فریم از شهرهای استان مازندران در شمال ایران است. این شهر، در بخش دودانگه شهرستان ساری قرار دارد. جمعیت فریم در سال ۱۳۸۵، برابر با .۱۸۵ نفر گزارش شده‌است.
ویژگی‌های جغرافیایی
در جنوب شهرستان ساری منطقه‌ای وجود دارد كه از لحاظ آب و هوا، ییلاقی بوده و به دودانگه معروف است.فریم در ۶۵ كیلومتری شهر ساری واقع شده‌است. این شهر تازه‌تأسیس كه از گردآمدن روستاهای امامزاده علی، شلدره،تلاوك، كهنه ده، قلقل، محمدآباد و جعفركلا ، دینه سر ، علی آباد ،كرچا ،رسكت و…..تشكیل شده ،مركزیت بخش دودانگه را دارا می‌باشد. مردم این شهر به كار كشاورزی و دامداری مشغول هستند. در این شهر واحدهای اداری و تجاری زیادی وجود دارد و همین امر باعث شده كه مردم از روستاهای اطرف برای رفع نیاز و تهیه ملزومات زندگی به این شهر رفت و آمد داشته باشند. امروز به سبب افزایش جمعیّت و رشد بافت انسانی جوامع، ساختار تقسیمات جغرافیایی و اقلیمی نیز به فراخور آن دست خوش دگرگونی می‌شوند.
تاریخچه
از این شهر در منابع تاریخی كهن به نام «پَریم» یا «جبال قارن» و بخشی از هزار جریب یاد شده كه شهری عظیم بوده‌است با حصاری آجری شبیه به قلعه در دشتی به نام «پریم» كه در چند زلزله ویرانگر به كلّی از بین رفته‌است.
زمین‌لرزه‌های تاریخی
برای نمونه در قرن پنجم هجری برابر سال ۱۱۲۷ میلادی زمین‌لرزه بزرگی در منطقه هزار جریب جنوبی سبب ویرانی سراسری روستاهای منطقه پریم كه در دره پهناوری در كوه‌های خاوری پل سفید واقع است، شد. همچنین در سال ۶۰۰ قمری برابر ۱۳۰۹ میلادی زمین لرزه‌ای روستاهای فراوانی را در مازندران تقریباً به طور كامل نابود كرد و سبب از رونق افتادن منطقه پریم گردید.
جغرافیای تاریخی
دودانگه به عنوان بخشی از هزار جریب و درعصر «اسپهبدان» وقایع و رویدادها و فراز و فرود‌های فراوانی به خود دیده‌است. اتفاقا در همین ایّام «دشت فریم» یكی از قسمت‌های مهم دودانگه به شمار می‌رفت و در زمان هارون الرشید، هزار جریب «پریم» در دست «اسپهبد شروین باوند» بود.در تقسیمات «تاریخ طبرستان» تالیف اسفندیار كاتب، كه طبرستان را به دو پاره «هامون» و «كهستان» قسمت كرده‌است، «پریم» را در ردیف كهستان آورده‌است.در جای دیگر «ابن اسفندیار» می‌نویسد: فریم كه كوه قارن می‌خوانند به برادر كهتر «قارن» سپرده شد.
حاكمان
اینك اشاره كوتاهی به چند سلسله معروف می‌كنیم كه در چند قرن آغازین دوره اسلامی بر مازندران فرمان راندند:
آل گاوباره كه از سال چهل تا صد و چهل و چهار قمری (۱۴۴-۴۰ هـ.ق) در دشت مازندران و استرآباد (گرگان) فرمانروایی داشتند.
پادوسپانان كه در حقیقت شاخه‌ای از آل گاوباره بودند كه از سال ۴۰ تا ۱۰۰۴ قمری حدود یك هزار سال تا عصر شاه عباس صفوی بر منطقه غربی مازندران و رویان حكومت كردند.
آل وشمگیر یا آل زیار كه از ۳۱۶ تا ۴۷۰ هـ. ق در شرق مازندران حضور داشتند.
آل قارن كه حدود ۵۰ پیش از هجرت تا سال ۲۴۴ هـ.ق بر قلمرو جبال مازندران فرمانروایی كردند.
آل باوند یا اسپهبدان كه از سال ۴۵ تا ۳۹۷ هـ.ق در منطقه جبال مازندران یعنی در بخش سوادكوه و هزار جریب پریم (فریم یا دودانگه امروزی) حكومت داشتند. به همین سبب به اینان «ملك جبال» هم گفته‌اند. «اسپهبد شروین» از فرمانروایان مشهور آنان بود.
در دوره های بعد از طاهریان و صفاریان تا روزگار قاجار مازندران و بخش های مختلف آن مورد تاخت و تاز قرار گرفتند. در دو دوره ی صفویه و قاجاریه ؛مازندران مركز نفوذ ؛ قدرت و حكومت بوده است . منطقه ی دودانگه پیوسته در همه ی جنگ و گریزهای تاریخی و مقاومت در برابر تازش بیگانگان به سبب بافتار جغرافیایی و بهره مندی از مردمی غیور و ستبر جلوه ای ویژه داشته است كه آخرین نمونه ی تاریخی آن را شاعر بزرگ همین منطقه ، میرزا محمود فدایی مازندرانی از پایداری مردم دودانگه در برابر سپاه روس در قصیده ای بلند به تصویر كشیده است. شواهد و پژوهش هایی كه بر پیشینه ی كهن و تاریخ منطقه ی “پَریم ” گواهی می دهند : الف) گزارش و پژوهش برخی از خاور شناسان از جمله ” ه .ل .رابینو” محقق فرانسوی و تحقیق دایرة المعارف بریتانیكا. ب) وجود گنبد رسكت بازمانده از قرن پنجم قمری در كنار روستای رسكت(resket)كه هنوز هم بردامنه ی صخره ای برپاایستاده وهمچون قراولان وقلعه بانان كهن ،چشم به سوی دشت پریم دوخته است كه خوش بختانه كاوش های اخیر باستان شناسان و دیرینه شناسان نیز گواه پیشینه ی فرهنگی و شهری این منطقه است . پ) آثار و بازمانده ی بناهای كهن و برخی اسامی آن ها .برای نمونه در روستای كرچا(korcha)زمین های وسیعی پر از آجرهای پخته از روزگاران قدیم است ودر تپه های اطراف آن هم دیواره های گج اندودیافت شده است و جالب تر این كه در حوالی این روستا چند نام با پیشوند “شهر” هنوز به كار می رود مثل شهردشت ، شهربن .
كمان می كنیم در این منطقه بناهای آباد ومظاهر شهری بسیاری وجود داشته كه در زلزله ی بزرگ پایان قرن هفتم هجری به طور كامل ویران و با خاك یكسان شده است و آن پاره های آجر و اسامی ،تنهایادگاران شكوه گذشته اند.
جا داردهمین جا به نكته ی درخور توجّهی هم اشاره كنیم كه پریم یا فریم نه تنها از دید جغرافیایی و بافت اجتماعی ارج و ورج جلوه ی شهری را در گذشته تجربه كرده است بلكه از نظر فكری و فرهنگی نیز ” آرمان شهر یا فرهنگ شهر ” بوده ، اكنون هم هست. كتاب بسیار ارجمند نثر دل انگیز فارسی ” مرزبان نامه ” كه در اصل به زبان تبری /طبری ( مازندرانی كهن) نوشته شده بود گواهی بر این سخن است زیرا نویسنده ی اصلی این اثر پساوند ” پریم ” را در نامش دارد : اسپهبد مرزبان بن رستم شروین پریم كه از شاه زادگان و اسپهبدان شهر پریم بوده وكتاب مرزبان نامه را به زبان مازنی فراهم آورده است . بنا براین اگر روزی اصل نسخه ی طبری این اثر پیدا شود ،نخستین و بزرگ ترین اثر مكتوب شهر باستانی پریم شمرده خواهد شد .همین نویسنده دیوان شعری هم به نام ” نیكی نومه ” داشته است كه از آن نیز جز نامی بر جای نمانده است.
