روستاهای خلخال ( معرفی ۱۴۷ روستای خلخال )

روستاهای خلخال را در این مطلب به شما معرفی خواهیم كرد. ۱۴۷ روستای خلخال كه دارای آب و هوای خنك است و در تابستان گردشگران زیادی برای بازدید به این شهرستان سفر می كنند . در ابتدا با شهرستان خلخال آشنا خواهیم شد.شهرستان خلخال با قدمت ۱۲۰۰۰ ساله در جنوب استان اردبیل واقع شده‌است و مركز آن شهر خلخال است. شهرستان خلخال بزرگترین شهر استان اردبیل بعد از شهر اردبیل است. وسعت آن ۳۹۸۰ كیلومتر مربع است.
این شهرستان از طرف شمال به شهرستان كوثر از طرف شرق به استان گیلان از طرف جنوب به شهرستان طارم در استان زنجان و از طرف مغرب به شهرستان میانه حدود می‌شود و از طریق فیروزآباد ۱۰۵ كیلومتر با میانه فاصله دارد. شهرستان خلخال در ۴۸ درجه و۳۲ دقیقه طول جغرافیایی و۳۷ دقیقه و۳۷ درجه عرض جغرافیایی از نصف النهار گرینویچ قرار گرفته‌است.

نام قدیمی و اصلی خلخال، هیرو می‌باشد كه بعد از پیروزی انقلاب اسلامی نام خلخال در مجلس شورای ملی تصویب و به كار برده شد.

خلخال به منطقه وسیعی اطلاق می‌شده كه شامل مناطق كاغذكنان میانه، ترك، آقكند وآچاچی میانه، بخش‌های جنوبی نیر و اردبیل بود. این مناطق به مرور زمان با گذشت در تغییر و تحول‌های سیاسی هركدام به نحوی از خلخال جدا و به شهرستان‌های اطراف واگذار شده‌اند. مركز خالخال در دوره‌های مختلف با فاصله كم مكانی متغیر بوده، آخرین مركز حكومتی خانات خالخال شهر هرو (یا هرووُ یا هیرو یا هرو یا هروآباد) بوده كه همزمان با تغییر اسم خالخال به خلخال بعد از انقلاب، نام هروآباد هم به خلخال تغیر كرد و در حال حاضر هرو با نام جدید خلخال همچنان مركز این شهرستان است.

اقلیم و آب وهوا

شهرستان خلخال یك منطقه كوهستانی است كه ارتفاع آن از شرق به غرب و از شمال به جنوب كاهش می‌یابد رشته كوه‌های تالش در شرق آن از شمال به جنوب كشیده شده‌است كه مانند سدی میان دریای كاسپین و استان گیلان و آذربایجان قرار گرفته‌است به‌طوری‌كه بر خلاف دامنه‌های شرق در استان گیلان كه پربارش است ، در دامنه‌های غربی آن در منطقه خلخال به جهت كاهش باران و خشكی هوا پوشش گیاهی انبوه و چشمگیری دیده نمی‌شود. در این شهرستان رود مهم قزل‌اوزن و شاخه‌های آن مانند هیروچایی (محل اتصال در دربند مشكول) شاهرود (محل اتصال در سرخ آباد طارم) و آرپاچائی (از شاخه های هیروچایی) و سنگ‌آباد به طرف جنوب جریان داشته و سرانجام به دریای خزر می‌ریزد این منطقه از لحاظ آب وهوا دارای تابستان‌های معتدل و زمستان‌های سرد است به لحاظ موقعیت‌های جغرافیایی و شرایط كوهستانی این منطقه دارای جالبترین منابع آب‌های گرم معدنی است كه مهم‌ترین آن‌ها آب گرم معدنی خلخال سویی با نام محلی ایستی سو در بخش سنجد در فاصله شهرهای گیوی و خلخال و آبگرم تیل در بخش شاهرود می‌باشد.

جمعیت
برابر با سرشماری سال ۱۳۹۵ شهرستان خلخال ۸۶۷۳۱ نفر جمعیت داشت. بر اساس این سرشماری نفوس و مسكن در سال ۱۳۹۵ شهرستان خلخال دارای ۸۶۷۳۱ نفر جمعت بوده‌است .

تقسیمات كشوری

بخش مركزی شهرستان خلخال
دهستان خانندبیل شرقی
دهستان خانندبیل غربی
دهستان سنجبد شرقی
شهرها: خلخال

بخش خورش رستم
دهستان خورش رستم جنوبی
دهستان خورش رستم شمالی
شهرها: هشجین

بخش شاهرود شهرستان خلخال
دهستان پلنگا
دهستان شال
دهستان شاهرود
شهرها: كلور

وسعت، شهرستان خلخال تا دوره قاجار فراتراز این نقشه بوده كه در دوره قاجار طی حكم حكومتی منطقه طارم ازخلخال جدا و به شهرستان زنجان واگذار گردیده، در انقلاب سفید شاه و با قانون آخارباخار مرزهای خلخال از سمت شرق محدود تر شده تا جای كه از نزدیكی‌های دهستان خرجگیل تالش به گردنه الماس و كرمان محدود شده و از سمت غرب بخش‌های تَرك و روستاهای اطراف به شهرستان سراب واگذار شده است.پس از انقلاب اسلامی ایران بخش بزرگی از خلخال به اسم كاغذكنان به دلیل نبود یك پل بر روی رودخانه قزل اوزن از خلخال جدا و به شهرستان میانه واگذار شد درسال ۱۳۷۵ بخش سنجید از خلخال جدا شده و بصورت شهرستان جدید و بانام شهرستان كوثر تشكیل شد.

زبان و گویش

زبان بخشی از مردم شهر خلخال تركی آذربایجانی می‌باشد. با این‌حال زبان تاتی عمدتاً در بخش خورش رستم(روستای كجل)، بخش شاهرود و همچنین زبان تاتی كه در روستای كجل صحبت می‌شود به مراتب بیشترین مقاومت دربرابر زبان تركی را داشته و از لحاظ واژه شناسی اصیل‌ترین گویش زبان تاتی را دارا است. برخی پژوهشگران معتقدند زبان تاتی، زبان قدیم مردم آذربایجان بوده و آذری نامیده می‌شده‌ است.

زبان تاتی كه یكی از زبان‌های منحصر به فرد و باستانی می‌باشد در بیشتر بخش شاهرود و قسمتی از بخش خورش رستم (روستاهای كجل، دیز و كرنق) خلخال رواج دارد. گروهی از مردم تات در بخش شاهرود خلخال زندگی می‌كنند، زبان تاتی شباهت زیادی به زبان‌های تالشی و گیلكی دارد. زبان تاتی كه یكی از زبان‌های منحصر به فرد و باستانی می‌باشد در بیشتر بخش شاهرود و قسمتی از بخش خورش رستم (روستاهای كجل، دیز و كرنق) خلخال رواج دارد. گروهی از مردم تات در بخش شاهرود خلخال زندگی می‌كنند، زبان تاتی شباهت زیادی به زبان‌های تالشی و گیلكی دارد.

هنرهای دستی

از میان هنرهای دستی معروف این شهرستان می‌توان به تهیه شال، جاجیم‌های ابریشمی و پشمی، گلیم بافی، پلاس، لباس‌های پشمی و كركی و بافت مسند اشاره نمود. متأسفانه بعد از متروك شدن نوغان داری (پرورش كرم ابریشم) بافت جاجیم‌های ابریشمی نیز متروك شد و حالا در هر كجا جاجیم‌های خلخال پیدا شود باید آن را جزو اشیای عتیقه محسوب نمود. شال پشمی خلخال كه قسمت عمده آن در بخش شاهرود تهیه می‌شود از صادرات مهم خلخال بوده كه آن هم فعلاً كاهش یافته‌است. بافت گلیم و مسند نیز در خلخال رواج دارد. در این منطقه گاه مسندهای بسیار نفیس دیده می‌شود كه هنرمندان خلخالی آن را به صورت برجسته می‌بافند.

جاذبه‌های طبیعی

روستاهای آلهاشمین (سفلی و علیا) همراه با جادهٔ چشم‌نواز، چمنزار وسیع و معروف، چشمه‌های بهشتی، باغات دیدنی و امامزادگان آلهاشمین
چشمه باش بولاقی در روستای وارث آباد، بهترین نوع آب معدنی در خلخال است.
چشمه قرخ بلاغ (بیوك گوز) در روستای كلی
رودخانه قزل اوزن نیز از كنار روستای نیمه ائیل جاریست.
رودخانه گوجلی (گوژلی) چای در روستای كلی
آب چشمه ای كه سنگ كلیه و مثانه را دفع می‌كند در روستای كلی به سمت آلهاشم
طبیعت زیبا و بكر آلچا بلاغ در روستای كلی
چشمه آب سرد میرعادل (یا به زبان ساكنین محلی بیلدیر) كه در روستای اندبیل واقع شده‌است.
گردنه‌های معروف الماس مجره در مسیر خلخال – اسالم
چشمه آب سرد ازناو كه در روستای خوجین واقع شده‌است.
آبشار نره گر
مسیر قدیم خلخال از روستای مجره به گیلان – گیلان
طبیعت زیبای روستای مجره
غار باستانی معروف ازناو (ازنو مسجدی) روستای مجره
امتداد جاده اسالم به روستای مجره و شهر خلخال
از جمله ییلاق‌های معرف خلخال ییلاقی به نام سردول كه در روستای وهرآورد قرار دارد و ییلاق تابستانی طایفه‌های گوناگون از ایل شاهسون از چندین دهات اطراف و حتی از تالش گیلان است.
طبیعت زیبای روستای كلی
فنا رود در روستای خوجین
حاجت بولاغی (ائلر باغی)
آبگرم روستای گرمخانه
باغ عسگری در روستای زاویه
آبشار قاراگوش قیه سی و گور گور در روستای كلی
آبشار قارا قوش قیسی در روستای كلی
آبشار قاراگوش قیه سی در روستای كلی
طبیعت زیبای روستای آل هاشم گیلوان
دریاچه قارا گول در بالای كوهای روستای وارث آباد
قلعه باستانی یمن در شمال روستای خللر گیلوان

روستاهای خلخال

روستای آغبلاغ

آغبلاغ یك روستا در استان اردبیل است كه در دهستان خانندبیل غربی در شهرستان خلخال واقع شده‌است. آغبلاغ ۸۸ نفر جمعیت دارد.

روستای آغ‌بلاغ

آغ‌بلاغ به معنی چشمه سپید روستاهای است از توابع دهستان سنجبد شرقی در بخش مركزی شهرستان خلخال استان اردبیل واقع شده است.این روستا در فاصله ۱۳ كیلومتری خلخال قرار دارد و ارتفاع آن از سطح دریا ۲۱۰۰ متر است.بر اساس سرشماری مركز آمار ایران در سال ۱۳۹۵ جمعیت آن ۲۰ نفر بوده است .

روستای آق سو

آق سو یك منطقهٔ مسكونی در استان اردبیل است كه در دهستان خورش رستم جنوبی واقع شده‌است. براساس سرشماری مركز آمار ایران در سال ۱۳۹۵، آق سو ۳۲ نفر جمعیت دارد.

روستای آل‌هاشم سفلی

آل‌هاشم سفلی روستایی است كه در استان اردبیل، شهرستان خلخال، بخش مركزی، دهستان خانندبیل شرقی قرار دارد.این روستا یكی از بهترین جاذبه های گردشگری در استان اردبیل میباشد. چمن كم نظیر آن از جمله این جاذبه هاست. ازمیوه های این روستا می‌توان به گردو، سیب، آلبالو، گیلاس و… اشاره كرد.بر اساس سرشماری سال ۱۳۸۵ جمعیت این روستا ۳۲۰ نفر با ۶۸ خانوار بوده‌است.

روستای آل‌هاشم علیا

آل‌هاشم علیا روستایی است كه در استان اردبیل، شهرستان خلخال، بخش مركزی، دهستان خانندبیل شرقی قرار دارد.بر اساس سرشماری سال ۱۳۸۵ جمعیت این روستا ۳۰۷ نفر با ۶۲ خانوار بوده‌است.جمعیت وآمار خانوار روستای آل هاشم علیانسبت به سال ۸۵تغییرزیادی كرده است وافزایش یافته است.

روستای آهو

آهو یك منطقهٔ مسكونی در استان اردبیل است كه در دهستان خورش رستم جنوبی واقع شده‌است و یكی از زیباترین روستاهای شهرستان خلخال می باشد . براساس سرشماری مركز آمار ایران در سال ۱۳۹۵، آهو ۹۴ نفر جمعیت دارد.

روستای احمدآباد

از آبادی‌های دهستان شال در بخش شاهرود شهرستان خلخال است كه در سال ۱۳۹۵ تعداد ۳۸ نفر در خود جای داده بود.احمدآباد در ۳۷ درجه و ۱۱ دقیقه عرض شمالی و ۴۸ درجه و ۴۷ دقیقه طول شرقی در منتهی‌الیه جنوبی شهرستان خلخال و در مجاورت روستاهای كهل دشت، گندم‌آباد و چملوگبین واقع شده و ارتفاع آن ازسطح دریا ۱۸۳۰ متراست.تمامی كلماتی كه در پیشوند «آباد» هستند اطلاعاتی كلی از نحوه ایجاد آبادی‌ها را بدست می‌دهند.

روستای اردبیلق

اردبیلق یك روستا بسیار بزرگ در استان اردبیل است كه در دهستان خورش رستم شمالی خلخال واقع شده‌است.اردبیلق ۳۳ نفر جمعیت دارد.

روستای ارسون

ارسون یك روستا در استان اردبیل است كه در دهستان خانندبیل غربی واقع شده‌است. ارسون ۱۲۳ نفر جمعیت دارد.و دارای ۴۳ خانوار است.

روستای اسبو

اسبو روستایی است كه در استان اردبیل، شهرستان خلخال، بخش شاهرود، دهستان شاهرود قرار دارد. اهالی اسبو مانند دیگر روستاهای بخش شاهرود به زبان تاتی سخن می گویند.این روستا در ۲۵ كیلومتری جنوب شهر خلخال می‌باشد.بر اساس سرشماری سال ۱۳۸۵ جمعیت این روستا ۴۳۸ نفر بوده‌است.
جاذبه‌های گردشگری
آبشار نره گر
امامزاده سید ابراهیم كه از نوادگان امام موسی كاظم هستند.
رودخانه شاهرود و باغات كنار دست آن

روستای اسكستان

اسكستان روستایی است كه در استان اردبیل، شهرستان خلخال، بخش شاهرود، دهستان شاهرود قرار دارد. مردم این روستا به زبان تاتی سخن می گویند.بر اساس سرشماری سال ۱۱۳۸۵ جمعیت این روستا ۶۴۱ نفر بوده‌است. مردم اسكستان به زبان تاتی سخن می‌گویند.

روستای اسمرود

اسمرود یك روستا در استان اردبیل است كه در دهستان خانندبیل غربی واقع شده‌است. اسمرود ۶۹ نفر جمعیت دارد.

روستای الكش

الكش یك روستا در ایران است كه در بخش شاهرود شهرستان خلخال در استان اردبیل واقع شده‌است. این روستا در دهستان شال قرار دارد و براساس سرشماری مركز آمار ایران در سال ۱۳۸۵، جمعیت آن ۹۲ نفر بوده‌است.

روستای اناویز

آناویز روستایی است كه در استان اردبیل، شهرستان خلخال، بخش مركزی، دهستان خانندبیل شرقی قرار دارد.بر اساس سرشماری سال ۱۳۹۵ جمعیت این روستا ۱۸۱ نفر بوده‌است.

روستای اندبیل

روستای اندبیل در ۳ كیلومتری شهرستان خلخال در جنوب استان اردبیل قرار دارد. این روستا با وسعتی معادل دو هزار و دویست (۲۲۰۰) هكتار از شمال غرب به روستای علی‌آباد، از شرق به ارتفاعات خانقاه و باغرو، از جنوب شرق به روستای خانقاه سادات و از غرب و جنوب غرب به شهر خلخال محدود می‌شود. آب و هوای این روستا در تابستان معتدل ودرگرمترین روزهای تابستان حدود بیست درجه سانتیگراد و در زمستان سرد است. از آنجایی كه حوزه جغرافیایی خلخال از جمله قلمروهای تاریخی آذربایجان است و در كتاب‌های جغرافیایی و تاریخی سده‌های دوم و سوم هجری قمری از جمله در كتاب حدود العالم من المشرق الی المغرب نیز به شهر خلخال اشاره شده و از شهرهای آذربایجان به‌شمار آورده، لذا روستای اندبیل دارای سابقه طولانی سكونت می‌باشد. از طرف دیگر وجود آثار و بقایای قلعه كُفو و آتشكده آن، در محدوده ارتفاعات تفرجگاهی اندبیل (ارتفاعات دره بنات) نیز گواه بارزی بر قدمت طولانی روستای اندبیل است. اندبیل روستایی كوهپایه‌ای با بافت مسكونی متراكم است. این روستا در شیبی ملایم استقرار یافته و كوچه‌های پیچ در پیچی دارد، كه نهر آب از میان آن‌ها می‌گذرد. معابر روستا با درختان فراوان به شكل كوچه باغ‌هایی درآمده‌اند كه طراوت و زیبایی كم‌نظیری را به نمایش می‌گذارند. منظره ساختمان‌های روستا با سقف‌های شیروانی و دیوارهای گلی همرنگ طبیعت، نشانگر كمال درآمیختگی فضای روستا با محیط طبیعی اطراف است. خانه‌های ساكنین روستا از نوع فعالیت آنان شكل گرفته و از معیشت آنان تأثیر پذیرفته‌است. جنگل‌های بلوط و ممرز و بوته‌های تمشك ونسترن كه به صورت متراكم در شمال روستا گسترده شده‌اند یكی از جلوه‌های بسیار زیبای طبیعی روستا به‌شمار می‌روند. اقلیم زیستی بی‌همتا وگیاهان متنوع داروئی و زیبا و چشم‌انداز این جنگل‌ها به خصوص در بهار، تابستان و پاییز با رنگ‌های الوان، زیبایی سحرانگیزی دارند كه هر دوست‌دار طبیعت را به سوی خود جذب می‌كنند. چشمه بیله دیر، با اب ذلال ودائمی كه از ارتفاعات بنات سرچشمه می‌گیرد طراوت وزیبائی خاصی به منطقه بخشیده‌است. پرواز شاهین‌ها پوشش ابرو مه كه در تابستانها به‌طور مرتب تكرارمیشود ونسیم فرحبخش فصل تابستان باعث جذب گردشگران فراوان كشوری ومحلی به تفرجگاه گردیده‌است طرح احداث مجتمع تفریحی، ورزشی اقامتی اندبیل كه شامل تله كابین وهتل ومتل و امكانات ورزشی در فضاهای باز وسرپوشیده می‌باشد در حوالی آن در جریان است. فاصله تفرجگاه تا ابگرم كوثر پنج كیلومتر می‌باشد ودارای پتانسیل فراوان گردشگری است وباتوجه به احداث راه جدید سرچم اردبیل وراه آهن كه از كنار خلخال عبور می‌كند قابلیت انرادارد كه به قطب جدید گردشگری تبدیل شود.

رودخانه اندبیل
رودخانه اندبیل چایی ازسرشاخه‌های رودخانه هروآباد است كه از كوه‌های سراخانی، خانقاه داغی و باغرو سرچشمه می‌گیرد وپس از مشروب كردن اراضی روستای اندبیل به رودخانه هروآباد می‌پیوندد. كرانه‌های این رودخانه در فصل تابستان محل مناسبی جهت گذران اوقات فراغت است و مردم و خانوارهای گردشگر در سواحل مناسب این رودخانه چادر برپا می‌كنند و به استراحت می‌پردازند.
تفرجگاه بیلدیر بولاغی
تفرجگاه اندبیل كه بیشتر به چشمه بیلدیر (بیلدیر بولاغی ) معروف است در پنج كیلومتری شرق مركز شهرستان خلخال ، در محدوده روستای اندبیل و در كوهپایه های تالش قرار گرفته و دارای بوته زارهای جنگلی و چشمه سارهای پر آب و زلالی است.این منطقه سر سبز و زیبا وعده گاه طبیعت گردان و علاقه‌مندانی است كه همه ساله در فصول گرم سال مسیر قدیمی و زیبای پیاده روی خلخال تا اسالم را با پای پیاده از اینجا شروع می كنند و با طی این مسیر از زیباییهای آن استفاده كرده و لذت می برند. دراین منطقه چشمه آب بزرگ و وسیعی وجود دارد كه آب خنكی درحجم زیاداز دل زمین می جوشد و بلافاصله به رودخانه بزرگی تبدیل می شودوازغرب به شرق جاری می گردد. چشمه بیلدیر از ارتفاعات بالای دره بنات می‌جوشد و از طریق آبراهی كه به صورت پلكانی ساخته شده جاری می‌شود. این آبراهه یكی از دیدنی‌ترین چشم‌انداز روستایی اندبیل محسوب می‌شود.این چشمه و حواشی آن تفرجگاه مناسبی برای گردشگران است و چون به صورت پلكانی ساخته شده است جلوه زیبایی دارد.درسنوات اخیرباایجادتاسیسات رفاهی لازم منطقه بیلدیر رابه تفرجگاه زیباییی تبدیل كرده اند و با راه اندازی جشنواره مجسمه های یخی وبازی های زمستانی بررونق آن افزوده اند.
جشنواره زمستانی اندبیل
هرساله با توجه به موقعیت جغرافیایی منطقه، از طرف سازمان میراث فرهنگی استان اردبیل، جشنواره زمستانی شامل ساخت آدم‌برفی، پیست اسكی و غذاهای زمستانی در این منطقه برگزار می‌گردد.
اقتصاد اندبیل
كشاورزی و دامپروری از شغلهای مردم این منطقه می‌باشد. وجود باغات میوه از قبیل سیب، گیلاس، گلابی، آلبالو و … از برخورداریهای این روستا می‌باشد. وجود جاذبه‌های زیبا منطقه و احداث اتوبان جدیدالاحداث اردبیل-زنجان-تهران از سمت جنوب استان سبب افزایش گردشگر در این منطقه بكر گردیده‌است.
لباس محلی
از گذشته‌های دور موسیقی با طبیعت روستای اندبیل درآمیخته است. استفاده از انواع آواها و آهنگ‌ها در مراسم عروسی و جشن‌ها از خصوصیات بارز موسیقی این روستاست. جشن عروسی گاهی چندین روز ادامه می‌یابد و عاشیق‌های محلی انواع آوازهای عاشیقی را در این مراسم به اجرا درمی‌آورند. اجرای انواع موسیقی آذربایجانی از قبیل مقامات و آواز، ترانه‌ها، ریتم‌ها و رقص‌های مردم از ویژگی‌های عروسی مردم روستاست. پوشاك غالب مردان روستا ماند مردم شهر، كت و شلوار است. تعدادی از مردان كلاه خاصی كه از پشم یا نخ بافته می‌شود بر سر می‌گذارند. اما لباس غالب زنان روستا برخلاف مردان كاملاً محلی است. زنان به جای دامن شهری، دامن چین‌دار (شلیته) می‌پوشند و پیراهن گلدار بلندی كه تا پایین دامن می‌افتد به تن می‌كنند و كُتی را كه به آن یَل می‌گویند از روی پیراهن می‌پوشند و با «یایلیق» (روسری) سر خود را می‌پوشانند. رنگ پیراهن معمولاً سفید گلدار یا به رنگ روشن است. زنان و دختران روستا از چادر استفاده نمی‌كنند، مگر اینكه بخواهند به مراسم رسمی عزاداری بروند یا در ایام خاصی برای مراسم ویژه عازم مسجد شوند. لباس كودكان نیز مانند لباس‌های كودكان شهری است. انواع غذاهای محلی آبگوشت، كوفته، كباب و انواع خورشت‌ها در روستا تهیه می‌شود. استفاده از برنج نیز در روستای اندبیل رایج است. در این روستا مواد لبنی همچون شیر، پنیر، ماست و كره به وفور یافت می‌

روستای اندرق

اندرق یك منطقهٔ مسكونی در ایران است كه در دهستان شال واقع شده‌است. براساس سرشماری مركز آمار ایران در سال ۱۳۹۵، این روستا كمتر از سه خانوار جمعیت داشته‌است.

روستای اوجغاز سفلی

اوجغاز سفلی یكی از روستاهای استان اردبیل است كه در بخش مركزی شهرستان خلخال واقع شده‌است.اوجغاز سفلی (Owjqāz-e Soflā) یا آشاغی اوجغاز از آبادی های كرمانجی و ترك نشین دهستان سنجبدشرقی در بخش مركزی شهرستان خلخال است در گذر زمان میزبان مهاجرانی از روستاهای كیوی ,گل تپه , نی و زاویه ترك بوده است همین امر یكی از دلایل رواج زبان تركی و سخن گفتن مردمان روستا به زبان تركی آذری می باشد این روستا در ارتفاع ۱۷۵۵ متری از سطح دریا در ۳۷ درجه و ۴۵ دقیقه و ۲۸ ثانیه عرض شمالی و ۴۸ درجه و ۳۰ دقیقه و ۱۳ ثانیه طول شرقی در میان دو رودخانه اوجغازچایی (پیرانلو) و آرپاچایی جای گرفته است.رودخانه معروف آرپاچایی كه ازارتفاعات سمت شمالی دهستان در ییلاقات اوجغاز ومیل آغاردان سرچشمه می گیرد باگذر از سمت شرقی روستای اوجغاز به سمت جنوب جریان می یابد. حاصل این مجاورت باغات سبز و وسیع و درختان ستبر و بلندی است كه در دو سوی رودخانه قدعلم كرده و زیبایی خاصی به اوجغاز می بخشند. رودخانه پیرانلو یا اوجغاز كه یك رودخانه محلی است از ارتفاعات شمال غربی روستای پیرانلو سرچشمه می گیرد و باگذشتن از روستای پیرانلو در حوالی روستای اوجغاز سفلی از سمت غرب به شرق جریان می یابد تا در سمت جنوب شرقی پائین دست روستا به آرپاچایی ملحق شود. مجاورت با این رودخانه ها باغات سبز زیبایی را در روستای اوجغاز بوجود آورده است كه در جای خود ممر ددرآمدی برای اهالی به حساب می آید.

آشاغی اوجغاز از نظرتوپوگرافیكی در منطقه ای كوهستانی قرار گرفته است و قسمت عمده ای از آبادی در كوهپایه قراردارد.معمولاً هر ارتفاع وبلندی به دره ختم می شود و به همین خاطردرمجاورت اوجغاز نیز دره های عمیقی وجود دارد. روستاهای پیرانلو و مصطفی لو درسمت شمال وروستاهای خداقلی قشلاق و لنبر درسمت جنوب اوجغاز سفلی قرارگرفته است. سمت غربی اوجغاز به ارتفاعات منطقه و سمت شرقی آن به مناطق ییلاقی منتهی می شود.
روستای اوجغاز سفلی یا آشاغی اوجغاز درسرشماری عمومی نفوس ومسكن سال ۱۳۸۵ دارای ۹ خانوار با ۶۷ نفر جمعیت بود كه ۳۳ نفرآن مرد و ۳۴ نفرزن بودند. این تعداد در فاصله ۵ ساله بین دوسرشماری با ۵۰ درصدكاهش به ۷ خانوار با ۳۳ نفرجمعیت تقلیل می یابد. شغل اصلی اهالی اوجغاز كشاورزی ، باغداری و دامداری است.
اوجغاز سفلی نیز به همراه دیگر روستاهای كردنشین منطقه از سال ۱۳۹۴ در اولویت پروژه های گازرسانی شهرستان خلخال قرار گرفته است و پروژه های گازرسانی آن در شرایط سخت كاری و با توجه به صعب العبور و كوهستانی بودن منطقه اجرا می شود. راه ارتباطی روستای اوجغازسفلی درحد فاصل سه راهی پیرانلو تا اوجغاز خاكی است ، روشنایی معابرومنازل آبادی از طریق شبكه سراسری برق تامین می شود وامكانات تحصیلی در مقطع ابتدایی برای اهالی فراهم است.
ناگفته نماند كه در دهستان سنجبدجنوبی دو منطقه دیگری به نام اوجغاز وجود دارد كه یكی اوجغازعلیا یا یوخاری اوجغاز ودیگری اوجغازییلاقی نامیده می شود.اوجغازعلیا روستای بزرگی است كه به نام بلوكانلو معروف است.

روستای اوجغاز علیا

اوجغازعلیا (بلوكان) یكی از روستاهای استان اردبیل است كه در بخش مركزی شهرستان خلخال واقع شده‌است.« درسرشماری عمومی نفوس ومسكن سال ۱۳۸۵ دارای ۱۷۵ خانوار با ۸۲۱ نفر جمعیت بود كه ۴۰۶ نفرآن مرد و ۴۱۵ نفرزن بودند.این تعداد درفاصله ۵ ساله بین دوسرشماری در سال ۱۳۹۰ به ۲۳۶ خانوار با ۸۸۶ نفرافزایش می یابد و روستای بلوكانلو یا یوخاری اوجغاز از لحاظ تراكم جمعیت در بین روستاهای كرمانج نشین رتبه دوم را بعد از روستای لنبر به خود اختصاص می دهد. قومیت اهالی این ناحیه كرد زبان است و مردم به گویش كرمانجی سخن می گویند.
امكانات معیشتی
«روستای بلوكانلو باتوجه به تعداد جمعیت خود از امكانات متعددی مثل مدارس ابتدایی و راهنمایی، شركت تعاونی روستایی ، مسجد ، مخابرات ، شعبه نفت ، شورای ده و دهیاری روشنایی برق، آب آشامیدنی بهداشتی ، خانه بهداشت وخدمات بهورزی و فروشگاه تعاونی برخوردارمی باشد. راه ارتباطی روستای بلوكانلو كه در سال ۱۳۹۱ آسفالت شده در كیلومتر ۱۲ جاده خلخال – اردبیل به سمت شرق از آن جدا می شود و پس از طی ۱۴ كیلومتر در جهت شمال وگذشتن از مجاورت روستاهای نواشنق ، خداقلی قشلاق ، سه راهی لنبر و مصطفی لو به روستای بلوكانلو منتهی می گردد. عملیات اجرایی آسفالت راه روستایی بلوكانلو و مصطفی‌لو درسال ۱۳۹۱ با ۲۶۰ میلیون تومان و به مساحت ۱۰ كیلومتر آسفالت شده است. در روستای بلوكانلو زیارتگاهی به نام امامزاده وجود دارد كه بنای آن در قسمت شمال شرقی روستا جای گرفته است. ساختمان بنای آن در دهه های اخیر بناشده و یا موردمرمت قرار گرفته است.

روستای ایلوانق

ایلوانق روستایی است كه در استان اردبیل، شهرستان خلخال، بخش مركزی، دهستان خانندبیل شرقی قرار دارد.بر اساس سرشماری سال ۱۳۹۵ جمعیت این روستا ۱۶۶ نفر بوده‌است.

روستای برندق

برندق روستایی است كه در استان اردبیل، شهرستان خلخال، بخش خورش رستم، دهستان خورش رستم جنوبی قرار دارد. این روستا از نظر وسعت جغرافیایی و مراتع جزو بزرگترین روستاهای استان اردبیل می باشد، به گونه ای كه از قسمت شمالی تمام مراتع و دامنه های كوه آق داغ و از قسمت غرب تا رودخانه قزل اوزن كه تقریباً در ۶ كیلومتری روستا قرار دارد متعلق به این دهستان می باشد. برندق میان دو رودخانه به نام زال و گل بندر قرار دارد طبیعت بكرمنطقه روبارا در حاشیه رودخانه دهستان از مكان های دیدنی و خاص می باشد كه برای مردم محلی تفرجگاه بسیار آرام و لذت بخشی بوده و گاهی مردم به ماهیگیری نیز مشغول می شوند.

از جمله نكته های جالب فرهنگ مردم این روستا نسبت كه جمع آوری زباله و اهمیت دادن به طبیعت است . روز ۴ فروردین روز پاك برندق نام گذاری شده و مردم در این روز با همكاری هم اقدام به جمع آوری زباله های رها شده در بستر رودخانه و معابر می پردازند این روستا از پرباغات ترین روستاهای شهرستان خلخال است به گونه ای كه میوه هایی مثل انار،زردالو،آلو،هلو،آلبالو،گیلاس،شلیل،گلابی،انگور،سیب،شاتوت،به،توت،ازگیل،انجیروتمشك این میوه ها از درجه یك ترین میوه های شمال غرب كشور محسوب میشوند .هوای نیمه گرمسیری ،خاكی حاصلخیز و وجود بارانی كافی و همچنین رودخانه قزل اوزن دلیل پربار بودن محصولات است.همچنین خشكباری مثل توت خشك،انجیرخشك،كشمش،بادام زمینی،گردو،بادامو تخمه آفتابگردان نیز از این روستا كشت میشود. برنج این روستا اگرچه كم است ولی از بهترین برنج های باكیفیت ایران محسوب میشود درحالی كه معروف نیست . ازصیفی جات هم میتوان به تولید انبوه پیاز،گوجه فرنگی،بادمجان،سیر،كدو،فلفل و خیار اشاره كرد. مردان این روستا بیشتر به كشاورزی،دامداری و باغبانی مشغول هستند و زنان این روستا به جوراب بافی،كیسه بافی،جاجیم بافی،فرش بافی،كت بافی،جلیقه بافی و بافت های دیگر،خیاطی و درست كردن لبنیات از جمله كره،ماست،دوغ و پنیر و شیره ها و مرباها و رب ها مشغولند .
بر اساس سرشماری سال ۱۳۸۵ جمعیت این روستا ۱۸۲۰ نفر بوده‌است.

روستای بفراجرد

بفراجرد نام بخشی است كه در استان اردبیل ، بخش مركزی، خانندبیل شرقی قرار دارد.بر اساس سرشماری سال ۱۳۹۵ جمعیت این روستا ۱۱۳۸ نفر با ۲۵۷ خانوار بوده‌است.
روستای بفراجرد یا واهراوارد و برخی نیز با تلفظ واراوارد ، واراباد نیز از ان یاد میكنند. این روستا در هفده كیلومتری و قسمت جنوبی شهرستان خلخال(هرو اباد) قرار گرفته است. همچنین در گوگل ارث علاوه بر نام بفراجرد از كلمه وارث اباد نیز استفاده شده است كه این موضوع اشتباه است.برای سفر كردن به روستای بفراجرد از شهرستان خلخال باید به سمت جنوب حركت كرد و در جاده اسالم به خلخال حركت نمود بعد از طی حدودا دو كیلومتر تقاطعی در روستای خوجین است . با توجه به تابلوی سد بفراجرد به سمت مسیر بفراجردحركت میكنیم بعد از طی حدودا پنج كیلومتر به روستای طولاش میرسیم. بعد از روستای طولاش تقریبا ده كیلومتر دیگر تا بفراجرد باقیست . روستای بفراجرد از ناحیه شمالی با روستا های خانقاه بفراجرد، طولاش و آل هاشم هم مرز است. همچنین از قسمت شرقی با روستای خمس.از ناحیه جنوبی با روستای میانرودان و سوسهاب و از ناحیه غربی با روستای كلی هم مرز میباشد.قدمت محل كنونی بفراجرد بیش از ۴۰۰ سال است. طبق نقل افراد قدیمی و با توجه به اثار باقی مانده در نواحی مختلف روستا از قبیل قبرستانهای قدیمی پیشینه روستا بیش از هزار سال است.اب و هوای روستا در فصول پاییز و زمستان بسیار سرد و تقریبا سرد ترین و پر بارش ترین نقطه خلخال است ، اما در فصول بهار و تابستان این منطقه دارای اب و هوای بسیار مطبوعی است كه گردشگران زیادی نیز از این منطقه دیدن میكنند . البته به دلیل كمبود امكانات رفاهی موضوع گردشگری در منطقه خلخال رونق زیادی ندارد.روستای بفراجرد در تابستانهای گرم كشورمان ایران آب و هوای بسیار خنك و دلپذیری دارد . دشتهای سر سبز چشمه های پر اب و كوههای زیبا این روستا را با سایر نقاط خلخال متمایز كرده است. همچنین از این روستا تا كوه آق داق راه زیادی نیست.

روستای بلیل

بلیل روستایی است كه در استان اردبیل، شهرستان خلخال، بخش مركزی، دهستان خانندبیل شرقی قرار دارد.بر اساس سرشماری سال ۱۳۹۵ جمعیت این روستا ۲۲۰ نفر بوده‌است.

روستای بورگهیم

بورگهیم یك روستا در ایران است كه در دهستان خورش رستم شمالی واقع شده‌است.از مهمترین مشاغل این روستا می توان به باغداری، كشاورزی، دامپروی، زنبورداری و تولید صنایع دستی اشاره كرد.عسل، لبنیات، انواع میوه و حبوبات از محصولات عمده این روستا می باشد.

روستای بیرق

بیرق یك روستا در استان اردبیل است كه در دهستان خانندبیل غربی واقع شده‌است. بیرق ۳۳۲ نفر جمعیت دارد.

روستای بیله ده

بیله ده یك روستا در ایران است كه در دهستان خورش رستم شمالی واقع شده‌است.

روستای پروج

پروج روستایی است كه در استان اردبیل، شهرستان خلخال، بخش مركزی، دهستان خانندبیل غربی قرار دارد.بر اساس سرشماری سال ۱۳۹۵ جمعیت این روستا ۲۵۲ نفر بوده‌است.

روستای پیرانلو

پیرانلو یكی از روستاهای استان اردبیل است كه در بخش مركزی شهرستان خلخال واقع شده‌است. همچنین در خراسان رضوی ، شهرستان قوچان نزدیك به سدتبارك ، روستایی با همین نام موجودست كه به زبان كُردی كُرمانجی تكلم میكنند .

روستای پیشگمان

پیشگمان یك روستا در استان اردبیل است كه در دهستان خورش رستم جنوبی واقع شده‌است.پیشگمان ۵۵ نفر جمعیت دارد.

روستای تازه‌كند گلوزان

تازه‌كند گلوزان روستایی است كه در استان اردبیل، شهرستان خلخال، بخش شاهرود، دهستان شال قرار دارد.بر اساس سرشماری سال ۱۳۸۵ جمعیت این روستا ۲۰۱ نفر با ۴۸ خانوار بوده‌است.

روستای تازه‌كند گندم‌آباد

تازه كندگندم آباد یك روستا است كه در استان اردبیل واقع شده‌است. تازه كندگندم آباد ۵۲ نفر جمعیت دارد.

روستای ترازوج

ترازوج یك منطقهٔ مسكونی است كه در دهستان خانندبیل غربی واقع شده‌است. براساس سرشماری مركز آمار ایران در سال ۱۳۹۵، ترازوج ۱۹۶ نفر جمعیت دارد.

روستای ترزنق

ترزنق روستایی است كه در استان اردبیل، شهرستان خلخال، بخش مركزی، دهستان خانندبیل غربی قرار دارد.بر اساس سرشماری سال ۱۳۹۵ جمعیت این روستا ۳۶۲ نفر بوده‌است.

روستای ترك

ترك یك روستا در ایران است كه در دهستان خانندبیل غربی در بخش مركزی شهرستان خلخال واقع شده‌است. ترك ۱۱۲ نفر جمعیت دارد.

روستای تیل

تیل روستایی است كه در استان اردبیل، شهرستان خلخال قرار دارد.بر اساس سرشماری سال ۱۳۹۵جمعیت این روستا ۶۹۹ نفر بوده‌است. مردم تیل به زبان تركی آذربایجانی صحبت می‌كنند.از عمده ترین محصولات باغی آن می‌توان از گردو، گلابی، سیب ، آلبالو و آلوی خورشتی كه در استان فقط در این روستا است و از محصولات لبنی آن می‌توان از كره، ماست و پنیر نام برد.
مشاهیر
عبدالله(حامد) حیدری تیل، برنده مدال نقره رشته پرتاب نیزه در مسابقات پارالمپیك ۲۰۱۶ ریو برزیل زاده این روستاست.

روستای جعفرآباد

جعفرآباد یكی از روستاهای استان اردبیل است كه در دهستان خورش رستم جنوبی، بخش خورش رستم شهرستان خلخال واقع شده‌است. طبق سرشماری سال ۱۳۹۵، این روستا دارای۴۸ خانوار و ۱۱۹ نفر جمعیت بوده است

روستای جلال‌آباد

جلال‌آباد یكی از روستاهای خلخال است كه در دهستان شال واقع شده‌است. جلال‌آباد ۸۲ نفر جمعیت دارد.

روستای جلال‌آباد

جلال‌آباد یكی از روستاهای خلخال است كه در دهستان شال واقع شده‌است.جلال‌آباد ۳۵ نفر جمعیت دارد.

روستای چلمبر

چلمبر یكی از روستاهای استان اردبیل است كه در بخش مركزی شهرستان خلخال واقع شده‌است.

روستای چملوگبین

چملوگبین یكی از روستاهای خلخال است كه در دهستان شال واقع شده‌است. چملوگبین۶۸ نفر جمعیت دارد.

روستای چنار

چنار یك روستا در ایران است كه در دهستان خورش رستم شمالی واقع شده‌است. چنار ۸۲ نفر جمعیت دارد.

روستای چنارلق

چنارلق روستایی است كه در استان اردبیل، شهرستان خلخال، بخش خورش رستم، دهستان خورش رستم جنوبی قرار دارد.بر اساس سرشماری سال ۱۳۹۵ جمعیت این روستا ۳۰۱ نفر بوده‌است.

روستای حاجی‌آباد

حاجی‌آباد یكی از روستاهای استان اردبیل است كه در بخش مركزی شهرستان خلخال واقع شده‌است.

روستای خانقاه بفراجرد

خانقاه بفراجرد روستایی است كه در استان اردبیل، شهرستان خلخال، بخش مركزی، دهستان خانندبیل شرقی قرار دارد.بر اساس سرشماری سال ۱۳۸۵ جمعیت این روستا ۸۹۳ نفر با ۱۹۶ خانوار بوده‌است. این روستا دارای چشمه سارهای زیبا و معدنی می‌باشد.

روستای خانقاه سادات

خانقاه سادات روستایی است كه در استان اردبیل، شهرستان خلخال، بخش مركزی، دهستان خانندبیل شرقی قرار دارد.امامزاده دانیال بن موسی كاظم در جوار این روستا قرار دارد.این امام زاده كه برادر ناتنی امام رضا (ع) می باشد در مراسمات مذهبی، اهالی و شهرهای اطراف جهت زیارت به این مكان روی می اورند.از این روستا یك جاده به گیلان وجود دارد كه برای كوهنوردی و جنگل نوردی مسیر بسیار مناسبی میباشد به لحاظ تاریخی پیدایش روستا همزمان با حضور حضرت دانیال بن موسی بن جعفر علیه السلام میباشد، در اصل این روستا فرزندان حاصل از امام زاده بزرگوار است.بر اساس سرشماری سال ۱۳۹۵ جمعیت این روستا ۳۰۳ نفر بوده‌است.

روستای خانقاه گیلوان

خانقاه گیلوان روستایی در دهستان شال بخش شاهرود شهرستان خلخال در استان اردبیل است. گیلوان ۱۱۲ نفر جمعیت دارد.

روستای خداقلی‌قشلاق

خداقلی قشلاق یكی از روستاهای استان اردبیل است كه در بخش مركزی شهرستان خلخال واقع شده‌است. اهالی این روستا اصالتی مغانی دارند و در حدود ۱۵۰ سال پیش از دلیلر كشور آذربایجان كوچ كرده و پس از طی كردن مسیری طولانی در طول چندین سال در این مكان كه بعدها با نام صاحب اصلی روستا یعنی خداقلی شناخته شد. زبان مردم این روستا تركی آذربایجانی است. طبق سرشماری سال ۱۳۹۵ جمعیت آن ۱۳ نفربوده است .

روستای خط پرست

خط پرست یكی از روستاهای خلخال است كه در دهستان خورش رستم شمالی واقع شده‌است.خط پرست۵۵ نفر جمعیت دارد.

روستای خمس

خمس روستایی است كه در استان اردبیل، شهرستان خلخال، بخش مركزی، دهستان خانندبیل شرقی قرار دارد.امامزاده آقاسید ابراهیم از فرزندان موسی كاظم و امامزاده آقامیر زمان نیز اشاره كرد. همچنین مسجد علیاء حاج عبدالغنی رزاقی خمسی و مسجد جامع از آثار دوره قاجاریه، ارمنی كندی كه در شمال و مجاور روستا بوده و قبرستان آنها نیز هنوز است.
مسجد علیاء حاج عبدالغنی رزاقی خمسی مربوط به دوره قاجار است و در شهرستان خلخال، روستای خمس (خلخال) واقع شده و این اثر در تاریخ ۱۹ مرداد ۱۳۷۹ با شمارهٔ ثبت ۲۷۶۴ به‌عنوان یكی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده‌است.بر اساس سرشماری سال ۱۳۹۵ جمعیت این روستا ۹۴۳ نفر بوده‌است.

روستای خوجین

خوجین روستایی است كه در استان اردبیل، شهرستان خلخال، بخش مركزی، دهستان خانندبیل شرقی قرار دارد.از آبادی‌های دهستان خانندبیل شرقی و مركز دهستان خانندبیل شرقی دربخش مركزی شهرستان خلخال است كه در منطقه كوهستانی زیبایی به ارتفاع ۲۰۱۴ متر ازسطح دریادر ۳۷ درجه و ۳۴ دقیقه و ۵۰ ثانیه عرض شمالی و ۴۸ درجه و ۳۵ دقیقه و ۲۰ ثانیه طول شرقی در سه كیلومتری مركزشهرستان جای گرفته‌است و از سمت شمال به روستای خانقاه سادات و شهر خلخال (هروآباد)، از سمت غرب به روستای بیلیل و زاویه سادات، از سمت جنوب به ارتفاعات ازنو و از سمت شرق به مالان كوه و جنگل‌های گیلان و روستای مئجره كه درسمت جنوب شرقی آن قرار دارد منتهی می‌شود.
نامگذاری
روستای خوجین كه در بیان اهالی به «فییین» (Fıyın) معروف است از چهار محله به نام‌های آشاغی كوچه، خالیران (خولیلان)، یوخاری كوچه و محله اَرقَلی (ارك علی) تشكیل می‌شود. یوخاری كوچه قسمت اعظمی از روستای خوجین شامل سمت شرق، جنوب و بخشی از سمت شمالی آن را دربرمی گیرد و آشاغی كوچه شامل قسمت غربی و قسمتی از شمال و محله اَرقَلی است.
بافت روستای
بافت كالبدی روستای خوجین از دو قسمت جدید و قدیم تشكیل می‌شود بافت قدیم آن در قسمت شمال شرقی وبافت جدید آن درقسمت غرب روستا قرار دارد كه شامل شش خیابان اصلی آسفالته می‌باشد. بازارمئیدانی، طولاش چارراهی، حاج جواد كوچه سی، اَرقَلی، ملكی، حبیبی، بابایی، صالحی و سنتویولو، نام خیابان‌ها و كوچه‌های معروف روستای «فییین» است.نام گذاری كوچه ها وخیابان ها عمدتا به دلیل وجود خانواده های خاص در آن محل میباشد،به عنوان مثال نامگذاری خیابان ملكی به دلیل سكونت خانواده بزرگ ملكی كه بزرگترین طایفه خوجین است میباشد. با اجرای طرح هادی در روستای خوجین كار ساماندهی و اصلاح بافت موجود و تعریض معابر روستایی، میزان و مكان گسترش آتی و نحوه استفاده از زمین برای عملكردهای مختلف مسكونی، تولیدی، تجاری و كشاورزی تعیین شده‌است.
روستای خوجین از بزرگترین وپرجمعیت‌ترین روستاهای شهرستان خلخال است كه بعد از روستای «لرد» در سمت جنوبی شهرستان خلخال پرجمعیت‌ترین آبادی شهرستان خلخال بشمار می‌رود و جمعیت ساكن در آن از كل جمعیت بعضی از دهستان‌های خلخال بیشتر است. درسرشماری عمومی نفوس ومسكن سال ۱۳۸۵ تعداد ۷۷۳ خانوار با ۲۷۲۰ نفر در آن زندگی می‌كردند كه ۱۳۴۰ نفرآن مرد و ۱۳۸۰ نفرزن بودند. باافزایش جمعیت خوجین در فاصله ۵ ساله بین دو سرشماری، جمعیت آن در سال ۱۳۹۰ به ۸۷۱ خانوار با ۳۰۶۸ نفرافزایش می‌یابد.

از عوامل پیدایش این روستا و رونق و آبادانی آن می‌توان به وجود موقعیت طبیعی برای تأمین آب كشاورزی و شیب طبیعی مناسب جهت ساخت و ساز و زراعت نام برد. این عوامل بعلاوه موقعیت قرارگیری این روستا در مسیر ارتباطی گیلان و بخش شاهرود آن را به صورت یك مجتمع زیستی مناسب درآورده و روستای خوجین را در مركز فعالیت‌های باغی و زراعی و دادوستد روستاهای همجوار قرار داده است به همین خاطر از سال‌ها پیش زمینه‌های لازم برای ارائه خدمات موردنیاز آبادی‌های اطراف در روستای خوجین فراهم آمده و دومین مدرسه شهرستان خلخال به نام مدرسه میرعماد در سال ۱۳۱۹ در خوجین تأسیس گردیده است.

اقلیم
روستای خوجین به جهت همجواری با كوه‌های مرتفع و خطه سرسبزگیلان از جنگل‌های سرسبز و زیبا و مراتع وسیعی برخورداراست. بیش از ۵۰۰۰ هكتار از اراضی ۶۵۵۰ هكتاری روستای خوجین به مراتع درجه ۱، ۶۵۰ هكتار آن به اراضی آبی و باغات میوه و۹۰۰ هكتار دیگر به اراضی دیم اختصاص دارد. قرارگرفتن خوجین در منطقه‌ای مرتفع و وجود كوه‌های طالش كه مانع نفوذ آب و هوای مرطوب به این منطقه می‌شود. تابستان‌های خنك و زمستان‌های سردی را برای آن به ارمغان آورده‌است.

آب‌وهوا
آب و هوای خوجین به علت كوهستانی بودن منطقه دارای زمستان‌های خیلی سردبین ۲۰ الی ۵ درجه زیر صفر و تابستان‌های ملایم و فرحبخش و مهمانپذیر می‌باشد. میزان بارندگی باران در سال ۱۵۰ میلی‌متر و میزان بارش برف از ۱۵ سانتیمتر تا ۱ متر است. به جهت سردسیر بودن منطقه، ساختمان‌های قدیمی اكثراً از موادی مانند آجر و خشت ساخته شده و تدابیرلازم برای جلوگیری از نفوذ سرما به عمل آمده است.
جمعیت
خوجین از پرجمعیت‌ترین و بزرگترین آبادی‌های شهرستان خلخال به‌شمار می‌رود كه در منطقه كوهستانی زیبایی با ارتفاع ۱۹۰۰ متر ازسطح دریا قرار گرفته و حدود سه كیلومتر با مركز شهرستان خلخال فاصله دارد. بخشی از موسسات اداری و آموزشی و محلات جدید خلخال درحد فاصل این آبادی با خلخال احداث شده و بدین ترتیب خوجین در حال پیوستن به سمت جنوبی مركز شهرستان خلخال می‌باشد و بی گمان در چند سال آینده به شكل یكی از محلات سبز و زیبای شهرستان خلخال درخواهدآمد.[۱]
زیست بوم
پوشش گیاهی روستای خوجین ومراتع اطراف آن، شامل گیاهان خودروی مختلفی مثل غازآیاغی، گل گاوزبان، امه كومجی، كهلیك اوتی، پاریز، ایپلیكچه، چمن زیره سی، گلپر، یارپوز (پونه)، شَوه گیله و.. است و اراضی زراعی آن به كاشت سیب زمینی، گندم، جو، شبدر، یونجه، صیفی جات و سبزیجاتی كه اغلب مصرف داخلی دارند اختصاص می‌یابد. در باغات خوجین میوه‌هایی مثل سیب، گلابی، آلبالو، آلو، زردآلو به عمل می‌آید. وسعت باغات سیب از همه بیشتر است.
گنجایش
روستای خوجین با توجه به موقعیت طبیعی و جغرافیایی خود از ظرفیت‌های زیادی برای توسعه و آبادانی و ایجاد اشتغال برای جوانان برخوردار است. جلوگیری ازاتلاف منابع خاكی و آبی و سرمایه‌گذاری در زمینه‌های كشاورزی وگردشگری می‌تواند امكان اشتغال برای اهالی آن را فراهم آورده توسعه آن را سرعت بخشد. خوجین علاوه بر قابلیت‌های مختلفی كه در امورباغی و زراعی دارد از استعداد خوبی برای تبدیل به قطب گردشگری شهرستان خلخال برخوردار است. منطقه گردشگری ازنو، آبشاركمرخونی، منطقه فینارود، باغ‌های خوجین، تپه باستانی خوجین، كوه‌های خوجین و بقاع سیدابوالقاسم، سید هاشم و سیدابراهیم از قابلیت‌های گردشگری روستای خوجین است و با كمی سرمایه‌گذاری در هر بخش می‌توان به توسعه و آبادانی خوجین همت گماشت و شغلی پایدار برای جوانان بیكاری كه به دلیل عدم اشتغال در روستای خوجین راهی دیار غربت می‌شوند فراهم آورد.
مساجد
در روستای خوجین علاوه بر دو مسجد قدیمی مسجدجامع و مسجدمیرعبدالله، دو مسجد جدیدالاحداث به نام‌های مسجدصاحب الزمان و مسجد قاسمیه، چند تكیه و سه امام زاده به نام‌های، امام زاده قاسم، امام زاده هاشم و امام زاده ابراهیم وجود دارد. تكیه معروف عباسیه از تكایای بزرگ روستای خوجین به‌شمار می‌رود كه همه ساله در ایام عزاداری ماه محرم خیل عظیمی از مشتاقان خاندان عصمت و طهارت علیهم السلام در آن حضور می‌یابند و با راه اندازی موكب عزاداری، برگزاری مجالس وعظ و خطبه و اطعام و احسان مؤمنین حماسه عاشورا را زنده نگه می‌دارند.

تا چند دهه اخیر حمامی به نام «داداش حامامی» از بناهای دوره قاجاری در روستا وجود داشت كه با رواج حمام‌های خانگی از حیز انتفاع ساقط گردید و متأسفانه به دلیل عدم توجه مسئولین مربوطه در معرض تخریب كامل قرار گرفت. در سمت جنوب روستای خوجین محلی به نام دره سران وجود دارد كه از نواحی تاریخی خوجین به‌شمار می‌رود، سمت شمال شرقی این منطقه به نام «گوئور قبری» محل گورستان تاریخی زرتشتیان است. سمت غربی دره سران كه «انگان» نامیده می‌شود از سكونتگاه‌های قدیمی منطقه می‌باشد و زیارتگاهی به نام سیدمحمدملك یا سیدعبدالملك معروف به «امام زاده انگان» در آن قرارگرفته‌است.

تاریخ تشكیل اولین مدرسه در خوجین چنان‌كه گفته شد به سال ۱۳۱۹ برمی گردد. این مدرسه كه میرعماد نام داشته از نخستین مدارس شهرستان خلخال بوده‌است. امروزه در روستای خوجین امكانات تحصیلی درهرسه مقطع ابتدایی، راهنمایی و دبیرستان برای اهالی فراهم آمده و یك باب دبیرستان به صورت شبانه‌روزی برای تعلیم و تربیت دانش آموزان روستاهای همجوار در مقطع دبیرستان وجود دارد. علاوه بر این امروزه امكانات رفاهی مختلفی مثل مخابرات، خطوط تلفن ثابت، مكان ورزشی، مسجد، شورای اسلامی، شركت تعاونی روستایی، دسترسی عمومی به اینترنت، اتصال به شبكه سراسری برق، آب آَشامیدنی بهداشتی، لوله‌كشی گازشهری، مركز بهداشتی و درمانی، داروخانه، پزشك، دندانپزشك، خانه بهداشت باخدمات بهورزی، فروشگاه تعاونی، بانك، تعمیرگاه ماشین آلات كشاورزی، جایگاه پمپ بنزین و واحدهای تجاری مختلفی كه به تأمین نیازهای روزانه اهالی می‌پردازند در دسترس اهالی خوجین قرار گرفته‌است. راه ارتباطی خوجین با خلخال و اكثر آبادی‌های اطراف آسفالت است و خوجین با خلخال ۲ كیلومتر، با روستای مجره ۵ كیلومتر، با روستای طولاش و خانقاه ۱۰ كیلومتر و با روستای زاویه سادات ۳ كیلومتر فاصله دارد.[۱]
كشاورزی
در روستای خوجین باغات وسیع و دلگشایی وجود دارد كه معمولاً به نام صاحب هرباغ معروفند. معروفترین این باغات آلما باغی، باغ سرهنگ جلیلی در كنار چشمه ازنو، باغ وكیل باشی و باغی است كه در تولیت اداره اوقاف و امورخیریه قرار دارد. «كف شن»، «محرین»، «زاویه بر»، «آشاغی خالیران» (خولیلان)، «یوخاری خالیران» (خولیلان)، «ازناو»، «رنجان»، «قافیه دار»، «آقاسمیع چمنی»، «سبنه»، «قاراجالار»، «ده وه میدانی»، «طالبان»، «كوكَ وان»، «كهنه چای»، «لَرزَنه»، «بندباشی»، «سولدور»، «داغ دالی»، «كَل لی مئشه»، «خُشكَنو»، «كوله دره»، «چَپَه دره»، «اِنَه دره»، «قوشادره»، «ورگَه دره»، «مارال یاتاغی»، «پئشكمان»، «قوروقچوداغی»، «حاجی علی بالاچمنی»، «دژداغی»، «دره سران»، فناری (فینارود)، «سیناج»، «لشكركو» (لشگرگاه)، «چولان چولان»، «كمرخونی»، «دره جور» یا تك قبیر، «ملك دره سی»، «آلاوالیق»، «عزیزچمنی»، «تقی بئی یوردو»، «سینه چول»، «كلبعلی بازاری»، «مئشه بوغازی»، «كوردیول—و»، «داش كورپی»، «ایمان دره سی»، «قارادئم»، «گوده ولی»، «داغ سَكی» (سكو)، «نظرعلی دئمی»، «قلعه كفا»، «كهریزلر» (قنات‌های جلماخانا)، «سیددانیال یولو»، «میرزا داغی» (معدن لر)، «چاخماغ دره سی»، «خانم دئمی» و «سنبلكی» از اراضی، ارتفاعات و چشمه‌های معروف خوجین است.[۱]

گردشگری
در مجاورت روستای خوجین تفرجگاه و منطقه گردشگری زیبایی به نام منطقه گردشگری ازنو (ازناو) وجود دارد كه معروفترین منطقه تفریحی شهرستان خلخال می‌باشد. «ازنو» مجموعه‌ای دیدنی از زیبایی‌های طبیعی متشكل از كوه وچشمه وغاروباغ و… را در فاصله كمی از مركز شهرستان خلخال به نمایش می‌گذارد. بلندترین نقطه این منطقه قله زیبای ازناو است كه ارتفاعی حدود ۲۴۲۲ متر ازسطح دریا دارد. جهت كوه، شمال غربی- جنوب شرقی بوده و درفاصله ۴۸ درجه و۳۵ دقیقه عرض شمالی ازخط استوا و ۳۷ درجه و۳۳ دقیقه و۳۰ ثانیه طول شرقی از نصف النهارگرینویچ قرارگرفته‌است. كوه ازنو به دلیل تركیبات آهكی خود غارهای متعددی دارد. از دامنه ضلع غربی این قله و از ارتفاع حدود ۱۹۰۰ متری آن چشمه آب گوارا و خنكی به نام «چشمه ازنو» خارج می‌شود. این چشمه علاوه بر اینكه بخشی از آب آشامیدنی اهالی منطقه را فراهم می‌كند رودخانهٔ نسبتاپرآبی را تشكیل می‌دهد كه تا خود هروآباد جاری است و باپیوستن به رودخانه «بویوك چای» باغ‌های بسیار زیبا و مفرحی را در امتداد خود بوجودمی آورد. قرار داشتن این ناحیه در فاصله اندكی از جاده اسالم به خلخال، ارزش‌های تفریحی آن را دو چندان می‌نماید. به سبب وجود تعداد پنج غار طبیعی بزرگ و كوچك در سازه‌های آهكی كوه ازنو، شرایط زیستگاهی بسیار مناسبی برای زندگی انواع حیوانات و پرندگان وحشی از جمله كل و بز وحشی و كبك و … به وجود آمده است. وجود موقعیت كوهستانی و راه ارتباطی مناسب باعث شده تا این منطقه از قابلیت مناسبی برای توسعه برخوردار باشد. شهرداری خلخال اخیراً امكانات تفریحی مناسبی را برای ازناو تدارك دیده تا شهروندان بتوانند اوقات فراغت خوبی را در این منطقه زیبا داشته باشند. در وجه تسمیه این كوه وچشمه روایات زیادی وجود دارد كه این قلم در سنوات گذشته در مقالات جداگانه‌ای به شرح آن پرداخته است. می‌گویندكه وجه تسمیه چشمه ازناو به ناودان برمی‌گردد و چون كوهسار ازناو از دو كوه به هم پیوسته ناودانی شكلی كه چشمه‌ای از میانشان جاری است تشكیل می‌شود به این عنوان نامیده شده‌است. این سرچشمه زیبا كه در كنار روستای خوجین بر قامت خلخال تكیه كرده‌است با چشمه‌های جوشان و فعال و دبی آب ۴۰۰ لیتر در ثانیه یكی از پرآب‌ترین چشمه‌های استان اردبیل است كه حدود ۵۰۰ هكتار از اراضی پایین دست خود را آبیاری كرده و باغات اطراف آن از اول بهار میزبان گردشگران بوده و رونق صنعت توریسم در شهرستان خلخال را رقم می‌زند.[۱]

در مجاورت كوه ازنو و درست به محاذات شرقی آن، كوه بلندی به نام «كوه كیوان» وجود دارد كه اهالی منطقه آن را به اختصار «كو-كَ-وان» می‌گویند. «كو-كَ-وان» یا «كوه كیوان» كه با ارتفاع ۲۴۰۰ متری خود یكی از قلل زیبای این خطه به شمارمی‌رود، زیبایی‌های منطقه گردشگری ازنو را دوچندان می‌كند. «كیوان كوه»، «كوه كیوان» یا «كوكاوان» در واقع بخشی ازارتفاعات ازنو است كه در گذشته به نام‌های لشكرگاه و چشمه آن نیز به نام نظرگاه شهرت داشته‌است. این كوه به كلیه روستاهای اطراف خوجین تسلط دارد وهركس برفراز قله آن دست یابد چشم‌انداز زیبایی از شهرخلخال، روستای خوجین و روستاهای طولاش، بیلیل، زیوه، مئجره، خانقاه بفراجرد و… را پیش چشم خود خواهد دید. شایداین كوه به خاطرهمین موقعیت استراژیكی خود ازگذشته‌های دورموردتوجه قرار گرفته‌است و اهالی منطقه با شرح داستان‌های مختلفی كه به اسطوره شبیه‌اند، غارمعروف «كو-كَ-وان» و دامنهٔ شرقی كوه ازناو (ازنو) – در پنج كیلومتری خلخال – و تپه‌های قدیمی راه خوجین طولاش و بفراجرد را به دوره ساسانیان نسبت می‌دهند. می‌گویند در این منطقه نظامیان و افسران ساسانی با پیمودن مسیرها و صخره‌های تند «ازنو» مورد امتحان قرار گرفته و به درجه اسپهبدی می‌رسیدند و مراسم سوگند مخصوص به جا می‌آوردند.

رودخانه ازناو پس از طی مسافتی در حدود یك كیلومتر و گذر از بالادست باغ‌هایی كه توسط این آب آبیاری می‌شود به دامنه كوه كمرخونی رسیده و در انتهای این كوه با شیب متوسطی از بین صخره‌ها به سمت پایین سرازیر می‌شود كه موجب خروشان شدن آب و به وجود آمدن آبشاركوچك و زیبایی می‌شود كه در نزد اهالی به «كَمَرَخونی» معروف است. «خونی» یا «خانی» در میان تات نشینان منطقه شاهرود خلخال به معنی چشمه است و «كَمَرَخونی» در معنی چشمه و آبشاری است كه در كوه وكمر جاری است.
قسمت شمال شرقی خوجین با كوه بلندی به نام «هوت خونی» یا «مالان داغی» احاطه شده‌است. مالان داغی از كوه‌های بسیار مهم منطقه و مقسم المیاه و «آخارباخار» دو منطقه خلخال و گیلان بوده و از جنگل‌های استپی پوشیده شده‌است. قبل از كشیده شدن جاده خلخال به اسالم مسیر پیاده‌ای كه از دامنه این كوه می‌گذرد پل ارتباطی بین استان گیلان و خلخال بوده‌است. در دامنه جنوبی «مالان داغی» چشمه آب پرآب و زیبایی به نام «فنارود» یا «فینارود» (Finārud) قرارگرفته‌است. این چشمه زیبایی‌های وصف ناپذیری دردامنه كوه‌های چهل خانی و مالان داغی ایجادكرده و منظره بی بدیلی از چمنزار و جنگل‌های استپی را در اطراف خود پدیدآورده است. در سنوات گذشته برای جلوگیری از هدر رفت آب چشمه فینارود، جمع‌آوری آب و استفاده از آن در فعالیت‌های كشاورزی سدخاكی كوچكی در پائین دست چشمه ایجاد كرده‌اند. سدخاكی فنارود، آب جاری شده از چشمه‌های منطقه را جمع كرده و دریاچه مصنوعی زیبایی را به وجود آورده‌است آب این سد در طول تابستان تأمین‌كننده آب مورد نیاز كشاورزان در پایین دست و مسیر چشمه فنارود می‌باشد.

زیارتگاه
در روستای خوجین سه زیارتگاه به نام‌های زیارتگاه امام زاده سیدقاسم، امام زاده سیدهاشم، امام زاده سیدابراهیم وجود دارد. به نوشته كتاب «خلخال ومشاهیر» معماری بقعه سیدهاشم وسیدقاسم به دوران سلجوقیان نسبت داده می‌شود. زیارتگاه امام زاده سیدقاسم بر سر جاده اصلی شهرستان خلخال و روستای خوجین قرار دارد و بنای آن در حال بازسازی می‌باشد. بنای این امام زاده مستطیل شكل و دارای یك گنبد فلزی كوچك است. این زیارتگاه دارای یك حیاط ورودی در قسمت جنوبی است و ورودی اصلی بنا نیز در همین ضلع واقع شده‌است. به گفته اهالی روستا در گذشته بنای امام زاده از خشت بوده كه به مرور زمان این بنا تخریب شده و بنای جدیدی به وسیلهٔ خیرین محلی احداث شده‌است بنای جدید از نوع آجری با اسكلت فلزی است.[۱]

زیارتگاه امام زاده سیدهاشم در ۲ كیلومتری شهرستان خلخال بر سر جاده خلخال – خوجین بر روی تپه‌ای در ضلع جنوبی امام زاده قاسم قرار گرفته‌است. بنای زیارتگاه مستطیل شكل و به ابعاد ۴×۴ متر و به صورت ساده بنا شده و سقف آن مسطح و دارای نمای سیمانی می‌باشد. ورودی این بنا از ضلع شرقی بوده و دو پنجره كوچك در دو طرف درب ورودی قرار دارد.

زیارتگاه امام زاده سیدابراهیم در مسیر جاده اصلی خلخال – خوجین قرار گرفته‌است. بنای اصلی آن سال‌ها پیش در جریان خیابان كشی تخریب شده بود و تا این اواخر زیارت نامه امامزاده را بر روی یك پایه آجری ساده به ارتفاع یك متر در محل اصلی امامزاده قرار داده بودند. كار تجدید بنای آن در سنوات اخیر به همت اهالی آغاز گردیده و مراحل پایانی خود را می‌گذراند.بر اساس سرشماری سال ۱۳۹۵ جمعیت این روستا ۲۶۳۳ نفر بوده‌است.

روستای خوشنامه

خوشنامه یكی از روستاهای خلخال است كه در دهستان خورش رستم شمالی واقع شده‌است. خوشنامه ۶۸ نفر جمعیت دارد.

روستای داودخانی

داودخانی یكی از روستاهای استان اردبیل است كه در بخش مركزی شهرستان خلخال واقع شده‌است. به دلیل نبود امكانات بیشتر اهالی این روستا به شهر خلخال مهاجرت كرده‌اند. در حال حاضر جمعیت آن كمتر از سه خانوار می باشد.

روستای دایو كندی

دایو كندی یكی از روستاهای خلخال است كه در شهرستان خلخال واقع شده‌است.دایو كندی ۷۸ نفر جمعیت دارد.

روستای درو

دِرَو روستایی است كه در استان اردبیل، شهرستان خلخال، بخش شاهرود، قرار دارد. زبان این مردم تاتی است. از آثار تاریخی این روستا حمام درو است.این روستا در بین مردم محل و نیز تات زبان‌های اطراف، به دِرَو (dərav) معروف است. این روستا كه در طول جغرافیایی ْ۷۰/۴۸ شمالی و عرض جغرافیایی ْ۴۲/۳۷ شرقی قرار گرفته، بعد از روستای اسبو، و قبل از كلور (مركز بخش شاهرود) واقع شده‌است. این روستا از سمت شرق به كوه و بند تالش (ییلاقات شاندرمن و رضوان شهر) و از غرب از طریق كوه به روستاهای لرد و میانرودان متصل است.
تاریخ درو
حدود ۲۰۰۰ سال پیش یكی از حاكمان ولایت (پادشاه آمیفتریون) در زمان هخامنشیان این روستا را كشف كرد و دریافت این روستا با دیگر روستاها فرق دارد. آن‌ها به شیوه‌های جدید دامداری و دام پروری می‌كنند و خانه‌های محكم تری در كوتاه‌ترین زمان می سازند. پادشاه آمیفتریون از هوش و نبوغ آن‌ها استفاده كرد و صدها خانهٔ محكم و پایدار ساخت. پادشاه برای تقدیر از این قوم نام درو را برای این روستا انتخاب كرد. درو در زمان رومی باستان به معنای فرز و چابك می‌باشد.
جمعیت روستا
روستای درو از زمان‌های قدیم پرجمعیت بوده و در دوره‌های مختلف جمعیت آن تغییر كرده‌است. در دهه‌های هفتاد و هشتاد مهاجرت از این روستا به سمت تهران، كرج، رشت، و نواحی دیگر استان گیلان شروع شد و همین باعث كاهش شدید جمعیت آن شد. بیشترین جمعیت مهاجر درو در تهران و كرج مقیم اند و بازاری هستند یا به كار آزاد دیگر مشغولند. جمعیت درو طبق سرشماری سال ۱۳۸۵ مركز آمار ایران درو ۲۰۲ خانوار، ۵۷۶ نفر سكنه و ۱۹۵ واحد مسكونی اعلام شده‌است. در كتاب خلخال و مشاهیر جمعیت درو در سال ۱۳۷۹ (۸۴۶) خانوار اعلام شده‌است.[۱] خانه‌های كاه گلی منطقه با لایه‌های ضخیم گل و خاك كه هر پاییز مرمت میشدند به خوبی توانسته‌اند خود را با محیط سازگار كنند و اگر هم باران یا برف بسیار می‌شد مردم با انواع شگردها خانه های خود را در مقابل آن‌ها مقاوم می‌كردند، مثلاً بچه‌ها را به پشت بام می فرستادند تا در آن بازی كنند و با لگد كردن گل پشت بام، آن را چنان فشرده و مقاوم می‌كردند كه باران زیاد از آن عبور نكند. به همین خاطر میدان یا زمین بسیاری از بازی‌ها (مردانه و زنانه) در قدیم پشت بام خانه ها بوده‌است.
شغل مردم روستا
شغل اغلب مردم روستای درو كشاورزی و دامداری است، در كنار آن، وجود باغ و جالیزی كه محصولات مورد نیاز خود را تأمین كنند از قدیم وجود داشته‌است. از میوه‌های باغات آن گردو، زردآلو، سیب، آلبالو، گیلاس، گلابی و شاه میوه، انواع آلو، توت، و غیره را می‌توان نام برد. در كار كشاورزی منطقه تعاون بسیار زیادی به چشم می خورد. از همان لحظه كاشت كه از «هَنگامه ورزا» استفاده می‌كنند، تا برداشت محصول كه خود به «هنگام» یكدیگر می‌روند و به هم «یاور» می‌دهند و در كار «گِرَه» و خرمن كه دور هم جمع می‌شوند كار مشترك وجود دارد. در كارهای دامداری نیز چنین تعاون و همیاری به چشم می خورد، مثلاً «كاولَه مال» و «نوبتیَه مال» نوعی دامداری بدون چوپان و از طریق همیاری است. یا رسم «وارَه» و «همباره جی» روشی است كه دامداران با آن جلوی خراب شدن محصولات خود را گرفته، كمبود شیر خود را با قرض گرفتن روزانه از همسایه جبران می¬كنند. سایر اموری كه به صورت همیاری و تعاون انجام می‌شود، عبارت اند از: «ماله بری»، «جوئه بَرواری»، «گرَه»، «دَسسه وَجه»، «گلَه كار»، «سلَه كار»، «گَوَنه واری» و غیره.

روستای دشت اندر

دشت اندر یك منطقهٔ مسكونی در ایران است كه در دهستان شال واقع شده‌است. دشت اندر ۴۷ نفر جمعیت دارد.

روستای دلیلر

دلیلر یكی از روستاهای استان اردبیل است كه در بخش مركزی شهرستان خلخال واقع شده‌است.

روستای دمدل

دمدل یك روستا در ایران است كه در دهستان خورش رستم شمالی واقع شده‌است. دمدل ۱۰۰ نفر جمعیت دارد.

روستای دیز (خورش رستم)

دیز یكی از روستاهای خلخال است كه در بخش خورش رستم شهرستان خلخال در استان اردبیل واقع شده‌است.این روستا در دهستان خورش رستم شمالی قرار دارد و براساس سرشماری مركز آمار ایران در سال ۱۳۸۵، جمعیت آن ۲۱۲ نفر بوده‌است.

روستای دیز

دیز روستایی است كه در استان اردبیل، شهرستان خلخال، بخش شاهرود، دهستان شال قرار دارد. مردم دیز به زبان تاتی سخن می‌گویند.بر اساس سرشماری سال ۱۳۸۵ جمعیت این روستا ۵۰۹ نفر بوده‌است. مردم دیز به زبان تاتی سخن می‌گویند.

روستای دیلم‌آباد

دیلمده روستایی است كه در استان اردبیل، شهرستان خلخال، بخش شاهرود، دهستان شاهرود قرار دارد.این روستا در نه كیلومتری شهر كلور و در ارتفاعات باغروداغ واقع شده و دارای جنگل‌های انبوه فراوانی می‌باشد كه به دلیل نزدیكی به دریای خزر،آب و هوای آن مرطوب نیز می‌باشد. روستای دیلمده دارای بیش ۱۰ چشمه طبیعی است.بر اساس سرشماری سال ۱۳۹۵ جمعیت این روستا ۱۶۹ نفر بوده‌است.اهالی روستای دیلم‌آباد به زبان تركی آذربایجانی سخن می‌گویند.

روستای ركن‌آباد

ركن‌آباد یكی از روستاهای خلخال است كه در دهستان شال واقع شده‌است.

روستای زاویه جعفرآباد

زاویه جعفرآباد: روستایی است كه در استان اردبیل، شهرستان خلخال، بخش خورش رستم، دهستان خورش رستم جنوبی قرار دارد.. یكی از جاذبه های این روستا،وجود آبگرم هست كه هر ساله گردشگران زیادی را جذب میكند.در این روستا امامزاده ای در دل كوه وجود دارد كه بسیار بكر و با جلال است و برای رسیدن به آنجا باید از مسیر های سخت كوه عبور كنید،قابل توجه است پایین امامزاده آبشار بسیار زیبایی وجود دارد.بر اساس سرشماری سال ۱۳۹۵ جمعیت این روستا ۱۲۹ نفر بوده‌است.

روستای زاویه سادات

زاویه سادات روستایی است كه در استان اردبیل، شهرستان خلخال، بخش مركزی، دهستان خانندبیل شرقی قرار دارد.بر اساس سرشماری سال ۱۳۹۵ جمعیت این روستا ۲۴۶ نفر بوده‌است.

روستای زاویه كیوی

زاویه كیوی یك روستا در ایران است كه در استان اردبیل واقع شده‌است. زاویه كیوی ۵۷ نفر جمعیت دارد.

روستای زرتشت‌آباد

زرتشت‌آباد یكی از روستاهای خلخال است كه در دهستان خانندبیل شرقی شهرستان خلخال واقع شده‌است.در سرشماری عمومی ۱۳۸۵، زرتشت‌آباد ۶۳ نفر (۱۳ خانوار) جمعیت داشته است. این روستا در ابتدای جمهوری اسلامی به فجرآباد تغییر نام داده بود.

روستای زندرق

زندرق روستایی است از توابع دهستان خورش رستم شمالی در بخش خورش رستم شهرستان خلخال در استان اردبیل قرار دارد.این روستا در ۱۵كیلومتری شهر هشتجین استان اردبیل واقع شده‌است. تا سال ۱۳۶۰ این روستا ۵۰نفر جمعیت داشت اما به علت محرومیت همه اهالی به شهرها مهاجرت می‌كنند.
در سرشماری سال ۱۳۶۵ مأموران سرشماری، مشهدی امیدعلی مهپور را به عنوان تنها ساكن روستای زندرق ثبت كردند. او می‌گفت: «من هم به شهر رفته بودم اما نتوانستم در شهر زندگی كنم و الان نزدیك ۳۰سال است كه به تنهایی در روستا زندگی می‌كنم و عاشق طبیعت و زادگاه خود هستم.» او به كار كردن و تولید خیلی علاقه مند بود و سالها به زنبورداری، باغداری و پرورش مرغ مشغول بود و سالانه بیش از ۱۰۰كیلوگرم عسل و صدها كیلوگرم میوه و تخم مرغ، گندم و سایر محصولات خود را به بازار عرضه می‌كرد.او متاسفانه دیگر در قید حیات نیست .بر اساس سرشماری سال ۱۳۹۵ جمعیت این روستا كمتراز سه خانوار بوده است.

روستای سجهرود

سجهرود یكی از روستاهای استان اردبیل است كه در دهستان خورش رستم جنوبی بخش خورش رستم شهرستان خلخال واقع شده‌است.

طبیعت این منطقه كوهستانی دارای اب و هوای خشك و گرم است و مردم این منطقه جزو عشایران بومی ایران می‌باشند.

زندگی مردم

مردم این منطق زندگی عشایری دارند و در ییلاق و قشلاق مهاجرت می‌كنند شغل بیشتر مردم دامداری و كشاورزی است.

ایل های خوبیاری و آرواتان دراین روستا با هم و دركنارهم زندگی میكنند.۲۵۶ نفر

روستای سفیدآب

سفیدآب یا اسبو، ایسبو روستایی در دهستان خورش رستم جنوبی بخش خورش رستم شهرستان خلخال استان اردبیل است.بر پایه سرشماری عمومی نفوس و مسكن در سال ۱۳۹۵ جمعیت این روستا ۲۶۶ نفر (۹۱ خانوار) بوده‌است.

روستای سقیزچی

سقیزچی یكی از روستاهای خلخال است كه در بخش خورش رستم شهرستان خلخال در استان اردبیل واقع شده‌است.این روستا در دهستان خورش رستم شمالی قرار دارد و براساس سرشماری مركز آمار ایران در سال ۱۳۸۵، جمعیت آن ۱۳ نفر بوده‌است.

روستای سوران

سوران از آبادی‌های دهستان خانندبیل غربی در بخش مركزی شهرستان خلخال است.سوران ۲۹ نفر جمعیت دارد.

روستای سوسهاب

سوسهاب یك روستا در ایران است كه در بخش مركزی شهرستان خلخال واقع شده‌است.

روستای شال

شال روستایی است كه در استان اردبیل، شهرستان خلخال، بخش شاهرود.روستای شال روستایی با بیش از ۵ هزار سال قدمت است كه در بخش شاهرود خلخال واقع شده و به عنوان مركزیت دهستان شال، در فاصله تقریبا ۴۴ كیلومتری شهر خلخال، در قسمت جنوب شرقی این شهرستان قرار دارد.این روستا كه حدود ۱۴۰۰ متر از سطح دریا فاصله دارد، در عرض جغرافیایی ۳۷ درجه و ۲۰ دقیقه و طول جغرافیایی ۴۸ درجه و ۴۵ دقیقه قرار دارد.
یكی از ویژگی‌های مهم این روستا آب و هوا و طبیعت زیبای آن است. در حالی كه در فصل تابستان آب و هوای گرم تابستانی در اكثر نقاط كشور حاكم است، روستای شال در جنوبی‌‌ترین نقطه استان اردبیل با آب و هوای مطبوع و خنك و باغات و درختان میوه پذیرای گردشگران از مناطق مختلف كشور بوده و در قاب روستایی خود هنوز رنگ و بوی تمدن فرهنگ كهن را جای داده است.

جالب است بدانید كه مردم شال به زبان تاتی صحبت می‌كنند. زبان تاتی از بقایای زبان قدیم آذربایجان است كه بین ۱۰۰۰ تا ۱۵۰۰ سال قبل از میلاد مسیح وجود داشته و زبان مردم كلیه مناطق آستارای شمالی، آستارای گیلان و اردبیل تا دریاچه ارومیه بوده است. این زبان كه هم اكنون در بیشتر مناطق از بین رفته است، همچنان زبان اصلی مردم روستای شال محسوب می‌شود.این روستای زیبا كه سرشار از باغ‌های میوه است، دارای چشمه‌سارهای كهن از جمله شیران چشمه در بالادست روستا است كه باغ‌های میوه از آن تغذیه می‌كنند.

روستای شال همچنین دارای مذهب و فرهنگی دیرینه است كه وجود امامزادگان سید خضر، سید ابوالقاسم، سید مازندران پیر مازندران یا پیره پیش، سیدمحمد، امامزاده سید محمود (شاه محمود) و امامزاده سیدعلی حكایت آن دارد.از محصولات و صنایع دستی این روستا می‌توان به شال و پیراهن پشمی، گلیم، جوراب و … اشاره كرد كه توسط زنان هنرمند آن بافته می‌شود.همچنین محصولات عمده این روستا میوه‌هایی همچون سیب، زرد آلو و گردو است كه در شهر خلخال به صورت مستقیم به فروش می‌رسند.
بر اساس سرشماری سال ۱۳۹۵ جمعیت این روستا ۱۲۱۷ نفر بوده‌است. مردم شال به زبان تاتی سخن می‌گویند.

روستای شمس‌آباد

شمس‌آباد یكی از روستاهای خلخال است كه در دهستان خورش رستم شمالی واقع شده‌است.شمس‌آباد ۱۵۶ نفر جمعیت دارد.

روستای شیخ علی لر

شیخ علی لر یك روستا در ایران است كه در دهستان شال واقع شده‌است.شیخ علی لر ۱۹ نفر جمعیت دارد.

روستای صومعه رودبار

صومعه رودبار یكی از روستاهای خلخال است كه در بخش شاهرود شهرستان خلخال در استان اردبیل واقع شده‌است.این روستا در دهستان شال قرار دارد و براساس سرشماری مركز آمار ایران در سال ۱۳۸۵، جمعیت آن ۶۴ نفر (۱۷ خانوار) بوده‌است.

روستای طولش

طولش روستایی است كه در استان اردبیل، شهرستان خلخال، بخش مركزی، دهستان خانندبیل شرقی قرار دارد.بر اساس سرشماری سال ۱۳۹۵ جمعیت این روستا ۱۷۷۰ نفر بوده‌ است.

روستای طویستان

طویستان روستایی است كه در استان اردبیل، شهرستان خلخال، بخش خورش رستم، دهستان خورش رستم جنوبی قرار دارد.بر اساس سرشماری سال ۱۳۹۵ جمعیت این روستا ۲۰۸ نفر بوده‌است.
موقعیت جغرافیایی
روستای طویستان در جنوب شهرستان خلخال بخش خورش رستم جنوبی (جنوب استان اردبیل) و در فاصله تقریبی ۸۰ كیلومتری از این شهرستان و ۳۵ كیلومتری جنوب شهر هشجین؛ عرض جغرافیایی ۴۸ درجه و ۲۷ دقیقه و طول جغرافیایی ۳۷ درجه و ۱۴ دقیقه واقع شده و در ارتفاع ۱۱۸۳ متری از از سطح دریا قرا دارد. فاصله این روستا از جاده آسفالته حدود ۵ كیلومتر می‌باشد

روستای طویستان (Tovistān) از آبادی‌های دهستان خورش رستم جنوبی از بخش خورش رستم شهرستان خلخال است كه در قسمت جنوبی شهرستان خلخال و در فاصله تقریبی۸۰ كیلومتری مركزشهرستان و ۳۵ كیلومتری جنوب شهر هشجین در ۳۷ درجه و ۱۴ دقیقه و ۵۶ ثانیه عرض شمالی و ۴۸ درجه و ۲۷ دقیقه و۳۴ ثانیه طول شرقی در ارتفاع ۱۱۹۵ متری از سطح دریا واقع شده‌است. از سمت شمال به گول لوجه، ازسمت غرب به نمهیل، از سمت جنوب به رودخانه قیزیل اوزه ن و از سمت شرق به پیشگمان منتهی می‌شود.

راه ارتباطی طویستان در قسمت منتهی به روستا خاكی است و روستا در فاصله ۵ كیلومتری جاده آسفالته قرار دارد. بنا برپاره‌ای نقل قول‌ها طویستان یكی از قدیمی‌ترین روستاهای منطقه محسوب می‌شود.وجود ذاغه ها، گورستان ها و قنات های متعدد در روستا همه نشان از مستند بودن تاریخی بودن روستای طویستان است . از زمان قدیم بیشتر مردم این روستا عشایر بوده و برای تأمین معاش اقدام به كوچ می‌كردند. شغل اصلی مردم روستا در آن زمان دامداری و كشاورزی بوده كه در بعضی سالهای كم‌آبی و خشك، مردم جهت چرای دامهای خود در نیمه اول سال به ییلاق پیازاری (دامنه‌های كوه آغ داق) و در نیمه دوم سال به قشلاق (اطراف رودخانه قیزیل اوزه ن) كوچ می‌كرده‌اند. بر اساس سرشماری سال ۱۳۹۰ جمعیت آن ۲۴۲ نفر بوده است . امكانات تحصیلی در مقطع ابتدایی برای اهالی فراهم است واهالی علاوه بر آب آشامیدنی لوله كشی شده به شبكه سراسری برق دسترسی دارند.مردم روستای طویستان به زبان “تركی آذربایجانی” تكلم میكنند

روستای طهارم دشت

طَهارَم دشت یكی از روستاهای خلخال است كه در دهستان شال واقع شده‌است. طَهارَم دشت ۱۲۴ نفر جمعیت دارد.اهالی روستای طهارم‌دشت به زبان تركی آذربایجانی و زبان تاتی سخن می‌گویند.

روستای عزیزآباد

عزیزآباد یكی از روستاهای خلخال است كه در دهستان پلنگا واقع شده‌است. عزیزآباد ۱۵۰نفر جمعیت دارد.وزبان بومی توركی آذربایجانی می باشد

این روستا در حاشیه مسیر منتهی به روستای تیل واقع شده است . از سوغات این روستا می توان : گردو آلبالو شیر محلی ماست محلی دوغ محلی سرشیر عسل انواع نان محلی و گلیم را نام برد .

روستای علی‌آباد

علی‌آباد روستایی است كه در استان اردبیل، شهرستان خلخال، بخش مركزی، دهستان خانندبیل شرقی قرار دارد.بر اساس سرشماری سال ۱۳۸۵ جمعیت این روستا ۱۳۳۰ نفر با ۲۶۶ خانوار بوده‌است.

روستای غفورآباد

غفورآباد یكی از روستاهای خلخال است كه در بخش مركزی شهرستان خلخال واقع شده‌است. زبان مردم این روستا كورمانجی می باشد.

روستای غیاث‌آباد

غیاث‌آباد یكی از روستاهای خلخال است كه در دهستان خورش رستم جنوبی واقع شده‌است. براساس سرشماری مركز آمار ایران در سال ۱۳۹۵، این روستا كمتر از سه خانوار جمعیت داشته‌است.

روستای فرج‌آباد

فرج‌آباد یك منطقهٔ مسكونی در ایران است كه در دهستان پلنگا واقع شده‌است.براساس سرشماری مركز آمار ایران در سال ۱۳۹۵، فرج‌آباد ۷۶ نفر جمعیت دارد.

روستای قره آغاج

قره آغاج یك روستا در ایران است كه در دهستان خانندبیل شرقی واقع شده‌است.

روستای قره تكان

قره تكان یك منطقهٔ مسكونی در ایران است كه در دهستان خورش رستم شمالی واقع شده‌است. براساس سرشماری مركز آمار ایران در سال ۱۳۹۵، قره تكان ۶۲۳ نفر جمعیت دارد.

روستای قزل درق

قزل درق یك روستا در ایران است كه در دهستان خانندبیل غربی واقع شده‌است. قزل درق ۱۶۱ نفر جمعیت دارد.

روستای قشلاق برندق

قشلاق برندق یك روستا در ایران است كه در دهستان خورش رستم جنوبی واقع شده‌است.همچنان با سیری در ایران همراه باشید تا با دیگر روستاهای خلخال آشنا شوید.

روستای قشلاق دیز

قشلاق دیز روستایی است كه در استان اردبیل، شهرستان خلخال، بخش شاهرود، دهستان شال قرار دارد زبان بومی این روستا تركی آذربایجانی است.بر اساس سرشماری سال ۱۳۹۵ جمعیت این روستا ۱۷۳ نفر بوده‌است.

روستای قشلاق گیلوان

قشلاق گیلوان روستایی است كه در استان اردبیل، شهرستان خلخال، بخش شاهرود، دهستان شال قرار دارد.بر اساس سرشماری سال ۱۳۹۵ جمعیت این روستا ۱۰۹ نفر بوده‌است.

روستای قوسجین

قوسَجین یك روستا در ایران است كه در بخش خورش رستم شهرستان خلخال در استان اردبیل واقع شده‌است.این روستا در دهستان خورش رستم شمالی قرار دارد و براساس سرشماری مركز آمار ایران در سال ۱۳۸۵، جمعیت آن ۹۷ نفر (۳۱ خانوار) بوده‌است.

روستای كبودچی

كبودچی یك روستا در ایران است كه در دهستان خورش رستم شمالی واقع شده‌است. كبودچی ۲۲ نفر جمعیت دارد.

روستای كجل

كجل یكی از روستاهای خلخال است كه در دهستان خورش رستم شمالی واقع شده‌است. براساس سرشماری مركز آمار ایران در سال ۱۳۹۵، كجل ۴۶۰ نفر جمعیت دارد. روستای كجل تنها نقطه ای از ایران است كه مردم آن به زبان تاتی سخن می گویند.

روستای كرگزلو

كرگزلو یكی از روستاهای خلخال است كه در دهستان خورش رستم شمالی واقع شده‌است. كرگزلو ۴۶ نفر جمعیت دارد.

روستای كرنق

كرنق روستایی است كه در استان اردبیل، شهرستان خلخال، بخش خورش رستم، دهستان خورش رستم جنوبی قرار دارد.مردم این روستا به زبان تاتی سخن می‌گویند.بر اساس سرشماری سال ۱۳۹۵ جمعیت این روستا ۱۳۴ نفر بوده‌است.مردم كرنق به زبان تاتی(زبان باستانی ایران) سخن می‌گویند.

روستای كرین

كرین روستایی است كه در استان اردبیل، شهرستان خلخال، بخش شاهرود، دهستان پلنگا قرار دارد.محصولات عمدهٔ كشاورزی این روستا سیب و گلابی، گردو، گیلاس، آلبالو، آلو، زرد آلو می‌باشد و كشت جو و گندم و عدس نسبت به سابق از رونق افتاده‌ و مردم به جای آن به باغداری و زنبورداری و دامداری روی آورده‌اند.
روستای كرین در بخش شاهرود ، دهستان پلنگا واقع شده است ،بر اساس سرشماری سال ۱۳۹۵ جمعیت این روستا ۲۶۸ نفر بوده‌است. مردم كرین به زبان تاتی و آذری سخن می‌گویند.

روستای كزج

كزج روستایی در ۱۵ كیلومتری شمال‌غربی هشجین در استان اردبیل است. از برادران معصومی میتوان به عنوان مشاور امپراطور یاد كرد. عده ای بر جانشینی امپراطور امیرعباس كزجی اطمینان خاطر داشتند اما بدلیل مورد تجاوز گرفتن عده ای معلوم الحال اكنون علیرضا كزجی را میتوان بعنوان امپراطور آینده یاد كرد و هم اكنون امپراطور می باشد. در بازه زمانی كوتاهی برادران افسانه ای معصومی قصد دسیسه برای بدست آوردن تاج و تخت فرمانروا را داشتند اما با سركوب شیرالله مواجه شدند . عده زیادی از قصرنشینان بر این باورند ك هیچ فردی جز امپراطور بزرگ شایستگی بدست آوردن الماس كوه بلد داشی را ندارند. اكنون فرمانروا با خیل عظیمی از سپاهیان كزجی در اندیشه غنیمت های خلخالستان غربی می‌باشد . بافت سنتی، معماری خاص اماكن مسكونی، قرار گرفتن در كوهپایه، بهره‌مندی از طبیعت بكر و زیبا، جاری شدن رودخانه قزل اوزن درست از بین باغات روستا، قدمت و پیشینه تاریخی و صنایع دستی موجب گردیده‌است كه این روستا به یكی از جاذبه‌های توریستی استان اردبیل تبدیل گردد. باغداری و دامداری و كشاورزی شغل عمده اهالی این منطقه می‌باشد. فاصله این منطقه از خلخال ۵۷ كیلومتر و از هشتجین ۱۷ كیلومتر می‌باشد. رودخانه قزل اوزن از ۱ كیلومتری غربی این روستا می‌گذرد، این خانه‌های روستا بافتی شبیه شهر تاریخی و توریستی ماسوله پدیدآورده‌است. آنچه این روستا را حایز اهمیت ساخته علاوه بر معماری علاقه اهالی به حفاظت و حراست از سنن، آداب، رسوم و فرهنگ گذشته این خطه است.
معماری پلكانی
با دیدن معماری پلكانی كزج و بررسی معماری پلكانی در سایر شهرها و روستاهای ایران مشاهده می‌شود كه این شیوه از خانه‌سازی در بسیاری از مناطق ایران یافت می‌شود. خانه‌سازی پلكانی در روستای كنگ استان خراسان رضوی، وفس در استان مركزی (از سكونتگاه‌های دوره مادها با گویش وفسی كه شاخه‌ای از زبان تاتی است)،شهر تاریخی و توریستی ماسوله در استان گیلان و بیش از همه در شهرها و روستاهای استان كردستان مانند اورامان رواج داشته‌است. ادعا شده به علت شباهت معماری این روستا به بافت معماری شهر تاریخی ماسوله، مردم كزج، ماسوله را به عنوان شهر ییلاقی خود ساخته‌اند. به نظر می‌رسد این ادعا كه در روزنامه همشهری نیز به چاپ رسانیده شده‌است و عده‌ای سعی در شایع كردن آن بین عموم داشته‌اند در راستای هویت‌سازی جعلی یا تبلیغاتی بی‌اساس برای جذب گردشگر باشد چون در آن به هیچ سند مكتوب اشاره نشده‌است یا دست كم نام و نشانی از كارشناسان مدعی آن موجود نیست. از آن سو ماسوله از صدها سال پیش سكونتگاه دائمی بوده‌است و نه ییلاقی برای كوچ نشینی و اصلاً ارتفاع ماسوله از سطح دریا، كمتر از كزج است و به سبب دما نمی‌توانسته در برابر كزج كه سردتر است، ییلاق محسوب شود. معماری ماسوله دارای ویژگی‌هایی نظیر پنجره‌های بالارونده و استحكام كم‌نظیر بام خانه‌ها نیز می‌باشد. ماسوله از سال ۱۳۱۱ دارای شهرداری است و قبل از آن دارای كتابخانه عمومی و مدرسه غیردولتی بوده‌است و زبان اصلی مردمان ماسوله تالشی است.در حالی كه زبان اهالی كزج زبان مردم آذری است و نام ماسوله (به معنی مانند كوه) شباهتی به نام كزج ندارد و به نام دیگر شهر تالش‌نشین گیلان، ماسال و روستای ماسوله خانی نزدیك است و مردم ماسوله بیشتر از اهالی كهنه ماسوله واقع در هشت كیلومتری ماسوله‌اند و علاوه بر اینكه بدون استثناء شیعه مذهب اند، آداب و رسوم ویژه‌ای نیز در ماه محرم دارند.
گردشگری در كزج
كزج روستایی بسیار زیبا دارای مردمانی فهیم و مهمان نواز است كه از آب و هوایی سالم و روح‌انگیز برخوردار می‌باشد. همزیستی مسالمت‌آمیز شیعه و سنی شاهد خوبی بر فرهنگ غنی مردم این سامان است كه با تكیه بر هویت روستای خود، گردشگران زیادی را به سوی دیارشان جذب می‌كنند. فرهنگ مهمان نوازی ایرانی در كنار زبان آذری، لباسهای محلی، رودخانه قزل اوزن، صنایع دستی، انواع میوه‌ها و هوای پاك از جاذبه‌های این دیار برای گردشگران می‌باشد.
وجه تسمیه
این منطقه، در دل كوه در دامنه كوه‌های منطقه خلخال، در دامنه تند كوهی به نام بلدداشی و در ساحل شرقی رودخانه قزل اوزن روستایی به نام كزج واقع شده‌است. نام روستای زیبا و گردشگری كزج برگرفته از كلمه كزه یعنی چوبدستی (دگنگ یا ال‌آغاجی) است. اسم كزج در برخی از لغتنامه‌ها به انگورستان نیز معنی شده‌است
سوغات
میوه‌هایی چون انگور، گردو، سیب و گلابی،زالزاك،زردآلو، گیلاس، آلبالو و توت (مخصوصا توت خشك) از محصولات درختی كزج هست. جاجیم بافی، پلاس بافی، جوراب، كلاه و دستكش، طناب و سبدبافی از صنایع دستی این روستا می‌باشد.۸۲۰ نفر

روستای كلار

كلار یكی از روستاهای استان اردبیل است كه در بخش مركزی شهرستان خلخال واقع شده‌است.در شهرستان خلخال دو روستا وجود دارد ۱) روستای كالار ۲) غفورآباد (كالار) كه در آن امامزاده معرفی بنام سید ابوالقاسم از نوادگان موسی كاظم می‌باشد. بر اساس سرشماری سال ۱۳۹۵ جمعیت روستای كلار ۱۹ نفر بوده است.

روستای كلستان سفلی

كلستان سفلی یكی از روستاهای استان اردبیل است كه در بخش مركزی شهرستان خلخال واقع شده‌است.« كلستان سفلی (Kalestān-e Soflā)از روستاهای كرمانج نشین منطقه مركزی دهستان سنجبدشرقی دربخش مركزی شهرستان خلخال است كه در ارتفاع ۱۹۹۰ متری از سطح دریا قرارگرفته است و ازغرب به لنبر ، از سمت جنوب غربی به نواشانق از سمت جنوب به كلار ، غفورآباد وآق بولاغ واز سمت شرق به حاجی آباد منتهی می شود. كلستان سفلی در سرشماری عمومی نفوس ومسكن سال ۱۳۹۵ دارای ۱۲۷ نفر جمعیت بوده است.

امكانات تحصیلی در مقاطع ابتدایی و راهنمایی به صورت مختلط برای اهالی فراهم است. روشنایی منازل ومعابر آبادی ازطریق شبكه سراسری برق تامین می گردد. آب آشامیدنی روستا لوله كشی شده وبهداشتی است. خانه بهداشت باخدمات بهورزی در روستا وجود دارد راه ارتباطی (آشاغی كَلستان) آسفالت است. عملیات گازرسانی به روستای (آشاغی كَلستان) و بعضی دیگرازروستاهای كرمانج نشین دهستان سنجبدشرقی آغازشده ومسئولین بهره برداری از آن را به آینده نزدیكی نوید می دهند.

روستای كلستان علیا

كلستان علیا یكی از روستاهای استان اردبیل است كه در بخش مركزی شهرستان خلخال واقع شده‌است.بر اساس سرشماری سال ۱۳۹۵ جمعیت روستای كلستان علیا ۲۱۰ نفر بوده است .

روستای كلور

كلور (به تاتی: كلور، kəlur) شهری است از توابع شهرستان خلخال در استان اردبیل است. این شهر در شهرستان خلخال است و مردم آن به زبان تاتی صحبت می‌كنند.كلور در ۳۰ كیلومتری جنوب شهر خلخال و در دامنهٔ غربی رشته‌كوه البرز تالش و شرق كوه آق داغ قرار دارد. ارتفاع متوسط آن از سطح دریا ۱۵۵۰ متر است و آب و هوای آن در تابستان معتدل و در زمستان سرد است. تركیبی از آب و هوای شمالی و كوهستانی باعث شده‌است تا این شهر از نظر آب و هوایی در حالت ایده‌آلی برای گردشگری قرار داشته باشد.
اهالی كلور به زبان تاتی (از زبان‌های ایرانی) سخن می‌گویند. تاتی یكی از كهن‌ترین زبان‌های ایرانی است كه از دیدگاه زبان‌شناسی، ارزش ویژه‌ای دارد. این زبان بازماندهٔ پارسی كهن یا زبان پهلوی است كه پیش‌تر به شكل گسترده در ایران رواج داشته‌است؛ ولی رفته‌رفته با زبان فارسی جایگزین شده و هم‌اكنون تنها در مناطق محدودی هنوز باقی مانده‌است.
فرهنگ و مشاهیر
امروزه با آگاهی مردم شهر نسبت به تاریخ و فرهنگ كهن خود، زبان تاتی در كلور و شهرهای اطراف جان تازه‌ای گرفته و تلاش مردم این شهر بر آن است تا با جان و دل از آن پاسداری كنند. خانواده‌ها نیز سعی دارند فرزندانی با اصالت كه به هویت خود افتخار می‌كنند و زبان آباء و اجدادی خود را حفظ می‌كنند تربیت كنند. زبان تات‌ها بیشتر از همه به زبان تالش ها نزدیك است طوری كه هر كدام می توانند با زبان خود با هم گفتگو كنند همچین زبان تات ها به زبان لر ها و كرد ها و گیلك‌ ها نیز شباهت دارد، دلیل این شباهت و برخی اشتراكها بر قدمت و كهن بودن زبان تاتی برمی‌گردد كه به علت وجود ریشه مشترك ، اشتراك بسیاری با زبانها و گویشهای دیگر دارا می‌باشد.
آداب و رسوم این دیار نیز در حال زنده شدن است. جشنواره رغایب یكی از مراسم معروف استان استان اردبیل چند سالی است كه به مانند گذشته‌های دور در این شهر باستانی شكل رسمی به خود گرفته‌است.
مناطق گردشگری
منطقه گردشگری امامزاده عبدالله كلور با طبیعت سرسبز از قطب‌های گردشگری استان اردبیل به شمار می‌رود. عبور رودخانه شاهرود از كنار این محوطه و طبیعت زیبا با باغ‌های گردو و سیب زیبایی‌های خاصی به آن بخشیده است. كلور درسال‌های دور منطقه‌ای بالاتر از شهر فعلی بوده كه به دلیل زلزله‌ای مهیب ویران گشته و شهر فعلی از پایه ساخته می‌شود. آثار بسیاری از وجود شهر قدیم كلور كه حدود۴۰۰۰سال قدمت داشته یافته شده ولی به دلیل اینكه حفاری علمی و دقیقی صورت نگرفته این آثار و دفینه‌ها توسط قاچاقچیان عتیقه به صورت غیرقانونی حفاری و كشف می‌گردد و در بازار سیاه عتیقه به فروش می‌رسد. آبشار سجن با ارتفاع بیش از ۳۰ متر از مناطق گردشگری دیگر كلور میباشد كه در شمال شرقی كلور واقع شده و چشمه های آن تامین كننده اب شرب شهر می باشد.

روستای كلی

كلی یك روستا در استان اردبیل،بخش مركزی خلخال است كه در دهستان خانندبیل غربی واقع شده‌است. كلی ۳۲۰ نفر جمعیت،و دارای ۱۱۰ خانوار میباشد از جاهای دیدنی آبشار قراقوش قیه سی،قرخ بلاغ ،باغهای سرسبز و كوه زیبای هاچاقیه میباشد.

روستای كمر

كمر یك منطقهٔ مسكونی در ایران است كه در دهستان خورش رستم شمالی واقع شده‌است. براساس سرشماری مركز آمار ایران در سال ۱۳۹۵، كمر ۱۳۸ نفر جمعیت دارد.

روستای كمردرق

كمردرق یك روستا در ایران است كه در دهستان خورش رستم شمالی واقع شده‌است.

روستای كهران

كهران یك روستا در ایران است كه در دهستان خانندبیل غربی واقع شده‌است. كهران ۱۶۹ نفر جمعیت دارد.

روستای كهل

روستای كهل یكی از روستاهای بخش شاهرود شهرستان خلخال واقع در استان اردبیل است. این روستا بر اساس سرشماری سال ۱۳۸۵ خورشیدی ۱۳۱ نفر جمعیت دارد. اهالی كهل به زبان تاتی سخن می‌گویند.

روستای كهل‌دشت

كهل‌دشت یك روستا در ایران است كه در دهستان شال واقع شده‌است. كهل‌دشت ۶۶ نفر جمعیت دارد.مردم روستای كهل‌دشت به زبان تركی آذربایجانی سخن میگویند.

روستای كهلیك

كهلیك یك روستا در ایران است كه در دهستان خورش رستم شمالی واقع شده‌است.

روستای كیوی

كیوی یك روستا در ایران است كه در دهستان خورش رستم شمالی واقع شده‌است. كیوی ۱۹۰ نفر جمعیت دارد.

روستای گاوان

گاوان یك منطقهٔ مسكونی در ایران است كه در دهستان خورش رستم شمالی واقع شده‌است. براساس سرشماری مركز آمار ایران در سال ۱۳۹۵، گاوان ۴۹ نفر جمعیت دارد.

روستای گاودول

گاودول یك روستا در ایران است كه در دهستان خانندبیل شرقی واقع شده‌است. گاودول ۱۰۰ نفر جمعیت دارد.

روستای گرمخانه

گرمخانه روستایی است در ۱۹ كیلومتری شهر خلخال كه در مسیر جاده هشجین و گیوی قرار گرفته‌است و حدود ۵۰ خانوار در آن ساكن‌اند. جمعیت این روستا در حدود ۲۵۰ نفر است و با روستاهای گزاز ترك، شیخ جانلو، ارسون و ترزنق همسایه‌است و چشمه معروف آبگرم (ایستی بلاغ) در آن واقع می‌باشد. از آثار باستانی این روستا می‌توان به غار سنگی یدی دام (هفت خانه)اشاره كرد.

روستای گزاز

گزاز یكی از روستاهای خلخال است كه در دهستان خانندبیل غربی واقع شده‌است. گزاز ۳۵۷ نفر جمعیت دارد.

روستای گل گلاب

گل گلاب یكی از روستاهای خلخال است كه در دهستان خورش رستم شمالی واقع شده‌است. براساس سرشماری مركز آمار ایران در سال ۱۳۹۵، گل گلاب ۸۱ نفر جمعیت دارد.

روستای گلوجه

گلوجه یكی از روستاهای خلخال است كه در بخش مركزی شهرستان خلخال در استان اردبیل واقع شده‌است. گلوجه ۲۲۵ نفر جمعیت دارد.این روستا یكی از قدیمی ترین روستاهای خلخال است ارتفاع از سطح دریای روستا ۱۹۰۰ متر است. زبان مردم روستا تركی آذری میباشد این روستا در حدود ۶۰ خانوار میباشد.از بهترین سوغات این روستا میتوان به نان روغنی سنتی، لبنیات بویژه پنیر خوب این روستا، گیاهان دارویی و … اشاره كرد.این روستا در منطقه ای كوهستانی واقع شده و آب و هوایی سرد و خنك دارد

روستای گلوجه (خورش رستم)

گلوجه یكی از روستاهای خلخال است كه در بخش خورش رستم شهرستان خلخال در استان اردبیل واقع شده‌است. این روستا در دهستان خورش رستم جنوبی قرار دارد و براساس سرشماری مركز آمار ایران در سال ۱۳۸۵، جمعیت آن ۵۶ نفر (۱۲ خانوار) بوده‌است.

روستای گندم‌آباد

روستای گندم آباد، روستایی است از دهستان شال بخش شاهرود شهرستان خلخال، استان اردبیل در ایران قرار دارد. براساس سرشماری سال ۱۳۸۵، جمعیت این روستا، ۷۸ نفر بوده‌است. مردم گندم آباد به زبان تاتی سخن می‌گویند. براساس لغت نامه دهخدا گندم آباد دهی است از دهستان شاهرود بخش شاهرود شهرستان هروآباد كه در ۳۳۵ هزار گزی جنوب خاوری هشتجین واقع شده‌است. هوای آن معتدل و سكنه آن ۳۳۰ تن است. محصولات آن غلات و حبوبات است و آب آن از چشمه تأمین می‌شود. شغل اهالی آن كشاورزی و گله داری و صنایع دستی است.

روستای گورانسراب

گورانسَراب روستایی است از توابع دهستان خانندبیل شرقی در بخش مركزی شهرستان خلخال در استان اردبیل واقع شده است.طبق آمار سال ۱۳۸۵ این روستا دارای ۱۹۸ خانوار و بیش از ۹۴۷ نفر جمعیت بوده‌است. گورانسراب در فاصلهٔ شش كیلومتری غرب شهر خلخال قرار دارد. از لحاظ موقعیت در منطقه كوهستانی و در دامنه كوههای گنج و كوه شفا قرار گرفته و دارای تابستانهای گرم و زمستانهای سرد است. جاده ارتباطی آن آسفالت است.
مشخصات روستایی
شغل اكثر اهالی كشاورزی و دامداری بوده و محصولات جالیزی آن نظیر خیار و گرمك و كمبزه (خیرچا) زبانزد منطقه می‌باشد، از سایر محصولات می‌توان به گندم، جو و بعضی از حبوبات مثل لوبیا و عدس اشاره كرد. به جهت كارهای فصلی كشاورزی، بیشتر اهالی در ماههای نیمه دوم سال به‌استان گیلان و سایر شهرهای كشور جهت كار و فعالیت عزیمت می‌كنند.این روستا تا امروز فاقد آب آشامیدنی لوله كشی می‌باشد و آب شرب اهالی بسیار آلوده می‌باشد آب مصرفی اهالی از چاههایی كه هر كس در كنار منزل كنده است تأمین می‌شود. هنوز كه هنوز است تنها ۲۰ درصد از طرح هادی آن اجرا شده‌است
هم اكنون تعداد ۳ مدرسه مستقل در روستا وجود دارد كه بعلت تعداد كم دانش آموز فقط از یك آموزشگاه استفاده می‌شود. دارای یك مسجد بوده كه بنام مسجد جامع معروف است و همه مراسم مذهبی وایام الله در آن مسجد اجرا می‌شود.
از افتخارات این روستا تقدیم ۱۲ شهید بزرگوار دهها جانباز و چندین آزاده به انقلاب اسلامی در دوران دفاع مقدس می‌باشد.
پیشینه
فرهنگ جغرافیایی ایران ج ۴ می‌نویسد:
گورانسراب دهی است از دهستان خان اندبیل بخش مركزی شهرستان هروآباد واقع در ۶ هزارگزی باختری هروآباد و یك هزارگزی شوسه هروآباد به میانه. كوهستانی و سردسیر است. سكنه آن ۵۵۹ تن است. آب آن از سه رشته چشمه تأمین می‌شود. محصول آن غلات و حبوب و شغل اهالی زراعت و گله داری و صنایع دستی آنان جاجیم بافی وراه آن مالرو است.
این روستا دارای پیشینه تاریخی دیرینه‌ای می‌باشد و از جمله آثار باستانی ثبت شده آن كه متأسفانه هنوز هم مورد بررسی و پیگیری قرار نگرفته و شهرت دارند می‌توان به هفت تپه اشاره نمود.

روستای گهراز

روستای گهراز یا به فارسی میانه : گاه راز ( مكان راز و نیاز )یكی از روستاهای بخش خورش رستم، شهرستان خلخال، استان اردبیل است. این روستا در جنوبی‌ترین قسمت استان اردبیل در بخش خورش رستم شمالی واقع شده است.این روستا یك روستای مذهبی بوده و عالمان زیادی از این دیار مانند: سید برهان عظیمی و سیّد معصوم ابراهیمی، سید محمّد ابراهیمی، سید اعظم عظیمی، آقا میر مقیم و جعفر جعفری و سید معصوم نعمتی گهراز و سید برخاسته‌اند.
از این روستا افرادی چون سید فخر الدین شكوری و سحرابعلی محراب پور در كنار میرزا كوچك خان جنگلی حضور داشته‌اند؛ و در زمان جنگ ایران و عراق نیز ۷ نفر از این روستا شهید شده‌اند.
این روستا در سال ۱۳۶۹ در اثر زمین‌لرزهٔ رودبار و منجیل دچار رانش زمین شده و از سكنه تخلیه شده و روستای جدید به كمك نهادهای دولتی در مجاورت مركز بخش یعنی هشجین بنا نهاده شده است. تمركز خانه ها در یك محله جدید باعث شده است تا هویت گهراز و گهرازی از بین نرود.
وجه تسمیه
واژه “گَه” در زبان سانسكریت كه زبان فارسی ریشه ای از این زبان است ، به معنی گرم آمده است ، كه در پیشوند و پسوند نام آبادیها در لهجه های مختلف به صورت های “كَه ” در نام آبادیهای كهرود و كهاب ، به صورت ” گَه ” در نام روستای گهراز و به صورت ” تَه ” در نام شهر تهران و به صورت ” جَه ” در نام شهر جهرم آمده كه در همه ی آنها به معنی گرم می باشد. پسوند ” راز ” همراه نام بسیاری از آبادیها از جمله ، رازباشی ، رازبین ، رازان و در پسوند نام شیراز بكار آمده كه درهمه ی آنها به معنی خانه یا جایگاه می باشد. بنابر این نام روستای گهراز در شهر خلخال به معنی جایگاه یا خانه ی گرم می‌باشد.
آمار جمعیت روستای گهراز به دلیل مجاورت با مركز بخش جداگانه سرشماری نمی‌شود به همین دلیل آمار رسمی از تعداد جمعیت موجود نیست. تقریبا حدود ۶۰۰ نفر در حال حاضر در این روستا سكونت دارند.

روستای گیلوان

گیلوان روستایی است از توابع بخش شاهرود شهرستان خلخال در استان اردبیل واقع شده‌است. این روستا در دهستان شال واقع است.مردم روستای گیلوان به زبان تاتی سخن می‌گویند.تاتی با توجه به اینكه یكی از زبان‌های ایرانی شمال غربی است بیشترین نزدیكی را به زبان‌ پارسی دارد.
روستای گیلوان از توابع بخش شاهرود، در ۶۵ كیلومتری جنوب شرقی خلخال قرار دارد. ارتفاع این روستای كوهپایه‌ای از سطح دریا ۱۰۸۰ متر است و آب و هوای آن در زمستان‌ها سرد و در تابستان‌ها معتدل است. متوسط بارندگی سالیانه آن ۷۳۲ میلی‌متر گزارش شده‌است. گورستان باستانی روستا كشف شده در منطقه خانقاه گیلوان، نشانگر بومی بودن قوم گیلوان در این روستاست. مردم روستای گیلوان به زبان تاتی سخن می‌گویند.
معیشت و سكونت
براساس سرشماری سال ۱۳۷۵، روستای گیلوان ۲۰۴ نفر جمعیت ساكن داشته‌است كه در سال ۱۳۸۵ به ۱۲۰ نفر كاهش یافته‌است. گفتنی است در فصل تابستان جمعیت روستا به ۲۰۰۰ نفر نیز افزایش می‌یابد اقتصاد روستای گیلوان بر پایه فعالیت‌های زراعی، باغ‌داری، دام‌داری و صنایع دستی استوار است. زراعت عمده روستا، كشت دیم است و گندم مهم‌ترین محصول دیمی آن است. توتون، ذرت، سیب‌زمینی، یونجه و لوبیا از دیگر محصولات زراعی روستاست. زردآلو، سیب، به و گلابی از محصولات باغی آن است. محصولات مهم دامی آن عبارتند از: گوشت تازه و انواع لبنیات، پرورش طیور خانگی مانند مرغ و بوقلمون نیز بین روستاییان رونق دارد. مردم روستا به ویژه زنان، با بافت و تولید صنایع دستی مانند گلیم، جاجیم، شال و جوراب در بهبود وضعیت اقتصادی خانوار نقش مهمی ایفا می‌كنند. معماری روستای گیلوان به دلیل استقرار در ناحیه كوهستانی، از دیگر روستاهای استان اردبیل متفاوت است. سقف خانه‌ها گلی است و درهای ورودی و پنجره‌ها، برای جلوگیری از سرما كوچك انتخاب شده‌اند. در ساخت خانه‌های قدیمی از مصالح بومی سنگ، ملات كاهگل و چوب استفاده شده‌است.
جاذبه‌های گردشگری
گورستان باستانی روستای گیلوان
چشم‌انداز رودخانه پرآب گیلوان، ارتفاعات پیرامون روستا، جنگل‌های انبوه و سرسبز و هوای مه‌آلود، تصویری رؤیایی پیشا روی گردشگران روستای گیلوان ترسیم می‌كند. مراتع سرسبز و مزارع طلایی گندم، گرداگرد روستای گیلوان را دربرگرفته‌اند. باغ‌های انبوه و پربار میوه از دیگر جاذبه‌های طبیعی این روستاست. مراتع زیبای روستا همانند گردنبند زیبایی روستا را در میان گرفته‌اند و درختان میوه و مزارع گندم جاذبه‌های آن را دو چندان كرده‌اند.
گورستان باستانی خانقاه گیلوان
در سال ۱۳۸۵ در حین خاكبرداری از جاده ماسال به خانقاه با كشف بقایای مربوط به اسكلت كاوش‌ها در این منطقه شدت گرفت فصل اول این مرحله كاوش‌ها در منطقه‌ای حدود ۱۰ در ۱۵ متر با كشف ۱۵ اسكلت آغاز شد. در حال حاضر فصل چهارم كاوش با كشف ۴ گور باستانی ادامه دارد. گورهای كشف شده متعلق به دوران مفرغ می‌باشند.
گورستان خانقاه مربوط به عصر مفرغ میانی – عصر آهن I و II – دوره اشكانیان است و در شهرستان خلخال، بخش شاهرود، دهستان شاهرود، روستای خانقاه واقع شده و این اثر در تاریخ ۱۲ دی ۱۳۸۶ با شمارهٔ ثبت ۲۰۴۲۱ به‌عنوان یكی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.
مراسم
مراسم عید نوروز جشن سده و روز آبانگان، همانند سایر نقاط ایران برگزار می‌شود. روز سلطان، دروزه، ۴۵ نوروز و بنجك از جمله مراسم ویژه فصل بهار است و مراسم شب یلدا با رسوم یوله چله، قصه چله و سیومو برگزار می‌شود. اجرای ترانه‌های عاشیقی به زبان آذری، به ویژه در مراسم عروسی روستا متداول است. سرنا و دهل سازهای محلی این روستاست كه در اجرای برخی آوازها و رقص‌های محلی نواخته می‌شوند.
صنایع دستی
صنایع دستی روستای گیلوان، مشتمل بر بافت انواع گلیم، جاجیم، جوراب و شال است.
پوشاك
پوشاك غالب مردم روستای گیلوان، لباس‌های محلی مشابه لباس‌های تالشی است. مردان از كلاه، شلوار، پیراهن جلو بسته با یقه هفت یا بسته، نیمه تنه یا جلیقه پشمی، شال و دستكش (در فصول سرد سال) استفاده می‌كنند. زنان روستا مانند زنان تالشی لباس می‌پوشند كه شامل پیراهن بلند با دامن پرچین، جلیقه با رنگ تیره، پیژامه طرح‌دار و روسری‌های رنگی و منقش می‌باشد. استفاده از پارچه‌های رنگی و روشن، ویژگی پوشاك زنان روستا است. كودكان روستای گیلوان نیز از پوشاك محلی و معمولی استفاده می‌كنند.
غذاهای محلی
از انواع غذاهای محلی روستا می‌توان به آبگوشت شوربا، آبگوشت قورمه، انواع آش مانند ترش آش و آش رشته و واویشكا انواع غذاهای همراه با برنج و ماهی اشاره كرد.
این روستا از طریق شهر خلخال – ماسال – ماسوله – درام – زنجان با جاده‌ای مناسب و زیبا قابل دسترسی است.

روستای لرد

 روستای لرد  در بخش شاهرود شهرستان خلخال از توابع استان اردبیل قرار دارد. شهرستان خلخال در ۴۸ درجه و۳۲ دقیقه طول جغرافیایی و۳۷ دقیقه و۳۷ درجه عرض جغرافیایی از نصف النهار گرینویچ قرار گرفته‌است.تلفظ اصلی و صحیح نام این آبادی ( لِرد = lerd) می‌باشد اما اهالی روستای كرین نام این روستا را ” لُرد” تلفظ می كنند.

بخش شاهرود، در جنوب خلخال واقع شده‌است و مركز آن شهر كلور می‌باشد. بخش شاهرود دارای ۳۴ روستا می‌باشد این روستاها در سه دهستان شاهرود، شال و دهستان پلنگا واقع شده‌اند.روستای لِرد جزو دهستان پلنگا می‌باشد. نام این دهستان از نام كوه بزرگی كه در ضلع شرقی آن قرار دارد، برگرفته شده است.

روستای لِرد در ۲۷ كیلومتری شهر كلور مركز بخش شاهرود واقع شده‌است. راه اصلی این روستا ازمسیر شاهرود به طول ۶۵ كیلومتر و راه فرعی از مسیر روستای بفراجرد به طول ۳۲ كیلومتر با شهر خلخال، مركز شهرستان خلخال فاصله دارد. این روستا از شمال به روستای میان رودان و از جنوب به روستای كرنق و از مشرق به كلور و روستای درو جنوب شرقی به روستای كرین و از مغرب به كوه سر به فلك كشیدهٔ آق داغ متصل است.

این روستا بزرگترین و پرجمعیت ترین روستای شهرستان خلخال می‌باشد و در حال حاضر دارای ۹۲۶ خانوار و نزدیك به ۴۰۰۰ نفر جمعیت ثابت است و با توجه به مهاجرت فصلی تعدادی از اهالی آن به شهرهای گیلان كه در فصول بهار و تابستان برای كاشت و داشت و برداشت محصولات كشاورزی به روستا برمی گردند و خانه و لوازم زندگیشان همچنان در روستا دایر و پابرجاست، جمعیتش به حدود ۵۰۰۰ نفر می‌رسد.

قابل ذكر است كه در اجرای مصوبهٔ مجلس و دولت مبنی بر تبدیل روستاهای بالای سه هزار و پانصد نفر جمعیت به شهر از سال ۱۳۹۰ با پیگیری‌های مستمر نماینده محترم قبلی خلخال در مجلس شورای اسلامی جناب آقای دكتر خالقی و تصمیماتی كه مسئولان ذی‌ربط در استان اردبیل و شهرستان خلخال اتخاذ گردیده‌است، قرار است انشاء الله این روستا بزودی به شهر تبدیل شود. امیدواریم كه جناب آقای دكتر جعفری نماینده محترم فعلی خلخال این موضوع را تا رسیدن به نتیجهٔ قطعی پیگیری نمایند تا مردم محروم این روستا به آرزوی دیرینهٔ خود دست یابند و با فراهم شدن امكانات رفاهی و توجه به اشتغال جوانان سخت كوش آن از مهاجرت‌های بی‌رویه جلوگیری گردد.
در ادامه معرفی روستای لرد به قلم استاد جواد معراجی لرد آورده شده است :
از لحاظ اقلیمی، این روستا در منطقه كوهستانی و در دامنهٔ شرقی كوه بلند آق داغ قرار دارد. به همین دلیل در پاییز و زمستان دارای هوای بسیار سرد و در بهار و تابستان معتدل می‌باشد. به طوری كه در زمستان گاهی درجهٔ هوا به ۳۰ درجه زیر صفر و در تابستان حداكثر تا ۳۰ درجه بالای صفر می‌رسد.
محصولات كشاورزی و دامی
محصولات عمدهٔ كشاورزی این روستا سیب و انواع گلابی «چَرَلی و بَبَه»، گردو، گیلاس، آلبالو، آلو، زرد آلو می‌باشد و كشت گندم و جو و عدس و لوبیا نسبت به سابق از رونق افتاده‌است و مردم به جای آن برای تهیّهٔ علوفهٔ دام‌ها به كشت یونجه و اسپرس «خَشَه» روی آورده‌اند. هر دو نوع كشت آبی و دیمی رواج دارد. در امر صنعت چوب نیز كشت انواع درخت چنار و سپیدار و بید رواج خوبی دارد.
گونه‌های گیاهی
زالزالك قرمز، تمشك، زرشك، گل سرخ و نسترن (گلیك) از دیگر گونه‌های درختی می‌باشند كه كم و بیش به صورت خودرو در مزارع می‌رویند. محصولات جالیزی از جمله انواع سبزی‌ها، صیفی جات هم كمابیش در بستان سراها كشت می‌شود. ضمناً انواع گیاهان دارویی به صورت خودرو در علفزاران می‌روید كه از مهم‌ترین آن‌ها می‌توان به كاسنی، ثعلب، شیرین بیان، كاكوتی، بابونه، گزنه، نعناع، پونه، زیره، پنیرك، ختمی، گلپر، بنفشه كوهی، ترشك، بید مشك، پیاز كوهی، سیر كوهی، ریواس و قارچ … اشاره كرد.
گونه‌های جانوری
انواع گونه‌های جانوری در این منطقه وجود دارد. عده‌ای از مردم هنوز هم در حد محدود و معدود به پرورش حیوانات اهلی مثل گاو و گوسفند و بز و و مرغ و خروس و اردك و بوقلمون و غاز و زنبور عسل اقدام می‌كنند كه از فروش فراورده‌های آن از قبیل (شیر، ماست، كره، پنیر، دوغ، لور، شور، كشك، پوست، گوشت، پشم، تخم مرغ و عسل) بخشی از هزینه‌های زندگی خود را تأمین می‌كنند. تعدادی اسب و استر (قاطر) و الاغ و سگ و گربه هم در روستا وجود دارد. از گونه‌های جانوران وحشی نیز می‌توان به بزكوهی، گرگ، روباه، خرگوش، خرس، گراز، خوك، ندرتاً پلنگ، سمور، سنجاب، راسو، موش خانگی و موش صحرایی انواع پرندگان مثل كبك، بلبل، انواع كلاغ، زاغ، جوجه تیغی، سار، گنجشك، بلدرچین، مرغ كوهی، چلچله، داركوب، كبوتر، عقاب، جغد، شانه بسر، پرستو، قرقی و فاخته، یا كریم، دم جنبانك و … و از خزندگان و حشرات مثل مار، عقرب، لاك‌پشت، سوسمار، مارمولك، كرم خاكی، قورباغه، آفتاب‌پرست، انواع زنبور، مگس، كژدم، ملخ، مورچه، گوش خزك، كنه، زالو، پشه، انواع پروانه، خرچنگ، كفشدوزك، سوسك، سرگین گردان، كك، شپش، ساس، جیرجیرك، خرمگس، هزار پا و … اشاره نمود.
مراتع و مزارع
مراتع و مزارع معروف آن عبارتند از: «دینار دول، طالشَه دَرَه، قلعَه گردن، موزگا، خرزان، قره غن، ازنو، یوسورد، قره بلاغ، ورگه دره، كَلَمان، جاجخلی، درَه باغ، كُخُلان بر، قرّه خانی، گگه دول، سیله سان، نوئه درَه، چشمه دره، شخان زمی، كشكانه سر، رُباران باغ، تنبله كو، قُرُق، قبله سِگ، آق داغ، جنگی، حاج ارخی، جبران، خُرمایی، ننه باغ، خانان باغ، گبرَه قبرسان، صلوات خانه، لردَه گیروَه، وَیا، الوئه باغ، بَدیم، سیبیه خانی و …».
رودخانه‌ها و چشمه‌های مهم
دو رودخانهٔ «پیلَّه رُبار» به معنی رودخانهٔ بزرگ و «ویلّییَه رُبار» به معنی رودخانهٔ كوچك در این روستا جاری می‌باشند. «پیلَّه رُبار» در شمال روستا و در منطقهٔ خوش آب و هوای طالشَه درَه از به هم پیوستن دو رودخانه كه یكی از كوه‌های روستای میان رودان و دیگری از كوه‌های روستای بفراجرد و دامنه‌های آق داغ سرچشمه می‌گیرد، تشكیل شده و در اطراف مسیر خود مزارع و باغات را سیراب می‌كند و «ویلّییَه رُبار» هم كه از مغرب روستا در محلّی به نام چشمَه درَه سرچشمه می‌گیرد و پس از سیراب كردن باغات از وسط روستا گذشته و در قسمت جنوبی روستا به «پیلَّه رُبار» پیوسته و پس از عبور از روستاهای كرنق و برندق در خورش رستم به رودخانهٔ «قزل اوزن» ملحق و سپس از طریق سفید رود به دریای خزر می‌ریزد.
مردم و فرهنگ
تا سال ۱۳۴۰ كودكان و نوجوانان این روستا در مكتب به تحصیل می‌پرداختند. مرحوم كربلایی بهلول واعظی از جمله مكتب دارانی بود كه كودكان علاوه بر این كه از محضرش خواندن قرآن مجید را فرا می‌گرفتند، با فنون نامه نگاری و خواندن گلستان سعدی و مفاهیم اولیهٔ ریاضیات نیز آشنا می‌شدند. همچنین مردم از مجالس وعظ و اندرز عالم فاضلی به نام مرحوم شیخ مرتضی نجفی لردی و روحانیون محترمی مثل مرحوم حجت‌الاسلام حاج شیخ احمد واعظی و مرحوم حجت‌الاسلام زین العابدین تبرّكی بهره می‌بردند. تا این تاریخ دختران از رفتن به مكتب محروم بودند و فقط تعداد معدودی از دختران موفق می‌شدند در نزد یكی دونفر از خانم‌های باسواد خواندن قرآن را یاد بگیرند.
از سال ۱۳۴۰ اولین مدرسه به سبك جدید به نام «دبستان توانا» با كمك و خودیاری اهالی احداث شد و امیر غفوریان از اهالی خوجین خلخال به عنوان اولین مدیر و آموزگار كار تدریس دانش آموزان را بر عهده گرفت.در مرداد ماه ۱۳۹۸ ، روستای لرد میزبان جشنواره فرهنگ، زبان و زیست بوم خلخال بود.

روستای لمعه‌دشت

لمعه‌دشت روستایی است كه در استان اردبیل، شهرستان خلخال، بخش مركزی، دهستان خانندبیل غربی قرار دارد.بر اساس سرشماری سال ۱۳۹۵ جمعیت این روستا ۹۷۷ نفر بوده‌است.

روستای لنبر

لنبر(lonbar) یكی از روستاهای استان اردبیل است كه در بخش مركزی شهرستان خلخال واقع شده‌است. مردم این روستا به زبان كردی كرمانجی سخن می‌گویند.لنبر در ارتفاع ۱۹۱۸ متری از سطح دریا در ۳۷ درجه و ۴۴ دقیقه و۴۵ ثانیه عرض شمالی و ۴۸ درجه و ۳۱ دقیقه و ۵ ثانیه طول شرقی در بلندی مابین دو رودخانه قرارگرفته است و از سمت شمال به مصطفی لو و اوجغاز سفلی، از سمت غرب به خداقلی قشلاقی، از سمت جنوب غربی به نواشانق، از سمت جنوب به كلار، غفورآباد و آق بولاغ و از سمت شرق به كلستان سفلی منتهی می‌شود.
جمعیت و گویش اهالی
«روستای لنبر بزرگترین و پرجمعیت‌ترین آبادی مناطق كرد كرمانج نشین شمال خلخال است كه در سال ۱۳۶۶ به عنوان مركز دهستان سنجبدشرقی تعیین شده‌است. فاصله روستای لنبر تا شهر خلخال حدود۲۰ كیلومتر است و اهالی آن به زبان كردی كرمانجی سخن می‌گویند.لنبر در سرشماری سال ۱۳۹۵ دارای ۹۲۱ نفر جمعیت بوده‌است.
جاذبه‌های گردشگری
روستای ماجلان دارای جاذبه‌های طبیعی فراوانی است كه برای بسیاری از گردشگران جذاب می‌باشد. همین امر سبب شده‌است تا در تقسیم‌بندی‌های اداری شهرستان خلخال، این روستا به عنوان روستای گردشگری معین گردد. قله شاه معلم با ارتفاع ۳۰۵۸ متر از سطح دریا هر ساله هدف بسیاری از اكوتوریست‌های ایرانی می‌باشد. همچنین ارتفاعات سرسبز بوران كه به مناطق مسكونی بومی‌های تالش منتهی می‌شود نیز از نقاط جذاب برای كوهنوردی می‌باشد. همچنین چشمه‌های طبیعی فراوانی در این روستا قرار دارند. یك غار یخی به نام بوزخانه نیز در نزدیكی این روستا قرار دارد كه به دلیل ناشناخته ماندن تقریباً دست نخورده باقی مانده‌است.

روستای مجدر

روستای مجدر مكانی واقع در استان اردبیل در كشور ایران واقع در ۳۱ كلیومتری شهرستان خلخال در این روستا معادن مس و طلا كشف شده‌است.

روستای مجره

مجره روستایی است كه در استان اردبیل، شهرستان خلخال، بخش مركزی، دهستان خانندبیل شرقی قرار دارد.این روستا در مسیر جاده اسالم به خلخال واقع شده كه یكی از زیبا ترین گردشگاه های طبیعی برای گردشگران می باشد مجره طبیعتی زیبا را فراهم كرده تا شما به آن سفر كنید مجره یكی از خارق العجایب ترین روستاهای جهان است.در منطقه ازناو این روستا زیر خاكی های بسیاری وجود دارد و حتی می توان به وجود طلا در انجا نام برد.این روستا معروف به مجره پنجره است.بر اساس سرشماری سال ۱۳۹۵ جمعیت این روستا ۱۱۲۷ نفر بوده‌است.

روستای محمودآباد، خلخال

محمودآباد روستایی است كه در استان اردبیل، شهرستان خلخال، بخش مركزی، دهستان خانندبیل غربی قرار دارد.بر اساس سرشماری سال ۱۳۸۵ جمعیت این روستا ۹۲ نفر با ۲۰ خانوار بوده‌است.

روستای مزجین

مزجین روستایی است كه در استان اردبیل، شهرستان خلخال، بخش مركزی، دهستان خانندبیل شرقی قرار دارد. نصرت اله نادرزاده نویسنده مقاله و ارسال به كمپانی ویكی پدیا، این مقاله بر اساس مستندات نوشته شده سپس در ویكی پدیا درج گردیده است چرا كه ویكی پدیا پس از بررسی و تحقیقات كامل مقالات را درج میكند و ویكی پدیا همچون یه دایرت المعارفه مانند دایره المعارف دهخدا، عمید، معین و غیره. در ضمن اضافه كنم در روستای مزه حین محصولاتی وجود داره كه در هیچ كجای دنیا وجود نداره یا اگه هست هنوز به عنوان محصولات غذایی محسوب نمیشود یا اگر در بعضی نقاط دیگر این محصولات امروزه به عنوان محصول شناخته شده اند از بركت روستای مزه جین بوده است از جمله این محصولات آش گیلدیك می باشد گیلدیك میوه گل نسترن است كه در پاییز به رنگ. سرخ در می آید و ابتدا این میوه بصورت سبز می باشد درخت این گیاه بصورت بوته های پا كوتاه است و این درخت در یك نقطه بصورت انبوه رشد میكند و از سال اول میوه میده و گلهای بسیار ظریف و خوش بو و زیبایی داره كه از آن به نسترن وحشی میتوان یاد برد این درخت دارای ساقه، شاخه هاو حتی برگهای تیغی هستند و نمیشه به برگهای آن نیز دست زد و حتی داخل میوه این درخت بصورت تیغ هستند و ولی خیلی خوشمزه و به طعم شیرن و ترش (ملس) میباشد و میوه این درخت را به سختی می چینند و سپس خشك میكنند، در زمستان آنرا میجوشانند اب آن را از صافی عبور میدهند سپس یك سیخ بزرگ یا تبرسین داغ را در داخل اب گیلدیك در حال جوش قرار میدهند تا تیغهای آن گرفته بشه.
میزین روستایی كه پر است از ادمهای تحصیلكرده و فرهیخته روستایی در دل كوه روستایی كه مساحت زمینهای كشاورزی آن به نسبت جمعیتش خیلی زیاده. روستایی كه فرهنگ. بخصوص با مردمانی ویژه داره. مردمی مغرور،دست و دل باز، در غربت هوای همو بیشتر دارند، كاری و زحمتكش، بیشتر كار كشاورزی اخیرا در كار پیمانكاری ساختمان در داخل و خارج از روستا و بیشتر در تهران مشغول كار هستند ولی كشاورزی در این روستا همچنان ادامه داره این روستا روستایی است كه همواره خودش را به روز میكرده و در این روستا مردم امروزه از اینتر نت به نحو احسن استفاده میكنند و ماهواره نیز از قدیم استفاده میشد.بر اساس سرشماری سال ۱۳۹۵جمعیت این روستا ۴۰۴ نفر بوده‌است.

روستای مزرعه

مزرعه روستایی است كه در استان اردبیل، شهرستان خلخال، بخش خورش رستم، دهستان خورش رستم شمالی قرار دارد.بر اساس سرشماری سال ۱۳۹۵ جمعیت این روستا ۱۹۱ نفر بوده‌است.

روستای مصطفی‌لو

مصطفی‌لو یكی از روستاهای استان اردبیل از توابع دهستان سنجبد شرقی در بخش مركزی شهرستان خلخال واقع شده‌است.روستای مصطفی‌لو در دامنه غربی رشته كوه‌های بغرو از شاخه‌های سلسله جبال البرز قرار دارد كه از سمت شمال با روستای بلوكانلو، از طرف جنوب با روستای اوجقاز سفلی، از سمت شرق با دهستان لنبر و از غرب با روستای پیرانلو همسایه می‌باشد. این روستا دارای خانه بهداشت، مدرسه ابتدایی، مسجد و امكانات آب و برق و تلفن و گاز می‌باشد. راه ارتباطی روستا با مركز شهر خاكی می‌باشد. طبق سرشماری سال ۱۳۸۵ این روستا داری ۴۹۶ نفر سكنه (۹۱ خانوار) می‌باشد كه از این تعداد ۲۴۱ نفر مرد و ۲۵۵ نفر زن هستند.
جاذبه‌های گردشگری
از مكان‌های گردشگری روستا مقبره امامزاده سید قاسم كه زائران زیادی دارد و ییلاق روستا كه در فصل تابستان مسافران زیادی به آن مكان می‌آیند. روستای مصطفی‌لو دارای آب‌های معدنی فراوان می‌باشد از جمله آن آب كاریز كه یكی از مناسب‌ترین آب‌های معدنی به‌شمار می‌رود. آب قوشه بولاغ، آب جلوگیر، ائل یوردی و آب گورّی كه در نزدیكی جنگل گل مشه به نام نَره قران برای بیماری‌های پوستی مناسب است. علاوه بر آن بركه‌ای كوچك از آب گرم در ۵۰۰ متری روستا در كنار رودخانه‌ای كه از وسط روستا می‌گذرد وجود دارد كه مردم معمولاً از آب آن برای درمان بیماری‌هایی مانند كمردرد استفاده می‌كنند.

روستای منامین

منامین روستایی است كه در استان اردبیل، شهرستان خلخال، بخش خورش رستم، دهستان خورش رستم شمالی قرار دارد. روستای منامین از جمله روستاهای هدف گردشگری شهرستان خلخال است. روستای منامین در حاشیه رود قزل اوزن قرار گرفته و در منطقه ای سرسبز و خوش آب و هوا واقع شده است. این روستا دارای شالیزارهای برنج بسیار زیادی است كه در حاشیه رود قزل اوزن قرار دارد. برنج این روستا از بی نظیر ترین برنج های كشور میباشد. علاوه بر برنج این روستا دارای باغات زیادی همانند گردو، بادام، زردآلو، انار، گیلاس، آلو، هلو، سیب، به، گلابی، توت، انجیر و انگور است . خاك این روستا همانند بقیه روستاهای خلخال حاصلخیز است. رودخانه خروشان قزل اوزن تامین كننده آب باغات و مزارع این روستا است.بر اساس سرشماری سال ۱۳۹۵ جمعیت این روستا ۲۸۰ نفر بوده‌است.

روستای مورستان

مورستان یكی از روستاهای استان اردبیل است كه در بخش مركزی شهرستان خلخال واقع شده‌است.مورستان (Mūrestān) از آبادی های دهستان سنجبدشرقی دربخش مركزی شهرستان خلخال است كه در ۳۷ درجه و ۴۵ دقیقه و ۱۵ ثانیه عرض شمالی و ۴۸ درجه و ۳۵ دقیقه و ۱۷ ثانیه طول شرقی در منتهی‌الیه سمت شرق دهستان سنجبدشرقی در مجاورت استان گیلان قرار گرفته است و از سمت شرق و شمال به ارتفاعات جنگلی استان گیلان ، ازسمت جنوب غرب به كلستان علیا منتهی می شود.

مورستان از نظر توپوگرافیكی در منطقه ای كوهستانی در مجاورت جنگلهای طالش قرار گرفته است. راه ارتباطی آن به طول ۴۵ كیلومتر در سه راهی لنبر در كیلومتر ۱۲ خلخال–اردبیل از جاده اصلی جدا شده وبه سمت شمال شرق ادامه می یابد و با گذشتن از كنار روستاهای لنبر،كلستان سفلی،حاجی آباد وكلستان علیا به روستای مورستان منتهی می گردد. بخشی از طول راه در قسمت منتهی بهمورستان خاكی است. خاكی بودن بخشی از مسیر ارتباطی روستای مورستان باتوجه به كوهستانی و برفگیربودن منطقه مشكلات عمده ای را در ایاب و ذهاب اهالی مورستان به‌ویژه به هنگام بارندگی ایجاد می‌كند..

«مورستان از محروم‌ترین و دورافتاده‌ترین آبادی‌های دهستان سنجبدشرقی است كه دیر زمانی درمحدوده بخش سنجبد به مركزیت گیوی قرار داشت. باتشكیل دهستان سنجبدشرقی به همراه روستاهای كرمانج نشین شمال خلخال از شهرستان جدیدالتاسیس كوثر منتزع شده در محدوده بخش مركزی شهرستان خلخال قرارگرفت. تمام امكانات روستای مورستان در مدرسه ابتدایی، روشنایی برق وآب آشامیدنی بهداشتی خلاصه می شود.محدودیت امكانات چیزی از علاقه اهالی آبادی به آن نكاسته است و هنوز هم جمع زیادی از مردم مورستان با علاقه و اشتیاق تمام به كار و تلاش درآن مشغولند.

كار اصلی مردم روستا كشاورزی ، باغداری و دامداری است. در روستای مورستان باغات زیبایی وجود داردكه جلوه خاصی به این روستامی بخشد و همه ساله بویژه در فصول بهار وتابستان باعث رونق گردشگری در آن می شود. درسرشماری عمومی نفوس و مسكن سال ۱۳۹۵ دارای ۱۳۵ نفر جمعیت بود. عملیات گازرسانی به روستای مورستان درسال ۱۳۹۴ به همراه دیگر روستاهای كرمانج نشین دهستان سنجبدشرقی آغاز شده و كار شبكه گذاری آن در حال حاضر در آبادی های مذكور ادامه دارد كه باپایان یافتن آن اهالی روستای مورستان نیز به گاز طبیعی دسترسی خواهندیافت.
در روستای مورستان زیارتگاهی به نام امامزاده مورستان وجود دارد كه هیچگونه اطلاعاتی در خصوص آن وجود ندارد.

روستای میان‌رودان

میان‌رودان روستایی است كه در استان اردبیل، شهرستان خلخال، بخش شاهرود، دهستان پلنگا قرار دارد.بر اساس سرشماری سال ۱۳۸۵ جمعیت این روستا ۶۴۷ نفر با ۱۵۶ خانوار بوده‌است.

روستای میره جین

میره جین یكی از روستاهای خلخال است كه در دهستان خورش رستم شمالی واقع شده‌است.میره جین ۱۷۶ نفر جمعیت دارد.

روستای میل آغاردان

میل آغاردان یكی از روستاهای استان اردبیل است كه در بخش مركزی شهرستان خلخال واقع شده‌است.«میل آغاردان(Mīl Āghārdān)از آبادی های كرمانج نشین دهستان سنجبدشرقی دربخش مركزی شهرستان خلخال است كه درارتفاع ۲۰۲۰ متری ازسطح دریا در ۳۷ درجه و ۴۸ دقیقه و ۵۱ ثانیه عرض شمالی و ۴۸ درجه و ۳۰ دقیقه و ۴ ثانیه طول شرقی در شمال دهستان سنجدشمالی]] قرار گرفته است.»
همسایگان
این آبادی از سمت شمال به ییلاقات بلوكانلو و روستاهای آرپاچایی ، بنماران و وجین در دهستان سنجبد شمالی از شهرستان كوثر ، از سمت غرب به روستای آلَنكَش در دهستان سنجبد شمالی از شهرستان كوثر ، از سمت جنوب به روستای بلوكانلو(یوخاری اوجغاز) و از سمت شرق به كوه تیلار و روستای داش دیبی در ارتفاعات جنگلی گیلان منتهی میشود.
موقعیت تاریخی
روستای میل آغاردان كه تاریخ بنای آن به قبل ازمیلاد می رسدزمانی درمحدوده بخش سنجبد به مركزیت گیوی قرار داشت. با تشكیل شهرستان كوثر از آن منتزع شده در محدوده بخش مركزی شهرستان خلخال]] گرفت از روستاهای عجیب و مرموز ایران است كه به دلیل داشتن گورستان های زیرزمینی و دفینه های قبل از میلاد به یك مكان شگفت انگیز باستانی تبدیل شده است. مناظر و چشم اندازهای بی نظیر این روستا در كنار پیشینه تاریخی آن هر رهگذری را شیفته خود می كند.
موقعیت اجتماعی
میل آغاردان علی‌رغم تاریخ دیرینه خود به دلیل بعد مسافت و فقدان امكانات رفاهی در روستا و عدم دسترسی اهالی آن به درآمدپایداری درداخل روستا، رفته رفته جمعیت خودرا از دست می دهد و روز به روز از تعداد جمعیت آن كاسته می شود. روستایی كه روزگاری به تصریح لغت نامه دهخدا دارای ۳۳۴ تن سكنه بود درسرشماری عمومی نفوس و مسكن سال ۱۳۸۵ فقط ۶ خانوار با ۲۹ نفر سكنه داشت كه ۱۷ نفرآن مرد و ۱۲ نفرزن بودند. این تعداد با تفاوت كمی درسرشماری سال ۱۳۹۰ به ۸ خانوار با ۳۲ نفر می رسد كه بیشتر اهالی از طایفه شاطرانلو خاندان حسینقلی می باشند و از خانواده های اصیل كرمانج محسوب می شوند كه بیشتر اهالی در شهر های مجاور رشت تالش انزلی سكونت دارند. یكی از اعضای شورای شهر تالش عبدالله حسین پور می باشد كه تا كنون ۴ بار منتخب مردم تالش در شورای شهر بوده است. »
روستای میل آغاردان در مجاورت مناطق باستانی آق ائولر]] و مریان]] قرار دارد كه آثاری ازاستقرار درنیمه دوم هزاره دوم قبل ازمیلادازگورهای باستانی آنها كشف شده است. آثاری از كاروانسرای شاه عباسی واقع در دوراهی روستای میل آغاردان]] و ییلاق خلخال وجود دارد كه بیانگر قدمت سكونت در این منطقه می باشد.
موقعیت اقتصادی
اهالی روستای میل آغاردان باتوجه به موقعیت جغرافیایی روستای میل آغاردان و وجود مراتع سبز و وسیع درحوالی آن به دامداری بیش ازهرچیز اهمیت می دهند و دامداری شغل غالب اهالی آن است دركناردامداری فعالیت در كارهای زراعی وباغداری نیز كمابیش رایج است. باغات روستای میل آغاردان درسمت شرق آن قراردارد. فعالیت های زراعی اهالی روستای میل آغاردان به دلیل ارتفاع منطقه در كاشت وداشت و برداشت غلاتی مانند گندم و جو خلاصه می شود.
امكانات معیشتی
روستای میل آغاردان دارای امكاناتی مانند برق و تلفن است. آب آشامیدنی اهالی ازچشمه تامین می شود راه ارتباطی آن آسفالت است .عملیات گازرسانی به روستای میل آغاردان در سال ۱۳۹۴ آغازشده وكار شبكه گذاری آن هنوز پایان نگرفته است.

روستای نساز

نساز روستایی است كه در استان اردبیل، شهرستان خلخال، بخش خورش رستم، دهستان خورش رستم جنوبی قرار دارد.زبان اصلی روستائیان آذربایجانی است.از نطر آب و هوا در بهار و تابستان معتدل و در زمستان وپاییز سرد و كوهستانی است .
شغل اصلی روستائیان دامداری و كشاورزی است كه درآمد آن هارا تأمین می‌كند . محصولات اصلی این روستا گندم ، جو ، عدس و نخود است .از نظر گردشگری بدلیل كوهستانی بودن روستا چند آبشار پشت سر هم وجود دارد كه خیلی زیبا هستند و جنبه توریستی دارد . از سوغاتی‌های این روستا می‌توان به عسل ، گردو و … اشاره كرد .بر اساس سرشماری سال ۱۳۹۵ جمعیت این روستا ۶۴۱ نفر بوده‌است.

روستای نمهیل

نِمَهیل روستایی است كه در استان اردبیل، شهرستان خلخال، بخش خورش رستم، دهستان خورش رستم جنوبی قرار دارد. این روستا حاصلخیزترین خاك شهرستان خلخال را دارد و به همین دلیل درختان زیادی نیز در آنجا موجود است كه سالانه بیش از ۵۰۰تن میوه می‌دهند از جمله انجیر، انگور، انار، زیتون، زردآلو، آلو، هلو، گردو، بادام، گلابی، به، سیب و… این روستا بعد از میوه جات محصولات معروف دیگری نظیر برنج هاشمی، بادام زمینی، گندم، كلزا، لوبیا، نخود، عدس، گلرنگ، ذرت، پنبه، آفتابگردان، گوجه فرنگی، پیاز، سیر، فلفل و… دارد كه هرساله بیش از ۵۰۰ تن كشت می‌شود. كشاورزی و دامپروری مهمترین كار مردم و بافتن فرش و پوشاك و دومین كار مهم روستا است.

۴ دلیل كشت و صنعت روستا عبارتند از:

وجود آب كافی (رودقزل اوزن)
خاك كاملاً حاصلخیز و نرم
گرمای مطلوب
قرار گرفتن در موقعیت جغرافیایی بسیار پایین

بر اساس سرشماری سال ۱۳۹۵ جمعیت این روستا ۸۱۰ نفر بوده‌است.

روستای نواشانق

نواشانق یكی از روستاهای استان اردبیل است كه در بخش مركزی شهرستان خلخال واقع شده‌است. نواشانق ۱۲ نفر جمعیت دارد.

روستای نوده

نوده یكی از روستاهای خلخال است كه در دهستان خورش رستم شمالی واقع شده‌است.

روستای نیاخرم

نیاخرم یكی از روستاهای خلخال است كه در دهستان خانندبیل غربی واقع شده‌است. نیاخرم ۱۲۷ نفر جمعیت دارد.

روستای وارث‌آباد

وارث‌آباد روستایی در دهستان خانندبیل غربی در بخش مركزی شهرستان خلخال در استان اردبیل است. این روستا ۴۹ نفر جمعیت دارد.

روستای ونن

ونن یكی از روستاهای خلخال است كه در دهستان خورش رستم شمالی واقع شده‌است. ونن ۱۸ نفر جمعیت دارد.

روستای ویو

ویو یكی از روستاهای خلخال است كه در دهستان خورش رستم جنوبی واقع شده‌است. براساس سرشماری مركز آمار ایران در سال ۱۳۹۵، ویو ۶۵ نفر جمعیت دارد.

روستای هروآباد

هِرُوْآباد نام یك شهر و مركز شهرستان خلخال و همچنین یك رود در شهرستان خلخال در استان اردبیل ایران است. چشمه‌های آب گرم خلخال در ۲۲ كیلومتری شمال غرب هروآباد واقع است. همچنین در جنوب غربی هروآباد نیز در دهكده گرمخانه چندین چشمه آب گرم وجود دارد كه دمای آنها ۳۰ تا ۵۰ درجه سانتیگراد است.رودی به نام گیلوان نیز از كوه وناو، در ۴۲ كیلومتری جنوب شرقی هروآباد سرچشمه می‌گیرد.

روستای هشجین

هشجین از شهرهای استان اردبیل ایران است. شهر هشجین مركز بخش خورش‌رستم شهرستان خلخال واقع در استان اردبیل در شمال غرب ایران است.بخش خورش رستم از شمال با خلخال و كوثر از جنوب با استان زنجان از شرق با بخش شاهرود و از غرب با شهرستان میانه همسایه‌است. رود مشهور قزل اوزن در جنوب این بخش جاری است كه استان اردبیل را از استان‌های همجوار آذربایجان شرقی و زنجان جدا می‌سازد.برابر مدارك موجود در سال ۱۳۳۴ شمسی برای اولین بار محلات و معابر هشجین تعداد ۱۴ خیابان و كوچه و محله نامگذاری گردید.پسوند جین به معنی دندانه‌دار و به شش تا یا شش عدد جین گویند. دوجین یعنی دوازه‌تایی. امگین و گان از اسامی پارتی است و به معنی مكان و جا و سرزمین اطلاق می‌گردد كه به مرور به جین و جان تبدیل شده‌است.
این شهر بیش از ۶۰۰۰ سال قدمت دارد.این شهر تپه‌ای دارد كه زیر آن شهركی كوچك و بسیار قدیمی است.تلفظ صحیح نام شهر در زبان ساكنین محل به صورت هشئین بوده و قدیمی‌ترین متنی كه در این خصوص وجود دارد مربوط به كتیبه‌های بازمانده از زمان آشور می‌باشد. بر این اساس سارگون پادشاه آشور به هنگام لشكركشی به سرزمین اورارتو متوجه انبار آذوقه به نام پانزیشن گردیده و برای تصرف آن لشكر خود را به سوی مرزهای جنوبی اورارتو حركت می‌دهد.

زبان مردم ساكن هشجین تركی آذربایجانی است.در دانشنامه جهان اسلام از هشجین به عنوان یكی از مناطق تالشی‌زبان نام برده شده‌است.جمعیت شهر هشجین در سال ۱۳۸۳، نزدیك به ۶۰۰۰ نفر برآورد شده‌است. این شهر از سال ۱۳۲۰ مركز بخش بوده‌است.زبان، پوشش و باورهای مردم هشجین همانند دیگر مناطق آذربایجان می‌باشد. مناسبت‌های گوناگونی در آن برگزار می‌گردد كه به شرح زیر می‌باشد:
نورروزنامه خوانی
آئین‌ها وسنت‌های قدیمی هر سرزمین و دیاری یادگاری‌هایی گران‌سنگ از گذشته‌های دور مردم آن سرزمین هستند سنت‌ها ورسمهایی كه سینه به سینه از دوردستهای تاریخ به امروز رسیده‌اند نوروز و نوروزنامه‌خوانی یكی از ماندگارترین این سنت‌ها است كه مانند هزاران سال پیش همچنان در زندگی ایرانیان بخصوص مردم آذربایجان متبلور است مردم روستاهای شهر هشجین به ویژه روستای نمهیل نیز به رسم سنتی دیرینه همه ساله با فرارسیدن اول اسفند ماه مراسم سنتی نوروز نامه‌خوانی را دركوچه‌های این روستا اجرا می‌كنند در این مراسم بچه‌های روستا در شب‌های اول ماه نوروز به درب منازل رفته و با خواندن نوورزنامه‌خوانی و شادباش فرارسیدن ماه نوروز از صاحب خانه هدیه می‌گیرند.
شكر ای خدا گئچدی زمستان، گلدی موسم باغ گلستان چمنلر اولدی سبز گلستان ای خانه صاحب از در كلان، اوشاقلار سوزه گوندری سلام دئیون بایراما چوخ وئرون زینت، رهبر ایران اولسون سلامات سوزون بایراموز اولسون مبارك، به حق طه یاسین تبارك
ودر ادامه می‌گویند:
به حق یاعلی آقای قنبر وصّی مصطفی، شیر و غضنفر كمگ اولسون سوزه ساقی كوثر بهار آمد، بهار آمد خوش آمد سوزون بو تازه بایراموز مبارك ایوز گونوز، گونوز هفتوز مبارك
چهارشنبه سوری
قورشاق سالاماق: مراسم شال اندازی:در خانه‌های قدیمی كه در وسط خانه یعنی در سقف باجه‌ای بود كه با آویزان كردن ان صاحب‌خانه به عنوان عیدی به شال یا دستمال طرف عیدی خود را می‌بست
یومورتا بویاماق: رنگ كردن تخم‌مرغ در چهارشنبه‌سوری
چَرشنبهَ لیك: هدیه‌ای است كه از طرف خانواده داماد به عروس یا برادر به خواهر داده می‌شود.
بایرام واختی: پیك نیكی است كه در ایام عید برگزار می‌شود.
شیلان: در تركی میهمانی عام را گویند و ولیمه‌ای را گویند كه خیرات مردگان شود.
چومچه خاتئن: همان مراسم باران‌خواهی كه در اكثر نقاط ایران هم به چشم می‌خورد.
خئدئر نبی: مراسمی است كه در چله كوچك انجام می‌گیرد و در آن قوود بین آشنایان و همسایگان پخش می‌شود.
قوود الَمَك: كسانی كه اقدام به تهیه قوود می‌كنند شب چله كوچك با دعوت فامیل و آشنایان به الك كردن قوود اقدام می‌كنند.
محرم
طشت‌گذاری.
شاخسین: عزاداری كه یك دست بر گردن فرد دومی انداخته و با دست دیگر سینه می‌زنند، و آن به صورت یك طرفه و با افراد زیاد برگزار می‌شود.
مراسم شمع‌گذاری: در شب تاسوعای حسینی مردم به مساجد رفته و شمع روشن می‌كنند.
شبیه‌خوانی
مولودی خوانی
اماكن دیدنی
قله آق داغ با ارتفاع ۳٬۳۰۳ متر به عنوان دومین كوه بلند استان اردبیل با رشته ۳۰ كیلومتری و دامنه‌های ییلاقی آن و چشمه گواری تكه بولاغی
پل معلق پیرتقی در ۱۰ كیلومتری شهر هشتجین و در مسیر جاده اردبیل-سرچم
جنگل‌های روستاهای آق سو، چنارلیق، كیوی زاویه، قره تكان
زیارتگاه و آرامگاه شیخ محمد قریشی در هشجین و سید احمد معراجی در اسبو و آرامگاه شیخ كشف‌الدین در روستای دایوكندی.
ییلاق‌های كلكی، سویودلی، پنبه لكه و قنشرسوكن برندق
حاشیه رود قزل اوزن كه راه اصلی اردبیل به آزاد راه زنجان میانه در ناحیه سرچم متصل می‌گردد از حاشیه این رود عبور می‌نماید.
باغات روستای نمهیل، برندق، گهراز.
روستای (ماسوله‌ای شكل) كزج كه جزو روستاهای هدف گردشگری استان بوده و جزو ۱۰ روستای دارای بافت باارزش معماری در ایران است.
چشمه‌های آب گرم (ایستی سو).
حاشیه قزل اوزن به طول ۹۰ كیلومتر از منطقه خورش رستم می‌گذرد و مكانی برای ماهیگیری، قایق‌سواری، كشاورزی است.
آرامگاه آقا میر جعفر در روستای سادات گهراز

روستای هشی

هشی یكی از روستاهای خلخال است كه در دهستان خورش رستم شمالی واقع شده‌است. هشی ۱۴۶ نفر جمعیت دارد.

روستای یلوجه

یلوجه یكی از روستاهای خلخال است كه در دهستان خانندبیل غربی واقع شده‌است. یلوجه ۲۵۲ نفر جمعیت دارد.

روستای یوزناب

یوزناب  یكی از روستاهای خلخال است كه در دهستان خانندبیل غربی استان اردبیل، واقع شده‌است.یوزناب ۱۰۰نفر جمعیت دارد.اردبیل از استان های سردسیر شمالی ایران است.