منطقه حفاظت شده مند

منطقه حفاظت شده مند در استان بوشهر بین N2705 تا N2810 عرض شمالی و E5115 تا E5106 طول شرقی واقع شده است. مساحت آن ۴۹۹۵۱ هكتار می باشد.
پوشش گیاهی: حرا, گز و‌ كهور.
پرندگان : گیلانشاه خالدار و هوبره .

منطقه حفاظت شده مند با وسعت ‪ ۴۶‬هزار و‪ ۵۰۰‬هكتار با دو اكوسیستم آبی و خشكی در كنار بخش بردخون از توابع شهرستان دیر واقع در ‪ ۱۸۰‬كیلومتری جنوب شرقی بندر بوشهر قرار دارد. مند منطقه‌ای جلگه‌ای كویری است كه دارای دو فصل زمستان نسبتا خشك و تابستانی گرم است. چهار جزیره خان، تهمادون، نخیلو و ام‌الكرم به زیبایی منطقه حفاظت شده مند در سواحل زیبای خلیج فارس افزوده‌اند. رودخانه زیبای مند پرآب‌ترین رودخانه استان بوشهر تنها منبع آبی تامین آب شرب حیات وحش منطقه یاد شده است. پوشش‌مناسب گیاهان‌نادری چون‌انوكنمون سودامبولیس،دامبارنكیما، هالوكاریس، ساریكورینا، و درختان حرا، گز، كهورپاكستانی و كنار و ساحلی بودن این منطقه مكان زیست و مهاجرت انواع پرندگان، آبزیان، خزندگان و حیوانات را فراهم كرده است.

نخل، نماد زیبایی سواحل خلیج فارس نیز در قالب نخلستان‌های پراكنده در منطقه حفاظت شده مند به چشم می‌خورد. رویش بیش از‪ ۸۰‬نوع گیاهان ماندآبی كه یكی ازبااهمیت‌ترین اكوسیستم‌های زمین‌است زیستگاه سفره‌ای بسیار مناسبی را برای انواع گونه‌های جانوری بویژه گونه‌های مختلفی از لاك پشت‌ها را در این منطقه فراهم كرده‌است. در تمام جهان تنها هفت گونه لاك پشت دریایی شناسایی شده كه به علت شكار بی رویه نسل انواع لاك پشت‌ها در معرض خطر انقراض قرار گرفته است.

لاك پشت دریایی نوك عقابی،خزنده‌ای با بیش از‪ ۱۵۰‬میلیون سال سابقه پیدایش از نادرترین نوع لاك پشت‌های دنیااست كه بیش از انواع دیگر لاك پشت‌ها، نسل آن در خطر انقراض است اما منطقه حفاظت شده مند محل تخم‌گذاری و تكثیر نسل این لاك پشت است. منطقه حفاظت شده مند از دیر باز زیست گاه مهم آهو بوده كه در دسته‌های كوچك و بزرگ، زیبایی طبیعت این منطقه را دو چندان كرده‌اند. انواع دیگری از حیوانات شامل خرگوش، روباه، گراز، كفتار، گرگ و جوجه تیغی نیز به وفور در منطقه حفاظت شده مند به چشم می‌خورند. گونه‌های مختلف پرندگان بیش از هر چیز دیگری حیات وحش منطقه مند را زیبا كرده طوری كه بیش از ‪ ۶۰‬گونه پرنده مهاجر و بومی درمند بسر می‌برند.

باكلان، اگرت ساحلی، فلامینگو، چكاوك، ماهی خورك، زنبورخوار،دراج، پرستوی دریایی و نمونه‌های متعدد دیگری از پرندگان مند را مملو از آواز زیبای خود كرده‌اند. یكی از پرندگان بسیار با ارزش و زیبای طبیعت درنا است كه از اواخر فصل پاییز تا اوایل فروردین را در منطقه مند می‌گذراند. زیباترین صحنه‌های حیات وحش منطقه حفاظت شده مند مربوط به ده‌ها هزار پرستوی كاكلی كوچك و بزرگ دریایی است كه در جزایر منطقه حفاظت شده مند و بر روی شن‌های داغ ساحل تخم‌گذاری می‌كنند. منطقه حفاظت شده مند از جاذبه‌ها گردشگری با ارزش كشور است كه نقش مهمی در حفظ و نگهداری نسل انواع پرندگان و حیوانات و آبزیان كشور دارد.

موقعیت عمومی منطقه
این منطقه از نظر جغرافیایی در جنوب ایران و در ۱۸۰ كیلومتری جنوب شرقی استان بوشهر در منطقه جلگه ای – كویری در كنار بخش برخون از توابع شهرستان دیر در ۲۷ درجه و ۱۵ دقیقا تا ۲۸ درجه و ۴۵ دقیقه عرض شمالی و ۵۱ درجه و ۱۵ دقیقه تا ۵۱ درجه و ۳۵ دقیقه طول شرقی واقع گردیده است .

ویژگی و سیمای عمومی منطقه( شامل وضعیت توپوگرافی , چشم انداز, پو شش گیاهی وگونه های شاخص گیاهی , وضعیت عمومی حیات وحش و گونه های شاخص و كریدورها ) :
منطقه ای جلگه ای و كویری بوده كه در شهرستان دیر و بخش بردخون واقع گردیده است .حداكثر ارتفاع از سطح دریا به كمتر از ۱۰ متر می رسد كه به صورت یك فلات در حاشیه خلیج فارس واقع شده است .

پوشش گیاهی
پوشش گیاهی منطقه حفاظت شده مند شامل ۲ بخش می باشد :
۱-شوره زارهای ساحلی كه پهنه های پوشیده از گیاهان علفی ،‌بوته ای یا درختچه ای در مجاورت آب های شور می باشد .
۲- شوره زارهای موسوم به درون منطقه ای كه پوشش نسبتاً‌ مشابهی با اراضی شور ساحلی دارد .

حیات وحش
بیشترین تنوع جانوری مهره دار خشكی زی منطقه را پرندگان دارند كه تاكنون ۱۲۰ گونه در منطقه شناسایی شده است. برخی همچون خروس كولی دشتی، بالابان، هوبره، بحری و عقاب طلایی از پرندگان بسیار ارزشمند این منطقه محسوب می گردند.از رده پستانداران نیز تاكنون ۱۸گونه شناسایی شده اند كه از آنها می توان به :
آهو(بالغ بر ۶۰۰ راس) ،گربه وحشی ، گراز ، خرگوش ، كفتار وروباه شنی اشاره نمود. لاكپشت نوك عقابی ، لاكپشت سبز ، بزمجه دشتی ، سوسمار خاردم و ماردریایی نمونه های شاخصی از ۱۸گونه خزنده این منطقه می باشند.

جاذبه های اكوتوریستی
دارای جاذبه های طبیعت گردی بوده بدلیل عدم اطلاعات كافی و نبودن زیرساخت ها در حال حاضر میزان جذب توریست امكان پذیر نیست .

وضعیت عمومی اقتصادی اجتماعی
حاشیه نشینان این منطقه اكثرا شغل صیادی ،‌دامداری و كشاورزی دارند

تعارضات مهم منطقه
-استقرار تاسیسات گازی پارس شمالی در مجاور منطقه
۲- مشكلات ناشی از فعالیت اهالی روستاهای منطقه
۳-عدم وجود سیل بند و یا عوارض طبیعی نظیر پناهگاه

تجهیزات و امكانات
ساختمان پاسگاه محیط بانی( دارای آب ، برق ، تلفن ) – سیستم رادیویی بیسیم – خودرو صحرایی – موتورسیكلت – تجهیزات انفرادی محیط بانی ( كوله پشتی ، دوربین چشمی ، كیسه خواب ) – موقعیت یاب دستی – موتور برق – تراكتور – رایانه و اینترنت

سایر ملاحظات
با توجه به خشكسالی های متوالی و افزایش جمعیت حیات وحش منطقه ضرورت دارد تا نسبت به كشت علوفه اقدام موثری به عمل آید .