روستاهای طالقان را در این مطلب به شما معرفی خواهیم كرد. در ابتدا با شهرستان طالقان و سپس به معرفی ۶۸ روستای طالقان می پردازیم .شهرستان طالقان به مركزیت طالقان، یكی از شهرستانهای استان البرز در كشور ایران است.شهرستان طالقان از شمال با استان مازندران، از شمالغربی با منطقه الموت، از جنوب با شهرستان ساوجبلاغ، از جنوب غربی با فشگلدره و شهرستان آبیك همجوار است.
منطقه كوهستانی طالقان در ۹۰ كیلومتری شهر كرج قرار گرفتهاست. این ناحیه زیستگاه حیات وحش و گونههای متنوع گیاهی است كه واجد ارزشهای تفرجگاهی هستند. منطقه طالقان به غیر از آثار ارزشمند طبیعی كه در خود جای دادهاست، اماكن زیارتی و تاریخی ارزشمندی نیز دارد كه بر جاذبههای آن میافزایند. این ناحیه قبل از تشكیل استان البرز جزئی از استان تهران بودهاست و فاصله آن با شهر تهران ۱۳۳ كیلومتر میباشد.
تقسیمات كشوری
شهرستان طالقان از دو بخش مركزی و بالاطالقان و از ۴ دهستان جوستان، كنارود، پایین طالقان و میان طالقان تشكیل شدهاست
عوارض طبیعی
شاهرود
شاهرود رگ حیاتی این سرزمین دیر زمان است كه از كوهپایههای شرقی آغاز و با طولی نزدیك به ۱۰۵ كیلومتر به غرب میرود. این شریان آبی بیش از ۱۵ رودخانه كوچك و بزرگ منطقه را كه از چشمه سارها و برفابها سرچشمه میگیرند، همراه خود تا سپید رود میبرد تا با آبهای قزل اوزن آمیخته و راهی دریای خزر شود. دو آبشار در روستاهای اوچان و جوستان و همچنین در هر كدام از روستاهای اورازان، كركبود، آسكان، عسلك آبشارهایی جریان دارند، دو چشمه آب معدنی در روستاهای عسلك و لمبران (بنام سه كوچ) و یك چشمه آب معدنی شرب در جوستان قرار دارد كه دو چشمه معدنی ذكر شده یكی از نقاط تفرجی طالقان محسوب میشود.
كوهها
شاه البرز
شاه البرز، نام رشتهكوه و قلهای است در رشته كوه البرز به ارتفاع حدود ۴۲۰۰ متر. این رشتهكوه، مرز طبیعی استانهای البرز و قزوین را تشكیل میدهد. دامنهٔ جنوبی آن به طالقان و دامنهٔ شمالی آن به درهٔ الموت از استان قزوین مشرف است.
مسیر علم كوه
از دیگر آثار طبیعی ارزشمندی كه در طالقان مشاهد میشود میتوان به كوههای بلند و صخرهای و یخچالهای طبیعی در جنوب علم كوه نزدیك روستای پراچان اشاره كرد كه هر ساله كوهنوردان بسیاری برای صعود به ارتفاعات به آن نواحی رهسپار میشوند.
علم كوه واقع در در منطقهٔ تخت سلیمان در استان مازندران، نام كوهی با ارتفاع قلهی ۴۸۵۰ متری بوده و از جبهه جنوبی مشرف به شهرستان طالقان است. قلّهٔ علم كوه پس از دماوند دومین قلهٔ مرتفع ایران بهشمار میرود. بیشتر شهرت این قله به خاطر دیوارهای است كه در دامنهٔ شمالی آن واقع است و دارای فنیترین و سختترین مسیرهای سنگنوردی و دیوارهنوردی در ایران است. این دیواره در ایران، جایگاهی مانند كی۲ در جهان را داراست. روستای پراچان در طالقان نزدیكترین شهر طالقان به علمكوه است.
گسل طالقان
گسل طالقان در بخش جنوبی البرز مركزی به طول تقریبی ۷۰ كیلومتر در دامنه جنوبی دره طالقان و دره آزاد بر، در فاصله ۵۰ كیلومتری تهران قرار دارد. زمین لرزه ویرانگر ۷/۷ ریشتری سال ۹۵۸ میلادی كه منجر به ویرانی گسترده نواحی ری و طالقان شد، به گسل طالقان نسبت داده شدهاست. همچنین زلزلههای سالهای ۱۴۲۸، ۱۶۰۸، ۱۸۰۸ و ۱۹۶۶ میلادی نیز به گسل طالقان نسبت داده شدهاند.
جمعیت
بنابر سرشماری مركز آمار ایران، جمعیت شهرستان طالقان در سال ۱۳۸۵ برابر با ۲۵٬۷۸۱ نفر بودهاست. اما در سرشماری عمومی نفوس و مسكن سال ۱۳۹۰ به آمار قبلی حدود هزار نفر اضافه شد و به تعداد ۲۶۹۷۶ نفر رسید. طالقان از حدود ۸۶ روستا تشكیل شدهاست. مساحت منطقه طالقان حدود ۱۲۰۰ كیلومتر مربع است و در ۳۶ درجه و ۱۲ دقیقه عرض شمالی و ۵۰ درجه و ۴۷ دقیقه طول شرقی، در شمال غرب شهر تهران قرار دارد.
آیین مردم طالقان تا قرن سوم هجری، دین زرتشتی بود. پس از آن پیرو زیدیه شدند ولی با رویكارآمدن صفویه از نفوذ آیین زیدیه كاسته شد و بیشتر مردم طالقان شیعه دوازدهامامی شدند.گرچه تا قرن دهم هجری و مصادف با زمان سلطنت شاه تهماسب صفوی هم نشانههایی از وجود زرتشتیان در طالقان گزارش شدهاست.
ریشه لغوی طالقان
دهخدا ریشه طالقان را تالكان دانسته، وی مینویسد: صاحب انجمن آرا و به تبعیت او مؤلف آنندراج، طالقان را معرب این كلمه دانستهاند: «تالكان و تلكان، نام دو ولایت است یكی در خراسان و دیگری در حوالی قزوین كه نخست تلك؛ سنگی سفید و براق و معرب آن طلق، در آنجا یافته شد. بنابراین، این نام یافت و طالقان معرب آن است كذا فی القاموس».تالگان= طالقان: تات و تال نام ویس (طایفه و قوم) ایرانی ساكن در كرانههای دریای كاسپیان (مازندران) و كوهستانهای پیرامونی ایران و جمهوری آذربایجان است و پسوند «گان» در پارسی بمعنای جا و سرزمین میباشد كه در كنارهم به معنی سرزمین تال و تازی آن (معرب) طالقان شدهاست.
طالقانیها به زبانهای فارسی، مازندرانی و تاتی طالقانی سخن میگویند. به عقیده برخی از صاحبنظران، زبان مردم طالقان به دو دسته مازندرانی و تاتی تقسیم میشود. روستاهایی كه بین جوستان و كوههای كندوان قرار گرفتهاند به زبان مازندرانی سخن میگویند. از جوستان به سمت باختر «تات» زبان اند. لهجه تاتی آنها هم فارسی ولایتی است و چندان واژههای كهن را نگه نداشتهاند.
آثار ملی و دیدنیها
آرامگاه امامزاده هارون در شهرستان طالقان
تكیه روستای جوستان
سنگنوشته گردنه عسلك
تكیه روستای جوستان
خانه محمود طالقانی
محوطههای باستانی
محوطه ۱ شكار چر
محوطه آردكان تپه
محوطه لمبران
محوطه مرجان
محوطه واگین سو
محوطه زرده گهره و پنجعلی تپه
محوطه مرغ استل
محوطه سنقر كلایه
محوطه تكیدر
محوطه روناسر
محوطه خرماله كول
محوطه كوشك سر
محوطه قزوین دشت
محوطه ارچیلان
محوطه جیر ارژنگ
محوطه هورسی بند شهرك
محوطه خانه مالان
تپه قلعه فالیس
تپه دره میر آش
تپه شاه كوه
تپه قلعه سر
تپه قلعه دیو
تپه قلعه قلدوش (قله دوش)
حمام شهرك طالقان
حمام روستای نویزك
حمام روستای بزج
حمام روستای فشندك
حمام روستای میر
حمام روستای كلانك
حمام روستای سنگ بن طالقان
غار پنجعلی
غار وی یا
غار زالن گاه
غار بادامستان
قلعهها
ارژنگ قلعه در میناوند، قلعه منصور و قلعه كیقباد در شمال هرنج، قلعه دختر در گته ده، قلعه پراچان و قلعه فالیس قلعههای موجود در طالقان هستند.
قلعه منصور طالقان
قلعه كیقباد
ارژنگ قلعه
قلعه كیقباد هرنج
قلعه پراچان
قلعه سگران
قلعه نوده (قلعه كیان خاتون)
قلعه ارژنگ
روستاهای طالقان
روستای آرتون
آرتون روستایی است از روستاهای طالقان از توابع بخش طالقان كه در استان البرز واقع شده است .این روستا در دهستان میان طالقان قرار داشته و براساس سرشماری سال ۱۳۹۵ جمعیت آن ۲۹۰ نفر بودهاست.مردم روستای آرتون همچون روستای دنبلید تاتزبان هستند.این روستای كوچك، در انتهای مسیر میان طالقان بعد از دنبلید میباشد. این روستا از قدیمیترین روستاهای طالقان است.
روستای آردكان
آردكان روستایی است از روستاهای طالقان از توابع بخش مركزی كه در استان البرز واقع شده است. مردم آردكان به زبان تاتی سخن میرانند.این روستا در دهستان میانطالقان واقع است كه زادگاه دو شخصیت داستان عاشقانه عزیز و نگار میباشد كه داستان آن هنوز در بین مردم به زبان تاتی نقل میشود. عزیز و نگار میراث گرانبهای تاتهای ایران در زمینه ادبیات شفاهی است.آردكان دارای طبیعتی زیبا و باغ های میوه متنوعی همچون گیلاس، آلبالو و گردو می باشد. روستای آردكان از سمت شمال با روستای دنبلید از سمت شرق با روستای میراش از سمت جنوب با دریاچه سد طالقان و از سمت غرب با روستا ی آرموت همجوار میباشد.اكثر مزارع آردكان در قسمت جنوب شرقی روستا كه به پستل آردكان معروف است قرار دارند. آردكان به علت قرار داشتن در دره دارای آب و هوایی خنك در تابستانها میباشد .محوطه آردكانتپه از آثار تاریخی روستا می باشد.
جاذبههای گردشگری
روستای آردكان دارای چشم اندازی زیبا از دریاچه سد طالقان می باشد. براساس سرشماری سال ۱۳۹۵ جمعیت آن ۵۷ نفر بودهاست.
روستای آرموت
آرموت روستایی از توابع پایین طالقان شهرستان طالقان كه در استان البرز واقع شده است. اهالی آرموت از دیرباز به زبان تاتی سخن می گویند.این روستا در دهستان میانطالقان قرار داشته و براساس سرشماری سال ۱۳۸۵ جمعیت آن ۱۳۵ نفر بودهاست.این بخش به هیچ منبع و مرجعی استناد نمیكند. لطفاً با افزودن یادكرد به منابع قابل اعتماد برطبق اصول تأییدپذیری و شیوهنامهٔ ارجاع به منابع، به بهبود این بخش كمك كنید. مطالب بدون منبع ممكن است به چالش كشیده شوند و حذف شوند.
تاریخچه
آرموت ازدیرباز به عنوان یكی ازمنابع اصلی غلات طالقان بشمارمیرفتهاست كه یكی از دلایل آن وجود دشتهای وسیع و زمینهای كشاورزی پهناور در آن نسبت به سایر روستاهای همجوار و دیگر روستاهای طالقان قبل ازاحداث سد طالقان میباشد.
پس از اتمام احداث سد طالقان در سال ۱۳۸۵ و تغییر مسیر دسترسی به علت عدم امكان استفاده از پل قدیمی آردكان، این روستا عملاً به دروازهٔ ورود به روستاهای پایین طالقان بدل گردید، هرچند در گذشته نیز آرموت به دلیل دارا بودن دو آسیاب بزرگ، مركزی بودهاست برای تبدیل غلات به آرد در منطقه میان طالقان و به همین دلیل این روستا از رونق خوب اقتصادی خوبی برخوردار بودهاست.
از دیرباز به دلیل وسعت زمینهای كشاورزی این روستا و موقعیت مناسب این زمینها كه در حاشیه رودخانهٔ شاهرود قرار داشتند، بسیاری از كشاورزان مناطق دیگر طالقان برای كار و كشاورزی به این روستا آمد و شد میكردند. هرچند پس از اجرای پروژهٔ سد طالقان، بخش عمدهٔ این زمینها در محدودهٔ سد قرار گرفت یا به زیر آب رفت.
نصرالله محبی، فرمانده كل سپاه طالقان كه در جنگ ایران و عراق در راه دین و وطنش به شهادت رسید اهل این منطقه است ، همچنین شهید كاظم محبی از شهدای والا مقام این روستا است كه مقبره او در كنار مقبره شهید نصراله محبی قرار گرفته و هر دو این عزیز از یاد نرفته افتخار و آبروی این خطه هستند.این روستا در میان طالقان واقع شده و هماكنون در كنار دریاچه سد طالقان كه بر روی شاهرود (رودخانه) قرار دارد در شمال آن كوه استوار كله سنگ و در شرق آن روستاهای دنبلید و آردكان قرار داردو در غرب آن روستای سوهان واقع است. روستای آرموت در بین دو رود «آرموت روخانه» و «تكی روخانه» قرار دارد. در پشت این روستا باغات انگور قرار دارد كه به آن «ده دره» میگویند؛ مركز ده را «ده میان» میگویند و سمت راست این روستا یك رووستای چسبیده وجود دارد كه در زمان نه چندان دور جزو اماكن روستای آرموت بود به نام روستای تكی. از دیگر مناطق روستای آرموت میتوان به چشماسر، دراگل، گچال، آرمت دشت، ارمت دره و گلچال بن میتوان اشاره كرد. مزارع گندم روستای آرموت در شمال روستا قرار دارد كه به آن منطقه مزرع می كویند.
روستای ائین كلایه
آئین كلایه روستایی از توابع بخش طالقان شهرستان ساوجبلاغ كه در استان البرز واقع شده است. این روستا در دهستان بالاطالقان قرار دارد و براساس سرشماری مركز آمار ایران در سال ۱۳۹۵، جمعیت آن ۶ نفر بودهاست.
روستای ابصار
ابصار، روستایی از توابع شهرستان طالقان كه در استان البرز واقع شده است. این روستا در بخش بالاطالقان قرار دارد و براساس سرشماری مركز آمار ایران در سال ۱۳۹۵، جمعیت آن ۷۴ نفر بودهاست.مردم این روستا از اقوام تات هستند و هنوز به زبان تاتی سخن میگویند.
روستای اسفاران
اسفاران روستایی از توابع بخش طالقان شهرستان ساوجبلاغ كه در استان البرز واقع شده است. این روستا در دهستان پایین طالقان قرار دارد و براساس سرشماری مركز آمار ایران در سال ۱۳۹۵، جمعیت آن ۱۶۷ نفر بودهاست.مردم اسفاران تات هستند و دینشان اسلام است.
روستای اسكان
آسكان،روستایی است از روستاهای طالقان از توابع بخش مركزی كه در استان البرز واقع شده است. این روستا در دهستان بالاطالقان قرار دارد و براساس سرشماری مركز آمار ایران در سال ۱۳۹۵، جمعیت آن ۷۸ نفر بودهاست.اهالی اسكان تبری هستند و به گویش طبری طالقانی زبان مازندرانی صحبت میكنند.
روستای امیرنان
امیرنان در ۳۵ كیلومتری شهرستان ساوجبلاغ واقع میباشد این روستا از سمت طالقان فاقد جاده آسفالت بوده و دسترسی به آن تنها از طریق جاده ای خاكی و سهل العبور به مسافت ۲۰كیلومتر از دهستان زیاران ممكن میباشد به همین علت طبیعت این روستا بكر و زیبا با حیات وحش ناب خود مانده است. نام دیگر این روستا امیران هم میباشد.تعداد خانوار آن در تابستان ۲۰۰خانوار و در زمستان ۲۰خانوار است. ارتفاع آن از سطح دریا ۲۰۰۸ متر است. مردم امیرنان مانند دیگر روستاهای منطقه تاتزبان هستند.
حمام تاریخی
روستا دارای یك باب حمام نیمه متروكه متعلق به اواسط دوران قاجار و حدود ۱۵۰ سال پیش میباشد. حمام روستای امیرنان در مركز بافت تاریخی و در شمال آن احداث شدهاست. در ورودی حمام در سمت شمال غرب آن قرار داشتهاست. در بیست، سی سال اخیر در جدیدی در سمت شمال شرق آن باز كرده است و گرمخانه حمام را تبدیل به غسالخانه كردهاند.
بیشتر قسمتهای حمام نظیر دیوار، بدنهها، سقفها، دیوارهای داخلی و اندود داخلی و خارجی بنا بر اثر بیتوجهی و تحمیل بار اضافی و نفوذ رطوبت تخریب شده است و امكان مرمت و بازسازی آن تنها از طریق تخصیص اعتبار و زیاد و اقدام فوری، ممكن خواهد بود و همچنین میتوان مناطق دیگری مثل جیرینده، پیل مستان، چشمهٔ آقادار و باغ سفید بیشه كه قدمتی چندین ساله (۲۰۰ سال) دارد.
روستای انگه
انگه، روستایی از توابع بخش طالقان شهرستان ساوجبلاغ كه در استان البرز واقع شده است. این روستا در دهستان پایین طالقان قرار دارد و براساس سرشماری مركز آمار ایران در سال ۱۳۹۵، جمعیت آن ۵۱ نفر بودهاست.تاتها ساكنین روستای انگه هستند كه به زبان تاتی سخن میگویند.
روستای اوانك
اوانك روستایی از توابع بخش بالاطالقان شهرستان طالقان كه در استان البرز واقع شده است. این روستا در دهستان كناررود قرار دارد و براساس سرشماری مركز آمار ایران در سال ۱۳۹۵، جمعیت آن ۱۲۶ نفر بودهاست.زبان مردم این روستا تاتی است. روستای تاتنشین دیگری با همین نام در الموت وجود دارد.
روستای اوچان
اوچان روستایی است از روستاهای طالقان از توابع بخش مركزی كه در استان البرز واقع شده است. این روستا در دهستان دهستان پایینطالقان و در نزدیكی روستای میر و كلارود واقع شده است.این روستا در دهستان پایینطالقان قرار داشته و براساس سرشماری سال ۱۳۸۵ جمعیت آن ۶۰ نفر بودهاست.در اوچان مردم به زبان تاتی صحبت میكنند.
روستای اورازان
اورازان روستایی واقع در بخش بالا طالقان، شهرستان طالقان كه در استان البرز واقع شده است. جلال آل احمد نویسندهٔ مشهور ایرانی، كتابی به نام اورازان در وصف روستای پدری خویش نوشته است كه در آن به شرایط جغرافیایی، آداب و رسوم، زبان تاتی و سایر مشخصات مردمان این روستا و شهرستان طالقان اشاره كرده است.مردم اورازان به زبان تاتی سخن میگویند.آرامگاه دو تن از نوادگان امام محمد باقر(ع) به نام های سید علاءالدین و سید اشرف الدین در این روستا قرار دارد. این دو تن كه در محل به “معصوم زاده” معروفند، جد بزرگ اكثر سادات اورازانی میباشند.بر اساس سرشماری مركز آمار ایران در سال ۱۳۹۵ جمعیت آن ۱۶۵ نفر بوده است.
روستای اهوارك
اهوارك روستایی از توابع بخش طالقان شهرستان طالقان كه در استان البرز واقع شده است. مردم اهوارك دارای فرهنگ اصیل تاتی هستند و هنوز به زبان تاتی سخن میگویند.این روستا در دهستان پایین طالقان قرار دارد و براساس سرشماری مركز آمار ایران در سال ۱۳۹۵، جمعیت آن ۶۴ نفر بودهاست.
روستای ایستا
ایستا روستاییست در شهرستان طالقان كه مردم آن در گذشته ماندهاند.در كوچههای این روستا اثری از رد پای خودروها دیده نمیشود. مردم روستا، زندگی و آداب و رسوم گذشته را همچنان حفظ كردهاند. نه تنها شبها پای تلویزیون نمینشینند كه به شبنشینی هم اعتقادی ندارند. عروسی و عزا ندارند و مراسمی چون جشن تولد، سالگرد ازدواج و… برای آنان معنا و مفهومی ندارد. مهمان نوازهستند به شرطی كه احدی از زنان قصد ورود به روستای آنان را نداشته باشد. همانطور و كه تا كنون كسی از دنیای بیرون زنان آنان را ندیدهاست. متمول هستند و از طریق فروش زمینهای پدریشان در تبریز روزگار میگذرانند. آنها شناسنامه ندارند و جزو آمار جمعیت ایران به حساب نمیآیند و هیچگونه خدمات دولتی دریافت نمیكنند. آنها بدون آب لولهكشی، گاز، برق، درمانگاه، ماشین آلات، وسایل ارتباطی و … زندگی میكنند. مردم روستا از پیروان میرزا صادق مجتهد تبریزی هستند كه در هر دو حیطه نظر و عمل، بسیار بر طرد مطلق اندیشه تجدد و دستاوردهایش تأكید میكرد و تا پایان عمر بر عدم جواز استفاده از ابزار تكنولوژیك و امور جدید و مدرن فتوی میداد.
روستای باریكان
باریكان روستایی است از روستاهای طالقان از توابع بخش مركزی كه در استان البرز واقع شده است. این روستا در دهستان میانطالقان قرار دارد. ساكنین این روستا از اقوام تات هستند و به زبان تاتی صحبت میكنند.جمعیت ساكن اصلی در روستا از سه دهه قبل به این سو بهتدریج كاهش یافتهاست. در آخرین سرشماری سال ۱۳۹۵جمعیت باریكان ۲۰۹ نفر بودهاست. «باریكانی» نام فامیلی اكثریت منسوبین به باریكان است.باریكان از نظر طایفهای دارای چهار شاخه اصلی به نامهای شاه مراد – میرزا – یوسف و قدم میباشد.
روستای بزج
بـِزَج روستاییاست در بخش میان طالقان و یكی از مرتفعترین روستاهای طالقان میباشد كه در جوار دره شلبان بزج و آبشار شله بن واقع است. روستای بزج با روستاهای سگران و نویزك همسایه میباشد.غاری به درازای ۲۵ متر به نام غار بزج در نزدیكی این روستا وجود دارد.بیشتر مردم این روستا دامدار، كشاورز و فرهنگی میباشند و به زبان باستانی تاتی تكلم میكنند. براساس سرشماری سال ۱۳۹۵ جمعیت آن ۷۷ نفر بودهاست.
روستای پراچان
پراچان روستایی است از روستاهای طالقان از توابع بخش مركزی كه در استان البرز واقع شده است. این روستا در دهستان بالاطالقان قرار دارد و براساس سرشماری مركز آمار ایران در سال ۱۳۹۵، جمعیت آن ۳۷۸ نفر بودهاست.اهالی پراچان تبری هستند و به زبان طبری طالقانی زبان مازندرانی صحبت میكنند.
روستای تكیه ارموت
آرموت تكیه روستایی از توابع بخش طالقان شهرستان ساوجبلاغ كه در استان البرز واقع شده است. تاتها ساكنین روستای تكیه آرموت هستند و به زبان تاتی صحبت میكنند.این روستا در دهستان پایین طالقان قرار دارد و براساس سرشماری مركز آمار ایران در سال ۱۳۹۵، جمعیت آن ۱۱۳ نفر بودهاست.
روستای تكیه جوستان
تكیه جوستان روستایی از توابع شهرستان طالقان كه در استان البرز واقع شده است. تاتی زبان رایج در تكیه جوستان است.این روستا در دهستان بالاطالقان قرار دارد و براساس سرشماری مركز آمار ایران در سال ۱۳۹۵، جمعیت آن ۸ نفر بودهاست.
روستای تكیه ناوه
تكیه ناوه نام روستایی است در بخش پایین طالقان از توابع شهرستان طالقان استان البرز (طبق تقسیمات كشوری سال ۱۳۹۰ شمسی)، وجه تسمیه یا علت نامگذاری این روستا: تكیه به دلیل وجود امامزاده ابراهیم علی بن عباس بن امیر المومنین(ع)… و ناوه نیز بعلت شكل V دره مانند روستا میباشد.موقعیت این روستا در قسمت مرتفع جنوب غربی هممرز با استان قزوین میباشد… ارتفاع این روستا از سطح دریا ۲۱۰۰ متر و از شمال به رودخانه شاهرود و روستای لهران و كش؛ از جنوب به رشته كوههای نوار كوه و معدن سنگ گرانیت الرویا؛ از شرق به روستای نساءسفلی، و از غرب نیز به روستای عالیسر، موچان و خورانك محدود میگردد. این روستای نسبتاً بزرگ بخش پایین طالقان بامراتع وسیع و مساحتی حدود ۳۰ كیلومتر مربع در فاصله ۱۵ كیلومتری از مركز بخش طالقان و ۱۳۵ كیلومتری تهران قرار دارد.
محل قدیم این روستا در حدود ۳۰۰ سال پیش در منطقه كل باغنان در كنار پس چشمه یا پرت چشمه واقع شده بود كه با وصیت امامزاده محترم بتدریج به اطراف امامزاده نقل مكان نمودند. در تقسیمات اداری و كشوری، روستای كوچك عالیسر در مجاورت تكیه ناوه با تكیه ناوه باهم به صورت یك روستای واحد شناخته میشوند.
در حال حاضر مكانهای مسكونی روستا شامل دو بخش اصلی در اطراف امامزاده و منطقه تازه تأسیس به نام همنده میباشد. مركزیت روستاشامل امامزاده , ساختمان پست و مخابرات و دو سوپر ماركت در اطراف امامزاده است. بیشتر مزارع و باغهای روستا در غرب و جنوب غربی روستا قرار دارد. در سالهای اخیر ساخت و سازهای بی مجوز توسط اهالی مهاجرت كرده روستا، منجر به ناهمگونی در نوع معماری بافت قدیم و جدید روستا گردیده و از این منظر، دوگانگی چهره روستای قدیم و بخش جدید باعث تغییر در خلق و خو و آداب و رسوم سنتی مردم اصیل و بومی گردیده است.
فراوانی ساخت و سازهای ویلایی نظیر شهرها با حیاطهای بزرگ و مشجر باعث مشكلاتی، نظیر قطعی و جیره بندی آب لولهكشی و همچنین عدم وجود نقشه جامع و كوچه بندی و گذرهای كافی داخلی منجر گردیده است.
وجود مقبره و بارگاه امامزادهای محترم نزد اهالی طالقان، همچنین درخت اوورس یا سرو كوهی در روبروی امامزاده واقع در گورستان ده بنام چهل دختران كه دارای روایتها و قصههای مختلفی نزد اهالی قدیمی روستا میباشد از جمله جاذبههای این روستا میباشد. از مشاهیر ثبت شده و صاحب نام این روستا میتوان به صاحب بن عباد , استاد غلامحسین امیرخانی رئیس انجمن خوشنویسان و فیاض طالقانی شاعر پدید آورنده منظومه مناظره جوز و بادام نام برد.مردم تكیه ناوه مسلمان و شیعه مذهب هستند و هنوز به زبان تاتی تكلم میكنند.
روستای جزن
جزن، روستایی است از روستاهای طالقان از توابع بخش مركزی كه در استان البرز واقع شده است. این روستا در دهستان میان طالقان قرار دارد و براساس سرشماری سال ۱۳۸۵ جمعیت آن ۳۲۹ نفر بودهاست.مردم روستای جزن طبری تبار هستند و به زبان
[طبری طالقانی]به لهجه ی تاتی سخن میگویند.
روستای كرود
كرود (به انگلیسی: karoud) روستایی است كوهستانی و بسیار خوش آب و هوا واقع در شهرستان طالقان، (بخش بالا طالقان) و همسایه با روستاهای (كركبود از شمال شرقی) (سگران از شمالغربی)(سگرانچال از غرب) (اوانك از جنوب غربی) (وشته از جنوب) و (ابصار یا (اوسار) از غرب) این روستا در ارتفاع ۲۲۲۰ متری از سطح دریا واقع گردیده است. علت نامگذاری و معنی این روستا این است كه كرود از دو كلمهٔ كوتاه شدهٔ كوه و رود است این بدان معنی است كه مردمان و اهالی این روستا از گذشتههای دور تا امروز از بالاترین نقطهٔ ده (كوه) تا رود خانهٔ اصلی شهر طالقان دارای زمینهای كشاورزی بسیاری میباشند.
فاصلهٔ این روستا از جاده اصلی و شاهرود ۵ كیلومتر و از شهرك (مركز شهر طالقان) ۱۰ كیلومتر میباشد. قدمت روستا به سلسلهٔ تیموریان یا نزدیك به آن دوران بازمیگردد كه صحت این ادعا این است كه در گذشتههای دور سنگ قبری بسیار قدیمی در آرامستان ده وجود داشته (اكنون در اثر عدم آگاهی مردم و اهمال كاریهای صورت گرفته از بین رفته و ناپدید گردیده است) كه با كارشناسی صورت گرفته توسط استاد ابراهیم بوذری قدمت سنگ را به سلسله و دوران تیموریان یا نزدیك آن دوران كارشناسی كرده است.طالقانیها از اقوام تات هستند و مردم روستای كرود هم به زبان تاتی سخن میگویند. بر اساس سرشماری مركز آمار ایران در سال ۱۳۹۵ جمعیت آن ۹۴ نفر بوده است.
روستای جوستان
جوستان، روستایی از توابع شهرستان طالقان كه در استان البرز واقع شده است. این روستا در مركز دهستان جوستان قرار دارد.
آثار تاریخی
تكیه قاجاری (حسینیه)
تكیه روستای جوستان مربوط به دوره قاجار است و در شهرستان طالقان، روستای جوستان واقع شده و این اثر در تاریخ ۱۲ بهمن ۱۳۸۱ با شمارهٔ ثبت ۷۰۵۱ بهعنوان یكی از آثار ملی ایران به ثبت رسیدهاست. این تكیه در سال ۱۲۶۴ هجری قمری تأسیس و در سال ۱۳۷۵ تا ۱۳۷۸ توسط اداره كل میراث فرهنگی استان البرز با همكاری هیئت امنا و خیرین روستا بازسازی شد.
محوطه باستانی پوله چال
حدود یك كیلومتری شمال شرق جوستان مكانی به مساحت ۴۵ در ۷۰ متر وجود دارد كه مردم آن جا را پوله چال (محل چال كردن پول) مینامند. به این دلیل كه بعضی از كهنسالان روستا میگویند: وقتی بلدوزر برای درست كردن جاده آمده بود قلعههایی كشف كرد كه در آن زیورآلات اجناس قیمتی بود.محوطه پوله چال مربوط به هزاره اول قبل از میلاد است و در شهرستان طالقان، روستای جوستان واقع شده و این اثر در تاریخ ۱۲ بهمن ۱۳۸۱ با شمارهٔ ثبت ۷۲۴۱ بهعنوان یكی از آثار ملی ایران به ثبت رسیدهاست.
امام زاده هارون
امامزاده هارون آرامگاه هارون بن موسی فرزند موسی كاظم و برادر علیبن موسیالرضا مربوط به دوره صفوی است و در شهرستان طالقان، روستای جوستان واقع شده و این اثر در تاریخ ۱۲ بهمن ۱۳۸۱ با شمارهٔ ثبت ۷۰۵۶ بهعنوان یكی از آثار ملی ایران به ثبت رسیدهاست.
طالقانیها به دو گویش مازندرانی و تاتی سخن میگویند. به عقیده برخی از صاحبنظران، گویش مردم طالقان به دو دسته مازندرانی و تاتی تقسیم میشود. روستاهایی كه بین جوستان و كوههای كندوان قرار گرفتهاند به زبان مازندرانی سخن میگویند. از جوستان به سمت باختر «تات» زبان اند. لهجه تاتی آنها هم فارسی ولایتی است و چندان واژههای كهن را نگه نداشتهاند.
روستای حصیران
حصیران روستایی از توابع شهرستان طالقان در استان البرز است.دهی است كه در بخش بالا طالقان و در قسمت غربی شهرك واقع شده در این ده ۳۰ راه عمومی مالرو وجود دارد و رود خانه های كركبود كویین و چشمه سار از این ده عبور میكنند. شغل بیشتر مردم این ده كشاورزی است اما عدهای هم در تهران به كار در اداره مشغول هستند.تاتی زبان مردم روستای حصیران است.غلات، سیب، لوبیا، میوهجات مختلف و گردو محصولات این روستا هستند.كرباس و گلیم از صنایع دستی این روستا هستند. براساس سرشماری سال ۱۳۹۵ جمعیت آن ۱۲۷ نفر بودهاست.
روستای خچیره
خچیره با ارتفاع ۲۴۰۰ متر از سطح دریا یكی از روستاهای بخش بالا طالقان شهرستان طالقان واقع در استان البرز میباشد . كتاب “خچیره افاده ای در طالقان” نوشته رضا یادگاری به معرفی این روستا و آداب و سنن آن پرداخته است.كوههای واركش و خورده واركش و و چشمه هفتِ خوانی (هفت چشمه) از مناطق زیبای خچیره میباشند. كوهها و چشمهها و رودخانهها و باغات میوه و درختان سر به فلك كشیده این روستا را به یكی از زیباترین مناطق استان البرز تبدیل كردهاست كه به حق كلمه خچیر و نیكو را بر آن نهادهاند. مسیر دسترسی به این روستا خاكی است .
روستای خودكاوند
این روستا واقع در بخش بالا طالقان بالاتر از روستای گلیرد و مسیر ورودی روستا بعد از سوج خانی اول منگلان ورودی روستاهای گوران كه در امتداد جاده ان به روستای خودكاوند ختم میگیردد. دارای زمستانهایی سرد و یخبندانهای زیاد.
مناطق دیدنی
دره باران چشمه
دره لو
دودره
كوه اسپی سنگ دارای یخچال طبیعی
گرد كوه تپه
درهٔ اسكول
نوی سر -آسیابی در – خراباسیودر – رودخانه – ماه بلی چشمه – دیوكمران – اسكولی در – گل كندان – خرای چال – معمه كای چال- سرینچال – لتونی دره – سودی كش -كنگر چشمه- قله اسبی سنگ – پس كمر – گزنایورد گردن -هفت چشمه -مریم كری دره- خر تیره -تنقولی سر – درازو- دیراجای گردن – پسین چال – خوردچالی سر. براساس سرشماری سال ۱۳۹۵ جمعیت آن ۱۱۰۰ نفر بودهاست.
روستای خوران
خوران، روستایی است از روستاهای طالقان از توابع بخش مركزی كه در استان البرز واقع شده است. این روستا در دهستان پایینطالقان ابتدای راه عمومی قزوین به طالقان این روستا در منطقۀ سردسیر و كوهستانی قرار دارد. آب این روستا از چشمه تأمین میگردد. شغل اهالی زراعت و كرباس بافی میباشد.مردمش به طبع دیگر مناطق طالقان تاتزبان هستند.غلات، گردو و میوههای سردسیری از جمله گیلاس محصولات این روستا میباشد.كرباس از صنایع دستی این روستا میباشد. براساس سرشماری سال ۱۳۹۵ جمعیت آن ۶۹ نفر بودهاست.
روستای خیكان
خیكان، روستایی از توابع شهرستان طالقان در استان البرز می باشد.این ده در بخش بالا طالقان قرار دارد. آب این ده از چشمه و رودخانۀ پراچان تأمین میگردد. شغل اهالی زراعت و گلهداری میباشد و عدهای هم در ادارههای شهر تهران مشغول به كار هستند.
اهالی خیكان به گویش طبری طالقانی و زبان تاتی صحبت میكنند.غلات، یونجه، ارزن و لبنیات است.كرباس، گلیم و جاجیم از صنایع دستی این روستا میباشد. براساس سرشماری سال ۱۳۹۵ جمعیت آن ۱۲۰ نفر بودهاست.
روستای درا پی
دراپی روستایی از توابع شهرستان طالقان كه در استان البرز واقع شده است. این روستا در دهستان بالاطالقان قرار دارد و براساس سرشماری سال ۱۳۸۵ جمعیت آن ۱۴۴ نفر بودهاست.اهالی درا پی تبری هستند و به گویش طبری طالقانی زبان مازندرانی صحبت میكنند.
روستای دنبلید
دنبلید روستایی از توابع بخش مركزی شهرستان گوران كه در استان البرز واقع شده است. این روستا در دهستان پایین طالقان قرار دارد و براساس سرشماری مركز آمار ایران در سال ۱۳۹۵، جمعیت آن ۲۰۱ نفر بودهاست.
شخصیتهای برجسته
ناصر خسروپور اولین لیسانس در روستای دنبلید طالقان و از اولین لیسانسیهها در رشته فلسفه و علوم تربیتی از دانشسرای عالی بود.(سال ١٣٢٢)
احمد فهیمی اولین فارغالتحصیل دانشگاه تهران در روستای دنبلید طالقان و همچنین نخستین فارغالتحصیل دانشكده حقوق تهران بود.(سال ١٣٢٢)
دكتر اسماعیل ذوقی پیشكسوت در علوم دامپزشكی و پزشكی و ملقب به پدر بروسلوز (تب مالت) ایران.
علیرضا برات وكیلی متخصص سد سازی و طراح سد بزرگ طالقان كه از او به عنوان پدر سد سازی ایران یاد میشود.
آثار باستانی
محوطه مرغ استل
محوطه خانه مالان : محوطه مسكونی بوده كه از اواخر تاریخی تا پایان دوره مغول یا تیموری (قرون هشتم و نهم) مورد استفاده بوده و پس از آن تخلیه و متروكه گردیده است.
خانههای تاریخی قدمت تاریخی اواسط دوران قاجار حدود ١٨٠ سال پیش.
قبرستان تاریخی قدمت تاریخی سدههای چهارم و پنجم حدود ١١٠٠ سال پیش.
غار كولی گردن تیخ چال (تیغ چال) (زاغه سنگی)
سه كله دار (درخت گردوی كهن) كل یا كله در اینجا به معنی شاخه و انشعاب درخت است. این درخت گردوی كهن كه احتمالا تا چهارصد سال از سن آن میگذرد و هنوز رویش آن ادامه دارد.
روستای دهدر
دهدر روستایی از توابع شهرستان طالقان كه در استان البرز واقع شده است. زبان مردم این روستا زبان مازندرانی است. از جاذبههای گردشگری روستا میتوان به وجود قلعه كیان خاتون، حمام قدیمی روستا، چشمه آب معدنی ، غارهای طبیعی،چشمه آب گرم و… اشاره نمود.این روستا در دهستان بالاطالقان قرار دارد و براساس سرشماری مركز آمار ایران ۸۲ نفر بودهاست. در تابستان جمعیت این روستا۱۰۰۰ نفر میباشند.اهالی روستای دهدر به گویش طبری طالقانی زبان مازندرانی و تاتی صحبت میكنند.
روستای دیزان
دیزان روستایی است از بخش بالاطالقان كه در استان البرز واقع شده است. طبری زبان اهالی دیزان است.این روستا در دهستان جوستان قرار دارد و براساس سرشماری سال ۱۳۹۵ جمعیت آن ۶۶۵ نفر بودهاست.
روستای روشنابدر
روشنابدر روستایی است از روستاهای طالقان از توابع بخش مركزی كه در استان البرز واقع شده است. اهالی این روستا تاتزبان هستند.این روستا در دهستان پایین طالقان قرار دارد و براساس سرشماری مركز آمار ایران در سال ۱۳۹۵، جمعیت آن ۷۱ نفر بودهاست.
روستای زیدشت
زیدشتاولین روستای شهرستان طالقان و یكی از مراكز اصلی جمعیت (دومین )در طالقان است. فاصله این روستا از اتوبان تهران-قزوین ۳۳ كیلومتر و از مركز طالقان (شهرك) ۸ كیلومتر است. زیدشت را در دیرباز به نام زردشت مینامیدند و یكی از دلایل آن وسعت زمینهای كشاورزی زیاد به نسبت روستاهای دیگر طالقان و دیگری به عبارتی داشتن ذخایر غنی گنج بودهاست. در سال ۱۳۴۵ كه اولین ماشین وارد زیدشت شد، این روستا عملاً به دروازه روستاهای پر رونق پائین طالقان تبدیل شده و روزانه پذیرای مسافرانی بود كه با اتوبوس از تهران به طالقان و بلعكس رفتوآمد میكردند و از زیدشت به روستاها با چارباداران مسافرت میكردند . محله گاراژ زیدست در آن سالها از هیاهو و رونق بسیاری برخوردار بودد و اتوبوسها كه از دو گاراژ اتو البرز و اتو عظیمی در تهران حركت میكردند، حدود ساعت ۱۰ صبح به طالقان میرسیدند و ساعت ۲ بعداظهر به طرف تهران برمی گشتند . هم اكنون با بستن سد طالقان تمامی آبیزار كنار رودخانه به زیر آب رفته و عملاً میتوان گفت كه كشاورزی و دامداری در زیدشت وجود ندارد . استاد بزرگ موسیقی سنتی ایرانی، درویش خان و آقای امیر غرقی از مشاهیر این روستا محسوب میشوند.براساس سرشماری مركز آمار ایران در سال ۱۳۹۵، جمعیت آن ۸۱۶ نفر بودهاست.
روستای سفج خانی
سفج خانی روستایی از توابع شهرستان طالقان كه در استان البرز واقع شده است. این روستا در دهستان بالاطالقان قرار دارد و براساس سرشماری مركز آمار ایران در سال ۱۳۹۵، جمعیت آن ۱۶۵ نفر بودهاست.تاتی زبان رایج در روستای سفج خانی است.
روستای سگران
سگران یكی از روستاهای زیبا و سرسبز شهرستان طالقان مركزی میباشد و بشوند جایگاه جغرافیایی و كوهپایهای از مناظر بكری برخوردار میباشد كه دیدن این مناظر روح آدمی را آرامشی الهی میبخشد. ارتفاع این روستا از سطح دریا ۲۳۸۷ متر است. پیشه مردمان این روستا باغ داری میباشد و میوهای این روستا گردو، بادام، سیب، آلبالو، گیلاس و زردآلو است. این روستا در انتهای جادهای قرار دارد كه به كوه بندگاه میرسد و عبوری از آن نیست.بومیان سگران طوایف اكبری ، شریفیان، زمانی، كرمی، نصرالهی و اسلامی میباشند كه همگی تات هستند و به زبان تاتی تكلم میكنند. دینشان اسلام و شیعه مذهب اند.جمعیت سگران، نزدیك به ۱۱۹ نفر كه در تابستان این تعداد به دو برابر نیز میرسد.
جاذبههای گردشگری
زیبای این روستا اولین چیزی است كه نظرها را به خود جلب میكند و آبشار سگران كه با فاصله كمی در دامنه كوه بندگاه قرار دارد را به جرات میتوان یكی از زیباترین مناظر طالقان نام برد. بعد از گذر از این آبشار در مسیر درهای قرار میگیرید كه سختی راهش را هرگز متوجه نخواهید شد و چشمه سارانی كه از نوشیدن آن سیرآب نخواهید شد. به شوند كوهستانی بودن این روستا و ارتفاع آن دریاچه سد طالقان قابل مشاهدهاست. قلعه سگران یكی دیگر از جاذبههای این روستا میباشد كه دیرینگیش به اواخر دوره تیموریان میرسد و این اثر در تاریخ ۱۲بهمن۱۳۸۱ با شمارهٔ ثبت ۷۲۴۶ بهعنوان یكی از آثار ملی ایران به ثبت رسیدهاست.
روستای سگرانچال
سگران چال روستایی از توابع بخش بالاطالقان شهرستان طالقان كه در استان البرز واقع شده است.این روستا در ارتفاع ۱۸۴۰ متری از سطح دریا در دامنه كوه واقع شدهاست. تعداد خانوار این روستا در فصل زمستان، به كمتر از ۷ خانوار و در تابستان تا دو برابر میرسد. این روستا دارای زمستانهای بسیار سرد و تابستانهای خنكی است و به همین واسطه برخی ترجیح میدهند كه تابستان را در این روستا سپری كنند. روستای سگرانچال از شرق با روستای كرود و از جنوب با روستای اوانك و از غرب با روستای سگران و از شمال به رشته كوههای طالقان محصور میباشد.این روستا در دهستان كناررود قرار دارد و براساس سرشماری سال ۱۳۸۵ جمعیت آن ۹۴ نفر بودهاست.
این روستا دارای برق، آب شرب بهداشتی، تلفن و جاده آسفالته و مدرسه ابتدایی میباشد. دانش آموزان برای دوره راهنمایی و دبیرستان مجبورند با طی مسافت بسیار طولانی به روستاهای همجوار بروند.
بر اساس سرشماری سال۱۳۹۵ كشور، جمعیت این روستا ۹۸ نفر میباشد. تقریباً بیشتر اهالی این روستا طوایف احسانی و منافی هستند كه به زبان تاتی سخن میگویند. دامپروری و كشاورزی (البته به صورت خیلی محدود) از مشاغل اصلی مردم این روستاست.
جاذبههای گردشگری
با توجه به اینكه این روستا در دامنه كوه واقع شدهاست و باغهای سیب و گلابی بعلاوه درختان بسیار بزرگ گردو آن را احاطه كردهاست ،منظره بسیار زیبا و بدیعی را به وجود آورده، این شرایط به اضافه هوای بسیار لطیف و نسبتا خنك در طی تابستان جذبكننده افراد غیر بومی زیادی به این روستا در ایام تعطیلات به ویژه تابستان شدهاست.كوههای بلند اطراف این روستا، باغهای میوه، و چشمههای طبیعی از جمله دیدینها و جاذبههای توریستی روستای سگرانچال محسوب میشود.
روستای سنگبن
سنگبن روستایی از توابع بخش طالقان شهرستان ساوجبلاغ كه در استان البرز واقع شده است.این روستا در دهستان پایین طالقان قرار دارد و براساس سرشماری مركز آمار ایران در سال ۱۳۹۰، جمعیت آن ۶۷۰ نفر بودهاست.مردم سنگبن مسلمان و شیعه مذهب هستند و زبانشان تاتی است.
روستای سیدآباد
سیدآباد روستایی است از روستاهای طالقان از توابع بخش مركزی كه در استان البرز واقع شده است. این روستا در دهستان میان طالقان قرار دارد و براساس سرشماری سال ۱۳۸۵ جمعیت آن ۹۴۹ نفر بودهاست.مردم این روستا و حسنجون به زبان تاتی تكلم میكنند.
روستای شهراسر
شهراسر روستایی است از روستاهای طالقان از توابع بخش مركزی كه در استان البرز واقع شده است. این روستا در دهستان پایین طالقان قرار دارد و براساس سرشماری مركز آمار ایران در سال ۱۳۹۵، جمعیت آن ۹۸ نفر بودهاست.زبان مردم شهراسر تاتیست.گویش مردم همانند گویش تاتی شمال شرقی قزوین در كوهپایه و رودبار الموت است.
روستای عالیسر
عالی سر روستایی است از روستاهای طالقان از توابع بخش مركزی كه در استان البرز واقع شده است. این روستا در دهستان پایینطالقان در كنار راه عمومی مالرو قزوین قرار دارد این ده روستایی كوهستانی و سردسیر میباشد آب آن از چشمه تأمین میگردد. شغل اهالی روستا زراعت می باشد.سیب زمینی، غلات و لوبیا از محصولات این روستا میباشند.كرباس، گلیم و جاجیم از صنایع دستی این روستا است.تاتی زبان رایج در روستای عالی سر است. براساس سرشماری سال ۱۳۹۵ جمعیت آن ۱۶ نفر بودهاست.
روستای فشندك
فَشَندك روستایی است در منطقه طالقان ، استان البرز. این روستا در ۱۲۰ كیلومتری شمال غرب تهران قرار دارد. ارتفاع آن از سطح دریا ۱۸۶۰ متر است.فاصله روستا تا شهرك مركز طالقان:۱۱ كیلومتراست .روستای فشندك یكی از زیباترین و پرجمعیتترین و پررونق طالقان میباشد .اهالی روستای فشندك اكثراً به فعالیتهای فرهنگی وآموزشی مشغول بوده و وضعیت اقتصادی خوبی دارند.احداث ویلاهای توریستی با معماری متفاوت با دیگر روستا های طالقان در این روستا رواج دارد و از مناطق پر طرفدار طالقان برای ساخت و ساز میباشد.
مكانهای تفریحی فشندك:
مما گلیك
غلاچه تك
پس چالاكان
گندعسل
جوارنو
غلاسر
سنگ كوتان
رونا
ارباب محله
بختیار محله
سراه نجات
خورداكندك
كردبزان
لویسران
ده صحرا
فلكبا
دینیكان
چشماكان
خاتون او
جو جارك
ترشك بند
كله باغ
شلانك باغ
شفتالو تپه
آثار باستانی فشندك:
حمام خزینه
اسماعیل آباد
سراه نجات
سراه پین چال
این روستا در دهستان میان طالقان قرار داشته و براساس سرشماری سال ۱۳۹۵جمعیت آن ۴۲۰ نفر بودهاست.البته جمعیت روستای فشندك در تابستان بیشتر از زمستان است.مردم فشندك با گویش تاتی طالقانی تكلم میكنند و زبان منحصر به فرد ندارند.
روستای كجیران
كجیران روستایی از توابع شهرستان طالقان كه در استان البرز واقع شده است.این روستا در بخش پایین طالقان قرار دارد و براساس سرشماری سال ۱۳۹۵ جمعیت آن ۱۸۹ نفر بودهاست.مردم روستای كجیران تاتزبان هستند.
روستای كركبود
كربود روستایی كوهستانی در بخش بالا طالقان شهرستان طالقان است. دو روایت برای علت نامگذاری این روستا نسل به نسل بین اهالی دست به دست شدهاست. یكی به علت كبودی رنگ سنگهای این روستا كه رنگ و جلوه ای منحصر به فرد به كوههای این منطقه داده است و دیگری بر این اساس كه در گذشتههای دور دو امام زاده به نامهای زید و ابراهیم كه با هم برادر نیز بودهاند و در حال حاضر در این روستا تدفین یافتهاند زندگی میكردهاند كه دارای دو اسب به نامهای كهر و كبود بودهاند كه بعدها پس از مرگ این دو برادر اسم این روستا را كهروكبود و بعد كركبود نامیدند.این روستا دارای برق، آب بهداشتی، تلفن و جاده میباشد.
این روستا در بخش بالا طالقان قرار داشته و بر پایه سرشماری سال ۱۳۹۵ جمعیت آن ۸۲ نفر بودهاست. طالقانی ها به دو گویش مازندرانی و تاتی سخن می گویند.به عقیده برخی از صاحبنظران ، گویش مردم طالقان به دو دسته مازندرانی و تاتی تقسیم می شود. روستاهایی كه بین جوستان و كوه های كندوان قرار گرفته اند به لهجه مازندرانی سخن می گویند. از جوستان به سمت باختر “تات” زبان اند. لهجه تاتی آن ها هم فارسی ولایتی است و چندان واژه های كهن را نگه نداشته اند.
گردشگاه ها
در روستای كركبود آبشاری قرار دارد كه آبشار كركبود یا ‘گُر’ نامیده میشود .
یك گرمابه در مركز روستای كركبود قرار دارد كه اكنون مخروبه میباشد . رختكن حمام دارای چهار طاق نما میباشد كه یكی از آنها ورودی و دیگری مسیر ورود به گرمخانه بوده و دوتای دیگر محل نشستن میباشند . از سمت راست ورودی به رختكن راهرویی به طول ۵/۱ متر وجود دارد كه پس از چرخش به سمت چپ و طی راهرویی دیگر به طول سه متر به گرمخانه منتهی میشود . در سمت چپ گرمخانه و پشت رختكن خزینه حمام قرار دارد و راه ورودی به آن با نرده مسدود شدهاست . برخی از طاقهای حمام نیم دایره و برخی نیز جناغی بوده و كلیه سطوح داخلی حمام با سیمان سفید اندود شدهاست .
دارای دو چشمه به نامهای جوئرچشمه (به معنی چشمه بالایی) و اِشكِس میباشد .در شمال گُر و بالا دست شمالغرب آبریز آبشار غاری باستانی به نام اُسكول با مناظر و جایگاهی بكر مناسب برای طبیعت نگری قرار دارد در ادامه مسیر به سمت شمال به منطقه جوئرینچال میرسیم كه مسیری است فرعی به سمت قله اصلی كوهِ محاط روستا به نام میل كه پر از سنگهای لایه ای و خرد شده است و در زبان محلی چیَلِه نام دارد…
روستای كش
كش یك روستا كه در استان البرز واقع شده است. كه در دهستان پایینطالقان واقع شدهاست. براساس سرشماری سال ۱۳۹۵ جمعیت آن ۱۶۸ نفر بودهاست.
روستای كلارود
كلارود روستایی از توابع بخش طالقان شهرستان ساوجبلاغ كه در استان البرز واقع شده است.مردم روستای كلارود به زبان تاتی سخن میگویند.این روستا در ۳۰ كیلومتری غرب شهرك طالقان و ۳ كیلومتری شمال راه مالروی قزوین به طالقان قرار گرفته است.
روستای كلارود در ضلع جنوبی رودخانه شاهرود در دو طرف دره بزرگی كه از جنوب به طرف شمال آبخیز آن قرار دارد بنا شده است. این روستا به لحاظ موقعیت جغرافیایی و ارتفاع، آبهای جاری اطراف آن از بخشهای مرتفع به صورت آبشار جریان دارد. جاذبه های دیدنی روستای كلارود طالقان :
آبشار كلارود طالقان
آبشار كلارود در ارتفاعات روستای كلارود طالقان قرار دارد . آبشار كلارود در میان دره ای پر از درختان سر سبز و شاداب قرار گرفته و در طول سال دارای طراوت خاصی است. این آبشار ارتفاعی در حدود ۱۵ متر دارد. سالانه گردشگران زیادی از این آبشار زیبا دیدن می كنند . در صورت ورود به شهرستان طالقان به شما پیشنهاد میكنیم حتما از این آبشار بسیار زیبا و با طراوت و روستای بسیار زیبا و دیدنی كلارود دیدن كنید و از هوا و طبیعت بكر و زیبای آن لذت ببرید .
جاذبه ی زیارتی روستای كلارود طالقان :
امامزاده محمود در روستای كلارود واقع شده است .قدمت و دوره تاریخی : قرون اولیه اسلامی.آدرس امامزاده محمود شهرستان طالقان ، دهستان پائین طالقان روستای كلارود
امامزاده محمود یكی از آثار ملی ثبت شده ایران در طالقان ست كه قدمت آن مربوط به قرون اولیه اسلامی می باشد و در تاریخ ۱۳۸۱/۱۱/۱۲ به شماره ثبت ۷۲۳۴ در مجموعه آثار تاریخی ایران ثبت شده است. نشانی این اثر ملی ثبت شده
چنار كلارود
در ضلع جنوب غربی امام زاده محمود روستای كلارود پایین طالقان، درخت سرو كهنسالی قرار دارد كه قطر آن به ۴.۵ متر می رسد. عمر این درخت بیش از ۴۵۰ سال است. علاوه بر این درخت، درخت چنار دیگری در ضلع شمال شرقی امامزاده قرار دارد كه قدمت آن بالای ۲۰۰ سال است كه در مجموع نشانگر اهمیت حفاظت از درخت در منطقه طالقان است.این روستا در دهستان پایین طالقان قرار دارد و براساس سرشماری سال ۱۳۹۳ جمعیت آن ۱۸۰ نفر بودهاست.
روستای كلانك
كلانكروستایی است از روستاهای طالقان از توابع بخش مركزی كه در استان البرز واقع شده است. این روستا در دهستان میان طالقان قرار دارد و براساس سرشماری مركز آمار ایران در سال ۱۳۹۵، جمعیت آن ۹۱ نفر بودهاست.مردم روستای كلانك تات هستند و به زبان باستانی تاتی تكلم میكنند.
روستای كویین علیا
كویین علیا روستایی از توابع بخش طالقان شهرستان طالقان كه در استان البرز واقع شده است.این روستا در دهستان بالاطالقان قرار دارد و براساس سرشماری مركز آمار ایران در سال ۱۳۹۵، جمعیت آن ۵۶ نفر بودهاست. زبان مردمش تاتی میباشد.مردم روستا از قوم تات هستند و به زبان تاتی سخن میگویند.
روستای كیامحله
كیامحله روستایی است از روستاهای طالقان از توابع بخش مركزی كه در استان البرز واقع شده است. زبان اهالی كیامحله تاتی است.این روستا در دهستان بالاطالقان قرار دارد و براساس سرشماری مركز آمار ایران در سال ۱۳۹۵، جمعیت آن كمتر از سه خانوار بودهاست.
روستای گته ده
گته ده روستایی از توابع شهرستان طالقان در استان البرز میباشد.
روستایی است در بخش بالا طالقان این ده سردسیر و كوهستانی میباشد آب این ده از رودخانۀ گرآب و درۀ كهاركوه. شغل مردم این روستا زراعت و گله داری است و عدهای در ادارههای تهران مشغول به كار هستند.اهالی گته ده تبری هستند و به گویش طبری طالقانی زبان مازندرانی صحبت میكنند. گَت در زبان تبری به معنای بزرگ میباشد و منظور از “گته ده” آبادی بزرگ است.غلات ، سیب زمینی ، بنشن و قلمستان از محصولات این روستا است.كرباس ، گلیم ، جاجیم و شال بافی از صنایع دستی این روستا میباشد.
آثار تاریخی
در جنوب روستا روی كوههای میرابشم قلعهای به نام قلعه دختر دیده میشود. براساس سرشماری سال ۱۳۹۵ جمعیت آن ۲۵۶ نفر بودهاست.
روستای گرآب
گرآب روستایی از توابع شهرستان طالقان و بخش بالا طالقان كه در استان البرز واقع شده است.این روستا در دهستان بالاطالقان قرار دارد و براساس سرشماری مركز آمار ایران در سال ۱۳۹۵، جمعیت آن ۱۰۲ نفر بودهاست.
روستای گلیرد
گلیرد از مهمترین روستاهای طالقان بوده و در ۱۴ كیلومتری مركز طالقان (شهرك) قرار دارد.در برخی از اسناد تاریخی ، خیمه لحم (kheymeh lahm) نام برده شده است. در زبان محلی طالقان ، گیلیرد هم گفته میشود.
روستای گلیرد در بخش بالاطالقان قرار گرفته است. اهمیت این روستا بیشتر به خاطر زادگاه بودن آیتالله طالقانی میباشد. خانه سید محمود اعلایی نژاد طالقانی مربوط به دوره معاصر است و در شهرستان طالقان، روستای گلیرد واقع شده و این اثر در تاریخ ۱۲ اردیبهشت ۱۳۷۷ با شمارهٔ ثبت ۲۰۰۹ بهعنوان یكی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.غالب جمعیت اصلی گلیرد از سادات هستند و نسب نزدیك به سادات روستای اورازان دارند. اقلیت غیر سادات این روستا در دهه های گذشته وارد این روستا شده و به تدریج ساكن شده اند.گلیردیها به زبان تاتی تكلم میكنند.
گلیرد از روستاهایی است كه با پیشنهاد آیت الله طالقانی، ( حتی قبل از قانون شوراهای شهر و روستا ) به صورت شورایی اداره میشده است . براساس سرشماری سال ۱۳۹۵ جمعیت آن ۱۷۲ نفر بودهاست.
روستای گوران
گوران، روستایی از توابع بخش بالاطالقان شهرستان طالقان در استان البرز است. این روستا از سمت شمال با روستای سفجخانی از سمت شرق با روستای نساء از سمت جنوب با روستای گلیرد و از سمت غرب با روستای وشته همجوار میباشد.[۱] همچنین گوران مركز دهستان كناررود از تركیب مزارع، روستاها و مكانهای گوران، گلیرود، خودكاوند، اورازان، وشته، سفچ خانی، منگلان، حصیران، گرود، آونگ، محسنآباد، بزج، سكران، سكران چال، نوبزك، جزن، حسنجون، جزینان، سیدآباد، خسبان، هرنج و پردهسر میباشد. شهرستان طالقان به نقشه تقسیمات كشوری اضافه شد.مردم گوران به زبان باستانی تاتی سخن میرانند. براساس سرشماری سال ۱۳۹۵ جمعیت آن۴۰۱ نفر بودهاست.
روستای لهران
لهران روستایی است از روستاهای طالقان از توابع بخش مركزی كه در استان البرز واقع شده است. این روستا واقع در دهستان پایینطالقان ابتدای راه عمومی قزوین این روستا كوهستانی و سردسیر آب این ده از چشمه تأمین میگردد. شغل اهالی این ده زراعت بوده است.مكان های دینی این روستا از جمله چشمه ای به نام گو چشمه و سوسن پرتگاه زبان زد خاص و عام است.مردم لهران به زبان فارسی و به زبان تاتی تكلم میكنند.غلات و گردو از محصولات این روستا است.كرباس، گلیم و جاجیم از صنایع دستی این روستا میباشد. براساس سرشماری سال ۱۳۹۵ جمعیت آن ۱۲ نفر بودهاست.
روستای مرجان
مرجان، روستایی است از توابع شهرستان طالقان كه در استان البرز واقع شده است.این روستا به فاصله ۶۰ كیلومتری از اتوبان كرج-قزوین در بخش بالا طالقان و در نزدیكی روستای جوستان واقع شدهاست. این روستا بافتی زیبا دارد و آبش از رودخانه كویین و محصولاتش سیب، گردو، گلابی، آلبالو، گیلاس و انواع میوهها و شغل مردمش زراعت است. امروزه بیشتر مردم آن در شهرهای بزرگتر مانند تهران و كرج زندگی میكنند و تنها به صورت ییلاقی به مرجان میروند. در زمستان تعداد كمتر از ۲۰ خانوار ساكن دارد. در گذشته محصولش غلات، ارزن، سیب زمینی، لوبیا، گردو و انواع میوهها و شغل مردمش زراعت و گلیم، جاجیم و كرباس بافی بود.مردم مرجان تاتزبان هستند.
محوطه مرجان مربوط به هزاره اول قبل از میلاد است و در شهرستان طالقان، روستای مرجان واقع شده و این اثر در تاریخ ۱۲ بهمن ۱۳۸۱ با شمارهٔ ثبت ۷۰۵۷ بهعنوان یكی از آثار ملی ایران به ثبت رسیدهاست. براساس سرشماری سال ۱۳۹۵ جمعیت آن ۵۲ نفر بودهاست.
روستای منگلان
منگلان روستایی از توابع شهرستان طالقان كه در استان البرز واقع شده است.تاتی زبان مردم منگلان است.این روستا در دهستان بالاطالقان قرار دارد و براساس سرشماری مركز آمار ایران در سال ۱۳۹۵، جمعیت آن ۳۴۱ نفر بودهاست.
روستای موچان
موچان، روستایی است از روستاهای طالقان از توابع بخش مركزی كه در استان البرز واقع شده است. این روستا در دهستان پایین طالقان قرار دارد و براساس سرشماری مركز آمار ایران در سال ۱۳۹۵، جمعیت آن ۱۰۸ نفر بودهاست.
روستای مهران
روستای مهران یكی از روستاهای شهرستان طالقان است. این روستا در بخش بالاطالقان قرار گرفتهاست.در روستای مهران طالقان تقریباً بی سوادی به صفر رسیدهاست. از حدود تقریباً ۹۰ سال پیش در روستا مكتب خانه وجود داشت كه در سال۱۳۲۵ شمسی دبستان دولتی به شماره ۲۸۷ در كل كشور در این روستا افتتاح گردید و تا سال ۱۳۵۷ نیز به همین نام مشهور بود و بعد از انقلاب ۱۳۵۷ ایران به نام «آیت الله صدوقی» نامیده شد.
یكی از دلایلی كه باعث گسترش سطح سواد در روستا شدهاست، وجود شغل مكتب داری و معلمی در این روستا بودهاست. همچنین هم جواری با استانهای گیلان و مازندران و وجود مكتب خانههای بسیار در این مناطق دیگر عوامل بالا بردن سواد اهالی بودهاست.
اهالی مهران تَبَری هستند و به زبان طبری با گویش طالقانی صحبت میكنند.طالقانی ها به دو زبان طبری(مازنی) و تاتی سخن می گویند.به عقیده برخی از صاحبنظران ، گویش مردم طالقان به دو دسته مازندرانی و تاتی تقسیم می شود. روستاهایی كه بین جوستان و كوه های كندوان قرار گرفته اند به زبان مازندرانی سخن می گویند. از جوستان به سمت باختر “تات” زبان اند. لهجه تاتی آن ها هم فارسی ولایتی است و چندان واژه های كهن را نگه نداشته اند.
شرح تاریخ مهران و پیدایش اولین سكنه آن :
از تاریخ پیدایش ساكنین اولیه روستای مهران نوشتهای مستند در دسترس نمیباشد، ولی با مطالعه كتاب تاریخ طبرستان و رویان و چگونگی حكومتهای سادات – علویان در آمل با حدس و گمان به ریشههای برخورد میكنیم كه میتواند مبنای واقعیت باشد.
سلسله سادات علویان كه مدت هشتصد سال در طبرستان رویان و آمل حكومت داشتند و جغرافیای حكمرانی آنها در قلب سلسله جبال البرز بود كه از آمل و ساری شروع میشود وتا دیلم و سیاهكل فعلی ادامه داشت. این سلسله به حاشیه دریای خزر كه پوشیده از جنگل بود دسترسی نداشتند و در قسمت حاشیه جنوبی البرز كه سمنان و گرمسار، ری ،تهران و غیره در آن قرار دارد بعلت كویری و بیابان بودن هیچ رفت و آمدی در آن نداشتند و مسیر رفت و آمد آنها بدین طریق بود:
از مسیر آمل رودخانه هراز یوش – بلده – میناك – دنا – كندوان – آزادبر – گته ده – جوستان و مسیر دیگر از كجور – دشت نظیر – مرزن آباد – دلیر – ناریان یا انگوران به ناریان یا كلاردشت و رودبارك – هزارچم – پراچان (طالقان) – دیزان (طالقان) – مهران – جوستان و از آنجا به الموت سیاهكل رفت و آمد داشتند و مراجعت گروه دسته سپاه در حوزه حكمرانی علویان از اشكور تا دیلمان از همین مسیر بودهاست.
سلسله سادات علویان كثیرالولاد بودند، هر كدام چند همسر داشتند و در فصول گرم تابستان از محل حكمرانی آمل یا رویان به نقاط ییلاقی میرفتند و همچنین آن عده كه در سپاه خدمت میكردند با زن و فرزند در حوزههای خدمتی خود به صورت مأمور رفت و آمد میكردند. اگر مكانهای خوش آب و هوایی را در مسیر پیدا میكردند در آنجا ساكن میشدند.
چون زمینهای حاشیه و رودخانه پرآب برای كشاورزی برای مناسب بوده و به علت مرتفع بودن و دو كوه بلند گذر چال و دوهاله باد كمتری داشت در آنجا سكونت اختیار میكردند یا به علت زمستان زودرس و بسته شدن گردنههای برفگیر علم كوه، تخت سلیمان و هزارچم اجباراً زمستان و بهار را در آنجا میماندند و این ماندن دایمی شد و خانوادههای دیگری كه در لوچكان ساكن بودند و خرابههای منزل آنها باقی است و همچنین چند خانواری كه در مزرعه مزراع ساكن بودند بعلت اینكه این دو مزرعه در ارتفاع قرار داشت و پیوسته پوشیده از مه بود به طرف چشمه و آبادی فعلی مهران حركت كردند تا هم از شر مه و هم از سوز سرما و آزار حیوانات آسوده باشند و در این مكان زندگی مسالمت آمیزی را با هم شروع كردند.
مشاهیر
از جمله مشاهیر نامآور روستای مهران میتوان به درویش عبدالمجید مهرانی خطاط بزرگ طالقان اشاره كرد.
درویش عبدالمجید مهرانی خوشنویس، شاعر و عارف شهیر ایرانی است. او متخلص به «مجید» بود و بزرگترین خوشنویس خط شكسته نستعلیق در تاریخ خوشنویسی ایران بهشمار میرود. وی در خط شكسته مانند میر عماد در نستعلیق استاد بودهاست.
جاذبهها
مكانهای دیدنی این روستا عبارت است از: چشمههای زلال و متعدد، مقبره یادبود درویش عبدالمجید، باغها و دشتهای سرسبز، كوههای سنگی ویژه صخرهنوردی و…
روستای میر
میر، روستایی است از روستاهای طالقان از توابع بخش مركزی كه در استان البرز واقع شده است. میر یكی از روستاهای طالقان واقع در منطقه پایین طالقان است. از محلههای میر میتوان به گرمودر، كابار، رجی سر (Rajei-Sar)، جوری زمین، خزهای دیم اشاره كرد.میر به معنای بزرگ و از نظر لغوی مخفف امیر نیز آمدهاست كه در گذشته و حال از بزرگترین روستاهای پایین طالقان محسوب میشود. فاصله تهران تا میر ۱۵۲ كیلومتر است كه ۱۰۰ كیلومتر آن بزرگراه تهران – قزوین است. ارتفاع این روستا از سطح رودخانه تا سطح دریای آزاد حدود ۱۸۰۰ متر است. حداكثر متوسط دما در تابستان ۳۳درجه سانتی گراد و در سردترین ماه ۱۱- درجه سانتی گراد میباشد.
این روستا دارای باغها و مزارع زیادی میباشد. باغهای كابار در شمال روستا و باغهای درباغ، جیری باغچه، جیری دره، اسی سر، رونسی، پشتی دره، زمینانی میان در غرب و باغهای سبزه كار، آلشای دیم، تلی بن در جنوب غربی قرار گرفتهاند و میر باغ جو، چلچلای دیم، هادی باغ، میر باغ، رشتوا، بند سرك، جیرو، دهالهای ریشه، پیرزنی لات، اسیوپس، یوسف آباد در جنوب. نظر آباد، وجین رو، جوری واگنك، جیری واگنك در جنوب شرقی و مزرعه و باغات جوری زمین در شرق روستا قرار گرفتهاست.
چشمههای روستا نیز عبارتاند از: یراكرسی چشمه در شمال، زمینی چشمه در غرب، پسین درهای چشمه در شرق، كوانكی چشمه در فاصله ۶ كیلومتری شمال روستا، سر چشمه در فاصله ۵ كیلومتری شمال روستاو چشمه كچل دره در پشت گرمودر و پایین كابار
كوههای روستای میر نیز شامل: كوری سر، شهرودی خاك، اسپی سنگان، زراور مازی گردن، میانین دره، خزی سر، كوانكی چشمه، دریاوك، كند سركی گردن، دورانی دره، اسب نشینی تله، زرد وچال و … میباشد.
این روستا در دهستان پایین طالقان قرار دارد و براساس سرشماری سال ۱۳۹۰ جمعیت آن ۲۶۵ نفر بودهاست.در میر هم بمانند دیگر روستاهای طالقان زبان تاتی رایج است.
روستای میراش
میراش یكی از روستاهای شهرستان طالقان در استان البرز (پیش از این در استان البرز) میباشد. این روستا در شمال غربی استان البرز و به فاصله ۱۴۰ كیلومتری از شهر تهران قرار دارد.از نظر زبانشناسی، مردم روستای میراش و دیگر مناطق طالقان به زبان تاتی صحبت میكنند.
دریاچه غمیش در استان البرز شهرستان طالقان واقع است. خاطره سفر به طالقان و دشتها و مزارع بسیار زیبا و دلكش آن بیشتر ایام سال و در هر كجا كه باشید همراه شماست. مراتع سرسبز، جویباران و رودهای جاری در كف درهها زیبایی و شكوه ویژه ای به این ناحیه میبخشد. دیدار آبادیهای كوچك و بزرگ آن بر فراز تپه ماهورهای رنگارنگ در بهترین زمان بازدید از منطقه یعنی اوایل فروردین ماه هر سال، شورانگیز و فراموش نشدنی است.
آب و هوا
آب و هوای روستای میراش مانند اكثر روستاهای طالقان به واسطه جغرافیای كوهستانی در زمستانها سرد و در تابستانها مطبوع و متعادل میباشد.با توجه به نزدیكی به دریاچه سد طالقان رطوبت مناسبی در دره میراش پدید آمده كه در بسیاری مواقع به خصوص هنگام صبح بر روی گیاهان شبنم صبحگاهی و مه پدیدار میگردد كه بسیار دلپذیر است. براساس سرشماری سال ۱۳۹۵ جمعیت آن ۱۳۵ نفر بودهاست.
روستای میناوند
میناوند روستایی است از روستاهای طالقان از توابع بخش مركزی كه در استان البرز واقع شده است. این روستا در دهستان میان طالقان قرار دارد و براساس سرشماری مركز آمار ایران در سال ۱۳۹۵، جمعیت آن ۱۸۶ نفر بودهاست.
روستای ناریان
ناریان روستایی در شهرستان طالقان استان البرز است.در ۳۰ كیلومتری شمال شرقی شهرك (مركز طالقان) و در ضلع شمالی رودخانه شاهرود و جاده سراسری شرقی-غربی طالقان و در منتهی الیه شمال شرق جاده باده سر كه از جوستان به طرف شمال شرق منشعب شده و پس از دیزان به طرف شرق امتداد مییابد و در موقعیت جغرافیایی ۳۶ درجه و ۱۲ دقیقه و۵۱٫۹ ثانیه عرض جغرافیایی و ۵۰ درجه و۵۹ دقیقه و ۵۹٫۰ ثانیه طول جغرافیایی و در ارتفاع۲۴۴۲ متر از سطح دریا روستای نسبتاً بزرگی وجود دارد كه بنظر میرسد به لحاظ جمعیت و وسعت برابر با روستاهای میر، دنبلید و سوهان میباشد.راه طالقان به كلاردشت از طریق ناریان ـ گردنه دریچه ـ دلیر میگذرد.
اهالی ناریان تبری هستند و به گویش طبری طالقانی زبان مازندرانی صحبت میكنند.طالقانیها به دو گویش مازندرانی و تاتی سخن میگویند. به عقیده برخی از صاحبنظران، گویش مردم طالقان به دو دسته مازندرانی و تاتی تقسیم میشود. روستاهایی كه بین جوستان و كوههای كندوان قرار گرفتهاند به لهجه مازندرانی سخن میگویند. از جوستان به سمت باختر «تات» زبان اند. لهجه تاتی آنها هم فارسی ولایتی است و چندان واژههای كهن را نگه نداشتهاند. براساس سرشماری سال ۱۳۹۵ جمعیت آن ۴۶۷ نفر بودهاست.
روستای نسا سفلی
نسا سفلی، روستایی است از روستاهای طالقان از توابع بخش مركزی كه در استان البرز واقع شده است. این روستا در دهستان پایینطالقان واقع شدهاست. از مكانهای نام گذاری شده نسا میتوان به جیرگوشه، جیرگوشه لو، زمینهای زراعی(سر زمینها)، گوسال دره(درازه حمام)، قرقی دره، شوش دره، كوگهره، كشه باغ، چم چم نوچه، قطارداران،تلی سر،نمك لیسان،جیر چشمه، جور چشمه، پشت جوب و… اشاره كرد.نسا سفلی از زیباترین و دنجترین روستاهای پایین طالقان محسوب میشود. از نظر موقعیت جغرافیایی وضعیت مطلوبی دارد و مابین دو دره قرار گرفتهاست.
آب آشامیدنی روستا از طریق چشمه میان بند تأمین میشود.فاصله تهران تا نسا سفلی ۱۴۰ كیلومتر است كه ۱۰۰ كیلومتر آن بزرگراه تهران – قزوین است. ارتفاع این روستا از سطح رودخانه تا سطح دریای آزاد حدود ۱۹۰۰ متر است. حداكثر متوسط دما در تابستان ۳۰ درجه سانتی گراد و در سردترین ماه ۱۵- درجه سانتی گراد میباشد.
وجه تسمیه
نسا در لغتنامه دهخدا به معنای جایی كه آفتاب نمی تابد یا كم می تابد است كه به علت قرار گرفتن در بین كوهها، خورشید زودتر در نسا غروب میكند به همین علت آفتاب كمتری دارد.این روستا در دهستان پایین طالقان قرار دارد و براساس سرشماری سال ۱۳۸۵ جمعیت آن ۱۹۱ نفر بودهاست.مردم این روستا همچون دیگر آبادیهای طالقان به زبان تاتی صحبت میكنند.
روستای نویزك
نویزك روستایی از توابع بخش بالاطالقان شهرستان طالقان كه در استان البرز واقع شده است.این روستا در دهستان جوستان قرار دارد و براساس سرشماری مركز آمار ایران در سال ۱۳۹۵، جمعیت آن ۱۸۲ نفر بودهاست.زبان مادری ساكنین روستای نویزك تاتی است.
روستای وركش
وركش، روستایی است از روستاهای طالقان از توابع بخش مركزی كه در استان البرز واقع شده است. این روستا در دهستان میانطالقان واقع شدهاست. این روستا از روستاهای شهرستان طالقان است كه دارای غار تاریخی (غار تاریخی ویا)، قبرستان قدیمی و … میباشد. این روستا شامل رود و باغها و مزارع فراوانی است. در این روستا جادهای در حال احداث میباشد كه به هشتگرد متصل میشود و تا سالهای پیش رو جاده جدید و اصلی شهرستان طالقان میشود. روستای وركش شامل محلههای زیادی از قبیل:چَله گاهره، محله، علیآباد، سگرانچال، جیرمحله. اسامی سایر مناطق روستای وركش:خلی زر، زرده گاهره، وركش نو، پنجل تپه، دُروان، كَمَر، كوَریش، سنغر، باغان، تنگه و…
این روستا در دهستان میان طالقان قرار دارد و براساس سرشماری مركز آمار ایران در سال ۱۳۹۵، جمعیت آن ۳۷۷ نفر بودهاست.تاتی زبان مردم این دیار است.گندم، جو، سیب زمینی، لوبیا، سیر، عدس، نخود و …سیب، آلبالو، گیلاس، زردآلو، گوجه سبز، گلابی، گردو، شلیل و …درحال حاضر هیچ گونه صنایع دستی در این روستا تولید نمی گرددودر قدیم صنایع دستی از قبیل گلیم بافی، قالی بافی، جاجیم بافی و…درحد رفع احتیاجات خود مردم روستا بوده است (كه همه در زمان قدیم انجام داده میشد
اماكن تاریخی
غار ویا: كه یكی از قدیمیترین غارها بهشمار میرود و درون غار سه راه است كه به دلایلی به دلیل ریزش مسدود شدهاست! البته اواسط غار مسدود شدهاست و حدود نیمی از آن باز است و دارای دو درب ورودی میباشد. قبرستانهای قدیمی:كه در قسمت خلی زر واقع شدهاند و نمونههایی از سنگهای قبرِ بسیار بسیار قدیمی در آن موجود است كه دارای نوشته میباشد و تاریخ آن به قبل از میلاد حضرت مسیح بازمیگردد.
روستای وشته
وشته، روستایی از توابع شهرستان طالقان كه در استان البرز واقع شده است.این روستا واقع در بخش مركزی شهرستان طالقان و دارای آب و هوای سردسیر و كوهستانی میباشد. آب این ده از چشمه دراز چشمه كوه چرخچال تأمین میشود. شغل مردم این ده زراعت میباشد اما عدهای هم در ادارههای تهران مشغول هستند. مردم وشته تاتزبان هستند.براساس اثاربه جا مانده از گذشته در محدوده این روستا حداقل سه محله دیگر وجود داشته كه احتمالا بر اثر زلزله های چند قرن گذشته تخریب شده اند.محله درویش زمینان.محله خاك دری گردن.و محله جریم اباد.
محصولات
محصولات باغی:گردو/سیب/فندق/گیلاس/آلبالو/نان محلی
صنایع دستی
گلیم، جاجیم و كرباس از صنایع دستی این روستا است.
مكان تاریخی
بنای امامزاده یوسف در مزرعۀ بادامستان كه از زمانهای گذشته به وجود آمده است. مسجد صاحب الزمان(عج) وشته كه اولین بنای بی ستون استان البرز است.بقعه معروف به پیر وشته یا درویش نومیر كه در جنوب وشته قرار دارد. براساس سرشماری سال ۱۳۹۵ جمعیت آن ۵۹۳ نفر بودهاست.
روستای هرنج
هرنج، روستایی است از توابع بخش مركزی شهرستان طالقان كه در استان البرز واقع شده است.این روستا واقع در ۶ هزارگزی شمال طالقان است و جایی است كوهستانی و سردسیر و از چشمهسارها و رودخانه محلی مشروب میشود. تنها هرنجی ها و كسانی كه با خانواده های هرنجی وصلت می كنند اجازه ی خرید زمین در این روستا را دارند و یكی از دلایلی كه این روستا تقریبا بكر مانده، وجود همین قانون است.این روستا در دهستان میان طالقان قرار داشته و براساس سرشماری سال ۱۳۹۵، جمعیت آن ۳۵۶ نفر بودهاست. سال ۱۳۹۸: جمعیت هرنج بسیار شناور است، تلاش هایی در جهت فرآیند گاز كشی به این روستا در حال انجام است اما در حال حاضر تنها ۵ درصد منازل به این مهم دست یافته اند و به دلیل زمستان های سرد و خشك جمعیت این روستا در این فصل به شدت كاهش میابد و در فصل تابستان به بیشترین حد خود می رسد.
در هرنج مانند دیگر روستاهای طالقان زبان تاتی رایج است. اما به دلیل اینكه شغل و محل اصلی سكونت بیشتر اهالی در تهران و كرج است زبان این روستا تحت تاثیر نسل جدید، دستخوش تغییر شده و متاسفانه آن گویش خاص و اصیل فقط از زبان كهن سالان و تعداد بسیار ناچیزی از جوانان شنیده می شود.
محصول عمدهٔ روستای هرنج، غله، یونجه و میوه از جمله گردو، آلبالو، گلابی و گیلاس است كه میوه ها بیشتر برای مصارف شخصی استفاده می شود.درآمد افرادی كه در هرنج سكونت مداوم دارند بیشتر یا از راه دامداری و دامپروری است یا مشغول به كاری دولتی یا آزاد در شهرك طالقان هستند. اما بیشتر جمعیت این روستا در تهران و كرج مشغول كار هستند كه جمعیت ساكنین موقتی را تشكیل می دهند.
آثار باستانی
آثار قلعه خرابهای در ۸ هزارگزی شمال ده روی كوه مشاهده میشود كه به قلعه منصور معروف است.
روستای هشان
هشان روستایی از توابع شهرستان طالقان كه در استان البرز واقع شده است.این روستا در بخش بالاطالقان قرار دارد و براساس سرشماری سال ۱۳۹۵ جمعیت آن ۶۵ نفر بودهاست.زبان مردم هشان تاتی است.