كاروانسرای بلدنگ آثاری تاریخی و باستانی در سره راه ارتباطی شهرستان لار به شهرستان بندر لنگه واقع شدهاست. این كاروانسرا در مسیر راه مشهور «گوچی» گردنه گوچی و در پایهٔ كوه سربفلك كشیدهٔ «بون كوه چهار بركه» در بخش كوخرد شهرستان بستك در غرب استان هرمزگان قرار دارد، و یكی از آثارهای تاریخی و از نقاط دیدنی استان هرمزگان در جنوب ایران است.
جلودارمهران و كاروانسرای بلدنگ
همانطور كه معروف ومشهور است جلودار مهران یكی از مشهورترین سرداران چریكها آن دوران بودهاست. جلودار مهران سردار چریكها بود كه از كاروانها (قافلهها) در برابر دزدان حمایت میكرد، چون قدیمیها میگویند كه تهیه مایحتاج زندگی به وسیله قافلهٔهای ألاغ، قاطر و شتر بوده و برای اینكه از ناامنی بینراه مصون باشند قافلهٔ بزرگی به صورت دسته جمعی حركت میكردند، و با گروه زیادی از افراد مسلح از طریق بندر عباس به یزد مسافرت مینمودند. تابستان حركت میكردند و زمستان برمیگشتند. خشكبار وانواع پارچهها و پردههای یزدی میآوردند و از اینجا هم خرما، بادام كوهی و مواد غذائی و عبای گودهای همراه میبردند. در طی این سفرهای دور و دراز و طولانی كاروانها نیاز به بـه مأمـن و سرپـنـاه دشته بودهاند، لذا در تمام نقاط مسیر راههای بازارگانی كاروانسراهایی به مسافت چند فرسخی ایجاد نموده بودهاند، و در مناطق وراههای بازارگانی مختلف، و به ویژه راههای كاروانی منطقهٔ جنوب كشور و هرمزگان نیز از این عمارت تاریخی بی بهره نبودهاست. و مخصوصاً در دوران قدیم كه بیشتر كالاهای بازارگانی در این مناطق بهوسیله چهارپایان حمل ونقل میشدهاست.
اهمیت كاروانسرای بلدنگ
اهیت «كاروانسرای بلدنگ» از آنجاست كه در بین كاروانسرای مهران و كاروانسرای بون كوه قرار گرفته بودهاست. وبه دلیل قرار گرفتن این كاروانسرا در مسیر راه بازارگانی مهم (درآن زمان) كه از بندر لنگه به لار وسپس به شیراز متصل مینمودهاست، وبه علت طغیان رودخانه مهران هنگام بارندگی، و عبور ناممكن از آن، وهمچنین وجود كاروانسرای مهران در آن سوی رودخانه، «كاروانسرای بلدنگ» اهمیت و ویژگیهای خاصی كسب كرده بودهاست. هنگام بارندگی جلودار مهران ویارانش در این كارونسرا لنگر میانداختهاند و بعد از چند روز استراحت وكم شدن آب رودخانه دوباره به مسیر خود ادامه میدادهاند ابتداء به كوخرد وسپس بستك، لار و به شیراز میرسیدهاند. در این جاه فقرهای از زبان خود جلودار مهران میشنویم كه دستور به كاروانسالانها میدادهاست: (داریم به «كاروانسرای بلدنگ» نزدیك میشویم، دیگر چیزی نماندهاست، برای استراحت آماده میشویم …. این صدای ( جلودار مهران ) آن پیر و جهاندیدهاست كه پس ازطی كتل و گردنههای پر پیچ وخم گردنه گوچی هوا را میشكافد و بر دل كاروانیان و كاروانسالان خسته مینشیند. چند اسب و تفنگچی در جلو و عقب، و كاروان: شتر، ألاغ و قاطر در میانه، به امید رسیدن به كاروانسرای پررونق و آباد «بلدنگ» با لبخند به استقبال استراحت میروند. باشد كه دمی بیاسایند. ودمی بعد وارد مِهران شوند. جایی كه به یادگار این مرد بزرگوار جلودار مهران به یادگار ماندهاست ومحل تجمع واستقرار كاروانها (قافلههای) اطرافش در آن دوران بودهاست. این محل در حال حاضر جایگاهٔ پاسگاه ژاندارمری مِهران كنونی از توابع بخش كوخرد شهرستان بستك هرمزگان است. نیاز انسان بـه سرپـنـاه ومأمـن، در مسیر راههای بازارگانی مخصوصاً در دوران قدیم، سبب اصلی ایجاد كاروانسراها در مناطق مختلف به ویژه راههای كاروانی در منطقه جنوب كشور وهرمزگان بودهاست.
كاروانسرای بلدنگ این بنای تاریخی سازهای سنگی با مصالح گچ و اندودهای ساروجی است كه بنیان كاروانسرا را تشكیل دادهاند. تاریخ بنای این كاروانسرا به زمان و دورهٔ زندیه ترجیح دادهاند، وگویند كارواسرای مذكور توسط فرمانروای باقدرت بستك و جهانگیریه شیخ محمد بستكی ساخته شدهاست.