لاریجان یكی از بخشهای شهرستان آمل است . این بخش جنوبی ترین ناحیه استان مازندران است و در دامنههای شمالی رشته كوه البرز قرار گرفتهاست. كوه دماوند در لاریجان قرار داشته و راههای صعود به آن در لاریجان جای دارد.لاریجان یكی از شهرها و منطقههای تاریخی و باستانی ایران است كه جاذبههای طبیعی تاریخی زیادی در خود جای داده است. این منطقه دارای روستاهای كوهستانی، دشتها و مراتع زیادی میباشد. در حال حاضر بدلیل وجود رودخانه هراز كه از قله دماوند سرچشمه میگیرد بهترین و باكیفیت ترین ماهی قزل الا خاورمیانه در این منطقه پرورش داده میشود. این منطقه یكی از مناطق اسطوره ی ایران نیز می باشد.
تقسیمات كشوری
بخش لاریجان دارای دو شهر رینه، گزنك و ۷۳روستا و آبادی است و از دو دهستان بالا لاریجان و پایین لاریجان تشكیل شدهاست.
بخش لاریجان:
دهستان بالا لاریجان: شامل وانا، بایجان، آبگرم، گرنا، نوا، گیلاس، نیاك، اسك، ایرا و امیری{پلور}
دهستان لاریجان سفلی: پنجاب دلارستاق و نمارستاق شامل هفده روستامی باشد كه به هفده بلوك معرف است و به دو قسمت شمالی وجنوبی تقسیم گردید . قسمت شمالی شامل روستاهای، سوآ، امره اطاق سرا، شیخ محله، پلریه، كلری، كفا، نمار و دیوران منطقه خوش منظره دریوك قسمت جنوبی نمارستاق شامل نسل–دره كنار–نیزه(علی آباد )–حسن آباد-امامزاده عبدالمناف- كردچالك– روستای خوش منظره فیس (ارتفاع با سطح دریا ۲۳۵۰متر می باشد )
شهر: رینه، گزنك
كوه دماوند، بلندترین قله ایران، در لاریجان قرارداد. دشت لار، دریاچه لار، رودخانه لار، رودخانه دیو آسیاب و غار گل زرد از دیگر نواحی لاریجان است كه در دامنه كوه دماوند جای دارد.
وجه تسمیه
كلمه لار و لَر كه در سر آغاز برخی اسامی اماكن فلات ایران دیده میشود غالباً به معنی جوی و نهر است. چنانكه در دریاچه لار و رودخانه لار در لاریجان نیز واژه (لار) وجود دارد. در مجموع یعنی لاریجان در اصل لاری گان یعنی جایگاه منسوب به نهر است. ریشه كلمه علی القاعده همان زار (جریان یافتن آب است، طبق قاعده تبدیل ز، ذ به ل از پهلوی به فارسی): مصرع مثالی از دهخدا:بهشت و جوی شیرش آب لار است.
جمعیت
بنابر سرشماری مركز آمار ایران، جمعیت بخش لاریجان شهرستان آمل در سال ۱۳۸۵ برابر با ۸۷۲۱ نفر بوده است [۲].
منابع آب
تقریبا در همه نقاط لاریجان چشمه و رودخانه های فراوانی وجود در نواحی كوهستانی در فصل زمستان واوایل بهار پر آب و در تابستان كم آب و گاهی خشك است. از دیگر منابع آب این منطقه دریاچههای كوچك محلی است كه به هنگام طغیان رودها در قسمتهایی كه سطح آبهای زیرزمینی بالا است به وجود میآید و برای كشاورزی، صید و شكار مورد استفادع قرار میگیرد. رودی كه از جنوب به شمال در جریان است رود هراز، كه به دریای مازندران میریزد.نوع دیگر ذخایر آبی كه در آن ماهی پرورش مییابد. و از جاذبههای گردشگری استان است. در لاریجان چشمههای آب معدنی فراوانی یافت میشود كه خاصیت درمانی دارد و در معالجه امراض پوستی، مفصلی، عصبی، و گوارشی موثرند، چشمههای (آب اسك) (آبگرم لاریجان) و (استراباكو) حمامهای آب معدنی (گوگردی) از آن جملهاند.چشمههای آبگرم در سراسر ایران و به ویژه در دامنة كوههای البرز و زاگرس پراكندهاند و بسیاری از آبادیها به علت داشتن اینگونه چشمهها، شهرت و اهمیت یافته و آبگرم نام گرفتهاند.برخی از این آبها به علت در بر داشتن پارهای مواد شیمیایی، دارای رنگ، بو یا مزه خاصی میشوند. برخی تركیبات گوگرد)سولفور و سولفات) به آب رنگ شیری یا آبی میدهند، و آبی كه ئیدروژن سولفوره داشته باشد، بوی تخممرغ فاسد دارد. آبگرمهای دارای تركیبات آهن، رنگ سرخ یا اُخرایی و مزة گس دارند. نمكهای دیگر، مانند كلرور سدیم (نمك طعام) و یدور سدیم، آب را شور یا تلخ می سازند.
جاذبه ها دیدنی و گردشگری
طبیعی و تحقیقاتی
قله دماوند
رودخانه هراز
پارك ملی لار
سد لار
آبشار شاهاندشت
آبشار آب مراد
دشت و آبشار دریوك
دریاچه ساهون
آب گرم لاریجان
آبشار یخی
آبشار لار
آبشار قلعه دختر
آبشار پرومد
آبشار تماره یا تمیره
دشت شقایق پلور به رینه
غار گل زرد
آبشار ناندل
آبشار دو كوهك
آب معدنی استراباكو
غار آب اسك
آبشار زیار (آب شیخ علی خان)
آبشار پلاس
منطقه حفاظت شده امیری
منطقه حفاظت شده لاسم
استله سر
منظریه
نقره سر
آبشار دو كوهك
آب های معدنی عمارت فرنگی
كاعون
پاشوره
دو برار
دریاچه امامزاده علی
دره یخار
دشت لرا
كوه كرنا
طرح آبریز هراز
كوه گل اندام
رود پنجاب
گرمنون
آبشار الآمل
قله گل زرد
رستم چال
آبشار یخی نوا
غار كبوتر كلی
دشت سنگسری ها
قبر ضحاك
انر
سه سنگ
چشمه چم بن
چشمه انگمار
چشمه ها و مرتع متعدد دیگر
