تپه سیلك منطقه‌ای حیرت انگیز در كاشان

كاشان پر از جاذبه‌های گردشگری و تاریخی است و در این میان تپه سیلك منطقه‌ای حیرت انگیز در كاشان محسوب می‌شود.

تپه سیلك منطقه ای باستانی در جنوب غربی شهر كاشان است كه نخستین تمدن در بخش مركزی ایران با قدمت هشت هزار سال می باشد. در این تپه ویرانه های قدیمی ترین زیگورات ایران باستان وجود دارد كه از بخش های مختلفی مانند خانه های مسكونی، محل عبادت، كوره ذوب فلزات، كارگاه های مختلف تشكیل شده است. كشف آثار مختلف در این تپه نشان دهنده نحوه زندگی مردم در هزاران سال قبل و پیشرفت تمدن می باشد كه از ارزش بسیار بالایی برخوردار است. این محوطه شامل دو تپه شمالی و جنوبی با مساحت های پنج و هشت هكتار و ۲ گورستان در فاصله ۶۰۰ متری از یكدیگر است.

تپه سیلك تماشایی

قدمت تپه سیلك به هشت هزار سال قبل و زمان شكل گیری اولین تمدن ایران باز می گردد. این منطقه تحولات زندگی بشر طی دوره های عصر نو سنگی، عصر مس، عصر سنگ، شهر نشینی، عصر آهن و دوره مادها را به نمایش گذاشته است. به خاطر تغییرات آب و هوایی در هزاران سال قبل بخشهای مركزی ایران با به وجود آمدن چمنزارها و دشت های سرسبز و رودخانه ها و زمین های حاصلخیز برای زندگی مناسب شد. در نتیجه مردم غارنشین تصمیم گرفتند در این منطقه به زندگی ادامه دهند و بدین ترتیب كهن ترین تمدن ایران در سیلك شكل گرفت.

این تپه تاریخی و بسیار ارزشمند كاملا به صورت تصادفی كشف شده است. در سال ۱۳۱۰ شمسی در اثر بارش های فراوان و جاری شدن سیل تعدادی از گورها، ابزار آلات و اشیا باستانی از دل زمین بیرون آمدند. با پیدا شدن عتیقه ها افراد سودجو از فرصت سو استفاده نموده و برا یافتن آثار بیشتر در این منطقه جست و جوهای مختلفی انجام دادند. اشیا و وسایل بسیاری از تپه سیلك كشف و به دلالان و قاچاقچیان عتیقه فروخته شده و از كشور خارج گردیدند.انتقال عتیقه ها به كشورهای غربی توجه باستانشناسی فرانسوی به نام رومن گیرشمن را جلب نمود و او برای كاوش های گسترده و شناسایی تپه سیلك راهی ایران شد. وی به همراه آنده گدار مدیر وقت موزه ملی ایران جستجوهای گسترده ای در منطقه انجام داد و نتایج مختلفی نیز به دست آورد. پس از انقلاب و در سال ۱۳۸۰ دكتر شهمیرزادی به همراه تیم حرفه ای خود شروع به عملیات كاوش باستانشناسی در این محوطه كرد و تا سال ۱۳۸۵ به آثار و نشانه های بسیاری دست یافت. او نتایج كاوش های خود را در چهار جلد با عنوان های زیر منتشر نمود:

• زیگورات سیلك
• سفالگران سیلك
• نقره كاران سیلك
• شكارچیان سیلك

تحقیقات باستان‌شناسان نامدار درباره تپه سیلك

تحقیقات رومن گیرشمن نتایج بسیار درخشانی یه همراه داشت علیرغم این كه چندان جدی گرفته نشد. او در سال های ۱۹۳۳، ۱۹۳۴ و ۱۹۳۷ روی تپه های سیلك كاشان و گورستان هایی كه در نزدیكی آن ها قرار دارد تحقیقاتی انجام داد  و بعد نتایج تحقیقات خود را در كتاب هایی به زبان فارسی و فرانسوی ترجمه كرد در این كتاب ها آمده است كه قدمت این تپه ها به ۱۰۰۰۰ سال پیش برمی گردد.

یكی دیگر از باستانی شناسانی بزرگی كه روی این تپه ها تحقیقات گسترده ای انجام داد، باستان شناسی ایرانی به نام دكتر صادق ملك شهمیرزادی است كه در جریان كاوش های او هم عبادتگاه سیلك مربوط به دوران باستان كشف شد كه در آن ها دیوارهای داخلی گل اندود شده است و مشخص شده است كه آن ها مرده ها را در كف اتاق در قبرهایی دفن می كرده اند كه حالت قرارگیری آن ها به صورت چمباته بوده است. بعد از نبش قبرها هم اشیایی در آن ها كشف شد كه در میان آن ها فلزات گرانبها و زیور آلات پر ارزش هم دیده شده است.

البته این نیایشگاه و گورها و اشیای داخل آن ها از تنها اشیای پیدا شده نبوده اند و چندین اسكلت  استخوان انسان و ظرف های متنوع با نقش و نگارهای باستانی هم پیدا شده است كه در حال حاضر بعضی از اشیای آن در داخل ایران و بعضی هم در موزه ی لوور فرانسه نگهداری ی شود. یكی دیگر از یافته های با ارزش این منطقه دوك های ریسندگی و وسایل بافندگی است كه نشان دهنده ای این موضوع است كه مردم تپه های سیلك كاشان در آن زمان كاملا با این صنعت آشنایی داشته اند. كوره ذوب فلزات هم از دیگر یافته ها است كه نشان دهنده ی صنعتی بودن این شهر در آن دوران بوده است.