جاهای دیدنی شیراز از مشهورترین بناهای تاریخی و عمارت‌های باستانی كشور ما هستند كه شهرتی جهانی دارند. این آثار توجه گردشگران سراسر جهان را به خود جلب می‌كنند.
شیراز از باستانی‌ترین شهرهای كشور ما در استان فارس است كه مشهورترین آثار باستانی و تاریخی ایران را در خود جا داده است. جاهای دیدنی شیراز در این شهر زیبا و حوالی آن قرار گرفته‌اند و بسیاری از جهانگردان، ایران را با این بناهای باستانی می‌شناسند. در ادامه به معرفی مشهورترین جاهای دیدنی شیراز با شهرت جهانی می‌پردازیم.
۱. پاسارگاد
مجموعه باستانی پاسارگاد از برجسته‌ترین آثار باستانی ایران مربوط به دوره حكومت هخامنشیان است كه در شهرستان مرودشت و در فاصله ۱۳۰ كیلومتری از شمال شرقی شیراز قرار دارد. این مجموعه شامل بناهای باستانی و مقبره‌هایی از پادشاهان هخامنشی می‌شود و دارای شهرتی جهانی است.
مجموعه باستانی پاسارگاد شیراز را به‌عنوان نخستین پایتخت حكومت هخامنشیان در ایران باستان می‌شناسند و امروزه آرامگاه كوروش از اصلی‌ترین بخش‌های این مجموعه به شمار می‌رود. گردشگران داخلی و خارجی زیادی در طول سال از این مقبره و سایر قسمت‌های مجموعه پاسارگاد بازدید می‌كنند.
در معماری مقبره كوروش و سایر كاخ‌ها و بناهای باستانی در مجموعه پاسارگاد تلفیقی از معماری ایرانی، رومی و یونانی به چشم می‌خورد و این بناها را با قطعه سنگ‌های بزرگ ساخته‌اند. از دیگر آثار برجسته در این مجموعه می‌توان به آرامگاه كمبوجیه یا برج سنگی، دژ تل تخت، باغ شاهی، پل پاسارگاد، محوطه مقدس پاسارگاه، كاخ‌های چهارباغ، كاخ دروازه، كاخ بار عام، تندیس‌ها و نقش برجسته‌های این مجموعه اشاره كرد.
مجموعه باستانی پاسارگاد در دشت مرغاب مرودشت در زمان احداث بیش از ۱۶۰ هكتار وسعت داشت. زمان ساخت بناها و مقبره‌های این مجموعه را مربوط به زمان پادشاهی داریوش و خشایارشا می‌دانند. نام مجموعه باستانی پاسارگاد به‌عنوان پنجمین اثر ایران در فهرست میراث جهانی یونسكو به ثبت رسیده است.
۲. تخت جمشید
تخت جمشید از دیگر مجموعه بناها و كاخ‌های باستانی مربوط به دوره هخامنشیان در شهرستان مرودشت است كه در فاصله ۶۰ كیلومتری از شمال شرقی شیراز قرار دارد. مورخان از مدارك موجود در این مجموعه سال ساخت آن را در ۵۱۸ پیش از میلاد، یعنی بیش از ۲۵۰۰ سال پیش تخمین زد‌ه‌اند. عظمت بناهای سنگی و كاخ‌های این مجموعه به‌اندازه‌ای است كه باستان‌شناسان زمان ساخت این بناها را در طول سال‌هایی طولانی از زمان پادشاهی داریوش اول تا واپسین سال‌های حكومت پادشاهان هخامنشی برآورد كرده‌اند.
در معماری كاخ‌های مجموعه تخت جمشید از سنگ‌هایی در ابعاد بزرگ استفاده شده است و شكل ظاهری این قطعه‌ها با تراش‌های خاص، توجه معماران امروزی را به طراحی پیچیده این بناها با توجه به امكان محدود دوران باستان جلب می‌كند. از بخش‌های مختلف مجموعه تخت جمشید می‌توان به كاخ آپادانا، دروازه ملل، كاخ تچر، كاخ شورا، كاخ ملكه و كاخ هدیش اشاره كرد.
در مجموعه تخت جمشید نشانه‌هایی از فرهنگ مترقی هخامنشیان در حكومت‌داری و اداره اجتماع به چشم می‌خورد كه از میان آن‌ها می‌توان به سیستم لوله‌كشی فاضلاب خانه‌ها و منشور حقوقی با قوانین كار یكسان برای مردان و زنان اشاره كرد. مجموعه تخت جمشید دومین اثر ایرانی در فهرست میراث جهانی یونسكو است و می‌توان از آن با عنوان مشهورترین مجموعه بناهای باستانی ایران در جهان یاد كرد.
۳. باغ ارم
باغ ارم شیراز از جاهای دیدنی معروف در شهر بهار نارنج است كه در نزدیكی میدان ارم و مجموعه دانشگاه شیراز قرار دارد. از قدمت این باغ اطلاع دقیقی در دست نیست؛ اما نام این مجموعه در برخی سفرنامه‌های تاریخی به چشم می‌خورد و مورخان بر این اساس قدمت این مجموعه را حداقل مربوط به قرن‌های دهم و یازدهم هجری می‌دانند. برخی باستان شناسان نیز زمان ساخت باغ ارم شیراز را در دوره حكومت سلجوقیان تخمین می‌زنند.
باغ ارم شیراز از زیباترین نمونه‌های باغ ایرانی است كه سراسر آن را درختان سر به فلك كشیده و گل‌كاری‌های زیبا پوشانده‌اند. استخر و نهرهای روان در این باغ بر طراوت و زیبایی درختان و گیاهان در این مجموعه افزوده‌اند و ساختمان اصلی با تزیینات كاشی‌كاری و آینه‌كاری ظریف، میان باغ ارم خودنمایی می‌كند. نام این باغ به‌همراه هشت باغ ایرانی دیگر در ششم تیر ماه سال ۱۳۹۰ شمسی در فهرست میراث جهانی یونسكو به ثبت رسید.
۴. نقش رستم و نقش رجب
نقش رستم محوطه‌ای باستانی با مقبره‌ها، كتیبه‌ها و نقش برجسته‌هایی در دل كوه است. این مجموعه باستانی در فاصله ۶۰ كیلومتری از شمال شرقی شیراز و در شهرستان مرودشت قرار دارد و آثار باستانی از دوران هخامنشیان، ساسانیان و ایلامیان در آن به چشم می‌خورند. این محوطه در حدود ۶ كیلومتر تا مجموعه تخت جمشید فاصله دارد و مقبره‌های آن متعلق به پادشاهان هخامنشی هستند.
در سنگ‌نگاره‌های نقش رستم تصاویری از اردشیر بابكان و اهورامزدا، پیروزی شاپور بر فرمانروای روم، پیروزی بهرام دوم، آناهیتا و نرسی و نبردهای هرمز دوم و شاپور دوم حك شده‌اند. كعبه زرتشت از دیگر بناهای باستانی مورد توجه در این مجموعه در مقابل نقش برجسته‌ها و مقبره‌های هخامنشی است.
نقش رجب كه آن را با نام كتیبه نقش شهریاران نیز می‌شناسند، سنگ‌نگاره‌هایی از سه مجلس تاج‌گذاری مربوط به دوره ساسانیان است. این سه نقش برجسته به تاج‌گذاری شاپور اول، دومین پادشاه ساسانی، اردشیر بابكان و شاپور فرزند اردشیر بابكان تعلق دارند. نقش رجب در فاصله سه كیلومتری از نقش رستم و چهار كیلومتری تخت جمشید و در حد فاصل این دو مجموعه تاریخی از هم قرار گرفته است.
۵. حافظیه
حافظیه از زیباترین و معروف‌ترین جاذبه‌های تاریخی در شیراز است كه مقبره حافظ شیرازی از برجسته‌ترین شاعران ایرانی در آن قرار دارد. مهم‌ترین دلیل شهرت جهانی این مجموعه را می‌توان به شهرت جهانی حافظ شیرازی نسبت داد. حافظیه در جنوب دروازه قرآن شیراز قرار گرفته است و فاصله كوتاهی تا باغ نارنجستان قوام، باغ جهان نما و مسجد نصیرالملك دارد.
آرامگاه حافظ نخستین بار در حدود ۶۰ سال پس از مرگ او به دست وزیر «میرزا ابوالقاسم گوركانی» حاكم فارس ساخته شد؛ اما در دوره‌های صفویه و به‌خصوص زندیه آن را مرمت و بازسازی كامل كردند. از آن پس نیز بارها این بنا به دست پادشاهان تعمیر و نوسازی شده است. حافظیه شیراز از معروف‌ترین جاذبه‌های تاریخی شیراز و آثار ملی ایران است.