جاذبه های باجگیران ، نقطه صفر مرزی ایران و تركمنستان

باجگیران مركز بخش “باجگیران” جزء دهستان دولتخانه از شهرستان قوچان می‌باشد كه در شمال شرقی استان خراسان رضوی و در سه كیلومتری مرز ایران و تركمنستان و در فاصله تقریبی 32 كیلومتری عشق آباد مركز آن كشور قراردارد.این شهر در مدار37 درجه و39 دقیقه به طول 58 درجه و25 دقیقه عرض شمالی قرارگرفته است. فاصله این شهر تا قوچان مركز شهرستان 84 كیلومتر و تا مشهد مركز استان 214 كیلومتر می‌باشد كه جاده‌های ارتباطی طرف عشق آباد و قوچان آسفالته است.
بر اساس تقسیمات آب و هوایی باجگیران از نوع معتدل كوهستانی است، در ارتفاع 1800 متری از سطح دریا قرار گرفته ، ارتفاع زمین‌های زراعتی تا حدود 1900 متر رسیده ولی كوههای اطراف به 1500 تا2500 متر میرسد.
این كوه‌ها سد بزرگی در مقابل بادهای سخت وسرد زمستانی ایجاد كرده و هوای معتدل تر نسبت به قوچان پدید می‌آورد. این كوه‌های بلند از جهت جذب بخارات و رطوبت و ابرهای باران‌زا  بسیار موثر بوده و میزان باران این ناحیه نسبت به نواحی جلگه‌ای و دشت چون عشق آباد بیشتر است.

شهر مرزی “باجگیران” به جهت صادرات و واردات كالا به عنوان معبر مسافری مهم به شمار رفته و همینطور به علت تردد اتباع خارجی ، مسئولین و مقامات بلند پایه كشوری اكنون به عنوان ویترین نظام مقدس جمهوری اسلامی ایران شناخته شده است.

با توجه به مراتب فوق و از آنجایی  كه این شهر مرزی تنها با پایتخت كشور تركمنستان بیش از 30 كیلومتر فاصله نداشته و اكنون علاوه بر صادرات و واردات كالا به لحاظ فاصله 5/2 ساعته خود تا مركز استان به عنوان معبر مسافری مهم به شمار رفته و به جهت تردد اتباع خارجی ، مسئولین و مقامات بلند پایه كشوری اكنون به عنوان ویترین نظام مقدس جمهوری اسلامی ایران بدیهی است كه نیاز به توجه اساسی در جمیع جهات  دارد.

وضعیت فرهنگی ، اجتماعی باجگیران

جمعیت باجگیران در تیرماه 1351 تعداد 437 نفر مرد و 414 نفر زن و تعداد 183 خانوار بوده كه 69 خانوار كشاورز، 53 خانوار اداری ، 28 خانوار كارگر، 21 خانوار مغازه‌دار، 6 خانوار نظامی ، 3 خانوار بیكار بوده‌اند.
از جمعیت فوق غیر از فعالیت‌های ذكر شده 76 خانوار دامپرور بوده‌اند مطابق سرشماری سال 1345 تعداد 996 نفر و درسال 1355 این جمعیت 1151 نفر و براساس آخرین سرشماری نفوس و مسكن سال 1357 جمعیت باجگیران به 666 نفر می‌رسد كه نسبت به سال 65 و70 سیر نزولی و رشد منفی داشته است.
زبان متداول اكثر مردم كردی بوده ، عده‌ای هم به زبان تركی و فارسی تكلم می‌كنند، مذهب تمامی اهالی شیعه اثنی عشر و غیر از عده‌ای كارمندان دولتی كه از سایر شهرها به باجگیران آمده‌اند اكثریت اهالی از تیره سیوكانلو می‌باشند.

تاریخچه گمرك باجگیران

هنگامی كه گمركات ایران در مرز عشق آباد به بلژیك‌ها واگذار شد،  در روستای بردر ( 8 كیلومتری غرب باجگیران ) نیز گمركی بوجود آمد و اداره گمركات اقدام به استخدام افرادی با اسب و تفنگ كرد تا سهم گمرك را كه  از مرز ایران خارج می‌شد را  می‌گرفتند و آوازه (باج بگیرها) در تمام منطقه پیچید، هنگامی كه محل گمرك از روستای بردر به محل باجگیران انتقال یافت نام محل نیز از مامورین باج بگیرها گرفته شده و محل باج بگیرها ، باجگیران نام گرفت.
محل گمرك ابتدا ساختمان حاتم بیك سپس كاروانسرای حاجی قربان و پس از آن به محل فعلی كه با كمك آلمانی‌ها ساخته شده است منتقل شد.
گمرك باجگیران در حال حاضر دارای دو ساختمان تجاری و مسافری است  كه به فاصله حدود یك كیلومتر از یكدیگر قراردارد .
قسمت تجاری گمرك حدود یك هزار متر مربع می‌باشد كه دارای چهار انبار قدیمی و دو انبار جدید بوده  و قسمت مسافری هم در نقطه صفر مرزی قراردارد كه به طور شبانه‌روزی فعال می باشد.
بخشی از گمرك در قسمت بازارچه مشترك مرزی است  كه تا ساعت 16:30 به غیر از روزهای سه‌شنبه حسب وظایف مقرر انجام وظیفه می‌كند.

جاهای دیدنی باجگیران

منطقه شكار ممنوع مرزی باجگیران

منطقه شكار ممنوع باجگیران در فاصله ۲ كیلومتری شمال شرقی شهرستان باجگیران و در نزدیكی مرز ایران و تركمنستان قرار دارد. این منطقه كه شامل اسلمه، قاطربش، بردر و قرچقه می‌باشد، از تاریخ اول بهمن ماه سال ۱۳۸۲ به مدت هفت سال به عنوان منطقه تیراندازی ممنوع اعلام گردید. این منطقه تپه ماهوری است و پوشش جانوری آن شامل كل، بز، قوچ، میش، گرگ، كفتار، روباه، خرگوش و … است.

بازارچه باجگیران

استان خراسان رضوی دارای چند بازارچه مرزی مشترك با كشورهای افغانستان و تركمنستان است. سه گمرك در مرزهای رسمی سرخس، لطف آباد و باجگیران این استان با كشور تركمنستان دایر است. در مرز رسمی دوغارون با افغانستان نیز قدیمی ترین گمرك ایران فعالیت دارد كه فقط مختص صادرات است. مزیت عمده بازارچه دوغارون این است كه هزینه های صادرات كالا در آن به شدت پایین بوده و امكان تخلیه و بارگیری كالا در داخل بازارچه با نظارت گمرك و مرزبانی مهیا است.

منطقه حفاظت شده دربادام

منطقه حفاظت شده دربادام در شمال شرقی شهرستان قوچان و در بخش باجگیران، از سال ۱۳۷۳ مورد حفاظت قرار گرفت كه به دلیل ارزش بوم شناختی بالا طی مصوبه شماره ۲۷۱ مورخ ۱۳۸۵/۱/۱۹ با وسعت ۳۳۶۳۸ هكتار به عنوان منطقه حفاظت شده مورد تصویب شورای عالی محیط زیست كشور قرار گرفت.

منطقه حفاظت شده قرچغه

منطقه حفاظت شده قرچغه در موقعیت جغرافیایی N3735 E5820 در استان خراسان رضوی واقع است. منطقه حفاظت شده قرچغه با مساحت 33,059 هكتار در ۳ كیلومتری غرب بخش مرزی باجگیران از توابع شهرستان قوچان واقع شده است.

این منطقه دارای مجموعه ای از كوههای مرتفع – صخره ای وتپه ماهور ها و دره ها است.