مدرسه جلالیه اصفهان

معرفی مدرسه جلالیه

در دوره صفویه بناهای تاریخی بسیاری به‌خصوص در اصفهان ساخته شدند؛ بناهایی كه امروزه به‌عنوان جاهای دیدنی اصفهان مورد توجه گردشگران قرار گرفته‌اند. از جمله بناهای تاریخی صفوی، مدارس هستند؛ مدارس بسیاری كه در شهرهای مختلف ایران، به‌ویژه در اصفهان ساخته شدند. یكی از این مدارس، مدرسه جلالیه اصفهان است. مدرسه جلالیه در اواخر عصر صفویه، در زمان شاه سلطان حسین صفوی، آخرین پادشاه صفویان و در سال ۱۱۱۴ هجری قمری بنا شد. این مدرسه را جلال‌الدین محمد حكیم، طبیب مخصوص شاه سلطان حسین، تاسیس كرد و كاركرد آن بیشتر در زمینه آموزش طلاب دینی عصر صفویه بوده است.

این بنای تاریخی در تاریخ ۱۸ مهر ۱۳۷۵ با شماره ثبت ۱۷۵۴ به‌عنوان یكی از آثار ملی ایران به ثبت رسید. امروزه بخشی از مدرسه جلالیه، توسط دفتر فنی مركز مدیریت حوزه علمیه اصفهان مرمت شده و در حال حاضر محل استقرار طلاب حوزه علمیه است. به‌طور خلاصه می‌توان گفت مدرسه جلالیه به كاركرد سابق خود بازگشته است.

مدرسه جلالیه كجاست؟

مدرسه جلالیه در محله احمدآباد، رو‌به‌روی خیابان گلزار قرار دارد. نزدیك‌ترین ایستگاه مترو به این مكان، ایستگاه میدان امام حسین است. از این ایستگاه تا مدرسه را باید با تاكسی طی كنید. همچنین ایستگاه اتوبوس تندرو (BRT) میدان احمدآباد تا مدرسه حدود یك كیلومتر فاصله دارد. 

تاریخچه مدرسه جلالیه

كتیبه سردر مدرسه جلالیه تاریخ ۱۱۱۴ هجری قمری را نشان می‌دهد، رقمی كه به نظر می‌رسد تاریخ بنای مدرسه باشد. برخی از محققان نیز سال اتمام بنا را ۱۱۱۵ هجری قمری ذكر كرد‌ه‌اند.

 هدف از ساخت مدارسی از جمله مدرسه جلالیه در پایتخت صفوی، معتقد كردن كودكان و سالمندان به مذهب تشیع جعفری بود. برای این منظور نهضتی با پشتیبانی فكری علمای جبل عامل و مساعدت مالی و سیاسی شاهان صفوی برای ساختن مدارس در اصفهان به‌خصوص از دوره شاه صفی به بعد شكل گرفت. در این دوره به‌خصوص از سال ۱۰۰۶ هجری قمری تا پایان عمر حكومت صفوی، در اصفهان بیش از ۸۰ مدرسه ریز و درشت تاسیس شد. در دوره‌های پیش، تحصیلات ابتدایی در مساجد و به‌صورت آموزش احكام و قرآن دنبال می‌شد؛ اما در دوره صفویه با شكل‌گیری مدارس، تعلیم و تربیت وارد فاز جدیدتری شد؛ اگرچه هدف از تعلیم همان آموزش اصول دین و مذهب تشیع بود. بودجه ساخت مدارس از طریق كمك‌های دولتی و موقوفات و گاهی نیز توسط وقف اموال شاهان ساخته می‌شد. مدرسه جلالیه نیز توسط محمد حكیم ساخته شده و وقف وی بود. دقت در انگیزه واقفان ساخت مدارس عصر صفوی نشان می‌دهد كه انگیزه‌های بانیان متفاوت بوده است؛ برخی برای كسب ثواب اخروی، برخی برای مقبولیت نزد عامه، برخی برای یافتن اعتبار دنیوی و برخی برای مصون كردن اموال از مصادره و نجات اموال از تكه تكه شدن.

ساختار مدرسه جلالیه

مدرسه‌های ساخته شده در عصر صفوی به تناسب بانی و واقف آن‌ها و قدرت مالی شخص سازنده، بزرگ و كوچك بودند و هر مدرسه حجره‌هایی برای سكونت طلاب داشت. مدارس كوچك‌تر و حتی برخی مدارس، فاقد حجره بودند و فقط روزها فعالیت آموزشی داشتند و به اصطلاح طلاب خارجی در آن درس می‌خواندند. مدرسه جلالیه نیز در دسته مدارس طلبه‌نشین محسوب می‌شد و از نظر كاركرد شباهت بسیاری به حوزه‌های علمیه امروزی داشته است.

مدرسه جلالیه دو ایوان در شمال و جنوب بنا دارد. همچنین حجره‌هایی در جناح‌های ساختمان برای اقامت طلاب ساخته شده است. كتیبه‌های مدرسه جلالیه با خط ثلث و كوفی نوشته شده‌‌اند. به كار بردن تزیینات كاشی‌كاری، معقلی، مقرنس‌كاری و گچ‌بری در معماری مدرسه، آن را در زمره بناهای جالب توجه اواخر دوره صفویه قرار می‌دهد. بانی مدرسه (جلال الدین حكیم)، در یكی از حجره‌های ایوان شمالی مدرسه جلالیه دفن شده است.

بازدید از مدرسه جلالیه

برای بازدید از مدرسه جلالیه نیازمند مجوز از مركز مدیریت حوزه علمیه استان اصفهان هستید. برای این منظور باید اول با مركز تماس برقرار كنید تا از مدارك لازم جهت مجوز مطلع شوید؛ سپس با همراه داشتن مدارك، برای دریافت مجوز اقدام كنید. زمان بازدید از جانب مدیریت حوزه علمیه برای شما مشخص خواهد شد.