جاهای دیدنی كلیبر كه یكی از بهترین و خوش آب و هوا ترین شهرهای آذربایجان شرقی می باشد بسیار زیاد است. این منطقه از لحاظ گردشگری از اهمیت بالایی برخوردار است و در فصلهایی كه آب و هوا معتدل است بسیار شلوغ و پر رفت و آمد است و این به این معنی ست كه در بین مردم شناخته شده است . از نظر آب و هوایی بهتر است بدانید این شهر بسیار سرد است و بخصوص در زمستان برف بسیار زیادی در این منطقه می‌بارد، ولی در فصول و ماه‌های گرم بسیار خنك است و به همین دلیل گردشگران از مناطق دور و نزدیك برای رها شدن از گرمای تابستان به این شهر سفر می‌كنند.
كلیبر از نظر تاریخی یك شهر با قدمت و اصیل است كه بیشتر مردم این شهر را با نام بابك خرم دین و همچنین جنگل‌های ارسباران می‌شناسند. كلیبر منطقه‌ای است كه در زمان حكومت قاجار برای مبارزه و مقابله با روس‌ها نیز از مناطق مهم و استراتژیك به حساب می‌آمد. كلیبر تا تبریز ۱۹۳ كیلومتر و تا تهران ۷۷۰ كیلومتر فاصله دارد . این شهر از جنوب غربی با تبریز، از جنوب شرقی با اردبیل، از جنوب با اهر و از غرب با مرند مرز مشترك دارد. این شهر دو كشور آذربایجان و ارمنستان در شمال كلیبر قرار دارند. مردم اینجا به زبان تركی صحبت می‌كنند.در ادامه با ۱۰ جاذبه گردشگری كلیبر آشنا خواهیم شد .
كوه قره داغ بخشی از موقعیت جغرافیایی این منطقه است و كوهنوردان بسیاری با هدف صعود به قله های قاضی بولاغ، شیور، سرپاق و زینقلو به این منطقه سفر می كنند. از جمله جاهای دیدنی كلیبر می توان به قلعه بابك، قلعه پشتو، قلعه پیغام، مقبره شاه قاسم، حمام قدیمی كلیبر، جنگل ارسباران، پارك جنگلی مكیدی، آب گرم موتاللیق، پل شاه عباس، پل‌های خدا آفرین اشاره كرد .
دلایل پیشنهاد بازدید از جاهای دیدنی كلیبر
• كلیبر منطقه‌ای خوش آب و هوا در شمالغرب ایران است كه گردش در آن برای طبیعت گردان بسیار جذاب و به یاد ماندنی است.
• جاهای دیدنی كلیبر بسیار متعدد هستند و گردشگران می‌توانند در كنار طبیعت جذاب این منطقه از جاهای تاریخی آن نیز بازدید كنند.
• برای كسانیكه می‌خواهند به دور از شلوغی و ترافیك شهر چند روزی را در آرامش سپری كنند كلیبر از بهترین گزینه‌ها است.
• جاهای دیدنی كلیبر برای گذراندن تعطیلات به ویژه در فصول گرم سال با خنكای هوا و دمای دلپذیری كه دارد انتخاب بسیار جذابی است.
قلعه بابك
قلعه بابك یكی از معروف‌ترین آثار تاریخی كلیبر و از مهم‌ترین جاهای دیدنی كلیبر است. از تبریز به سمت كلیبر جاده‌ای معروف به جاده قلعه بابك وجود دارد كه با شهر كلیبر ۳ ساعت فاصله دارد. بابك خرمدین یكی از مبارزان ایران باستان بود كه قیام مردمی ضد خلیفه‌های عباسی را رهبری می كرد و به مدت ۲۲ سال در این دژ مستقر بود و ارتش سرخ‌جامگان را هدایت می‌كرد. دژ بابك بالای كوهی از رشته‌‌كوه‌های كلیبر با ارتفاع ۲۷۰۰ متری از سطح دریا قرار دارد و عمق دره‌های اطراف آن عمق ۴۰۰ تا ۶۰۰ متر است. برای رسیدن به قلعه بابك باید آماده مسیری سخت و كوهستانی باشید اما ساختمان قلعه و محیط اطرافش ارزش طی كردن مسیر و كوهنوردی را دارد.
اگر فصل تابستان را برای بازدید از قلعه بابك كلیبر انتخاب كرده باشید، فرصت دیدن سیاه‌چادرهای ایل شاهسون را خواهید داشت كه در كوه‌های این منطقه حضور دارند. برای آشنایی با این مردم خون‌گرم فقط كافی است از آن‌ها اجازه بگیرید و وارد محوطه‌شان شوید؛ ضمنا اگر دوغ و كره محلی، ماست، گلیم، ورنی و سایر محصولات دستی خود را برای فروش گذاشته بودند، حتما از آن‌ها خرید كنید.
سه مسیر دسترسی به قلعه بابك وجود دارد كه بخشی از جاذبه این سفر به حساب می‌آیند. این مسیرها در ابتدای گذرگاه پلكانی قلعه بابك به هم می‌رسند و همین گذرگاه تنها راه ورودی به قلعه است.
مسیر اول: اگر از سمت هتل بابك راهی قلعه شوید كه معمول‌ترین راه صعود به قلعه بابك است، باید حدود ۱۰۰۰ پله سنگی را طی كنید. برای پیاده‌روی از هتل بابك تا گذرگاه پلكانی باید به‌طور تقریبی سه ساعت پیاده‌روی انجام دهید.
مسیر دوم: كمپ گردشگری قلعه دره سی كه در سه كیلومتری كلیبر قرار دارد، می‌تواند گزینه دیگر شما باشد. تا كمپ را با ماشین شخصی بروید و سپس ماشین خود را پارك كنید و با پای پیاده راهی قلعه شوید. در طول راه از دره‌ای زیبا عبور خواهید كرد كه در فصل بهار حسابی سرسبز است. در ادامه به گذرگاه اصلی پلكانی قلعه خواهید رسید. پیمودن این مسیر فوق‌العاده زیبا با شیب نسبتا ملایم حدود سه ساعت زمان می‌برد.
مسیر سوم: اگر از كلیبر به‌سمت هتل بابك راه بیفتید، ۶ كیلومتر پس از هتل، مسیری فرعی در سمت راست جاده خواهید دید كه برای عبور از آن باید از ماشینی قوی استفاده كنید. این مسیر را ادامه دهید تا به كمپ عشایر برسید؛ از اینجا به بعد باید برای یك پیاده‌روی یك ساعته آماده باشید تا به گذرگاه قلعه برسید.
پارك جنگلی مكیدی
پارك جنگلی مكیدی در دره‌ای سرسبز و خرم قرار گرفته است كه منظره‌ای بی‌همتا در آذربایجان شرقی دارد. جنگل مكیدی، به دلیل چشمه‌های پرآب، طبیعتی بكر و زیبا دارد. آب‌و‌هوای مطبوع جنگل برای گردشگران بسیار دلپذیر است. درخت‌های فندق، گردو و ذغال‌اخته درختان این منطقه‌اند. بوته‌های آویشن، شیرین‌بیان و كهلیك‌اوتی از گیاهان دارویی‌اند كه در جنگل به چشم می‌خورند. پارك جنگلی مكیدی كه منطقه‌ای حصار شده است برای استراحت و توقف بسیار مناسب است
منطقه حفاظت شده اینالو
جنگل‌های ارسباران یكی از زیباترین مناطق كلیبر است و مهم‌ترین و البته محبوب‌ترین جای دیدنی كلیبر می‌باشدمنطقه حفاظت شده اینالواز بكرترین جاذبه‌های تماشایی جنگل ارسباران است. منطقه آینالو میزبان گونه‌های كمیاب جانداران است. پلنگ، مارال، اردك سر‌سفید و خروس قفقازی پوشش جانوری و درختان افرا، سرخدار، ممرز، گلابی وحشی، گیلاس وحشی و زالزالك پوشش گیاهی جنگل را تشكیل می‌دهند.
آینالو در بكرترین نقطه ارسباران قرار دارد. برای رسیدن به آن ابتدا باید به كلیبر بروید. اگر سفر خود را از سمت تهران آغاز می‌كنید، پس از كرج وارد اتوبان زنجان شوید و با طی مسافت حدود ۶۲۰ كیلومتر خود را به تبریز برسانید. در ابتدای ورودی تبریز، تابلوی مسیر كلیبر را خواهید دید. از تبریز تا كلیبر حدود ۲۱۰ كیلومتر فاصله است. از كلیبر به‌سمت جاده منتهی به قلعه بابك حركت كنید. پس از حدود ۵۵ كیلومتر در سمت چپ جاده یك مسیر فرعی را مشاهده خواهید كرد كه تابلوی در ابتدای آن نصب شده است. این مسیر شما را وارد منطقه آینالو می‌كند.
اگر از سمت جلفا سفر می‌كنید، در جلفا به‌سمت سیه‌رود و نوردوز بروید تا پس از روستاهای كردشت و اشتبین به عشاقلو برسید. در اینجا با پیچیدن به‌سمت راست وارد جاده ارسبارن خواهید شد.
به‌طور كلی از جاده‌های آسفالته تا روستای آینالو حدود دو كیلومتر مسیر خاكی وجود دارد. اگر مشتاق تماشای مارال‌ها هستید از روستا باید حدود دو كیلومتر دیگر را طی كنید. این مسیر را می‌توانید با پای پیاده بروید و از تماشای محیط زیبای اطراف نهایت لذت را ببرید.
جنگل ارسباران
جنگل های ارسباران با ۱۳۰ هزار هكتار وسعت در كناره جنوبی رود ارس و در شمال استان آذربایجان شرقی واقع شده است و یكی از زیباترین مناطق شمال غرب كشور به‌حساب می‌آید. در گذشته ارسباران به محدوده وسیعی از رود ارس حدفاصل جلفا تا مغان و كوه‌های سبلان، بزقوش و سهند گفته می‌شد، اما در حال حاضر بنابر دلایل مختلف مثل تخریب جنگل و موارد این‌چنینی، جنگل ارسباران در مرز‌های شهرستان كلبیر، ورزقان و اهر محدود شده است.
«ارسباران»، «قره داغ»، «آرازبار» و «قراچه داغ»، نام‌های منطقه‌ای كوهستانی و جنگلی در بخش شمالی استان آذربایجان شرقی است كه می‌توان آن را در گروه برترین مقاصد گردشگری طبیعی در كشور قرار داد. این سرزمین بسیار زیبا، بهره‌مند از چشم‌اندازهایی خارق‌العاده، طبیعتی بكر و دست‌نخورده و دیدنی‌هایی مجذوب‌كننده است كه مسافران و گردشگران را هنگام حضور در این منطقه با حیرت و شگفتی روبه‌رو می‌سازد.
جالب است بدانید كه بیش از ۷۰ هزار هكتار از اراضی ارسباران به‌عنوان «ذخیرهگاه زیست‌كره»، در یونسكو به ثبت رسیده است. یونسكو كوهستان‌های قفقازی ایران در نزدیكی مرز با كشور جمهوری آذربایجان و ارمنستان را ذخیرهگاه زیست‌كره عنوان كرده است. در واقع این محدوده بین مناطق خزری، مدیترانه‌ای، قفقازی، كوه‌های مرتفع با بلندایی بالغ بر ۲۲۰۰ متر، دشت‌های نیمه‌خشك، مراتع، جنگل‌ها، علفزارهای آلپی، چشمه‌ها و رودها قرار دارد.
سازمان یونسكو ارسباران را به‌عنوان زیست‌كره معرفی كرده است. این زیست‌كره علاوه بر اینكه تحت‌تاثیر اقلیم مدیترانه‌ای قرار دارد، در شعاع اقلیم‌های خزری و قفقازی نیز واقع شده است و چون ارتفاع زیادی دارد، آب و هوای متفاوتی در آن حاكم است. بر اساس میانگینی ۲۰ ساله كه از میزان بارش شهرستان كلیبر به‌دست آمده است، در این منطقه سالانه ۴۶۱ میلی‌متر بارش وجود دارد كه اغلب آن نیز به‌صورت برف است و همین موضوع باعث می‌شود كه جویبار‌های مختلفی در منطقه ایجاد شده و به‌رودخانه ارس بریزند. گفتنی است كه بخشی از تغذیه آبی این منطقه نیز مربوط به مه-بارش می‌شود كه بر اساس آن توده‌ای مرطوب روی بخشی از منطقه حاكم می‌شود.
عمارت طومانیانس از جاهای دیدنی كلیبر
عمارت طومانیاس در روستای وینق در شهرستان كلیبر واقع شده است. این بنای زیبا با چشم‌انداز زیبای اطراف خود یكی از بناهای زیبای منطقه ارسباران است كه متعلق به دوره قاجار بوده و در دو طبقه احداث شده است. این عمارت شامل یك ایوان سراسری و چهار برج می‌باشد و به سبك قلعه‌های قرن نوزدهم اروپا بنا شده است. مقرنس‌های سنگی این بنا از نوع ظریف‌ترین و زیباترین تزئینات زمان خود بوده است. سنگ نوشته‌ای در دیوار عمارت در كنار درِ ورودی، تاریخ ۱۹۰۷ میلادی را نشان می‌دهد.
آب گرم قلعه كندی
آب گرم قلعه كندی در شهرستان كلیبر استان آذربایجان شرقی واقع شده است و گفته می‌شود كه در درمان بیماری روماتیسم بسیار مفید و موثر است. این آب گرم در منطقه گردشگری و جنگل‌های ارسباران و نزدیك به رود مرزی ارس و سد خداآفرین قرار دارد و از همین رو گردشگران زیادی از داخل و خارج از كشور از آن دیدن می‌كنند. دمای چشمه‌ی اصلی آب گرم به حدود ۷۵ تا ۸۰ درجه و در استخرها به ۶۵ الی ۷۰ درجه سانتی‌گراد می‌رسد؛ هرچند گردشگرانی كه به‌دنبال استخری با دمای پایین‌تر هستند، می‌توانند چشمه «یل سوئی» را امتحان كنند كه خاصیت درمانی بیشتری نسبت به بقیه دارد.
آب گرم قلعه كندی از مقاصد گردشگری و جاهای دیدنی كلیبر است كه از تبریز دو مسیر دسترسی به آن وجود دارد. این دو مسیر شامل مسیر ۱۹۰ كیلومتری تبریز، كلیبر و قلعه كندی و همین طور مسیر ۱۸۰ كیلومتری تبریز، اهر، هوراند، آبش احمد و قلعه كندی می‌شود.
مجموعه آب درمانی متاللی
مجموعه آب‌درمانی متاللی كه با نام مجموعه آب‌درمانی متعلق نیز شناخته می‌شود، بزرگ‌ترین مجتمع آب‌درمانی كشور به شمار می‌رود و در روستای متعلق، از توابع شهرستان كلیبر قرار دارد. با ۱۲۸۷۰ متر مربع وسعت، این مجموعه از جاذبه های گردشگری كلیبر به حساب می‌آید و شامل استخرهای سرپوشیده با سقف متحرك برای آقایان و بانوان، سونا و جكوزی و سالن‌های ورزشی و بدنسازی به همراه رختكن‌های مجهز می‌شود. همچنین امكاناتی نظیر پاركینگ، نمازخانه، واحدهای تجاری، مجموعه رستوران، بوفه، كافی شاپ و فضای بازی كودكان برای گردشگران در نظر گرفته شده است. دمای آب چشمه در مظهر آن ۶۸ درجه سانتی‌گراد است و از خواص درمانی آن می‌توان به بهبود دردهای مفصلی و پوستی اشاره كرد.
پل شاه عباس
پل شاه عباس با قدمتی كه به دوره صفویان بازمی‌گردد، توسط شجاع الممالك كلیبری ساخته شد و برای آخرین بار، در سال ۱۳۷۶ مورد مرمت و بازسازی قرار گرفت. این پل كه روی رودخانه كلیبر (بویوه چای) احداث شده است، از دیدنی های كلیبر است و در كفشان اوی قرار دارد. از آنجا كه قبل از بازسازی، قسمتی از پل تخریب شده بود، از این پل با نام سینیخ كورپی، به معنای پل شكسته نیز یاد می‌كنند. همچنین این سازه با نام پل شجاع نیز شناخته می‌شود.
پل های خداآفرین
پل‌های زیبا و قدیمی خداآفرین در بین منطقه قره‌باغ و قره‌داغ در آذربایجان شرقی قرار دارند. یكی از پل‌های خداآفرین آسیب‌دیده و نصف آن از بین رفته؛ اما دیگری به واسطه تعمیر و بازسازی سالم مانده است. پل سالم خداآفرین قابلیت استفاده را دارد و پیاده‌روی روی آن یكی از تفریحات گردشگرانی است كه برای بازدید به این منطقه می‌روند. پل‌های خداآفرین در دوره‌های مختلف تاریخی و در محل تنگ‌ترین معبر رود ارس ساخته شده‌اند. بستر یكی از پل‌ها سنگی و دیگری از آجر ساخته شده است. طول پل سالم خداآفرین ۱۶۰ متر است. ۱۲۰ متر از این پل در ایران و ۴۰ متر دیگر آن در جمهوری آذربایجان واقع شده است.
طبق منابع، پل‌های خداآفرین در طول تاریخ به نام‌های گوناگونی خوانده می‌شدند. یكی از این پل‌ها كه قدیمی‌تر است به نام و اعتبار كوروش به اسم «پل سیروس» نیز شهرت داشتند.پل آجری خداآفرین ۱۵ تاق دارد؛ اما تاق‌های این پل، اندازه‌های یكسان ندارند. ویرانی‌های پل و بازسازی‌های دوباره آن، سبب شده است كه تاق‌های پل همسان نباشند. جای‌گیری و قرار گرفتن پایه‌های تاق‌ها روی صخره‌های اطراف رودخانه نیز دلیل دیگری بر عدم همسانی طاق‌های پل است.
موج‌شكن‌های پل خداآفرین از مهم‌ترین بخش‌های پل هستند كه در استحكام آن نقش موثری دارند. مصالح به كار رفته در پایه‌های پل خداآفرین نیز از آجر، ملاط گچ و آهك ساخته شده كه در تاق و بدنه بنا به كار رفته است.دو پل در خداآفرین وجود دارد. این پل‌ها با فاصله ۱۰۰ متر از هم قرار دارند و در باریك‌ترین قسمت رودخانه ساخته شده‌اند. پل‌ها از لحاظ معماری با هم یكی نیستند. یكی از پل‌ها كه از سنگ ساخته شده به رنگ سفید است و ۱۱ دهانه دارد. بلندی این پل ۱۲ متر و طول آن ۱۳۰ متر است. یك سوم پل قدیمی سنگی خداآفرین در سال ۱۸۲۸ میلادی بعد از عهدنامه تركمانچای منفجر شد و بخش‌های مهمی از پل تخریب شد.
پایین‌تر از پل سنگی، پل دیگری قرار دارد كه با آجر ساخته شده است. رودخانه در این بخش از پل، عریض‌تر می‌شود. طول پل آجری در حدود ۲۰۰ متر و عرض آن ۴/۵ متر است. این پل ۱۵ دهانه دارد. پل آجری موج‌شكن‌های مخصوصی دارد. برخی پژوهشگران بر این عقیده هستند كه این پل در دوره صفویه ساخته شده است.
برج سنگی قارلوجا
برج سنگی قارلوجا كه با نام برج قشلاق قارلوجا نیز شناخته می‌شود، در روستای قارلوجا (روستای قارلوجه) در شهرستان كلیبر قرار دارد و در كنار رود خانه ارس، در مسیر راه خمارلو-اصلان واقع شده است. قدمت این بنا به قرن هفتم و هشتم هجری قمری بازمی‌گردد و در دوره صفویه، روی آن تعمیراتی صورت داده‌اند. این برج كوتاه هشت ضلعی با استفاده از سنگ‌های تراش معمولی ساخته شده و سردابه زیر آن احتمالا مدفن یكی از بزرگان ایلخانان مغول است. ضلع‌های برج ۱.۷۵ متر طول دارند و از بلندای آن، پنج متر باقی‌مانده است. این اثر در تاریخ ۱ فروردین ۱۳۴۷، با شماره ثبت ۷۹۹ به‌عنوان یكی از جاهای دیدنی كلیبر در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسید.
قلعه پیغام از جاهای دیدنی كلیبر
قلعه پیغام در روستای پیغام، از توابع شهرستان كلیبر قرار دارد و در فاصله ۱۰ كیلومتری جنوب شهر كلیبر واقع شده است. این بنا از قلعه‌های مورد استفادهبابك خرمدین در جنگ با اعراب محسوب می‌شد و همان‌طور كه از نامش پیدا است، از آن برای ارسال دستورات نظامی با آتش بهره می‌بردند. طبق گفته باستان‌شناسان و بر اساس معماری بنا، مصالح آن و سفالینه‌های مكشوف، قدمت قلعه پیغام به دوران قبل از اسلام و اشكانیان بازمی‌گردد. با قرارگیری روی كوه، قلعه را از سه سمت پرتگاه‌ها در برگرفته‌اند و رود كلیبر نیز از پایین آن عبور می‌كند. بدین ترتیب قلعه بر تمامی راه‌های ورودی و خروجی شهر اشراف داشته است. قلعه پیغام با قلعه بابك كلیبر تنها ۱۸ كیلومتر فاصله دارد و با توجه به ارزش تاریخی، به‌عنوان یكی از جاهای دیدنی كلیبر در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.
سوغات كلیبر چیست ؟
اغلب افراد در سفر به عنوان یادگاری یا هدیه به دوستان، سوغات آن شهر را خریداری می‌كنند. سوغات كلیبر میوه‌های این منطقه است مانند زغال‌اخته و انار كلیبر. فرآورده‌های زغال‌اخته مانند لواشك، برگه و ترشی نیز از خوشمزه‌ترین سوغاتی‌های كلیبر می‌باشد.
صنایع دستی كلیبر چیست ؟
صنایع دستی كلیبر نیز می‌تواند گزینه خوبی برای سوغاتی باشد. ورنی بافی از مهم‌ترین صناعی دستی عشایر قره‌باغ كلیبر به شمار می‌رود.
بهترین زمان رفتن به منطقه اینالو چه موقع است ؟
آینالو منطقه‌ای كوهستانی و جنگلی است؛ به همین دلیل آب و هوای آن در پاییز و زمستان سرد می‌شود. بهترین زمان سفر به این محل در بهار و تابستان است؛ گرچه شب‌ها هوا كمی رو به سردی می‌رود و اگر برای كمپینگ به این منطقه سفر می‌كنید، كیسه خواب یا پتوی مسافرتی مناسب را هرگز فراموش نكنید. اوایل پاییز نیز جذابیت این منطقه دوچندان می‌شود كه بی‌شك ارزش دیدن دارد.