ریپورتاژ آگهی
استان همدان

استان همدان

استان همدان با مساحت ۲۰ هزار و ۱۷۲ كیومترمربع، ۱/۲ درصد از كل مساحت كشور را در بر می‌گیرد. این استان بین مدارهای ۵۹ درجه و ۳۳ دقیقه تا ۴۹ درجه و ۳۵ دقیقه عرض شمالی و ۳۴ درجه و ۴۷ دقیقه تا ۳۴ درجه و ۴۹ دقیقهٔ طول شرقی از نصف‌النهار گرینویچ قرار گرفته است. استان همدان جزو استان‌های غربی ایران است كه از شمال به استان زنجان، از جنوب به استان لرستان، از شرق به استان مركزی و از غرب به استان‌های كرمانشاه و كردستان محدود می‌شود.
  • 1400/11/11
  • استان : همدان
  • شهر : همدان
  • دسته : شهر-استان
آدرس : همدان
تلفن : 66059000-021

موقعیت جغرافیایی و تقسیمات سیاسی استان
استان همدان با مساحت ۲۰ هزار و ۱۷۲ كیومترمربع، ۱/۲ درصد از كل مساحت كشور را در بر می‌گیرد. این استان بین مدارهای ۵۹ درجه و ۳۳ دقیقه تا ۴۹ درجه و ۳۵ دقیقه عرض شمالی و ۳۴ درجه و ۴۷ دقیقه تا ۳۴ درجه و ۴۹ دقیقهٔ طول شرقی از نصف‌النهار گرینویچ قرار گرفته است.
استان همدان جزو استان‌های غربی ایران است كه از شمال به استان زنجان، از جنوب به استان لرستان، از شرق به استان مركزی و از غرب به استان‌های كرمانشاه و كردستان محدود می‌شود.
بلندترین نقطهٔ استان همدان، قلهٔ الوند با ارتفاع ۳۵۷۴ متر و پست‌ترین مكان این استان اراضی عَمْرآباد در كنار رود قره‌چای در بخش شرا و پیشخوار است.
استان همدان از نظر تقسیمات كشوری، ۸ شهرستان، ‌ ۱۶ شهر، ۱۸ بخش و ۶۸ دهستان دارد و مركز آن شهر همدان است.
– شهرستان‌های این استان عبارت‌اند از:
همدان، نهاوند، تویسركان، ملایر، كبودرآهنگ، اسدآباد، بهار و رزن.
– شهرهای آن عبارت‌اند از:
همدان، اسدآباد، بهار، قروهٔ درجزین، كبودرآهنگ، لالجین، مریانج، ملایر، سامن، نهاوند، تویسركان، سرگان، رزن، فامنین، صالح‌آباد و فیروزان است.
– بخش‌های تابعهٔ آن در همدان:
مركزی، شراء، فامنین؛ و در ملایر : مركزی، جوكار، سامن؛ و در نهاوند : مركزی، خزل؛ و در تویسركان : مركزی، قِلقل رود؛ و در كبودرآهنگ : مركزی، گل‌تپه؛ و در اسدآباد : مركزی، لالجین (در بهار)؛ و در رزن: مركزی، سردرود، قروه و درجزین است.
جغرافیای طبیعی و اقلیم استان
استان همدان منطقه‌‌ای است مرتفع. كوهستان الوند كه از شمال غربی به جنوب شرقی كشیده شده است جزو پیشكوه‌های داخلی زاگرس است.
كوه الوند در جنوب و غرب شهر همدان قرار گرفته و توده‌ای از سنگ گرانیت است، از سنگ‌های آن در صنعت ساختمان‌سازی استفاده می‌شود.
از زیباترین بناهایی كه با استفاده از این سنگ‌ها ساخته شده است آرامگاه فیلسوف نامدار ایران شیخ‌الرئیس ابوعلی‌سینا، ‌ در همدان است كه دیرتر به شرح آن خواهیم پرداخت.
ارتفاعات مهم استان عبارت‌اند از : گرمه و سرده در ملایر، آلمابلاغ در حدفاصل اسدآباد و بهاركوه، بوقاطی در كبودرآهنگ، گرویاگری در جنوب نهاوند و خان گُرمَز در سیاه درهٔ تویسركان و رشته كوه زاگرس با قله زیبای الوند حدفاصل تویسركان و همدان.
در ناحیهٔ شمال شرقی و شرق ارتفاعات الوند در میان كوه الوند و كوه گرین اراضی پست و دشت‌های هموار استان قرار دارد. دشت‌های وسیع شمال و شمال شرقی استان در مسیر بادهای شدید است. توده‌های هوا به راحتی این نواحی را تحت تأثیر قرار می‌دهد.
استقرار این دشت‌ها در مجاورت نواحی مرتفع و كوهستانی باعث وزش بادهای شدیدی در سطح استان می‌شود؛ به همین دلیل استان همدان از مناطق بادخیز كشور به شمار می‌آید و اغلب شهرهای استان همدان در ارتفاعات واقع شده‌اند. متوسط سرعت باد در استان همدان ۴ متر در ثانیه گزارش شده است.
از دیگر عوامل مؤثر در شرایط جوی این استان یكی دوری آن از دریا و دیگری جریان‌های پرفشار هوای سرد شمالی و غربی است. به طوركلی مناطق مرتفع استان آب و هوای سرد كوهستانی دارد و مناطق جنوبی آن – ملایر و نهاوند – دارای آب و هوای معتدل كوهستانی است.
به استناد گزارش‌های ایستگاه‌های سینوپتیك همدان – نوژه، حداكثر مطلق درجهٔ حرارت هوا در این استان ۳۶/۸، و حداقل مطلق آن ۲۹/۶- و متوسط حرارت آن ۹/۶ درجهٔ سانتی‌گراد است. گرم‌ترین ماه‌های سال با حداكثر دمای ۳۵ درجهٔ سانتی‌گراد تیر و مرداد است و سردترین ماه‌های سال، با میانگین ۲۵/۴- درجهٔ سانتی‌گراد دی و بهمن است.
به استناد همین گزارش، میزان سالانهٔ بارندگی بیش از ۳۰۰ میلی‌متر است كه در ماه‌های مختلف سال متغیر است؛ به طوری كه در فروردین حداكثر ۹۵ میلی‌متر، در اردیبهشت ۸۲ میلی‌‌متر، در خرداد ۸۱ میلی‌متر و در بقیهٔ ماه‌ها نیز به تناسب فصل متغیّر است. استان همدان با ۱۴۳ روز یخ‌بندان در سال یكی از سردترین استان‌های كشور است. سردترین ماه‌های سال، دی، بهمن، اسفند و گاهی فروردین است.
وزش باد در سطح استان تقریباً در تمام ماه‌های سال ادامه دارد. انواع جریان باد‌های این استان، عبارت‌اند از:
– بادهای شمال و شمال غربی كه بیشتر در فصل بهار و زمستان جریان پیدا می‌كند، و غالباً مرطوب و باران‌زاست.
– بادهای غربی – شرقی، كه بیشتر در فصل پاییز می‌وزد.
– بادهای محلی، كه بر اثر اختلاف فشار بین ارتفاعات و دشت‌ها پدید می‌آید، مثل بادكور در ناحیهٔ‌ اسد‌آباد.
با توجه به شرایط اقلیمی مناسب‌ترین زمان برای مسافرت به همدان، از اواخر اردیبهشت تا اواخر مهرماه است. در این مدت علاوه بر زیبایی و سرسبزی‌های پراكنده در سراسر استان همدان تابش آفتاب و درجهٔ حرارت بسیار مطلوب است. زمان مذكور فرصت مناسبی است تا ایرانگردان علاقه‌مند به استان همدان از تعطیلات تابستانی خود بیشترین بهره را بگیرند. اگر كسانی قصد استفاده از برف برای ورزش اسكی و سایر ورزش‌های زمستانی را داشته باشند، فصل زمستان بسیار مناسب است؛ به ویژه آن كه امكانات ورزش اسكی و كوهنوردی زمستانی در دامنه‌های الوند فراهم است.
جغرافیای تاریخی استان
استان همدان یكی از مناطق تاریخی ایران و از قدیمی‌ترین كانون‌های تمدن به شمار می‌رود. آثار تاریخی موجود در این استان قدمت و كهن سالی آن را نشان می‌دهد.
وضعیت اجتماعی و اقتصادی استان
برابر آمارگیری جاری جمعیت در سال ۱۳۷۰، كل جمعیت استان ۳۲۰‚۶۵۱‚۱ نفر بوده كه از این تعداد ۴۲/۲ درصد در مناطق شهری و ۵۷/۸ درصد در مناطق روستایی سكونت داشتند. تراكم نسبی جمعیت در هر كیلومترمربع در همین سال ۸۶/۸ نفر بود.
رشد جمعیت شهری استان در فاصلهٔ سال‌های ۷۰-۱۳۶۵ حدود ۵/۲ درصد بود. در همین مقطع، جمعیت روستایی استان از ۶۳ درصد در سال ۱۳۶۵ به ۵۷/۸ درصد در سال ۱۳۷۰ رسید كه ۵/۲ درصد كاهش را نشان می‌داد. به عبارت دیگر در فاصلهٔ سال‌های مذكور مهاجرت از روستا به شهر افزایش یافت.
همدان منطقه‌ای است كوهستانی كه در دامنهٔ رشته‌ كوه الوند قرار گرفته و سرچشمهٔ رودها و جویبارهای فراوان است. مراتع بین دره‌ای آن از دیرباز سبب جذب بخشی از دامداران و عشایر به این منطقه بوده است. جمعیت تقریبی عشایری كه سالانه به این استان می‌آیند، حدود ۴۰ هزار نفر گزارش شده است. این استان با زمستان‌های نسبتاً سرد و تابستان‌های معتدل، مراتع چرای بهاره و تابستانه را برای عشایر فراهم می‌كند، تا آن حد كه عشایر استان‌های همجوار نیز به این استان كوچ ییلاقی می‌كنند. از آن جمله‌اند تیره‌‌هایی از ایلات تركاشوند، جمیر، یاریم تاقلو و بنفشه كه از ایلام، كرمانشاه، لرستان و استان مركزی به این منطقه می‌‌آیند و در ارتفاعات شمالی و جنوبی الوند و دیگر نواحی مرتفع استان تابستان‌گذرانی می‌كنند.
تابستان كوتاه خاصه در مناطق مرتفع شمال تویسركان و جنوب همدان سبب شده است كه ایلات و عشایر صرفاً به دامداری بپردازند و كشاورزی از رشد چندانی برخوردار نباشد. گروهی از تیرهٔ رحمتی ایل تركاشوند در مناطق بین اسدآباد، تویسركان و حوالی كوه خان گورمز به كشت و زرع محدود می‌پردازند.
اساس اقتصاد استان در مرحلهٔ اول كشاورزی و دامپروری و در مرحلهٔ‌ بعد مبتنی بر استخراج و استحصال معادن است. كشت در سطح استان به دو شكل دیم و آبی صورت می‌گیرد، اما بیشتر اراضی كشت شده به صورت دیم است.
مهم‌‌ترین محصولات كشاورزی استان گردو، گندم، جو، سیب‌زمینی و چغندرقند است كه كشت گندم و جو حدود سه چهارم اراضی زیر كشت را به خود اختصاص داده است. محصول گردو به ویژه در تویسركان از لحاظ كمی و كیفی كم‌نظیر است. اولین مركز تحقیقات گردو در كشور در شهر تویسركان تأسیس شده است. محصولات مهم دیگر استان در قسمت‌های كوهستانی انواع میوه‌ها (به ویژه سیب و گلابی) و در دامنه‌ها انگور، غلات، حبوبات و صیفی‌جات است.
براساس سرشماری كشاورزی سال ۱۳۶۷، در سطح استان ۵۶۰‚۸۰۲ هكتار زمین كشاورزی وجود دارد كه از این وسعت ۷۵۱‚۲۸۶ هكتار آبی و ۸۰۹‚۵۱۵ هكتار دیم است. از كل اراضی آبی ۸۱۶‚۱۸۰ هكتار زیر كشت، ۸۷۷‚۸۰ هكتار به صورت آیش و ۰۵۱‚۲۵ هكتار باغ و قلمستان است. از كل اراضی دیم نیز ۳۷۶‚۲۶۰ هكتار زیركشت و ۷۲۳‚۲۵۴ هكتار به صورت آیش و ۷۱۰ هكتار باغ و قلمستان است.
شیوهٔ دامداری این استان بیشتر سنتی است، ولی با آموزش‌های لازم و اصلاح‌نژاد دام می‌‌توان تولید محصولات دامی آن را افزایش داد. این استان به علت تنوع آب و هوا، وجود مراتع وسیع و ییلاقی بودن منطقه، برای عشایر دامدار از اهمیت خاصی برخوردار است. در حال حاضر وجود مجتمع‌های دامداری صنعتی و نیمه‌صنعتی كه زیر نظر مركز گسترش خدمات تولیدی و عمرانی فعالیت دارند، تولید فرآورده‌های دامی آن را گسترش داده است.
استان همدان از نظر معادن بسیار غنی است و مهم‌‌ترین معادن آن گرانیت، سنگ آهك، سنگ ساختمانی، فلدسپات، سرب، روی، نقرهٔ آهنگران، گچ، لیمونیت، سیلیس، تراورتن و سنگ آهن است.
در این استان صنایع دستی بیش از صنایع ماشینی گسترش دارد، هرچند كه با ورود صنایع ماشینی روزبه‌روز از اهمیت و اعتبار صنایع دستی كاسته می‌شود.
مهم‌ترین صنایع دستی استان قالی‌بافی، سفال‌گری، گیوه‌بافی، كفش‌دوزی، پوستین‌دوزی و دباغی است.
قالی‌بافی همدان در سطح ملی مشهور است و قالی‌های ریزباف آن به خارج از كشور نیز صادر می‌شود. سفالگری از صنایع دستی مهم استان به ویژه لالجین در شهر بهار است. انواع این ظروف و ابزار سفالی، علاوه بر مصرف محلی به خارج از آن نیز صادر می‌شود.
در اطراف شهر همدان و دیگر شهرستان‌های استان، كارگاه‌ها و كارخانه‌های متعددی تأسیس شده است كه به تدریج بر تعداد آن‌ها افزوده می‌شود.
یكی از صنایع سبك استان، كارخانهٔ صنعتی تولید شیشه است كه در غرب ایران كم‌نظیر و از نظر ظرفیت تولیدی منحصر به فرد است. این كارخانه در حال حاضر انواع استكان، لیوان، ‌ شیشه و نظایر آن را تولید می‌كند. سایر صنایع سبك استان عبارت‌اند از : صنایع غذایی، نساجی و چرم‌سازی، سلولزی، شیمیایی، كانی غیرفلزی، برق و الكترونیك و صنایع فلزی.
مهم‌ترین فعالیت صنایع سنگین استان عبارت‌‌اند از : ریخته‌گری چدن و تولید ادوات كشاورزی، ماشین‌آلات ساختمانی و راه‌سازی، ‌ سوپاپ انواع خودرو و شركت فولاد همدان.
بخش خدمات استان با توسعهٔ آموزش عالی و كسب تجارب نوین، گسترش قابل توجهی یافته است.

استان همدان-HqLJzYaycK