مفاهیم برخی از سنگ‌نگاره‌ها در برگیرنده نگاره‌هایی است كه نقش مایه آن‌ها، تصاویر كوچك و گاه مینیاتوری حیوانات، اشكال، نمادها، گیاهان و انسان به صورت تك نگاره بوده یا در صحنه‌ها و مجالس شكار، نبرد، رقص و مراسم اجتماعی و آیینی را شامل می‌شود.
هنر سنگ‌نگاری از جایگاه ویژه‌ای برخوردار است. این هنر توانسته اولین جلوه‌های شناخته شده از حساسیت هنری و زیباشناختی اجداد دور انسان را در بسیاری از نقاط جهان با بیانی معنادار به معرض نمایش بگذارد. مفاهیم سنگ‌نگاره‌ها اغلب به یكدیگر شباهت داشته و از نظر تكنیك اجرا، به صورت كنده و به روش كوبه‌ای است كه با زدن ضربه روی سنگ، به وسیله اشیاء سخت و محكم و با عمق بسیار كم ایجاد شده‌اند. موضوعات سنگ‌نگاره‌ها متأثر از شرایط جغرافیایی، فرهنگی، زیست محیطی هر منطقه هستند. امروزه نقوش صخره‌ای با قدمت گسترده‌ای كه دارند، از دوره پارینه سنگی تا دوره معاصر را شامل می‌شود.
از جمله سنگ‌نگاره‌های مهم و دیدنی ایران می‌توان به نقش‌های موجود در تخت جمشید اشاره كرد. تخت جمشید پایتختی بوده است كه آیین‌های مهم مانند نوروز در این فضا جشن گرفته می‌شده است. مراسم این آیین باستانی در برخی از نقوش موجود و بقایای بازمانده از كاخ‌های آن به چشم می‌خورد.
قدمت نوروز در برخی اسناد تاریخی به هزاره سوم پیش از میلاد، یعنی بیش از ۵۰۰۰ سال پیش نسبت داده شده است. همزمان با برپایی جشن نوروز در فلات ایران، در بین‌النهرین نیز جشن نوروز برپا می‌شده است، با این وجود برخی روایت‌ها، نوروز را آیینی زرتشتی می‌دانند.
از این رو سنگ‌نگاره‌هایی از آیین نوروزی در تخت جمشید وجود دارد كه از جمله آن‌ها می‌توان به نقوش پلكان شرقی كاخ آپادانا اشاره كرد.
در پله‌های شرقی كاخ آپادانا، نمونه‌ای از حكاكی‌ها وجود دارد كه با عنوان صبحگاه نوروز شناخته شده است. در این اثر، افرادی از قومیت‌های مختلف ایرانی و سایر كشورهایی كه تحت فرمان امپراتوری ایران بوده‌اند به چشم می‌خورد كه در صفی ایستاده و هدایای خود را تقدیم كرده و بهار و سال جدید را گرامی می‌دارند.
بر اساس مكتوبات تاریخی، در ردیف اول این حجاری مادها، پارت‌ها، ایلامیان، هراتی‌ها، مصریان و باختری‌ها قرار دارند و چندین جام و یك شتر را به عنوان هدیه تقدیم می‌كنند.
ردیف دوم این صف شامل گنداریان می‌شود كه با نیزه و سپر ایستاده و گاو كوهان‌دار هدیه آورده‌اند. در همین ردیف دو نفر از سكایی‌ها با كلاه نوك تیر و خنجر دیده می‌شود كه جامه‌ای در دست دارند. در ردیف سوم نیز پارتی‌ها تعدادی كاسه، پیاله و یك شتر دوكوهانه به همراه دارند. همچنین در این ردیف فردی از ایونیان به چشم می‌خورد كه كلاه به دست گرفته و ایستاده است.
محققان این نقوش پلكان شرقی كاخ آپادانا را به آیین و جشن نوروز نسبت داده‌اند كه بر اساس آن افراد مختلف از بخش‌های گوناگون امپراتوری ایران هدایایی برای شاه هخامنشی آورده و پیشكش می‌كنند.
علاوه بر این نقوش در پلكان شرقی كاخ آپادانا تخت جمشید، در كنار صف نمایندگان ملل مختلف تحت فرمان امپراتوری ایران، شیری نقش بسته است كه گریبان گاوی را می‌درد. با توجه به اینكه شیر نماد گرما و تابستان و گاو نماد سرما و زمستان است، بنابراین غلبه شیر بر گاو، به معنی پیروزی خورشید، به پایان رسیدن زمستان و فرارسیدن نوروز است كه به تعبیری اعتدال بهاری را به همراه دارد. شاید بتوان این سنگ‌نگاره را بارزترین نماد نوروز در پرسپولیس (تخت جمشید) عنوان كرد.
در قسمت بالای این سنگ‌نگاره، حجاری دیگری نقش بسته و پیشكش‌آورانی از ارامنه را نشان می‌دهد كه هدایایی برای جشن نوروز به همراه داشته و هبه می‌كنند.
نوروز جشنی بازمانده از ایران باستان است كه حتی در دوره مغول و حمله اقوام دیگر و با وجود مخالفت‌ها پاس داشته شده است.