌كند؛ در حالی كه كاربرد هم‌نوازی، اغلب در اجرای تصنیف است ودر موسیقی تركی منطقة همدان، تعداد تصانیف، اندك است.
عاشیقهای همدان از دیرباز در زنده نگاه داشتن موسیقی بومی این ناحیه كوشیده‌اند. ساز اصلی عاشیقها چوگور است كه بازمانده ساز كهن «چونگور» است. تعدادی انگشت شمار نیز در نواختن كمانچه مهارت دارند و در دهه‌های اخیر تعدادی نیز به نواختن تار فارسی و ویولون روی آورده‌اند. بالابان و نی فلزی نیز كمابیش در میان نوازندگان محلی رایج بوده‌است.
همچنان كه پیشتر گفته شد، بیشترین كاربرد موسیقی تركی همدان در نقل داستان بوده است؛ همچنان كه در بین عاشیقها ی آذربایجان و بخشیهای تركمن و تركان شمال خراسان رایج است.
داستانهای رایج در نواحی شمال همدان كه عاشیقها روایتگر آن هستند
اصلی و كرم.
تیلیم‌خان و مهری
حمرا
خسته‌قاسم و لزگی‌احمد
خسرو و صنم
رضا گؤیچك
زهره و طاهرمیرزا
سلیم شمس
سیدی
شاه اسماعیل.
شیرین بیرچك
صیاد و سادات
عاشق آیدین
عباس و گل‌گز
غریب و شاه‌صنم
كوراوغلوكوراوغلو در تارنمای هرایین
كلبی و حورزاد داستان كلبی و حورزاد با صدای عاشیق مسیح الله رضایی
گرگرلی محمد
محمد بیگ‌جان سوداگر
محمد و پری
محمود و نگار
معصوم و افروزپری
ورقه و گلشاه
عنوان چند مقام محلی
چند مقام كه در تركی گویش همدان هوا یا صوت نیز گفته می‌شود:
بوتون‌شكسته
بیاتی
چرّا (منسوب به شرّاء همدان)
دوبیتی
ردبار (رودبار)
زارُتمه
شاختایی
عثمانلی
قُبا (یا كسمه)
نیم‌قُبا
كَرَم (یانقون كَرَم، هجران كَرَم، یورقون كَرَم و لَلَه كَرم)
كوراوغلو
گرایلی
كله گرایلی
ماران (منسوب به مهاجران)
مهربان (به چند مقام مشابه اطلاق می‌شود).
هشتری
یاریم‌شكسته (یا گزمه)
عاشیقها ی قدیمی اجرای خود را با شاختایی آغاز كرده، گرایلی می‌نواخته‌اند و سپس از مقامهای دیگر استفاده می‌كرده‌اند. امروزه چنین ترتیبی رعایت نمی‌شود. تقریباً تا سه دههٔ قبل تعدادی تصنیف در این منطقه رایج بود؛ اما امروزه به‌ندرت خوانده می‌شوند. این تصانیف محلی در مایهٔ شبیه به شور فارسی اجرا می‌شوند.
مقامهای تركی در مقایسه با موسیقی فارسی، در مایه‌هایی شبیه به افشاری، راست‌پنجگاه و شور اجرا می‌شوند.
چند سال پیش یكی از نوازندگان محلی به نام عاشیق‌عزیز تصنیفی ساخت كه مورد توجه بسیاری از ترك‌زبانان همدان قرار گرفت و اوجه داغلر صوتی نام گرفت.
چند نغمه مربوط به شاهسونان ساوه و قم نیز در بین نوازندگان و خوانندگان این ناحیه با عنوان شاهسؤونلر صوتی رایج است. همچنین مقامی به نام زرگری كم و بیش اجرا می‌شود كه به نوازندگان قوم زرگر اطراف ساوه منسوب است.
شاعرانی كه اشعارشان در بین عاشیقها ی منطقه رایج است
خسته قاسم تیكمه‌داشلی، رضا بهاری، شاه اسماعیل صفوی، عباس توفارقانلی. تیلیم خان اهل روستای مرغی(Maraghey) در مناطق مزلقان كیلومتر ۷۰جاده ساوه به همدان
