براساس مطالعات میدانی صورت گرفته وجه تسمیه شهر حسامی بدین منظور می باشد كه حسامی به معنای شمشیر تیز بوده و شخصی به نام حسام الدین بر این منطقه حكومت كرده است . اسناد و مداركی كه تعیین كند چه زمانی نام حسامی بر این شهر اطلاق شده است مشخص نیست . ولی نقل شده است كه زمان حمله مغول به علت نا امن بودن قسمت اعظم ایران در آن زمان ، تاجری به نام امیر حسام الدین به این منطقه كه از گزند مغولان در امان مانده بود آمده و در این مكان سكنی گزیده و با مكنت و توان مالی خود این مكان را آباد كرده و به خاطر نام نیكش پس از فوت وی مردم به نشانه احترام این منطقه را حسامی نامیدند . شهر حسامی دارای قدمتی دیرینه می باشد و شاهد این مدعا كشفیات باستانی جدید در مركز و حومه این شهر می باشد . از دیگر دلایل دیرینگی شهر قلعه های به جامانده از سالهای دور همچون قلعه ی زهرا ، قلعه ی بكس ، قلعه ی كریم ، قلعه ی سلمه ، برج میاق و غیره است . جمعیت شهر حسامی حدود ۳۰۰۰ هزار نفر می باشد .
شهر حسامی از نظر موقعیت جغرافیایی ، درموقعیت ۵۳ درجه و۵۲ دقیقه و ۲۸ ثانیه طول جغرافیایی و ۳۸ درجه و۵۲ دقیقه و۵۳ ثانیه عرض جغرافیایی و در ارتفاع ۲۱۳۲ متری از سطح دریا واقع شده است . و در منطقه مركزی بخش سرچهان است كه راههای ارتباطی زیادی به این شهر منتهی می گردد كه به شرح ذیل است :
حسامی از سمت جنوب شرقی توسط جاده آسفالته به روستاهای ده زیارت ، چنارویه و مروشكان متصل و از طریق همین جاده به شهرهای هرات ، شهر بابك ، بندر عباس ،كرمان و یزد ارتباط دارد.
از سمت شمال به روستاهای گلپا ،چنار زاهدان ،كرخنگان ، برزكر ، هرابرجان ، مروست و از طریق به راههای مواصلاتی استان یزد ارتباط دارد.
از سمت شمال غربی توسط جاده خاكی قدیمی به روستا های باغ جعفر ، اهل كوه و چنار زاهدان ختم می شود .
از سمت غرب و از طریق جاده آسفالته به روستاهای محمود آباد ، جمال آباد ، مركز بخش سرچهان ، مركز شهرستان ، مركز استان و سایر شهرهای استان فارس اتصال پیدا می كند . از سمت جنوب و از طریق جاده آسفالته كه از كنار جنگل زیبای خالص می گذرد به شهر آباده طشك ، روستای خواجه جمالی و شهرستان نی ریز ختم می شود . همچنین از جنوب غربی به روستاهای اسلام آباد ، بكهدان از توابع شهرستان ارسنجان و خود شهرستان ختم می شود .
فاصله شهر حسامی تا مركز بخش ، شهرستان و مركز استان به شرح زیر می باشد :
فاصله تا مركز بخش (كره ای ) : ۱۸ كیلومتر
فاصله تا مركز شهرستان (سوریان) : ۱۱۰ كیلومتر
فاصله تا مركز استان(شیراز) : ۲۵۰ كیلومتر
اقلیم و نوع آب و هوا :
از نظر توپوگرافی شهر حسامی دارای شیب عمومی شمالی – جنوبی می باشد ولی شیب با جهت غربی – شرقی نیز در بعضی محله ها دیده می شود . این شهر چون در دشت واقع شده است ، دارای شیب تند نیست.
شهر حسامی به تبعیت از آب و هوای منطقه سرچهان ، در زمستان دارای اقلیم سرد و نسبتا” پر باران (سالهای پر باران ) است . بارندگی زیاد توپوگرافی شهر را تحت تاثیر خود قرار می دهد . حسامی و سرچهان تحت تاثیر جبهه های مدیترانه و سیستم های كم فشار می باشد و قسمت اعظم بارندگی ها به صورت برف است . سرچهان و با ا لطبع حسامی چون در رشته كوه زاگرس واقع شده ، دارای زمستانهای سرد و تابستانهای خنك می باشد . مردم حسامی سردترین روزهای سال را در ماههای دی و بهمن و گرمترین روزهای سال را در تیر ماه سپری می كنند .
میانگین دمای حسامی از ۳۵ درجه در تیر ماه و ۱۴- درجه در دی و بهمن ماه متغیر است . متوسط رطوبت نسبی هوا ۴۹% می باشد و حداكثر سرعت باد در حسامی ۲۵ كیلومتر در ثانیه می باشد .
پوشش گیاهی و جانوری :
پوشش گیاهی به دو بخش تقسیم می شود :
بخش اول – پوشش گیاهی و باغی و كشاورزی
بخش دوم – پوشش گیاهی جنگلی و مرتعی
