كاخ شهرستانك كرج یكی از شاخص ترین بناهای زمان ناصرالدین شاه قاجار است كه در دهستان آسارا در نزدیكی شهر كرج و استان البرز واقع شده است. این عمارت تاریخی كه در دل پیچ و خم های جاده چالوس قرار گرفته از مهم ترین جاذبه های دیدنی – گردشگری این منطقه محسوب می شود كه توانسته نظر گردشگران بسیاری را به خود جلب نماید.
قرار گیری كاخ شهرستانك در روستایی به همین نام كه بسیار زیبا و سرسبز می باشد موجب شده كه زیبایی این بنا دو چندان به نظر برسد و جلوه ای متفاوت داشته باشد. در شهرستان كرج و استان البرز جاذبه های گردشگری و امكان دیدنی متعددی وجود دارد كه بازدید از هركدام از آن ها در فصول مختلف سال می تواند بسیار لذت بخش باشد. كاخ شهرستانك كرج نیز یكی از همین بناها است كه پیشنهاد می كنیم در سفر به این منطقه حتما به بازدید از آن بروید.
تاریخچه كاخ شهرستانك
این عمارت قدمتی دیرینه دارد و در زمان حكومت ناصر الدین شاه قاجار و سال 1257 به دستور او ساخته شد. طبیعت زیبا و با شكوه روستای شهرستانك موجب شد كه ناصر الدین شاه تصمیم بگیرد كه در انتهای دره گله گیله در شهرستانك به منظور تفریح و استراحت اقامتگاهی ییلاقی بسازد.
او این كار را به یكی از معماران چیره دست و معروف آن زمان به نام آقا محمد ابراهیم خان كه به معمار باشی معروف بود سپرد. پروژه ساخت كاخ شهرستانك حدود سه سال زمان برد و به دلیل سبك معماری بی نظیری كه داشت به یكی از زیباترین بناهای دوران قاجاریه تبدیل گردید.
اوج شكوه و عظمت این كاخ تنها در دوره حكومت سلسه قاجار بود اما پس از آن كمتر مورد توجه قرار گرفت و همین مسئله موجب شد كه بخش های مختلفی از بنا آسیب ببیند و تخریب شود به طوری كه پس از مدتی به ویرانه ای تبدیل گشت. این عمارت باشكوه كه دیگر زیبایی و جذابیت گذشته را نداشت در سال 1348 توسط فدراسیون كوهنوردی كشوربه اقامتگاه موقتی برای كوهنوردان تبدیل گردید.
نقشه و معرفی بخش های مختلف
این كاخ از دو بخش اندرونی و بیرونی تشكیل شده و تزئینات و معماری آن ها به بهترین شكل ممكن انجام گرفته است. حیاط بیرونی عمارت مستطیل شكل است. در این حیاط كه چهار تراز داشت درب ورودی در تراز اول واقع شده و به صورت نیم دایره ساخته شد. عمارت بیرونی كاخ شهرستانك یا همان كاخ ناصری نیز كه متشكل از دو طبقه بود با ابعاد 24 در 12 متر در تراز سوم قرار داشت. امروزه متاسفانه طبقه دوم كاخ به طور كامل تخریب شده و هیچگونه آثاری از آن قابل مشاهده نمی باشد.
در قسمت بین اندرونی و بیرونی و شمال غربی كاخ حمام خصوصی تعبیه شده بود كه به ناصر الدین شاه اختصاص داشت. بخش اندرونی كاخ ناصری نیز دارای دو حیاط در دو تراز مجزا است. حیاط شمالی كه دارای طول 24 و عرض 18 متر است به خدمت گزاران كاخ اختصاص داشت و دارای 19 اتاق در دو قسمت شمالی و جنوبی بود. حیاط جنوبی دارای مساحت بیشتری بود و برای شاه و خانواده او به شكل بسیار زیبایی ساخته شده بود.
این كاخ برای ناصر الدین شاه بسیار ارزشمند بود به طوری كه دستور داد از كشور آلمان كاغذ دیواری های زیبایی برای پوشش دیوارهای داخلی آن بیاورند. علاوه بر این برای تمامی قسمت ها و تزئینات و كاشی كاری های كاخ نیز دستور داد به بهترین شكل ممكن انجام دهند.
از جمله اقداماتی كه در این راستا انجام شد می توان به نصب درب و پنجره های اورسی، استفاده از شیشه های رنگی، كاشی كاری ها و گچ بری های بسیار زیبا و … اشاره نمود. اگر چه كاخ شهرستانك در زمان قاجاریه به زیبایی شهرت داشت اما متاسفانه امروزه هیچگونه آثاری از تزئینات این عمارت باقی نمانده است.
كاخ شهرستانك در گذشته به قدری زیبا و حیرت انگیز بود كه استاد كمال الملك تصمیم گرفت كه نقاشی از آن بكشد تا برای آیندگان به یادگار بماند. این اثر هنری بی نظیر از نقاش ماهر استاد كمال الملك در حال حاضر در كاخ گلستان نگهداری می شود و علاقمندان می توانند در هنگام بازدید از كاخ گلستان در تهران شاهد این نقاشی بی نظیر باشند. كاخ شهرستانك به دلیل ویژگی های متمایز و زیبایی منحصر به فردی كه داشت به عنوان یادگاری از دوره قاجاریه در سال 1376 به ثبت ملی رسید.
