یكی از زیباترین و دیدنی ترین بناهای تاریخی شهر كاشان خانه طباطبایی هاست. خانه ای زیبا و خیره كننده كه در محله سلطان امیر احمد واقع شده و از شاهكارهای هنر معماری قدیم شناخته می شود. خانه تاریخی طباطبایی ها توسط مرحوم سید جعفر طباطبایی (از تجار معروف فرش آن زمان)، در سال 1250 هجری قمری ساخته شد. این خانه زیبا و تاریخی همانند سایر بناهای تاریخی مبوط به آن زمان از تزئینات مجلل و باشكوهف اصالت معماری و طراحی متناسب با فرهنگ و اقلیم خاص منطقه برخوردار است.
خانه طباطبایی ها
مجموعه خانه طباطبایی ها از 3 بخش اندرونی، بیرونی و بخش مخصوص خدمه تشكیل شده است. مجموعه خانه تاریخی طباطبایی ها با 4700 مترمربع وسعت دارای 40 اتاق، 4 حیاط، 4 سرداب (زیرزمین)، 3 بادگیر و 2 رشته قنات است. معماری خانه به شیوه معماری حجاب دار، گودال باغچه، متقارن و درون گراست. معماری گودال باغچه یعنی باغچه خانه در گودی قرار گرفته است. بدین ترتیب بنا هم از نظر استحكام و مقابله با زلزله مقاوم می شود و هم آن كه آبرسانی به بنا را تسهیل می كند در ضمن از رطوبت بنا هم برای رشد گیاهان استفاده می شود. وقتی بنا در دل خاك باشد (یعنی بصورت گودال باغچه ساخته شود) خانه در عایق حرارتی هم قرار دارد نه خانه زود گرم می شود و نه زود سرد.
قسمت بیرونی خانه شامل تالار بزرگ (اتاق شاه نشین) در مركز با نورگیرها و پنجره های مشبك رنگی و پنجره های كناری دو جداره كه عمودی باز و بسته می شود. این اتاق دارای تزیینات نقاشی و آیینه كاری و گچ بری های جالب از جمله پنجره های مشبك گچی است كه همچون پارچه توری ظریفی به نظر می رسد. در دو طرف اتاق شاه نشین اتاق های گوشواره بنا شده و در جلوی اتاق شاه نشین، ایوانی با آیینه كاری و گچبری های جالب دیده می شود. در طرفین تالار بزرگ دو حیاط خلوت و نور گیر به صورت قرینه یكدیگر احداث شده است كه دارای تابلو های بدیع نقاشی می باشند و از نفایس آثار هنری این دیار به شمار می آیند. اسناد و قراین نشان می دهد كه هنرمند بزرگ و نقاش باشی دربار ناصرالدین شاه قاجار یعنی میرزا ابوالحسن غفاری كاشانی ملقب به صنیع الملك با مالك خانه دوستی نزدیك و مراوده خانوادگی داشته است لذا به احترام دوستی كه با مرحوم طباطبایی داشته در اجرای گچ بری ها و ترسیم نقاشی های این خانه نظارت داشته و این مطلب ارزش و اعتبار تزیینات خانه طباطبایی را بسیار افزایش می دهد.
بخش بیرونی خانه طباطبایی همان قسمت از خانه است كه ابتدا به آن وارد می شویم. حیاطی مصفا و زیبا دارد، باغچه ای بزرگ و حوضی كه آب زلال آن به جز زیبایی؛ جهت آبیاری درختان و استفاده خانواده هم كاربرد داشته است.
دور تا دور حیاط را اتاق هایی ساخته اند كه تعدادی از آنها در زمستان و تعدادی از آنها در فصل تابستان مورد استفاده قرار می گرفته است.
اتاق هایی كه بخش زمستانه هستند دارای شومینه و سقف های كوتاه هستند از ظهر تا غروب آفتاب هم دربرابر نور خورشید قرار دارند. اتاق زمستانه را اتاق های آیینه هم می خوانند. اگر از اتاق نخستین به آخرین اتاق بنگری درب انتهایی آن به صورتی هست كه گویی در مقابل آیینه قرار گرفته و تكرار شده است. اتاق های تابستانه حد فاصل بخش بیرونی و خدمه است. زیباترین صحنه ای كه از خانه طباطبایی می بینید در برگیرنده اتاق شاه نشین و ایوان یا همان تالار آیینه است. در پشت اتاق های گوشواره و همجوار با اتاق شاه نشین حیاط های كوچكی است كه از آنها با نام پاسیو یا حیاط خلوت نام می بریم. سرتاسر این حیاط ها را نقاشی های زیبایی در بر گرفته است.
معماری ایرانی شامل هنر گچبری، آینه كاری، ساخت بنا متناسب با شرایط اقلیمی منطقه، هنر كاشیكاری، نقاشی روی دیوار همگی در این مكان قابل مشاهده هستند از این رو بازدید از خانه طباطبایی ها به تمام افرادی كه قصد سفر به شهر كاشان را دارند توصیه می شود.
ساعات بازدید در نیمه اول سال از 8 صبح الی 20 و در نیمه دوم سال از 8 صبح الی 17
