افسانه‌ی باورنكردنی آتشكده هارپاك ابیانه

آتشكده هارپاك از جاذبه‌های گردشگری استان اصفهان است، با ما همراه باشید تا بیشتر درباره افسانه‌ی باورنكردنی آتشكده هارپاك ابیانه بدانیم.

آتشكده هارپاك یكی از بناهای به جا مانده از دوران هخامنشیان می باشد كه در زمان ساسانیان بیشتر شناخته شد. یكی از سابات های ایران كه در كوچه پس كوچه های ابیانه قرار دارد، درست محلی است كه این آتشكده در آن ساخته شده است. آتشكده قدیمی هارپاك متشكل از سه طبقه و چهار طاقی بوده و معماری آن به گونه ای است كه از تمام سمت ها قابل مشاهده می باشد. در این كوچه به تعداد 4 سابات وجود دارد كه نخستین آن ها میزبان این آتشكده است. برای ساخت این آتشكده از مصالحی همچون گچ و سنگ لاشه به كار برده اند.

قدمت آتشكده هارپاك

آتشكده هارپاك كه با نام آتشكده ابیانه نیز شناخته می شود، یكی از قدیمی ترین آتشكده هایی است كه در منطقه ابیانه استان اصفهان جای گرفته و در منطقه ای كوهستانی واقع شده است. آتشكده هارپاك از آتشكده های به جا مانده از معابد زردشتی بوده كه ساخت آن به صورت چهارطاقی بوده و در محله میان ده و مسیر اصلی قرار دارد. منطقه ای را این آتشكده در آن واقع شده، با نام برآزه كه برآذرگاه معنی می دهد می شناسند. روستای ابیانه كه یكی از قدیمی ترین روستاهای ایران با قدمت 1500 ساله، جاذبه های تاریخی و كهن متعددی را در خود جای داده كه در تمام طول سال علاقه مندان بسیاری برای بازدید از این بناها راهی این روستا می شوند.

یكی از بناهای تاریخی به جا مانده از دوران هخامنشیان در ابیانه آتشكده هارپاك می باشد. این آتشكده متعلق به دوران هخامنشی بوده و در زمان ساسانیان به اوج خود رسید و بخش هایی به آن اضافه گردید. آتشكده تاریخی هارپاك با گویش اهالی ابیانه هِر پَك كه هر كدام به ترتیب به معنای زیر و پله می دهد خوانده می شوند. برخی در این میان معتقدند كه هارپاك نام یكی از بزرگان دوره های هخامنشی و ماد بوده است. در بخش میانی این آتشكده جهت روشنایی مسیر كاروان آتشی روشن بوده و آن را قابل احترام می دانستند. اگر امروزه به سراغ این آتشكده بروید، ذغال سنگ های بسیاری را در حوالی این بنا مشاهده خواهید كرد.

روستای ابیانه در موقعیتی جغرافیایی قرار گرفته كه تمام بناهای آن بر روی پستی و بلندی قرار دارند و این بنا نیز همانند دیگر بناها بر روی شیبی پست و بلند قرار گرفته است. یكی از بخش های این بنا كه همچنان باقی مانده و قابل مشاهده است، یك تالار كوچك می باشد كه در آخرین طبقه آن قرار دارد. یكی از طبقات این آتشكده به آداب مذهبی اختصاص داشته و كه دارای یك سرسرا متشكل از سه جزء گنبد به همراه چندین بخش دیگر می باشد. اهالی روستای ابیانه از آنجایی كه به سنت هایشان بسیار پایبند بودند، نام هارپاك را برای این آتشكده انتخاب كردند و در هیچ كجای دیگر از ایران آتشكده ای با این نام پیدا نمی شود. یك آتشكده دیگری كه در شهر كاشان وجود دارد و از جاذبه های تاریخی دیگر این شهر به شمار می رود، آتشكده نیاسر می باشد كه از دوران ساسانیان به جا مانده است.

آوازه افسانه آتشكده هارپاك

هوخشتره (شاه ماد) پس از نابود كردن آشور به سال ۶۱۲ پیش از میلاد و ایجاد امپراتوری ماد، ثروت بزرگی برای فرزندش به ارث گذاشت؛ اما فرزند وی به‌جای محافظت از این ارزش ها به ظلم كردن و عیاشی پرداخت. شبی خواب دید كه از شكم دخترش (ماندانا) چشمه‌ای جوشید كه سراسر آسیا را در بر گرفت. تعبیر خواب او چنین بود كه دختر او ماندانا پسری به دنیا خواهد آورد كه سلطنت را از وی خواهد گرفت. شاه ماد ماندانا را به كمبوجیه كه مردی نجیب بود داد؛ به امید اینكه از وی فرزندی آرام و نجیب مانند خودش به دنیا خواهد آمد.

ماندانا كوروش را به دنیا آورد و دوباره خواب پادشاه به‌گونه‌ای دیگر تكرار شد. شاه ماد این‌بار كوروش را به «هارپاك»، وزیر خود، سپرد تا وی را نابود كند؛ اما هارپاك از كشتن این كودك صرف‌نظر كرد و او را به چوپان دربار (مهرداد) سپرد و این طفل در قصر پدرش بزرگ شد. سرانجام روزی شاه ماد، فرزند ماندانا را شناخت و درصدد انتقام گرفتن از هارپاك برآمد؛ تا آنجا كه دستور داد پسر وی را كشتند و در یك مهمانی گوشت بدن پسر را به خورد پدر دادند. هارپاك با این وجود كه از ماجرا با خبر شده بود، سكوت كرد.هنگامی كه كوروش در پارس دست به قیام زد، شاه ماد هارپاك را به فرماندهی سپاه برای سركوب كردن كوروش برگزید و هارپاك نیز فرصت را غنیمت شمرد و در اولین فرصت سپاه را تسلیم كوروش كرد. كوروش نیز پایتخت ماد را فتح كرد و سلسله ماد منقرض شد. كوروش به پاس بزرگواری هارپاك، دستور داد تا در جای‌جای ایران آتشكده‌هایی را به نام هارپاك بنا كنند كه یكی از آن‌ها احتمالا آتشكده ابیانه است. بااین‌حال، این افسانه‌سرایی تاریخی دلیلی بر اثبات وجود این آتشكده به دوران هخامنشی به‌صورت صددرصد نیست.