ریپورتاژ آگهی
مسجد میر نطنز مسجدی با محراب دو طبقه

مسجد میر نطنز مسجدی با محراب دو طبقه

در شهر نطنز مسجدی وجود دارد كه محراب آن به نوعی شگفت ‌انگیز و متفاوت از دیگر محراب‌های مساجد ایران است. محراب‌های گچبری چه از نظر فن و چه از حیث تركیب بندی، نقش و كتیبه‌ها، ازجمله آثار ارزشمند معماری ایران است كه در یك بازه زمانی طولانی ساخته شده‌اند.
  • 1401/06/13
  • استان : اصفهان
  • شهر : نطنز
  • دسته : مساجد تاریخی ایران
آدرس : استان اصفهان -شهر نطنز-مسجد میر نطنز در محله كوی میر روبروی بن بست كوچه میر ۴ قرار دارد
تلفن : 66059000-021

در شهر نطنز مسجدی وجود دارد كه محراب آن به نوعی شگفت ‌انگیز و متفاوت از دیگر محراب‌های مساجد ایران است. محراب‌های گچبری چه از نظر فن و چه از حیث تركیب بندی، نقش و كتیبه‌ها، ازجمله آثار ارزشمند معماری ایران است كه در یك بازه زمانی طولانی ساخته شده‌اند.

مسجد میر نطنز مسجدی با محراب دو طبقه-WvyTElBe8f

در شهر تاریخی نطنز مساجد زیادی وجود دارد. مسجد میر نطنز نیز یكی از تاریخی ترین مساجد این شهر است كه بلندترین و بی ‌نظیرترین محراب دو طبقه جهان اسلام را در خود جای داده و متعلق به دوره سلجوقی است. این مسجد در تاریخ ۳۱ تیر ۱۳۱۳ با شماره ثبت ۲۰۹ به‌ عنوان یكی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.

 

مسجد میر نطنز مسجدی با محراب دو طبقه-aWKfbybRMh
یكی از اصلی ‌ترین بخش‌ های هر مسجد را محراب تشكیل می ‌دهد. نمادی كه جهت قبله و سجده ‌گاه مسلمین را نشان داده و عامل پیوند و اتحاد نمازگزاران است. در شهر نطنز مسجدی وجود دارد كه محراب آن به نوعی شگفت ‌انگیز و متفاوت از دیگر محراب ‌های مساجد ایران است. محراب های گچبری چه از نظر فن و چه از حیث تركیب بندی، نقش و كتیبه ها، ازجمله آثار ارزشمند معماری ایران است كه در یك بازه زمانی طولانی ساخته شده اند و گنجینه درخور توجهی از طرح ها و نقوش به ارث رسیده از دوران قبل یا ابداع شده دوره خویش هستند. اوج این آثار، محدوده دوران سلجوقی تا آغاز تیموری است. از جمله آنها، دو محراب مسجد تاریخی كوچه میر در نطنز است. در این مسجد محرابی اصلی ساخته شده و دقیقا در طبقه بالای این محراب و در همان محل، محراب دیگری نیز بوجود آمده كه مشابه این نمونه از محراب‌ های دو طبقه را در سایر مساجد بسختی می ‌توان یافت. این محراب تاریخی كه قدمت آن به دوران سلجوقی می‌ رسد، محرابی گچبری به ارتفاع ۸۴ و عرض ۶۴ متر است كه علاوه بر گچبری شامل گل و بوته و ۲ كتیبه برجسته به خط ثلث حاوی آیات قرآن است.

مسجد میر نطنز مسجدی با محراب دو طبقه-Q0e3eYeGWd
این مسجد در یكی از محله‌ های غربی شهر نطنز به نام میر و در اواسط كوچه ‌ای به همین نام، قرار گرفته است. مسجد میر امروزه از نظر وسعت بسیار كوچك است ولی در گذشته‌ از وسعت بیشتری برخوردار بوده كه تا چندی پیش ویرانه ‌های آن وجود داشته اما اكنون در آن ساخت و سازهای جدید انجام گرفته است. عرض سردر بلند مسجد ۱۰۷ سانتی‌ متر است و در طرفین آن دو طاق نمای تزئینی در دو طبقه قرار دارد كه طاق ‌نماهای بالایی كمی تخریب شده است. سردر این مسجد نیمه ‌ویران است و از نوع طاق ضربی آجری به حساب می آید. در حاشیه لبه طاق سردر نوشته‌ هایی به خط ثلث برجسته گچبری شده كه به مرور زمان در اثر عوامل جوی نه تنها قسمت بیشتر آن فرو ریخته بلكه بخش باقی مانده نیز ناخوانا شده است. ‌سقف سردر با آجرهای نقش ‌دار تزئین یافته كه لبه آنرا كتیبه گچبری كه سقف را دور می ‌زند فراگرفته است. ورودی شبستان در سمت چپ راهرو یا دالان ورودی كه طول تقریبی آن ۶ متر است، قرار دارد . شبستان مسجد، مربع شكل و طول هر ضلع آن در حدود شش متر است. این شبستان، ۹ گنبد كوچك دارد كه بر چهار ستون مكعب شكل قرار دارند. باتوجه به ویژگی های محراب به نظر می رسد كه اصل بنا متعلق به دوره سلجوقی باشد كه در دوره مغول بازسازی و سردر حاضر ساخته شده است. دیگر بخش های مسجد فاقد ارزش تاریخی و هنری است.

مسجد میر نطنز مسجدی با محراب دو طبقه-piKpcNeZQx
این مسجد در دهه‌ های اخیر مورد بازدید گروهی از باستان‌ شناسان قرار گرفته و هر یك به نحوی به بررسی و اظهار نظر در مورد آن پرداخته ‌اند، از جمله آندره گدار در مورد مسجد میر چنین می‌ گوید: «این مسجد كوچك، فضای مربعی است كه چهار ستون داخلی آن را به ۹ قسمت تقسیم كرده است. در پهلوی آن دهلیز درازی است و در انتهای دهلیز شبستان اتاق جدیدی است كه قسمت بیشتر آن از سطح زمین پایین‌ تر است.» او این محراب را سلجوقی معرفی می‌ كند. هیات باستان ‌شناسی ایزمئو ایتالیایی نیز كه سال ۱۹۶۶ به دعوت سازمان باستان ‌شناسی به بررسی آثار تاریخی نطنز پرداخته‌ اند از دیدگاه دیگری مسجد را مورد بررسی قرار داده ‌اند.‌ گزارش این هیات حاوی چند نكته است یكی اینكه ساختمان اولیه مسجد بزرگ ‌تر از بنای كنونی بوده و بخش شمال و شمال شرق و جنوب شرقی ساختمان كنونی را دربر می‌ گرفته است. دیگر اینكه با توجه به ارتفاع سردر، دو طبقه بودن ساختمان (احتمالا به طور قرینه) قریب به یقین به نظر می‌ رسد.

مسجد میر نطنز مسجدی با محراب دو طبقه-lvLga60zTE

شرایط بازدید

مسجد میر نطنز در محله كوی میر روبروی بن بست كوچه میر ۴ قرار دارد. كلید دار مسجد نیز یكی از اهالی نطنز است كه خانه اش در بن بسته كوچه میر ۴ روبرو است كه می توانید در صورت بسته بودن مسجد برای دیدن آن از كلیددار كمك بگیرید. البته در مسجد در اوقات نماز ظهر و عشا باز است و نیازی به هزینه ورودی ندارد.