تپه سیلك كاشان نشان از تمدن و فرهنگ ایران است، با ما همراه باشید تا معرفی جالب تپه سیلك بخوانید از دوره‌های تاریخی آن بدانید.
محوطه باستانی سیَلْك در پهلوی جنوب غربی كاشان و در سمت راست جاده كاشان به فین قرار دارد و از دو تپه شمالی و جنوبی كه در فاصله ۶۰۰ متری یك‌دیگر قرار دارند و دو گورستان تشكیل شده‌است. یكی از گورستان‌ها كه گورستان الف نامیده می‌شود ۳۵۰۰ ساله‌است و در ۲۰۰ متری جنوب تپه جنوبی واقع شده‌است كه امروزه بر روی آن بلواری ۲۴ متری به نام بلوار امیرالمؤمنین كشیده شده‌است. گورستان دیگر كه گورستان ب نامیده می‌شود ۳۰۰۰سال قدمت دارد و در زیر باغ ها و زمین‌های كشاورزی پهلوی غربی تپه‌ها قرار دارد.
دوره تاریخی و خارق‌العاده تپه سیلك
بر اساس كاوش‌ها و مطالعات، باستان‌شناسان آثار موجود در تپه سیلك را به ۶ دوره فرهنگی تقسیم كرده‌اند كه از قدیم به جدید به‌ترتیب از سیلك یك تا سیلك ۶ نامگذاری شده‌اند. برخی از این آثار بر اساس ترتیب زمانی در ویترین‌ها به نمایش درآمده‌اند.
دوره اول: دوره اول از هشت هزار تا ۷۳۰۰ سال قبل را در بر می‌گیرد كه مربوط به قدیمی‌ترین یا اولین ساكنان تپه شمالی است. مردمان سیلك به‌صورت گروهایی كوچك در تپه شمالی در خانه‌هایی از مصالح كم‌دوام مانند نی و چوب زندگی می‌كردند. در این دوره، مردم شكارگر-گردآور بودند و غذای اصلی خود را از طریق شكار حیوانات وحشی مانند كل، قوچ، گراز، غزال و آهو تامین می‌كردند و از طرفی با گردآوری میوه و تنقلات و دانه‌های گیاهان وحشی مانند پسته، بادام و غیره روزگار می‌گذراندند. همچنین مردمان این دوره در اهلی‌كردن حیواناتی مانند بز و گوسفند و پرورش گیاهانی مانند گندم و جو اولین قدم‌ها را برداشته بودند. به‌علاوه آن‌ها در ساخت سفال‌های دست‌ساز زمخت به رنگ نخودی با نقوش ابتدایی موفقیت‌هایی داشتند. در ویترین‌های این بخش شاهد این آثار خواهید بود:
- ابزارهای سنگی برای شكار و بریدن
- اولین سفال‌های دست‌ساز این دوره
- مهره‌های گردنبند
- سنگ‌ساب جهت آسیاب دانه‌های گندم و جو
- داس سفالی برای درو
- دانه گیاهی كربنیزشده
برخی از آثار این دوره عبارت‌اند از:
- دیگ‌های سفالی پخت‌وپز
- خشت دست‌ساز با حفره‌هایی برای چسبندگی بهتر ملاط
- قطعاتی از سفال‌های این دوره به رنگ قرمز نارنجی با نقوش سیاه (معروف به سفال‌های چشمه علی)
- سردوك‌های نخ‌ریسی
- پیكرك‌های گلی
دوره سوم: دوره سوم به فاصله بین ۶۳۰۰ تا ۵۴۰۰ سال قبل گفته می‌شود؛ دوره‌ای كه مردمان سیلك از تپه شمالی به تپه جنوبی جابه‌جا شدند. در اینجا آن‌ها خانه‌هایی با معماری استاندارتر ساختند كه از اتاق، اجاق و طاقچه تشكیل می‌شد. در این دوره مردم موفق به استخراج فلز مس شدند و بخشی از تولیدات فلزی خود را به مناطق جنوب غرب و بین‌النهرین صادر می‌كردند. ابداع چرخ سفالگری نیز مربوط به دوره سوم است و به همین جهت سفال‌های این دوره ظریف‌تر و با نقش‌مایه‌های انسانی، حیوانی و گیاهی هستند.
به‌تدریج مردمان سیلك وارد مرحل جدید از زندگی شهرنشینی شدند و هر یك از افراد شغل و حرف خاصی را در پیش گرفتند. به این ترتیب، دادوستد كالاهای تولیدی به‌سرعت رشد كرد و انجام معاملات نیازمند شیو جدیدی از ثبت و ضبط غیرشفاهی بود. نخستین شیوه ثبت معاملات اقتصادی به‌صورت ژتون‌ها یا كالاشمارهایی از جنس گل، سنگ، استخوان و سفال بود كه به اشكال مختلف هندسی و حیوانی ساخته می‌شد و هر یك به كالای خاصی اختصاص داشت. اشیای این دوره در دو ویترین سه و چهار به نمایش در آمده‌اند:
