تالاب پرندگان مهاجر در گلستان

از ویژگی های منحصر به فردی كه تالاب گمیشان دارد اكوسیستم كم نظیرآن است كه درآن می توان از انواع ماهیان ، سخت پوستان ، نرم تنان ، دوزیستان ، خزندگان و پرندگان نام برد . همچنان پایگاه پاییزی و زمستانی برخی از پرندگان درحال انقراض و نادرجهان می باشد.

بخشی از تالاب به وسعت ۱۴ هزار هكتار از سال ۱۳۷۶ به عنوان منطقه ی شكار ممنوع مدیریت می شود. این تالاب در سال ۱۳۸۰ به عنوان تالاب با اهمیت بین المللی در كنوانسیون جهانی حفاظت از تالابها (رامسر ۱۹۷۱) به ثبت كلاس های آب های لب شور طبقه بندی گردید.

تالاب گمیشان، هر ساله میزبان هزاران پرنده مهاجری است كه زمستان خود را در این تالاب بین‌المللی و دیگر تالاب‌های استان گلستان سپری می‌كنند. پرندگان این تالاب عمدتا مهاجر هستند و با سرد شدن هوا در بخش‌های روسیه به این تالاب می‌آیند. این پرندگان معمولا از آبان ماه وارد ایران می‌شوند و تا اوایل فروردین در آن می‌مانند. این تالاب بین‌المللی كه از جاذبه های گردشگری بندر تركمن محسوب می‌شود، سالانه میزبان بیش از ۲۲ گونه پرنده از قبیل فلامینگو، عقاب شاهی، بالابان، قو، حواصیل، پرلا، سار، مرغابی سر حنایی، مرغابی سرسبز، گیلانشاه خال‌دار، كوكر، آبچلیك، خوتكا، كاكایی، لك لك، پلیكان، سلیم طلایی، چكاوك، غاز خاكستری، پرستوی دریایی و... است.

ویژگی گیاهی

تالاب گمیشان علاوه بر تأثیر مثبت در آب و هوای منطقه، زیستگاه بسیاری از گونه‌های جانوری و گیاهی بوده و طبق پژوهشهای انجام شده از غنای ژنتیكی برخوردار بوده و هنوز نیز مورد توجه دانش‌ پژوهان در این زمینه است. در تالاب گمیشان ۱۱۶ گونه گیاهی موجود است.
پوشش گیاهی منطقه را اكثراً گیاهان تالابی و شور پسند تشكیل می دهند. به طور كلی تابستان های گرم و مرطوب و زمستان های ملایمی دارد.

تالابی مهم در گلستان

تالاب گمیشان منطقه ی وسیعی از اراضی غیر قالبی شور و كم عمق می باشد كه در دسته ی تالاب های دریایی ساحلی قرار می گیرد و از نوع تالاب های (جِی) می باشد. تالاب گمیشان برای طیف وسیعی از پرندگان مهاجر آبزی زمستان گذران و جوجه آور اهمیت بسیار زیادی دارد.
تالاب گمیشان علاوه برارزشهای اكولوژیكی ، تفریحی و اقلیمی و آموزشی كه دارد درحفظ مناسبات اقتصادی و اجتماعی منطقه نیز اهمیت بسزایی دارد . درضمن باتوجه به فقدان ارزش كشاورزی اراضی این منطقه، تالاب گمیشان یكی از منابع تامین مالی اهالی محسوب می شود.
صید ماهیان و شكار پرندگان آبزی از عمده فعالیت های اقتصادی اجتماعی برخی از ساكنین مجاور منطقه می باشد كه در فصل پاییز و زمستان صورت می گیرد و بخشی از درآمد آنها را تشكیل می دهد. چرای دام ها از گیاهان حاشیه ای و بُن در آب و كشت محصولات كشاورزی، نظیر گندم و پنبه در اراضی اطراف تالاب از دیگر فعالیت های اقتصادی اجتماعی در منطقه می باشد. سایر ارزش های غیر مستقیم این تالاب عبارتند از پتانسیل بالای گردشگری علمی و طبیعت گردی و كنترل سیلابهای دریایی.

متأسفانه این تالاب بدلایل انسانی همچون احداث سدهای مختلف بر روی گرگانرود و طبیعی همچون خشكسالی و عدم رسیدگی مطلوب در حال خشك شدن می‌باشد و حدود نزدیك به ۵ كیلومتر از طول این تالاب خشك گردیده و مكانی برای چرای دام و احشام و بدنبال آن تخریب زیست گیاهی و جانوری گردیده است.

نحوه دسترسی به تالاب گمیشان

برای رسیدن به گمیشان باید از بندر تركمن به سمت شمال حركت كرده كه پس از حدود ۲۰ كیلومتر به شهرستان گمیش تپه می رسید و از آن جا هم چنان در جهت شمال ادامه دهید تا با طی ۱۰ كیلومتر دیگر به سر محیط بانی گمیشان برسید.