شاه لولاك نام آبشاری دائمی است در نزدیكی شهر چرمهین از شهرستان لنجان در استان اصفهان. این آبشار نزد مردم محلی به نامهای شالورا، شاهلورا، شالوران نیز نامیده می شود. میزان آبدهی آبشار شاه لولاك در طول سال متفاوت ولی دائمی است. در فصل بهار آبشاری فصلی كه در منطقه به هلكی" Holoki" معروف است از دل یك دیواره سنگی به ارتفاع نود متر نیز سرازیر میشود. آبشار شاه لولاك كه در ۳۲ درجه، ۱۷ دقیقه، ۵۶ ثانیه شمالی و ۵۱ درجه، ۹دقیقه و ۱۰ ثانیه شرقی قرار دارد، در كوهی به همین نام از سلسله كوه های رخ در زاگرس مركزی واقع شده است و ارتفاع كوه از سطح آبهای آزاد دو هزار و هفتصد و پنجاه متر است. میزان آبدهی آبشار شاه لولاك در طول سال متفاوت است ولی آبشاری دائمی است. منحصر بفرد بودن این آبشار از این جهت است كه بصورت چشمه پرآب و خروشان از قلب دیواره مرتفع كوه با شیب منفی سرازیر می گردد در صورتی كه اغلب آبشارهای ایران به صورت جوی روان از روی سطح سرازیر میشود. در زمستان آب این آبشارها به صورت قندیلهای زیاد و قطور یخ به ارتفاع ۷۰ متر تشكیل میشود. آب آبشار در قسمتی كه نزد مردم محلی به حوض معروف است روی زمین آرام میگیرد. بقایای حوض قدیمی به صورت تخته سنگهای بزرگ و حجاری شده مشهود است. در اطراف آبشار تعداد زیادی آبچكان نیز وجود دارد و قسمت زیرین آبشار دائمی با قندیلهای عظیم نمكین به طرز باشكوهی آراسته شده است. آبشار شاه لولاك از روی قندیلهای عظیم آهكی پوشیده از خزه پایین میریزد و با توجه به ارتفاع زیاد آبشار، آب هنگام ریزش با هوا مخلوط شده و در برخورد با قندیلها بصورت قطرات بارانی و شبنمی ریز به زمین پاشیده میشود و این خود از جاذبه های این آبشار به شمار می آید. سطح بیرونی این قندیلها با خزه و جلبك پوشیده شده كه به زیبایی آن می افزاید. در پایین آبشار شاه لولاك مجموعه های تفریحی و ورزشی دایر است كه گردشگران زیادی را به این منطقه جذب میكند. طرح جامع منطقه نمونه گردشگری آبشار شاهلولاك چرمهین در سال ۱۳۹۱ تهیه و به تصویب كارگروه میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری استان اصفهان رسیده است. امكاناتی از قبیل فضاهای ورزشی، تفریحی، محل اقامت موقت، فضای سبز، رستوران، پاركینگ و آمفی تئاتر در این منطقه گردشگری در حال اجرا می باشد.
چهل دختران
قسمتی از آبشار شاه لولاك به چهل دختران معروف است كه حفره ای سنگی در زیر آبشار هولوكی به شكل یك غار كوچك است و یك چشمه دائمی دارد كه درختی در آن روییده است. براساس داستانی محلی، چهل دختر معصوم از ترس جان خود به این مكان پناه می آورند و در آن از صاحب لولاك عاجزانه می خواهند كه جانشان را از خطر محفوظ دارد، به همین خاطر كوه آنها را در خود جای می دهد و از آن پس این مكان بسیار محترم و مقدس شمرده می شود. از شهرهای اطراف بسیاری دختران دم بخت یا زنان نازا در این محل نیت و نذر و دخیل و نشان می بندند و برخی نیز به خواسته خود رسیده اند.
نقش فوكلوریك شاه لولاك
آبشار شاه لولاك در گذشته نزد مجاوران آن بسیار مقدس و محترم بوده است. آبشار به صورت خاص و حتی درختان طاق اطراف آن، مقدس و صاحب اعجاز و مؤثر در رفع مشكلات و درمان بیماریها محسوب می شد. مردم محلی به آفریننده شاه لولاك سوگند یاد می كردند و نذر و نیاز، دخیل بستن به درختان و روشن كردن شمع در چهل دختران این منطقه مرسوم بود. قطع درختان، پایمال كردن بوته ها و آلوده كردن آب گناهی بزرگ بوده و مرتكب آن مشمول غضب خالق شاه لولاك قرار می گرفت، حتی بیم آن می رفت كه چوب قطع شده از درختان شاه لولاك در خانه فرد به ماری خشمگین تبدیل شود یا كوه بر سر كسی كه نوشیدنی حرام بنوشد سنگ بریزد. این اعتقادات صاف و بی پیرایه مردم سالها حافظ زیبائیها و دوام شكوه و عظمت شاه لولاك و پاسداشت طبیعت بی نظیر آن بوده است.
آیین شالورا جاری
مراسم آئینی شالورا جاری پس از گذشت هفتاد روز از نوروز و هر سال در روز هشتم خرداد و همزمان با آغاز دوره گرما در این منطقه انجام می شد و از فراگیرترین مراسمی بود كه به تقدس و نقش آفرینی این مجموعه بی بدیل كمك می كرد. برای برگزاری این آیین هرسال در روز شصت و نهم سال توسط دشتبان محل فراخوان جار زده می شد و زمان فرارسیدن آیین به آگاهی مردم می رسید. هركس به فراخور توانایی خود، خورش یك یا چند روز خود و خانواده را مهیا می كرد، هر تیره و تباری بخشی از حوزه كنار آبشار را برای اسكان و اتراق خود و فامیل با عنوان یورت آماده نموده بود. (واژه یورت یا یورد در زبان مغولی به محل اتراق و سكونت (تابستانی) گفته می شود.) اسكان هر طایفه صرفاً در یورت فامیلی انجام می شد و هرگز هیچ یورتی خالی نمی ماند چرا كه اجرای مراسم شالورا جاری واجب و برگزاری هر چه آبرومندانه آن افتخار فامیل محسوب می شد. شروع مراسم از طلوع هفتادمین روز پس از نوروز و پایان آن با شركت خانم ها در آئین دیدار از سنگی منحصر به فرد كه نقشی خاص بر آن دیده می شد، انجام می گرفت. در واپسین ساعات روز، بازگشت مردم به شهر آغاز می شد، مدت برگزاری آیین شالورا جاری سه تا هفت روز بوده است.
موقعیت مكانی
این آبشار در فاصله پنج كیلومتری جنوب غربی شهر چرمهین قرار دارد. راه دسترسی آن منحصراً از شهر چرمهین می گذرد. بدیت ترتیب كه در جاده اصفهان به شهركرد در محل چهارراه شهر باغ بهادران باید به سمت چپ تا چرمهین، و از راه جاده كمربندی تا میدان شهرداری چرمهین و از آنجا در بلوار آبشار تا آبشار شاه لولاك برویم. از محلی كه خودروی خود را پارك می كنید تا محل فرود آمدن آبشار چند دقیقه پیاده روی دارد. فاصله چِرمَهین تا آبشار شاه لولاك حدود پنج كیلومتر و تا زاینده رود كمتر از شش كیلومتر است.
