دخمه های جزیره خارك به صورت شرقی-غربی، در منطقه ای سرسبز از جزیره قرار دارند. حدود ۹۶ قبر و ۷۰ دخمه در این محل وجود دارد. قدمت این دخمه ها به دوران اشكانی و ساسانی برمی گردد. این دخمه ها، مربوط به زرتشتیان و مسیحیان بوده كه در این مكان زندگی می كردند. دخمه های جزیره خارك، از آثار شاخص استان بوشهر می باشد. این دخمه ها متاسفانه، توسط قاچاقچیان و افراد سودجو مورد تخریب قرار گرفته است. در اطراف این دخمه ها، پاكسازی محیط از جمله بوته كنی گیاهان صورت گرفته است. دخمه ها به طور مرتب قرار نگرفته اند. احتمالا این مقبره ها معبد نیز بوده اند و علاوه بر استفاده آیینی از آنها اجساد را نیز در تابوتهای چوبی درون این اتاقكها قرار می داده اند. می توان پیش بینی كرد در هر گور معبد حدود ۴۲ جسد جای می گرفته كه به صورت سه ردیفی روی تخته سنگ ها قرار می گرفتند. در قسمتی فاصله بین دخمه ها ۵ متر و در قسمتی دیگر این فاصله ۱ متر است. ساختار معماری گورمعبد ها شبیه سردخانه امروزی است، با این تفاوت كه برای ساخت این گورمعبد ها فقط از سنگ استفاده شده است. همچنین طول دخمه ها ۷۰ سانتی متر الی ۱ متر است. یك دخمه بزرگ به صورت مقبره مانند، در قسمت شمالی قرار دارد كه دارای ۴۹ جسد ظرفیت است و ساختار آن به صورت كشویی؛ مانند سردخانه های امروزی است و دارای سقف كاذب می باشد. جایگاه تابوتها كشویی بوده و میتوانستند تابوتهای چوبی را دربیاورند و احتمالا آنرا حمل كنند و به محل اصلی زندگی فرد ببرند. در واقع می توان گفت از این گور معبد ها برای نگهداری موقت اجساد استفاده می شده است. گفتنی است كه در آن روزگار تمهیداتی برای جلوگیری از فاسد شدن اجساد وجود داشته، به طور مثال پالمیرها با استفاده از مومیایی كردن جسد و افزودن ادویه های گیاهی مانع از آن می شدند كه اجساد در طول مدتی كه در داخل گورمعبد ها می مانند فاسد شوند. در ضلع شمال شرقی یكی از آرامگاهها نقش برجسته ای قرار دارد كه شخصی را در حالت ایستاده نشان میدهد.
در ایران تنها در خارگ “گور معبد” كشف شده ولی نمونه های مشابه آن در مناطق نسا و پالمیر دیده میشود. سبك بنا اشكانی-ساسانی است. ورودی، قرنیز، ستون و سرستونها مشابه آثار اشكانی و ساسانی هستند. در ساخت این گورمعبد ها از تزئیناتی كه در دوره ساسانی رایج بوده استفاده شده كه این موضوع نیز از نظر تاثیر ساختارهای معماری دوره ساسانی روی معماری خارجی ها قابل توجه است. اقوام پالمیر، بازرگان بودند و در نزدیكی سوریه كنونی زندگی می كردند و عمدتا از طریق دریا به تجارت می پرداختند. جزیره خارك یكی از شمالی ترین اقامتگاه های آنها بوده و زمانی كه در طول سفر به این جزیره و یا زمانی كه در جزیره مستقر می شدند، كسی از آنها فوت می شد، از گور معبد ها برای نگهداری اجساد استفاده می كردند تا زمانی كه تجارت آنها به دریاهای دور به پایان می رسید در راه برگشت، اجساد را با خود ببرند.
