تمامی لباس‌های محلی ایران زیبا، چشم نواز و نشان دهنده فرهنگ غنی و ریشه دار مردمان این مرز و بوم است. در این میان یكی از رنگین ترین و زیباترین آنها لباس‌های محلی رامسر است. این پوشش كم و پیش در شرق گیلان و غرب مازندران فراگیر بوده است.
لباس محلی مازندران برگرفته از آداب و رسوم آن منطقه است كه بر اساس عوامل مختلفی مانند آب و هوا، اقلیم، سبك زندگی و نوع كسب و كار مردم طراحی شده است. در این مقاله قصد داریم شما را لباس محلی مازندران آشنا كنیم.
به چه نوع لباسی لباس محلی میگویند؟ به لباسی كه افراد بومی یك منطقه می‌پوشند، لباس محلی گفته می شود. لباس محلی نه تنها در ایران بلكه در تمام دنیا به ویژه در سرزمین هایی كه از تمدنی غنی برخوردارند، رایج است.
لباس محلی هر منطقه برگرفته از آداب و رسوم آن منطقه است كه به عواملی مانند آب و هوا، منابع موجود برای تهیه لباس و قدمت آن وابسته می باشد. به همین دلیل است كه در بسیاری از موارد، مشابه بودن اقلیم و فرهنگ موجب شباهت در لباس های محلی می شود.
لباس محلی مازندران برگرفته از آداب و رسوم آن منطقه است كه بر اساس عوامل مختلفی مانند آب و هوا، اقلیم، سبك زندگی و نوع كسب و كار مردم طراحی شده است. در این مقاله قصد داریم شما را لباس محلی مازندران آشنا كنیم.
به چه نوع لباسی لباس محلی میگویند؟ به لباسی كه افراد بومی یك منطقه می‌پوشند، لباس محلی گفته می شود. لباس محلی نه تنها در ایران بلكه در تمام دنیا به ویژه در سرزمین هایی كه از تمدنی غنی برخوردارند، رایج است.
لباس محلی هر منطقه برگرفته از آداب و رسوم آن منطقه است كه به عواملی مانند آب و هوا، منابع موجود برای تهیه لباس و قدمت آن وابسته می باشد. به همین دلیل است كه در بسیاری از موارد، مشابه بودن اقلیم و فرهنگ موجب شباهت در لباس های محلی می شود.
لباس محلی ایران یكی از غنی ترین لباس های سنتی در جهان به لحاظ نوع پارچه و الیاف، تعدد و تنوع لباس ها، نوع دوخت و تزئینات می باشد. این موضوع نشان دهنده قدمت و فرهنگ كهن ایران زمین است.
پوشش سنتی مردمان رامسر
وقتی صحبت از لباس محلی رامسر به میان می‌آید، پوشش رنگارنگ دختران تداعی می‌شود. هر چند مردان نیز دارای لباس محلی خاصی هستند، اما آنچه به عنوان زیبایی این پوشش، نظرها را جلب می‌كند، دنیای رنگ و نقش پوشش زنانه است. دامن‌های رنگارنگ پر از چین، اولین مشخصه لباس بانوان مازندران است. آنچه نگاه‌ها را مجذوب می‌سازد، گلدوزی، ترمه، سرمه‌دوزی و یا طرح‌های بته جقه نیست. آنچه موج می‌زند، رنگ است. رنگ‌هایی كه از طبیعت خطه مازندران به رنگرزی و پارچه‌بافی این دیار راه یافته و چشم‌ها را محو تماشا می‌كند.
لباس محلی زنانه در مازندران متشكل از رنگ های شاد و زنده و گل بوته های ریز است كه برگرفته از طبیعت زیبای این منطقه می باشد. لباس محلی زنانه در مازندران از بخش های زیادی تشكیل می شود. به همین جهت، لباس كاملی محسوب می گردد.
بخش های مختلف لباس محلی زنانه مازندران شامل شلیته، تمبان تنگه، نیم ساق، جومه، نیم تنه، چادر شو، چارقد، مندل، گیس بند، كلیجه، سراقوچ، گلوبند، پاتوئه، چاروق، گالش،كوش و جوراب است.
لباس محلی مردانه مازندرانی به اندازه لباس زنانه دارای تنوع در جنس و رنگ نیست و شاد به لباس های مردان در اقوام دیگر شبیه باشد. لباس محلی مردانه در مازندران شامل جومه، تمبان، نیم تنه، قبا، شولا، بوشلوق و پستك است.
جنس لباس‌های محلی رامسر
در گذشته تهیه مواد اولیه صنعت پوشاك كار راحتی نبود. مردم برای تهیه الیاف و پارچه از امكانات و منابع همان منطقه استفاده می كردند. یكی از عوامل متنوع بودن لباس های محلی در ایران، تنوع اقلیم و منابع هر منطقه است. در گذشته نخ پنبه و نخ پشم و پارچه هایی از همین جنس در مازندران قابل تهیه بود. اما جنس پارچه ها و مواد به كار رفته در لباس محلی بر اساس موقعیت اقتصادی و اجتماعی افراد متفاوت بوده است.
در گذشته كه ارباب و رعیتی رواج داشت، لباس ها نیز از لحاظ جنس پارچه و دوخت های تزئینی متفاوت بود. تنوع پارچه ها و الیاف از ابریشم تا كتان، كرباس، پارچه پشمی و نمدی، چرم و پوست گوسفند و در سال های گذشته چیت، ابریشم مصنوعی و فاستونی متغیر بوده است.
از آنجایی كه مازندران آب و هوایی معتدل دارد، لباس محلی مازندران در فصل گرم و سرد تفاوت زیادی با هم ندارد. مردم اغلب با پوشیدن یك كت یا بالاپوش ضخیم مشكل سرما را برطرف می كردند. از طرف دیگر شغل رایج در مازندران كشاورزی و دامداری بود. لباس چوپانان و لباسی كه در هنگام كار در شالیزار می پوشیدند، متفاوت از لباس محلی معمول در مراسم و جشن ها بود.
رسم نوروزخوانی در رامسر
یكی از رسوم مهم در رامسر، مراسم نوروزخوانی است. نوروز خان فردی است كه ۱۵ روز قبل از عید به روستاها می‌رود و آوازی می‌خواند. در روز چهارشنبه‌سوری، در رامسر آشی مخصوص از هفت نوع مزه ترش مثل آب‌نارنج، آب‌لیمو، آب انار یا سركه پخته می‌شود و در غروب این روز خورده می‌شود.
مردم مازندران و رامسر در اواسط مردادماه جشنی به نام نوروز ماه دارند؛ وقتی‌كه اولین محصول برنج زودرس رسید، بعد از جمع‌آوری و درو با همان برنج غذا درست می‌كنند و در خارج از روستا جشن پایان كار می‌گیرند. این مراسم درست مانند سیزده به در است و اعتقاد دارند كه این روز را حتما باید بیرون از روستا به سر برد؛ درواقع این جشن نوعی سپاسگزاری به درگاه خداوند است.
گویش مردم رامسر
گیلكی رامسری یك لهجه است كه منتج از گویش گیلكی و زیر شاخهای از زبان فارسی میانه (پهلوی ساسانی و غیر از پهلوی اشكانی) است. تلفظ این لهجه در داخل مناطق مختلف شهری و روستایی رامسر از نظر فونتیك (بیان صوت و آوا) كمی متفاوت است. در بین محلههای مختلف شهرستان و روستاها مردم هر منطقه با كشش و اداء كلمات به طرز خاصی صحبت می نمایند كه معّرف محل زندگی آنها می باشد. مثلأ یك نفر اهل كتالم و سادات محله (ار محله های قدیم رامسر) با منطقه ابریشم محله (از محل های جدید رامسر) و یا صحبت های یك نفر اهل لمتر (خیابان 20 متری و كنار ساحل دریا) با منطقه بازار آخوند محله و نارنج بُن كمی متفاوت است ولی در مجموع زبان همدیگر را خوب می فهمند. مثلأ در سادات محله می گویند:
"عُروس،عُروس چِِه خارِه بیَرِم،اَمِه باغ چِیِه" ولی در ابریشم محله می گویند:"عروس خانم ، چایی خارِه بِیَرِم اَمِه باغ چایی یَه".
یا اینكه كلمه "شَجِرَئن" به معنی آدم پر سر و صدا در كوهپایه ها به كلمه "شَجِرِه" در مناطق جلگهای در ابریشم محله رامسر و به كلمه "شیویر" در كتالم و سادات محله تلطیف و تصحیف شده است. یا اینكه واژه "پوچا" به معنای گربه است كه در بیشتر شهرهای مازندران به آن "بامی شی=بامشی" گفته می شود.
از طرفی گیلكی رامسری را می توان به دو بخش شهری و روستایی تقسیم نمود كه بخش شهری شامل لهجه مردم بومی و یا كوچیده است. در این میان بسیاری از واژگان نیز غیر رامسری بوده و به همان صورت اولیه خود تلفظ میشوند نظیر تلویزیون، تلفن،درخت(به جای دار) و غیره(5). افراد تحصیلكرده نیز به زبان سلیس و روانتری سخن میگویند كه بیشتر متأثر از زبان فارسی است.
