منطقه حفاظت شده كرخه

منطقه حفاظت شده كرخه در استان خوزستان بین N3140 عرض شمالی و E4825 طول شرقی واقع شده است. مساحت آن در ۱۳۹۹۵ هكتار می باشد.

پوشش گیاهی: گز, پده ,‌جاز و سریم.

پستانداران : گوزن زرد ایرانی ,‌گرگ ,‌ روباه , گربه جنگلی , خدنگ ,‌شغال ,‌ كفتار ,‌ تشی ,‌شنگ ,‌گراز و انواع پرندگان و جوندگان.

گوزن زرد ایرانی یكی از كمیاب‌ترین گونه‌های گوزن در سرتاسر جهان است. به جرات می‌توان گفت كه این گونه را می‌توان تنها در حاشیه دز استان خوزستان یافت.
دو نوار باریك حاشیه دز و كرخه باقی‌مانده جنگل‌های ۴۰۰ هزار ساله بین النهرین هستند. جنگل‌های نمونه حمیدیه در اطراف دزفول از جمله این جنگل‌ها هستند كه گونه گوزن زرد ایرانی را در خود جای دادند.
این منطقه از قدیم الایام زیستگاه گوزن زرد بوده كه زیر نظر اداره محیط زیست دزفول و شوش قرار دارد. در منطقه حفاظت شده كرخه گونه‌هایی از گوزن‌های زرد وجود دارند كه به دلیل تكثیر در دهه ۴۰ به آلمان فرستاده شدند و با گونه اروپایی اختلاط پیدا كردند و هم اكنون این گونه‌ها با اختلاطی جزیی در زیرگونه در منطقه كرخه محافظت می‌شوند ولی گوزن زرد ایرانی نوع منحصر به فردی است كه در منطقه حفاظت شده دز قرار دارد.
این نوع گوزن طبق IUCN اتحادیه جهانی حفاظت از طبیعت جزو گونه‌های در معرض خطر انقراض است. متاسفانه تخریب زیستگاه و وجود عوامل مزاحم از قبیل عوامل انسانی و طبیعی این گونه را تهدید می‌كند.
گوزن‌های زرد ایرانی پستانداران بسیار حساسی هستند و اگر منطقه آنها آرام نباشد و حیوان احساس ناامنی كند جفت گیری صورت نمی‌گیرد و تعداد گونه‌ها سال به سال كاهش می‌یابد.
وسعت منطقه، امكانات محدود، تعداد زیاد عشایر و بی توجهی آنها به اهمیت مساله باعث شده تا این گونه در معرض نابودی بیشتری قرار دارد.

موقعیت جغرافیایی
این منطقه بین ۳۲ درجه و ۵۷ دقیقه و ۳۱ درجه و ۳۶ دقیقه عرض شمالی و ۴۸ درجه و ۳۲ دقیقه و ۴۸ درجه و ۱۰ دقیقه طول شرقی مشخص می شود.
جنگل های كرخه با طول حدود ۱۸۰ كیلومتر در دو سوی رودخانه كرخه از سرخه شیخ عزیز در شمال غربی شوش شروع و در امتداد جنوبی رودخانه كرخه ضمن برگرفتن جنگل ها در دو طرف رودخانه ادامه یافته و بعد از عبور از غرب شهر شوش تا روستای الهایی پیش رفته و سپس تا روستای حلاف كشیده می شود.
منطقه حفاظت شده و پناهگاه حیات وحش كرخه ۱۳۹۹۵ هكتار مساحت دارد از این مقدار ۵۳۰۱ هكتار مربوطه به پناهگاه می باشد.

راه های دسترسی
منطقه كرخه در ۵ كیلومتری غرب جاده ترانزیتی اهواز – شوش بصورت نوار سبز رنگی در حاشیه رودخانه كرخه قرار گرفته است. جهت رسیدن به منطقه می توان از جاده ترانزیتی اهواز – اندیمشك استفاده نمود. همچنین جاده آسفالته سراسری اهواز – دزفول در بخشی از مسیر خود، در مجاورت رودخانه كرخه امكان دسترسی به منطقه را در ساحل شرقی میسر ساخته است.

معرفی جاذبه های گیاهی
پوشش گیاهی منطقه را می توان به سه دسته درختان – درختچه ها وبوته های یكساله تقسیم كرد اشكوب بالایی منطقه را درختان پده وگز – اشكوب میانی درختچه های نظیر سریم – بنگله – علف مار و تمشك و… اشكوب تحتانی را انواع گیاهان لگومینوز و گرامینه و… تشكیل می دهند.
در جنگل های دز فراوانی درخت پده بیش از دیگر گیاهان و در جنگل های كرخه غالبیت گیاهان با درختان و درختچه های گز می باشد.
معرفی گیاهان منطقه :
در كل عرصه های زیستگاههای كرخه ودز مجموعاً ۳۱۵ گونه در قالب ۶۴ خانواده شناسائی گردیده است.
خانواده Compositae با ۴۸ گونه بیشترین جمعیت را از نظر تنوع گونه ای داراست.

معرفی جانوران منطقه
جنگل كرخه زیستگاه اصلی جانوران زیادی در منطقه خوزستان می باشد كه مهمترین آنها گوزن زرد است كه از گونه های نادر ایران وجهان بشمار می رود علاوه بر آن گونه های جانوری با ارزشی نظیر انواع پرندگان شامل بلبل خرما، لیكو، دراج و… در منطقه زندگی می نمایند. از پستانداران با ارزش منطقه رودك عسل خوار و گربه جنگلی را می توان نام برد.

راههای دسترسی جهت مشاهده حیات وحش :
جهت دیدن حیات وحش می توان از ۵ كیلومتری غرب جاده ترانزیتی اهواز – شوش وارد منطقه شد و در كل منطقه می توان از مشاهده حیات وحش زیبا لذت برد.

آثار تاریخی – فرهنگی و مذهبی
از آثار مذهبی منطقه می توان امامزاده شچاخ در نزدیك پاسگاه حفاظتی هلوه را نام برد. تپه آپادانا و تپه اكروپل، قلعه شوش از بناهای تاریخی در شهرستان شوش در نزدیكی منطقه حفاظت شده كرخه هستند.
مقبره حضرت دانیال بنی (ع) در شهرستان شوش از آثار مذهبی منطقه می باشد. به دلیل اعتقادات مذهبی بسیار عمیق مردم، امامزاده و سادات این منطقه از احترام بسیار زیاد برخوردارند بطوری كه در ایام و مناسبت­های مذهبی مردم با حضور بر مرقد سادات، اراده خود را به اهل بیت نشان می دهند.

جاذبه های اكوتوریستی
در این منطقه جنگل های زیبایی نظیر، جنگل قلعه نصیر وجود دارد كه از چشم انداز بسیار زیبایی برخوردار است. از محل های دیدنی دیگر سرچشمه رودخانه شاوور را می توان ذكر نمود. رودخانه زیبای كرخه كه از وسط منطقه كرخه عبور می كند و جنگل های انبوه پناهگاه از آثار وپدیده های زیبای منطقه می باشد. از آثار مذهبی منطقه می توان امامزاده شچاخ در نزدیك محیط بانی حفاظتی هلوه را نام برد. تپه آپادانا و تپه اكروپل، قلعه شوش از بناهای تاریخی در شهرستان شوش در نزدیكی منطقه حفاظت شده كرخه هستند. مقبره حضرت دانیال نبی (ع) در شهرستان شوش از آثار مذهبی منطقه می باشد. به دلیل اعتقادات مذهبی بسیار عمیق مردم، امامزاده و سادات این منطقه از احترام بسیار زیاد برخوردارند بطوری كه در ایام و مناسبت های مذهبی مردم با حضور بر مرقد سادات، اراده خود را به اهل بیت نشان می دهند. به دلیل نزدیكی منطقه به شهرستان شوش می توان از امكاناتی اقامتی در این شهرستان بهره برد.

وضعیت عمومی اقتصادی و اجتماعی
اكثر روستاهای پیرامون منطقه به گویش عربی تكلم می كنند گاومیش داری وكشاورزی از مشاغل عمده مردم منطقه می باشد در این منطقه زندگی بصورت طایفه ای می باشند وهر روستا عمدتا از یك یا چند طایفه وهرچند روستا از یك عشیره تشكیل شده است.