كشور ایران همواره مهد نبوغ و خلاقیت بوده و آثار تاریخی به‌جا‌مانده از سالیان دور، گواه این مدعا است. با توجه به اقلیم گرم خشك كشور و نیاز به تامین آب شیرین و قابل شرب، ابتكارات زیادی در جای‌جای كشور دیده می‌شود. مردم همواره تلاش كرده‌اند تا با حفظ و ذخیره آب، مناطق متخلف را آباد و زمینه را برای رونق و آبادانی فراهم كنند. چاه‌های تلا نمونه جالبی از تلاش مستمر برای حفظ این مایه حیات هستند.
آب از عناصر طبیعی و مقدس در بین انسان‌ها به شمار می‌رود و نماد روشنایی و پاكی است. سنت‌ها، باور تقدس آب و جایگاه بالای آن، هنوز در میان ایرانیان وجود دارند و در برخی از آداب دیده می‌شوند. بیابان‌های وسیع و كمبود آب دلیل اهمیت این عنصر حیاتی در ایران هستند.
مردم در طول تاریخ همواره برای دستیابی به آب و حفظ آن و همچنین ایمن شدن در برابر خشك‌سالی به‌دنبال راه‌های مختلف برای ذخیره آب بوده‌اند. در معماری ایرانی فضاهای مختلف هركدام به‌نحوی با آب در ارتباط هستند و برخی عناصر به‌طور اختصاصی برای نگهداری و توزیع آن طراحی می‌شوند. شبكه‌های آبیاری خلاقانه، سد، آب‌انبار، آسیاب، سقاخانه، پل، قنات و چاه، نمودهایی از تلاش بی‌وقفه برای حفظ آب به‌شمار می‌آیند.
ابداعات هنرمندانه ایرانیان در زمینه حفظ و بهره‌برداری از ذخایر آب شیرین در صنایع‌دستی همچون فرش، مینیاتور و كتیبه‌ها به تصویر كشیده شده‌اند و در آن‌ها همواره طرح‌هایی از چشمه‌سارها، حوض‌ها و آب‌نماها دیده می‌شوند.
در طول تاریخ، نقش پررنگ عنصر آب در شعر و ادبیات ایران سبب شده است تا جنبه‌های زندگی‌ساز و ارزشمند این نعمت خدادادی در رفاه حال انسان بیشتر نشان داده شود. جایگاه آب در فرهنگ مذهبی و اسلامی نیز بسیار پررنگ است. آب در اسلام و ایران باستان مظهر پاكیزگی، رفاه و بقای بشر است.
یكی از دلایل اقتدار سلسله هخامنشی، دانش آب‌شناسی و اهمیت به این موضوع بوده است؛ زیرا كشور ایران بدون قرار گرفتن در كنار رودخانه‌های عظیمی همچون نیل، دجله، فرات، هوانگهو و یانگ تسه توانست به قدرتی عظیم تبدیل شود.
چاه‌های تلا از یكی از نمونه‌های خلاقانه معماری برای ذخیره آب باران هستند . قشم در جنوب كشور و تنگه هرمز واقع شده و به‌دلیل طبیعت خاص، بی‌نظیر و متنوع خود لقب جزیره عجایب هفت‌گانه را گرفته است. این جزیره با ۱,۴۳۰ كیلومتر مربع مساحت، بزرگ‌ترین جزیره خلیج فارس به شمار می‌رود. قشم موازی با سواحل خلیج فارس، در جهت شمال شرقی به جنوب غربی قرار گرفته و به‌وسیله تنگه كلارنس از هرمزگان جدا شده است.فاصله جزیره قشم از بندرعباس حدود ۲۰ كیلومتر است. قشم ۱۳۰ كیلومتر درازا و ۱۰ تا ۳۰ كیلومتر پهنا دارد. زمانی به سراسر جزیره قشم لافت می‌گفتند. «لافت كهنه» و «لافت جدید» نام دو روستا در ۵۸ كیلومتری شهر قشم هستند. امروزه لافت كهنه سكنه‌ای ندارد؛ اما لافت جدید آباد است. كلمه لافت به معنی لاك و مهر بوده و وجه تسمیه آن بسته بودن راه، از قشم به‌سمت لافت است. لافت در دماغه شمالی جزیره قشم و نزدیك‌ترین فاصله با ساحل اصلی ایران قرار دارد. این ویژگی در طول تاریخ سبب اهمیت بندرلافت برای حاكمان منطقه بوده است
روستای لافت در محدوده دهستان سلخ، بخش شهاب شهرستان قشم و در مختصات ۵۵ درجه و ۴۶ دقیقه طول جغرافیایی و ۲۶ درجه و ۵۴ دقیقه عرض جغرافیایی واقع شده است. دسترسی مستقیم به دریا، تسهیل ارتباطات دریایی، نزدیكی به جنگل‌های حرا و همسایگی با سواحل شمالی خلیج فارس از دلایل شكل‌گیری روستای لافت به شمار می‌روند.
آبادانی روستای لافت بدون وجود چاه‌های تلا ممكن نبود
آب در طول تاریخ همواره به‌عنوان مایه حیات، یكی از اصلی‌ترین عوامل تاثیرگذار در شكل‌گیری و استقرار جوامع بوده است. آبادانی روستای لافت در نقطه استراتژیك خلیج فارس و جزیره قشم، بدون وجود آب شیرین ممكن نیست و همواره یافتن راهی برای دستیابی به آب قابل شرب دغدغه اصلی ساكنان آن بوده است.
نبوغ و خلاقیت در حفر ۳۶۶ حلقه چاه در مكانی كه ماشین آلات پیشرفته امروزی نیز به‌سختی می‌توانند حفاری كنند؛ لافت را به مكانی برای زندگی تبدیل كرده است. مجموعه چاه‌های تلا و قلعه نادری كه مربوط به دوران كهن تاریخی و اسلامی هستند در این بخش واقع شده‌اند. چاه‌های تلا یا طلا در حد فاصل مسجد جامع روستای لافت و قلعه تاریخی نادری، به‌سمت ارتفاعات شرق روستا قرار دارند.
هسته مركزی روستای لافت حول چاه‌های تلا و در امتداد خط ساحلی شكل گرفته و در حد فاصله كنار دریا و دامنه تپه‌های كم‌ارتفاع، در جهت شمال به جنوب گسترش یافته است. لافت دارای بافت یك‌پارچه و پیوسته است. بندر تاریخی لافت در ۶۰ كیلومتری شمال غربی قشم و در پیش‌آمدگی خشكی شمالی جزیره قشم قرار دارد. از ویژگی‌های این بندر می‌توان به فاصله كم با ساحل اصلی، دسترسی آسان و عمیق مناسب آب اشاره كرد.
در سایر قسمت‌های جزیره قشم نمونه‌های مشابهی از چاه‌های ذخیره آب وجود دارند. چاه‌های حفر شده در «چاه‌كوه قشم» و تعدادی چاه در منطقه «چاكاویر» روستای گوران از این دست هستند كه در ذخیره و جمع‌آوری آب باران نقش دارند.
مسیر دسترسی به چاه های تلا
برای رسیدن به روستای لافت دو راه پیش روی مسافران است. اولین مسیر رفتن به قشم از طریق هوایی است. از فرودگاه قشم تا روستای لافت، مسافت حدودا ۲۳ كیلومتری وجود دارد. دومین راه برای رفتن به بندر و روستای لافت این است كه مسافران خود را از طریق مسیرهای زمینی، ریلی یا هوایی به بندرعباس برسانند.
از طریق جاده بندرعباس به بندر لنگه می‌توان به بندر پل، در ۶۰ كیلومتری غرب بندرعباس رسید. از بندر پل می‌توان با كشتی‌های مسافربری به بندر لافت سفر كرد. اگر از طریق زمینی و با خودروی شخصی به بندرعباس بروید این امكان وجود دارد كه خودرو را با لندی گراف به جزیره ببرید.
- آدرس: هرمزگان، جزیره قشم، روستای لافت
نام چاه تلا به دو صورت تلفظ می‌شود. نخست تلا یا «تلاو» كه از دو بخش تل به معنی «پشته» و «او» به معنی آب تشكیل شده است و درمجموع «حجمی از آب» معنی می‌دهد و دوم، طلا كه به‌دلیل ارزش زیاد آب در اقلیم منطقه لافت، این نام برگزیده شده است. چاه‌های بندر لافت و تل آب نام‌های دیگر این چاه‌ها هستند.
علاوه بر نام‌گذاری كلی، هركدام از چاه‌ها نامی جداگانه دارند. این نام‌ها بر اساس موقعیت قرارگیری، طعم آب، نحوه استفاده، اتفاقی كه در جوار آن رخ داده است، شوری، شیرینی، گرم‌تر یا سردتر بودن آب انتخاب شده‌اند.
چاه‌های تلا به نوبه خود یكی از جالب‌ترین دست‌ساخته‌های بشر هستند كه تاریخچه ساخت آن‌ها به پس از اسلام برمی‌گردد و امروزه توجه بسیاری از گردشگران را به خود معطوف كرده‌اند. قدمت این چاه‌ها را حدود ۴۰۰ سال تخمین می‌زنند. چاه‌های تلا و دو برج دیده‌بانی بالای آن‌ها در واقع آثار تاریخی و باستانی مربوط به قرن ۱۷ میلادی هستند. برج‌های دیدبانی در بالای چاه‌های تلا برای نگهبانی ساخته شده‌اند.
عده‌ای در روستا معتقد هستند كه چاه‌های تلای لافت در دوران هخامنشیان و سال ۹۷۶ هجری شمسی، برای نجات مردم از بی‌آبی، به دستور «خواجه كریم» حاكم وقت لافت حفر شده و درخت زیارت قدمگاه او است. برای حفر این چاه‌ها از تكنولوژی ذخیره آب پارسیان جزیره‌نشین هخامنشی و زرتشتی بهره گرفته شده است. چاه‌های تلا در ۲۷ دی ماه ۱۳۷۷ با شماره ۲۱۹۵ در فهرست آثار ملی به ثبت رسیده‌اند.
تاریخچه چاه های تلا
معنی تلا
چاه‌های تلا همواره نگهبان داشته‌اند و این نگهبان یكی از زنان روستا بوده است. محافظت از چاه‌های آب تلا توسط یك بانوی نگهبان زن، می‌تواند به افسانه ناهید یا آناهید، «بانوی آب، باران و باروری» در مذاهب ایران باستان برگردد. آناهید خدایی محبوب بود و همواره علاقه و احترام بسیاری در بین پیروان خود داشته است.
به گفته بومیان، بانوی محافظ آب در محل چاه‌ها ساكن شده و شبانه‌روز در آنجا زندگی می‌كرده است. وظیفه این فرد مشخص كردن نوبت چاه و مشخص كردن نوبت برداشت آب بین اهالی بود. به گفته برخی ریش‌سفیدان لافت و نوه آخرین نگهبان چاه، برخی از چاه‌ها آب شیرین نداشته‌اند و بانوی محافظ فقط از چاه‌های آب شیرین محاظت می‌كرد.
ویژگی های چاه های تلا
چاه‌های تلا همواره نگهبان داشته‌اند و این نگهبان یكی از زنان روستا بوده است. محافظت از چاه‌های آب تلا توسط یك بانوی نگهبان زن، می‌تواند به افسانه ناهید یا آناهید، «بانوی آب، باران و باروری» در مذاهب ایران باستان برگردد. آناهید خدایی محبوب بود و همواره علاقه و احترام بسیاری در بین پیروان خود داشته است.
به گفته بومیان، بانوی محافظ آب در محل چاه‌ها ساكن شده و شبانه‌روز در آنجا زندگی می‌كرده است. وظیفه این فرد مشخص كردن نوبت چاه و مشخص كردن نوبت برداشت آب بین اهالی بود. به گفته برخی ریش‌سفیدان لافت و نوه آخرین نگهبان چاه، برخی از چاه‌ها آب شیرین نداشته‌اند و بانوی محافظ فقط از چاه‌های آب شیرین محاظت می‌كرد.
ویژگی های چاه های تلا
درختان سرسبزی در اطراف چاه‌ها وجود دارند كه ریشه‌های قوی خود را به عمق چاه و آب رسانده‌اند. ساكنان لافت سرسبزی و سرحال بودن این درختان را نشان وجود آب شیرین در محل می‌دانند. درختان كهور اطراف چاه‌ها برای بومیان مقدس هستند.
در كنار مجموعه چاه‌های تلا درختی كهنسال وجود دارد كه از نظر اهالی دارای تقدس است. این درخت به زیارت مشهور است و از گونه «كنار» است. درخت زیارت روی قطعه سنگ محل قرارگیر ی چاه‌ها روییده است. اهالی به این درخت بسیار اعتقاد دارند و با حاجت‌های مختلف نزد درخت می‌روند. آن‌ها برای شفای مریض یا بچه‌دار شدن، شخص را به دور درخت می‌گردانند و از خدا طلب برآورده شدن حاجت می‌كنند. سپس پارچه سبز رنگی به شاخه درخت می‌بندند و از آن كمك می‌خواهند. رسم است كه حیوانی را قربانی و با گوشت آن غذا خیرات می‌كنند. خون حیوان نباید پای درخت شسته شود؛ زیرا سبب برآورده نشدن حاجت می‌شود.
در روزهای جمعه و اعیاد اسلامی همچون فطر و قربان در چاله‌ای كه زیر درخت است، اسپند دود می‌كنند؛ سپس «شده» می‌سوزانند كه نوعی ماده خوشبو كننده هوا است.
سختی و دشواری برای تهیه آب سبب ایجاد ارتباط تنگاتنگ چاه با تمام وجوه زندگی ساكنان لافت شده است و فرهنگ رسوم و سنت‌های مربوط به خود را ایجاد كرده است. نگهبان چاه، مراسم پاكسازی، درخت زیارت، نام‌گذاری چاه‌ها و نحوه مدیریت و استفاده از آب، همه و همه شاهد این مدعا هستند. شناخت باورها، فرهنگ و آداب مرتبط با دست‌كندهای تلا به رونق اكو موزه و جذب توریست و حفظ چاه‌ها كمك می‌كنند.
پاكسازی چاه های تلا
پاكسازی چاه‌ها به دو صورت انجام می‌شد. نوع اول هفتگی و در روزهای جمعه بوده است. برای این پاكسازی در روستا جار زده و مردان همگی جمع می‌شدند تا محوطه چاه‌ها را تمیز كنند و این كار همیشه به‌جز ایام رمضان انجام می‌شد. شكل دوم پاكسازی هر سال قبل از بارندگی و اواخر پاییز انجام می‌شد؛ درست زمانی كه آب چاه‌ها به اتمام می‌رسید یا میزان كمی آب در آن‌ها بود. در این مورد جارچی مردان روستا را برای لای‌روبی اساسی و آماده‌سازی آن‌ها برای آب‌گیری سال آینده خبر می‌كرد و با كمك مردان روستا چاه‌ها پاك می‌شدند.
معماری چاه های تلا
تعداد چاه‌های تلای لافت ۳۶۶ عدد و به تعداد روزهای سال كبیسه است. این چاه‌ها در مركز روستای لافت، پشت قلعه نادری، روی صخره‌ای به نام سیست كوه و در گودی مستطیل شكل بزرگ مجاور قلعه حفر شده‌اند. این گودال ۱۰ متر عمق و ۱۲ متر دهانه دارد و مانند آرتزین عمل می‌كنند. چاه‌های تلا روی شیب ملایم شرق گودال حفر شده‌اند. چاه‌های داخل گودال حدود سه متر و چاه‌های بالای گودال حدود ۶ متر عمق دارند.
تعداد چاه‌های تلا با تعداد روزهای سال كبیسه برابر است
چاه‌های تلا برخلاف چاه‌های دیگر از آب‌های زیر زمینی پر نمی‌شوند و نحوه آب‌گیری این دست كندها سبب اهمیت تاریخی آن‌ها است. چاه‌های تلا از آب باران آب‌گیری می‌كنند. تل بالای چاه‌های تلا از جنس مرجانی است و می‌تواند به‌خوبی آب را به‌سمت چاه‌ها هدایت كند. آب باران در مجراهای طبیعی و مصنوعی تپه جاری می‌شود. این مسیر به‌گونه‌ای طراحی شده است كه وارد بافت روستا نشود. سیستم تامین آب روستای لافت بر اساس جمع‌آوری آب سطحی همین تپه‌های میانی روستا شكل گرفته است.
برای حفر چاه‌های تلا لایه‌های سنگی را برش داده‌اند و آن‌ها را اندازه و اشكال مختلف حفر كرده‌اند. ورودی چاه‌ها كمی از محوطه اطراف بالاتر است و این باعث می‌شود كه گل‌و‌لای و رسوبات سرازیر شده از تپه، در محیط مستطیل شكل اطراف چاه ته‌نشین شوند و به داخل چاه‌ها راه پیدا نكند.
شكل چاه‌های تلا مربع، مستطیل، دایره و گلابی شكل است. جنس بستر و دیواره‌های چاه‌ها سبب سالم ماندن آب تا مدت زمان قابل قبولی می‌شود. كف چاه‌ها را از جنس گچ ساخته‌اند كه تا مدت‌ها آب را خنك نگاه دارد. هنگام بارندگی شدید در محدوده چاه‌ها دریاچه‌ای تشكیل و آب‌انبار اصلی روستا مملو از آب می‌شود. سرریز آب چاه‌ها و آب‌انبارها از محوطه اطراف مسجد جامع لافت به‌سمت دریا سرازیر می‌شود.
آداب و رسوم برداشت آب از چاه های تلا
در گذشته روزانه از آب یك چاه، به دست میرآب برداشت می‌شده است. هر خانواده در روستا روز و نوبت مشخصی برای برداشت آب داشت و این نوبت از طرف بانوی نگهبان آب اعلام می‌شد. نگهبان بر صحت انجام برداشت آب نظارت داشت.
استفاده از آب چاه‌ها در تمام طول سال، توسط مردم محلی و با استفاده از «دلو» انجام می‌شود. معمولا زنان و دختران با كوزه یا جهله، سطل و دبه و مردان با كندیل یا كندر (چوبی كه بر دوش می‌گذارند و از دو طرف آن سطلی با طناب آویخته شده است) از آب چاه به خانه‌های خود می‌برند.
بهترین زمان سفر به چاه های تلا
دمای هوا در تابستان‌های جزیره قشم بالا است. آبان تا اردیبهشت زمان‌های مناسب‌تری برای سفر به لافت هستند. زیبایی‌های لافت در بهار به اوج خود می‌رسند. وضعیت بهتر هوا و شرجی نبودن، مزیت سفر به این منطقه در نیمه دوم سال است. البته طوفال‌های دریایی در زمستان، شرایط روستای ساحلی لافت را كمی متفاوت می‌كنند. در فصل بهار و تعطیلات نوروز، جزیره شلوغ‌تر از زمان‌های دیگر است و گاهی مسافران با ازدحام در اقامتگاه‌ها روبه‌رو می‌شوند.
تجهیزات مورد نیاز در سفر به چاه های تلا
در سفر به جزیره قشم و چاه‌های تلا بیش از هر چیز به دوربین عكاسی نیاز پیدا خواهید كرد. به‌همراه داشتن نقشه روستای لافت، كلاه آفتاب‌گیر، لباس خنك، عینك آفتابی و ضدآفتاب هم لازم است. در سفر به جزایر جنوبی كشور لباس آزاد و خنك به داشتن حس بهتر كمك می‌كند. در صورت كمپ شبانه در چادر، به كیسه خواب، چراغ‌قوه و لباس گرم نیاز پیدا می‌كنید.
در سفر به چا های تلا كجا اقامت كنیم؟
در سفر به جزیره زیبای قشم جاذبه‌های فراوانی برای بازدید وجود دارند كه چاه‌های لافت یكی از آن‌ها است. از آنجایی كه روستای لافت فاصله زیادی با قشم ندارد می‌توان برای اقامت یك هتل، سوییت یا اقامتگاه بومگردی در قشم رزرو كرد؛ اما در صورت تمایل به ساكن شدن در روستای لافت می‌توان از اقامتگاه های بومگردی روستا استفاده كرد. امكان اجاره سوییت در مجتمع اقامتی تجاری ارسلان لافت نیز وجود دارد.
نكات مهم در سفر به چاه های تلا
در سفر به روستای زیبا و دیدنی تلا همواره باید به این نكته توجه داشته باشید كه آداب، رسوم، فرهنگ و نوع پوشش مردم منطقه جزعی از جاذبه‌های سفر هستند و همه باید تلاش كنند ضمن نگاه احترام‌آمیز به این هنجارها، آسیب و خدشه به آن‌ها وارد نكنند.
مسافران باید ضمن بازدید از چاه‌های تلا به نكات ایمنی توجه كنند و بیشتر مراقب كودكان باشند. ساكن شدن در اقامتگاه‌های بومگردی و تهیه صنایع‌دستی جزیره برای سوغات، به رونق اقتصاد و كسب و كار منطقه و مردم محلی بسیار كمك می‌كند.
جاذبه های اطراف چاه های تلا
در اطراف چا‌های تلا زیبایی‌های فراوانی وجود دارند كه مسافران می‌توانند بازدید از آن‌ها را در برنامه سفر خود بگنجانند. در ادامه به معرفی مختصر تعدادی این جاذبه‌ها می‌پردازیم.
روستای لافت
لافت روستایی زیبا با ظاهری خاص و منحصربه‌فرد است. دیدنی‌ترین مناظری كه در روستای لافت انتظار مسافران را می‌كشد معماری بی‌نظیر خانه‌ها و بادگیرهای آن است. خانه‌های روستای لافت به‌دلیل وزش مداوم بادهای موسمی به این بادگیرها مجهز شده‌اند. بادگیر دو طرفه و چهار طرفه دو مدل اصلی بادگیرهای لافت هستند و در فهرست آثار ملی كشور به ثبت رسیده اند.
وظیفه بادگیرها تهویه هوا در نقاط گرمسیر و خنك كردن هوای خانه است. همه بادگیرهای روستای لافت در دو جبهه قرار دارند و از نظر فناوری تهویه هوا در نقاط گرمسیری بی‌نظیر هستند. رنگ سفید نمای خانه‌های لافت از زیبایی‌های این منطقه است.
گشتن در كوچه‌های باریك لافت از دیگر لذت‌های این سفر است. نخلستان‌های سرسبز و شكوهمند لافت، مسجد تاریخی، آب‌انبار گنبدی شكل، گورستان تاریخی و اسكله باستانی نظر گردشگران را به خود جلب می‌كنند. خرما از سوغات لافت به شمار می‌رود.
بندر زیبای لافت با وجود وسعت كم خود به‌عنوان اولین اكو موزه ایران شناخته می‌شود و مناظر طبیعی و تاریخی محشری در دل خود دارد. هنگام سفر به روستای لافت قدم زدن در ساحل ماسه‌ای و تماشای طلوع و غروب خورشید را از دست ندهید.
جنگل های حرا
جنگل‌های حرا جزو مناطق محافظت شده جزیره قشم هستند. این منطقه با درختانی كه تا نیمه درون آب شور دریا هستند، محل مناسبی برای رشد انواع مختلف ماهی‌ها، مارها، دوزیستان و خرچنگ‌ها فراهم می‌كند. برای بازدید از جنگل‌های حرا باید با اجاره قایق به منطقه رفت. قایق‌سواری در میان شاخ و برگ‌های درختان مانگرو از تفریحات این سفر است.
قلعه نادری
قلعه نادری در روستای لافت و روی بستر صخره‌ای قرار گرفته است. این صخره نسبت به روستای لافت پنج متر ارتفاع دارد و دارای شیبی از سمت شمال است. بخش جنوبی صخره با شیبی ملایم به قلعه نادری منتهی می‌شود. این قلعه مربعی شكل با ضلع ۳۳ متر است كه در چهار گوشه خود چهار برج نیم دایره با قطر سه متر دارد.
تنها راه دسترسی به قلعه نادری در ضلع جنوبی آن است و در دو طرف این درب برج دیدبانی وجود دارد. این بنای تاریخی از سنگ‌های قلوه‌ای، لاشه‌ای، مرجانی و ملات گچ و گل ساخته شده است. محوطه داخل قلعه فضاهای متعددی دارد كه به‌دلیل فرسایش و تخریب نمی‌توان در مورد كاركرد آن‌ها به‌خوبی قضاوت كرد. در داخل قلعه چاه آب عمیقی حفر شده است.
پرسش‌های متداول
چاه های تلا كجا قرار دارند؟
چاه‌های تلا در جنوب ایران، استان هرمزگان، جزیره قشم و روستای لافت قرار دارند.
معنی تلا چیست؟
تلا یا «تلاو» كه از دو بخش تل به معنی «پشته» و «او» به معنی آب تشكیل شده است و درمجموع حجمی از آب معنی می‌دهد.
قدمت چاه های تلا چقدر است؟
قدمت چاه‌های تلا را حدود ۴۰۰ سال تخمین می‌زنند. این چاه‌های در واقع آثار تاریخی و باستانی مربوط به قرن ۱۷ میلادی هستند.
پاكسازی چاه های تلا به چند صورت انجام می‌شد؟
پاكسازی چاه‌ها به دو صورت انجام می‌شد. نوع اول هفتگی و در روزهای جمعه و شكل دوم هر سال قبل از بارندگی و در اواخر پاییز انجام می‌شد.
ایران، استان هرمزگان، جزیره قشم، روستای لافت