كاخ های سلطنتی تهران گوشه ای از جاذبه های گردشگری و تاریخی تهران است . میراثی كه از پادشاهان قاجاری به بعد برجای مانده است . برخی از كاخ های قاجاری تهران در دوره‌های بعد به فضاهای آن‌ها اضافه شد و مرمت‌هایی در آن‌ها صورت گرفت و مورد استفاده قرار گرفتند. برخی از كاخهای دیدنی تهران نیز ویران شدند و به جای آن‌ها كاخهای جدیدی در دوره پهلوی از نو ساخته شد تا شكوه این حاكمیت بیشتر در چشم دنیا دیده شود. كاخ‌هایی كه از دوره قاجار برجای مانده است نسبت به ساخته های دوره پهلوی ساده‌تر هستند. به این دلیل كه ایران دوره پهلوی سعی در بازگشت شكوه حكومت‌های باستانی را داشت و با كشورهای خارجی بیشتری نسبت به عصر حاكمیت قجر روابط سیاسی داشت، به این منظور كاخهای مورد استفاده عصر خود را هر چه باشكوه‌تر در چشم سیاستمداران دنیا، نشان می‌داد.در این مطلب سعی داریم به معرفی ۱۰ كاخ سلطنتی و دیدنی تهران بپردازیم :
۱-كاخ گلستان
از جاذبه های گردشگری تهران كاخهای تهران است كه مجموعه كاخ موزه گلستان ، یادگاری به جای مانده از ارگ تاریخی تهران محل اقامت شاهان سلسله قاجار و از زیباترین و كهنترین بناهای پایتخت دویست ساله ایران می باشد. كاخ موزه گلستان روزگاری همانند نگینی در میان این ارگ می درخشید . سابقه تاریخی ارگ سلطنتی كه محدوده مكانی تاریخی آن را در شمال خیابان و میدان امام خمینی (سپه) در سمت غرب خیابان خیام ،در شرق خیابان ناصر خسرو و در جنوب خیابان پانزده خرداد و میدان ارگ تشكیل می دهد، به روزگار صفویه باز می گردد .شاه طهماسب اول صفوی (۹۳۰-۹۸۴) نخستین پادشاهی بود كه در سفرهای خود به قصد زیارت مقبره حضرت عبدالعظیم دستور داد بارویی به طول یك فرسخ به دور قصبه تهران احداث شود. پس از او شاه عباس صفوی در قسمت شمالی حصار طهماسبی چهار باغ و چنارستانی احداث نمود كه بعدها دیوار بلندی گرد آن بنا كرده و عمارات مقر سلطنتی را در داخل آن ساخته، ارگ نامیدند .
۲-كاخ سعدآباد
مجموعه كاخ موزه سعدآباد در پهنه پر طراوت كوهپایه های توچال و دره سرسبز دربند, بخش دل انگیزی از شمال شهر تهران واقع شده كه یك میلیون و صد هزارمترمربع وسعت دارد.سعدآباد كه از شمال با كوههای البرز,از مشرق با گلابدره, از مغرب با ولنجك و از جنوب با تجریش همسایگی دارد, در زمان قاجار, محل استقرار و سكونت تابستانی شاهان این سلسله بوده است.پس از كودتای ۱۲۹۹, در وسعتی تازه و الحاق باغ های مختلف, به اقامتگاه تابستانی رضاخان اختصاص یافته,كاخ و كوشك هایی به مناسبت و ضرورت های گوناگون در جای جای این پهنهء برتافته از درختان كهن و سپیدار و سرو, به فاصله ای از بازمانده بناهای قاجار سر برآورده كه طی سالیان به چهارده كاخ كوچك و بزرگ, هركدام به سبك و شیوه ای در معماری رسیده است.
۳-كاخ صاحبقرانیه
كاخ صاحبقرانیه در منطقه نیاوران بی‌شك یكی از زیباترین آثار تاریخی تهران است. حوادث مهم و تصمیمات سرنوشت‌سازی كه در پشت دیوارهای مستحكم این قصر صدوپنجاه ساله تهران رخ داده، توانسته است مسیر تاریخ معاصر را تغییر دهد.دهكده نیاوران همواره یكی از بخش های ییلاقی شهر تهران بوده است. این منطقه در دوره قاجار نیز مورد توجه شاهان و دولتمردان قرار گرفت. ناصرالدین شاه در سال ۱۲۶۷هـ.ق حاج علیخان حاجب الدوله را مامورِ ساختِ عمارت صاحبقرانیه در باغ نیاوران كرد.
۴- كاخ نیاوران
كاخ موزه نیاوران در باغ بزرگی به مساحت حدود ۱۱ هكتار در شمال تهران قرار دارد كه از زیبایی و جذابیت طبیعی و تاریخی فراوانی برخوردار می باشد. بناهای این مجموعه متعلق به دوره های قاجار و پهلوی می باشد.اكنون محوطه كاخ شامل كاخ اختصاصی نیاوران و موزه پارچه و لباس های سلطنتی، كاخ صاحبقرانیه و موزه حوضخانه، كوشك احمدشاهی، موزه جهان نما، كتابخانه اختصاصی، موزه خودروهای اختصاصی كاخ نیاوران، باغ كتیبه ها و گلخانه ها می باشد.
۵-كاخ شهربانی
كاخ شهربانی ساختمانی است كه در میدان مشق (باغ ملی) در مركز شهر تهران برای اداره شهربانی تهران ساخته شد. بنای كاخ شهربانی در در سال ۱۳۱۵ خورشیدی ساخته شد.در ساخت بنای عمارت شهربانی تهران، تاثیر سبك معماری نئوكلاسیك اروپایی به چشم می خورد. ورود این سبك به ایران مربوط به عصر صنعت و شروع حكومت رضاشاهی است. سبك معماری نئوكلاسیك را معمارانی چون آندره گدار و نیشر، در ایران رواج دادند و معماران ایرانی نیز در ساخت و سازهای سال های ۱۳۰۶ تا ۱۳۱۸ متاثر از این سبك به فعالیت های هنری خود پرداختند، كه عمارت شهربانی، یكی از بناهای ارزشمند باقی مانده از آن دوره است.
۶-كاخ فرح آباد
كاخ فرح آباد یا قصر فیروزه در تهران، انتهای خیابان پیروزی واقع شده است.این كاخ مربوط به دوره قاجار در دوشان‌تپه به دستور مظفرالدین شاه قاجار ساخته شد.كاخ سلطنتی فرح‌آباد در سال ۱۲۸۱ خورشیدی در دهكده فرح‌آباد، در شرق تهران آغاز شد و پس از دوسال به پایان رسید.قصر فیروزه با الگو گرفتن از طرح كاخ تروكادرو پاریس، به شكل نیم دایره و با چند ردیف ایوان‌های روباز دورتا دور ساختمان ساخته شد. گنبدی فیروزه‌ای بر سقف كاخ قرار گرفته است.باغ و كاخ فرح آباد در اصل از سه محوطه مختلف تشكیل شده است. محوطه اول، محل سكونت مستخدمان قصر و یك اصطبل آجری، محوطه دوم، باغ كوچك و محوطه سوم نیز باغ و استخر بسیار بزرگی بوده است.
۷-كاخ مظفری
كاخ مظفری تهران ، از جمله جاذبه‌های تاریخی این شهر بوده كه در محله‌ای نام‌آشنا به نام دارآباد قرار دارد. این كاخ زیبا، در دو طبقه و با الهام از سبك معماری فرانسوی ساخته شده است. شاید برایتان جالب باشد اگر بدانید كه این عمارت، تنها كاخ قاجاری با سقفی بیضی است. گچ‌بری‌ها و آیینه‌كاری‌های مشرف به آبنمای قرار گرفته در وسط حیاط، در نوع خود بی‌نظیر می‌باشند. همچنین، آبنمای آبی رنگ بسیار زیبایی به شكل كلاه خود جنگی در مقابل در ورودی ساختمان نظر شما را به خود جلب می‌كند.
۸-كاخ دادگستری
كاخ دادگستری، بنای تاریخی و اصلی دادگستری در ایران است كه در تهران، خیابان خیام قرار دارد.ساخت كاخ دادگستری در زمان صدرالاشراف، دومین رییس عدلیه زمان پهلوی به مناقصه گذاشته شد و به شركت اشكودا از چكسلواكی واگذار گردید.ساخت بنای كاخ دادگستری در سال ۱۳۱۷ خورشیدی آغاز شد اما پس از دو سال به دلیل جنگ جهانی دوم متوقف گردید. این بنا در نهایت در سال ۱۳۲۵ خورشیدی با حضور قوام السطنه افتتاح شد.بنای كاخ دادگستری در سبك معماری نوكلاسیك و توسط گابریل گوركیان، معمار سرشناس ارمنی، طراحی شده است.
۹-كاخ بهارستان
كاخ بهارستان یا عمارت مجلس شورای ملی در تهران میدان بهارستان واقع است. كاخ بهارستان از نظر معماری مظهر سبك معماری محكم و استوار با تركیبی از سنت و تجدد در ارگ حكومتی تهران بوده است. میرزا حسین‌خان سپهسالار قزوینی در سال ۱۲۸۹ قمری تصمیم به ساخت عمارت‌های بزرگ از جمله كاخ بهارستان در اراضی بهارستان گرفت. وی به فكر تغییر سیمای شهر تهران بود. مهمترین این ساختمان ها، عمارت بهارستان یا كاخ بهارستان محل زندگی سپهسالار بود.
۱۰-كاخ ثابت پاسال
بزرگترین خانه تاریخی تهران «كاخ ورسای ایران» یا همان «كاخ ثابت پاسال» است كه قدمت آن به دوره پهلوی باز می گردد. معماری این خانه از قصر «لو پتی تریانون» در ورسای فرانسه الگو گرفته شده است.این خانه به واسطه وسعت ۱۱ هزار و ۵۴۳ متر مربعی‌اش «گران‌ترین و بزرگترین خانه شهر تهران» لقب گرفته است؛ آن‌هم در یكی از گران‌ترین نقاط شهر تهران در خیابان جردن.كاخ «ثابت پاسال» در دوره‌ی پهلوی ساخته شد و گفته می‌شود با دوران نخست‌وزیری هویدا هم‌رده است.
