پرونده منظر فرهنگی، تاریخی و طبیعی اورامانات در دو استان كرمانشاه و كردستان با ۴۰۹ هزار هكتار – ۱۰۶ هزار و ۳۰۷ هكتار عرصه و ۳۰۳ هزار و ۶۲۲ هكتار حریم – پس از پنج سال تلاش شبانه روزی سرانجام پنجم مرداد سال گذشته در سازمان یونسكو به ثبت جهانی رسید.
در منطقه ثبت جهانی شده هورامان، ۷۰۰ روستا با معماری خاص و اغلب بافت پلكانی وجود دارد كه در آن مردمانی اصیل و با فرهنگ، آداب و رسوم و آیین های غنی زندگی می كنند كه قرن های زیادی را در تعامل با طبیعت بكر و مسحور كننده اطراف خود روزگار گذرانده اند.
به گزارش ایسنا، منظر فرهنگی، تاریخی و طبیعی هورامان در حالی به عنوان بیست و ششمین اثر ایران به ثبت جهانی رسید كه زیبایی های منحصر بفردش می تواند چشم گردشگران جهانی را به خود خیره كند و ظرفیت بسیار مهمی برای رونق گردشگری و جان بخشیدن به اقتصاد بخشی از مردم در منطقه غرب ایران باشد، اما از همان ابتدا به نظر می رسید كه در این راه اما و اگرهایی هم وجود داشته باشد.
پیش از ثبت جهانی شدن هورامان، كرمانشاه یك اثر ثبت جهانی شده دیگر هم داشت و آن هم كتیبه داریوش در بیستون است كه حدود ۱۶ سال پیش به ثبت جهانی رسید، اما طی این سالها دستاورد ملموسی از این ثبت جهانی برای مردم منطقه بدست نیامده و نتوانسته با جذب تعداد بالای گردشگران داخلی و خارجی در معیشت مردم این منطقه تحولی ایجاد كند.
با ثبت جهانی منظر فرهنگی، تاریخی و طبیعی هورامان این نگرانی هم درباره این منطقه بوجود آمد كه نتوانیم از این رخداد بزرگ هم دستاورد چندانی كسب كنیم و در مقابل فرهنگ اصیل مردمان خونگرم و با صفای این منطقه و معماری خاص و زیبای آن هم به واسطه رفت و آمد گردشگران به خطر بیافتد و دچار تغییری شود.
با در نظر گرفتن این مسائل، به مناسبت یك سالگی ثبت جهانی هورامان به سراغ مدیر این پایگاه جهانی رفتیم تا از دستاوردهای ثبت یكساله این منظر باشكوه فرهنگی، تاریخی و طبیعی باخبر شویم.
پویا طالب نیا در گفت و گو با ایسنا، با گرامیداشت یك سالگی ثبت جهانی هورامان، اعلام كرد: ثبت جهانی هورامان در پنجم مرداد سال گذشته مقارن با شیوع بیماری كرونا بود و این مسئله شوك بزرگی را به گردشگری منطقه وارد كرده بود، اما با فروكش شدن این بیماری در اواخر سال دوباره شاهد حجم بالای ورود گردشگر به هورامان بودیم.
وی با تاكید براینكه ثبت جهانی هورامان باید دستاوردهایی برای مردم این منطقه داشته باشد، عنوان كرد: براین اساس از همان ابتدا به سراغ نهادهای علمی استان آمدیم و در این رابطه با دانشگاه رازی تفاهم نامه‌ای را منعقد كردیم كه طی آن برگزاری یك نشست بین المللی با ۱۸ پیش نشست در دستوركار قرار گرفت كه در روزهای گذشته آن را برگزار كردیم و به نظرم دستاورد بسیار خوبی بود.
مدیرپایگاه جهانی هورامان راه اندازی پژوهشكده هورامان شناسی، مركز اسناد هورامان و نمایشگاه عكس هورامان را از دیگر دستاوردهای مثبت این تفاهم نامه عنوان كرد و افزود: قطعا بازخورد این اقدامات فرهنگی را نمی توان در مدت كوتاهی دید، بلكه در درازمدت دیده خواهد شد.
وی در ادامه این گفت و گو عنوان كرد: متاسفانه در سنوات گذشته بخش هایی از بافت های اصیل روستاهای خانقاه، نودشه، نوسود، دشه و… آسیب دیده، بنابراین تلاش داریم كه دوباره شاهد یك معماری اصیل در این منطقه باشیم، اما در مدت یكسال نمی توان اتفاقاتی كه طی یكی دو دهه افتاده را اصلاح كرد و به زمان نیاز است.
به گفته این مسئول، برای حل مشكل آسیب دیدگی بافت اصیل در روستاهای این منطقه نیاز به پیچیده شدن یك نسخه علمی باهمكاری دانشگاه ها و نهادهای علمی استان امكانپذیر است.
وی یكی دیگر از برنامه های مهم این پایگاه جهانی را برنامه ریزی برای آسیب شناسی منطقه در حوزه های فرهنگی، محیط زیستی، طبیعی و… خواند و افزود: از طرف دیگر بنا داریم محورهای گردشگری جدیدی را در این منطقه تعریف و به گردشگران معرفی كنیم.
طالب نیا یادآورشد: علیرغم اینكه هورامان منطقه بسیار وسیعی را در كرمانشاه در بر می گیرد و شامل چهار شهرستان است كه هركدام ظرفیت های بی نظیری برای جذب گردشگر دارند، اما متاسفانه در سالهای گذشته تمركز گردشگری به چند نقطه منحصر شده كه بدنبال چاره اندیشی برای آن هستیم.
وی ادامه داد: این منطقه را ثبت جهانی كرده ایم كه همه از آن منتفع شوند، بنابراین نیاز است سایر ظرفیت های گردشگری این منطقه را هم بشناسانیم كه در این رابطه در حال انجام مطالعاتی هستیم تا محورهای جدید گردشگری در منطقه معرفی شود.
مدیرپایگاه جهانی هورامان تاكید كرد: در هر شهرستان این منطقه می توان یك یا دو محور گردشگری را معرفی كرد كه این مسئله باعث می شود هم در ایام پیك گردشگری با حجم بالای گردشگران خارج از ظرفیت یك منطقه روبرو نشویم و هم اینكه به سایر مناطق ورود گردشگر داشته باشیم.
وی متذكرشد: البته این مسئله با احتیاط ویژه ای صورت می گیرد، چرا كه تمام تلاش ما حفظ اصالت كامل فرهنگی، نوع معیشت و معماری دست نخورده منطقه است كه در این راستا هم برنامه ریزی هایی خواهیم داشت تا به مردم منطقه آموزش هایی را داشته باشیم.