در این مطلب به معرفی روستاهای گلوگاه پرداخته ایم . ۲۶ روستای گلوگاه كه همگی سرسبز هستند و طبیعتی دلنشین دارند . در ابتدا با شهرستان گلوگاه بیشتر آشنا خواهیم شد .شهرستان گلوگاه یكی از شهرستانهای استان مازندران می باشد. مركز این شهرستان، شهر گلوگاه است. شرقی‌ترین شهرستان مازندران گلوگاه میباشد كه در شمال با خلیج گرگان و در جنوب با رشته كوهای البرز احاطه شده‌است و شرق با استان گلستان هم‌مرز بوده و از جنوب با استان سمنان و از غرب با شهرستان بهشهر هم‌مرز است.
تاریخچه گلوگاه
گلوگاه در منطقه‌ای كه در دوره اسلامی كبود جامه یا پنجاه هزار نامیده می‌شد، واقع شده است و محل گلاب است. این شهر در حقیقت جانشین شهر تاریخی نامیه است كه بعد از تمیشه در این منطقه بزرگترین شهر قرن اول هجری بوده است. از قرار این شهر بعد از فتنه مغول ویران و مردم آن پراكنده گردیده‌اند. آثار خرابه‌ها، سكه‌ها و ادوات دیگری كه به دست آمده، قدمت این محل را به ۱۲۵۴ سال پیش می‌رساند. وجود جركلباد در شرق گلوگاه به فاصله تقریبی ۲ كیلومتر اهمیت این محل را ثابت میكند
در شمال غربی گلوگاه تپه تاریخی گراودین، وجود جر یا خندق كلباد در شرق گلوگاه به فاصله تقریبی ۲ كیلومتر اهمیت این محل را ثابت میكند و در جنوب آن بقایای جاده شاه عباسی قرار گرفته است كه از مسیر جنگلهای سرسبز، چشمه‌ها، آبشارها و آبهای معدنی قابل توجه و دیدنی به كوههای شرشری محدود میشود و از نظر تاریخی و باستان شناسی اهمیتی ویژه دارد.
طبق نوشته ملگونوف روسی در حدود سال ۱۷۸۰ میلادی آقامحمّدخان قاجار این ایل را از قراباغ و قراداغ (امروزه قره باغ جزء جمهوری آذربایجان و قراداغ جزء آذربایجان خاوری در خاك ایران است) به اینجا كوچانیده‌اند.
از نظر تاریخی هم سرنوشت ۲سلسله از سلسله‌های تاریخی ایران در این منطقه رقم خورده است. اولی با شكست محمدحسن قاجار در سال ۱۱۷۱هجری قمری در نزدیكی گراودین تپه به دست كریم خان زند كه بعد از آن دولت مستقل زندیه تاسیس شد (در همین زمان خندق (جر) كلباد دور تا دور محدوده شهر احداث شد) و دومی بعد از فوت كریم خان و اتحاد خاندان آقامحمدخان قاجار با یكدیگر كه باعث شدبر سر تا سر مازندران، گیلان، آذربایجان و قفقاز استیلا یابند و در همان موقع یعنی سال ۱۱۹۵هجری قمری توانستند ایل عمرانلو را از قره باغ و قره داغ بكوچانند و در گلوگاه فعلی سكونت دهند تا از خندق كلباد و منطقه گلوگاه حفاظت كنند و در هنگامه جنگ با سپاه زندیه موفق شوند در همین مكان آنان را شكست سختی دهند و به اسارت بگیرند ایل عمرانلو به منظور سر حد داری و جلوگیری از تهاجم تركمنها به منطقه فعلی به امر آقامحمّد خان قاجار آمده به طوری كه سنگره‌های موجود در ساحل خلیج گرگان و نیز قلعه‌ای در شبه جزیره میانكاله (سرتك میان قلعه) این ادعا را ثابت میكند.
جوانان این ایل در مواقع و مراحل مختلف حتی در پای ركاب آقامحمّد خان علیه دشمنان منطقه‌ای و كشوری جنگیدند. به همین جهت آقامحمّد خان قاجار اراضی فعلی و آب اوان را به طور رایگان به افراد این ایل هدیه كرد و طبق فرمانی كه از طرف فتحعلی شاه حكم شده طبق معمول سنواتی، كارگران دهات مجاور نهر، قریه اوان را تعمیر و تحویل این عمرانلو دهند، زیرا در مقابل این كار سربازان ایل عمرانلو وظایف خود را در خدمت به مرزداری و مملكت با آسوده‌خاطر انجام دهند. بنابراین دست زندیه ابتدا از مازندران و سپس سراسر ایران كوتاه و سلسله زندیه منقرض شد و مقدمات تاسیس رسمی سلسله قاجاریه در سال ۱۱۹۹هجری قمری در پای تپه گراودین فراهم آمد.
از كلمه گلوگاه می‌توان دو معنای متفاوت برداشت كرد:
۱-كلمه گلوگاه در زبان فارسی به معنای جای استراتژیك و پر رفت‌وآمد است كه كنترل یافتن بر آن در فنون جنگی بسیار مهم است.
۲-از دو كلمه گلو به معنای گلاب و گاه به معنای جایگاه و محل تشكیل شده است. گلوگاه در منطقه‌ای كه در دوره اسلامی كبود جامه نامیده می‌شد، واقع شده است و محل گلاب است.
موقعیت جغرافیایی شهر گلوگاه در استان مازندران
شهرستان گلوگاه یكی از شهرستانهای استان مازندران می باشد كه از شمال به خلیج گرگان، از شرق به استان گلستان (بخش بندر گز و از جنوب به هزار جریب، خط الرأس كوه جهان مورا) و از مغرب به بهشهر متصل میباشد. این شهرستان بین عرضهای ۳۵ دقیقه و ۳۶ درجه تا ۴۵ دقیقه و ۳۶ درجه عرض شمالی و طولهای ۴۳ دقیقه و ۵۳ درجه تا ۵۶ دقیقه و ۵۳ درجه طول شرقی نسبت به نصف النهار گرینویچ قرار گرفته است. طول این شهرستان از غرب به شرق ۳۰ كیلومتر و از شمال به جنوب در حدود ۷۰ كیلومتر (روستای باركلا) میباشد.
بیشترین فاصله از شمال به جنوب از روستای باركلا تا سواحل خلیج گرگان را در بر میگیرد. شهر گلوگاه بعنوان مركز شهرستان گلوگاه در ۲۵ كیلومتری شرق بهشهر قرار دارد این شهر در كنار جاده آسفالته سراسری بهشهر – گرگان و راه آهن سراسری تهران – گرگان واقع شده است.
با توجه به نقشه توپوگرافی ، این شهرستان را می توان به دو قسمت كوهپایه ای و جلگه ای تقسیم كرد كه یك سوم از اراضی آن كوهپایه‌ای و جنگلی (كوهستانی) و دو سوم از اراضی آن در محدوده اراضی جلگه ای قرار دارد.
بخش ساحلی در قسمت شمالی شهرستان گسترش دارد و به صورت ماسه زار و شوره زار میباشد. بخش جلگه ای حد فاصل قسمت شمالی و كوهستانی واقع شده و اكثر روستاهای پرجمعیت و همچنین شهر گلوگاه و فعالیتهای اقتصادی و اجتماعی شهرستان در این پهنه قرار دارند كه در این قسمت ۹ روستا استقرار دارد. بخش كوهستانی این شهرستان با پوشش جنگلی نمایان است و بیشتر مساحت شهرستان را تشكیل می دهد كه سكونتگاهها به صورت پراكنده و كم جمعیت میباشد. در این قسمت ۱۶ روستا واقع شده است.
در این پهنه مهمترین كوه شهرستان جهان مورا با ارتفاع ۱۵۶۲ متر در ۲۲ كیلومتری شهر گلوگاه در محدوده دهستان كلباد واقع شده است. جهت این كوه شمال شرقی – جنوب غربی بوده و دور مختصات جغرافیای به طول ۵۳ درجه و ۲۶ دقیقه و عرض ۳۶ درجه ۳۹ دقیقه قرار دارد. بارمت كوه و غیره از جمله كوههای نزدیك این شهرستان میباشد.
صنایع دستی شهر گلوگاه
در گذشته نه چندان دور بدلیل وجود منابع عظیم جنگلی، رواج شغلی دامداری، فرآورده‌های كشاورزی و وجود مواد اولیه غنی، اساس و بنیان صنایع دستی را در سطح ناحیه مورد مطالعه بوجود آورده بود و بر حسب نیاز مردم به نوع پوشاك و ابزارآلات، توسعه و رونق داشت و عده كثیری از مرد و زن روستایی را به خود اختصاص داد، بود. اما امروزه با ورود محصولات ماشینی با قیمتهای نازلتر از چند دهه گذشته به بازار مصرف و عدم حمایت از تولید كنندگان صنایع دستی در سطح این ناحیه رونق خود را تقریباً از دست داده و حتی نام بسیاری از ابزار آلات سنتی تحت تاثیر چنین تحولاتی از اذهان مردم رفته است. در سالهای اخیر از طرف جهاد سازندگی شهر به شهر شهرستان گلوگاه، واحد عمران و صنایع روستایی جهت احیای دوباره صنایع دستی اقداماتی به عمل آمده كه می‌توان به فعالیتهایی چون ایجاد خانه ترویج در روستای لمراسك و همچنین ایجاد كلاسهای آموزشی در رابطه با دوزندگی، بافندگی و خصوصاً قالی بافی اشاره نمود.
اما دامنه این فعالیتها محدود رونق اقتصادی قابل توجهی ندارد مگر با توجه و عنایت مسئولین و سرمایه گذاری بر روی آن، تا بتوان در سطح بخش كلباد شهر گلوگاه توسعه صنایع دستی رونق جنبه‌های فرهنگی و اقتصادی روستائیان را بوجود آورده و از همه مهمتر زمینه اشتغال تعدادی از جمعیت روستایی را خصوصاً در فصول بیكاری فراهم نمود.
قلاب بافی، قلاب دوزی، انواع تابلو معرق، منبت مشبك، میناكاری، طلاكاری، چادر بافی، سفال و سرامیك، قالبی بافی و فرش بافی، مصنوعات چوبی و نمدكاری از جمله ی اینها میباشد.
زبان اهالی بومی شهر گلوگاه مازندرانی است. البته گلوگاه میزبان ایل ترك زبان عمرانلو نیز میباشد. طایفه ایل عمرانلو در گلوگاه جزو مهاجران ترك زبانند كه با گویش‌های تركی، مازندرانی و فارسی صحبت می‌كنند. خوشبختانه آب و رسوم و فرهنگ طبری در شهر گلوگاه تا به امروز زنده است. نوروزخوانی یكی از رسومات این دیار است كه بعد از نیمه اول اسفند ماه آغاز میشود. این رسم نوعی پیشواز برای فصل بهار و خداحافظی با زمستان است. نوروز خوانان حداقل ۳ نفر هستند. یك نفر اشعار نوروزی را می‌خواند، یك نفر ساز می‌زند، نفر سوم كه به كوله كش معروف است در جلوی درب خانه‌های اهالی به زبان مازندرانی می‌خواند:
باد بهارون بیمو نوروز سلطون بیمو
مژده هادین به دوستون گل به گلستون بیمو
از دیگر رسم و رسومات مازندرانی كه هنوز هم در شهر گلوگاه برگزار میشود می‌توان به مراسم تیرماه سیزده، چله شو، باران خواهی، آفتاب خواهی، آیین باستانی ۲۶ عید ماه، نوروز بل، تیرگان و … اشاره كرد.
روستاهای گلوگاه
روستای اغوزدره
اغوزدره، روستایی است از روستاهای گلوگاه توابع بخش مركزی كه در استان مازندران واقع شده است .این روستا در دهستان توسكاچشمه قرار دارد و براساس سرشماری مركز آمار ایران در سال ۱۳۹۵ ، جمعیت آن ۲۶۳ نفر بوده است.
روستای اوارد
اوارد، روستایی است از روستاهای گلوگاه توابع بخش مركزی كه در استان مازندران واقع شده است .این روستا در دهستان توسكاچشمه قرار دارد و براساس سرشماری مركز آمار ایران در سال ۱۳۹۵، جمعیت آن ۶۷۰ نفر بوده است.
روستای باركلا
باركلا، روستایی است ازروستاهای گلوگاه توابع بخش مركزی كه در استان مازندران واقع شده است .این روستا در دهستان توسكاچشمه قرار دارد و براساس سرشماری مركز آمار ایران در سال ۱۳۹۵، جمعیت آن ۱۲۹ نفر بوده‌است.
روستای تپه
تپه، روستایی است ازروستاهای گلوگاه توابع بخش مركزی كه در استان مازندران واقع شده است .این روستا در دهستان آزادگان قرار دارد و براساس سرشماری مركز آمار ایران در سال ۱۳۹۵، جمعیت آن ۸۳ نفر بوده است.
روستای تیرتاش
تیرتاش روستایی واقع در دهستان كلباد شرقی و از توابع بخش كلباد در شهرستان گلوگاه میباشد. این روستا در شمال ایران ،استان مازندران و مسیر جاده اصلی تهران–مشهد در ناحیه كوهستانی قرار گرفته‌است كه از نظر موقعیت جغرافیایی دقیقاً در ۱۸ كیلومتری از شهرستان بهشهر و در ۶۵ كیلومتری شهرستان گرگان قرار دارد. تیرتاش در ضلع شرقی شهرستان گلوگاه و ضلع غربی آن شهرستان بهشهر و از جنوب به جنگلهای سرسبز رشته كوههای البرز و از ناحیه شمال به دریای خزر متصل میباشد . ودر مجاورت روستاهای لمراسك در غرب و سراج محله در شرق در بالای تپه و در دامنه كوه قرار گرفته‌است. زبان مردم روستا مازندرانی با لهجه(گویش) هزارجریبی نزدیك به لهجه ساروی میباشد .
روستای تیرتاش بر روی تپهٔ بلندی قرار گرفته كه از شمال مشرف به جلگه و خلیج میانكاله و از سمت جنوب متصل به جنگلهای انبوه ناحیه شمال میباشد . در ۱۶ كیلو متری شرق بهشهر و ۶ كیلو متری غرب گلوگاه و در مجاورت راه آسفالت بهشهر گلوگاه واقع شده‌است. به دلیل پیشرفتهای اخیر دهستانی كه این روستا در آن قرار داشت به همراه روستای لمراسك به بخش كلباد تبدیل شده‌است .
روستاهای تیرتاش و لمراسك به جهت وسعت و جمعیت بالا اخیراً” به بخش كلباد كه روستاهای (تیرتاش- لمراسك–سراج محله – تیله نو – خورشیدكلا – ریحان آباد– ولمازو – قلعه پایان و مهدیرجه) را تحت پوشش قرار داده،تبدیل شده است .طبق نتایج سرشماری عمومی نفوس ایران در سال ۱۳۹۵، این روستا شامل ۹۰۰ خانوار است كه جمعیتی بالغ بر ۳۲۲۱ نفر را در بر میگیرد. این جمعیت شامل ۱۷۱۷ نفر مرد و ۱۵۰۴ نفر زن است كه از این تعداد ۲۸۷۱ نفر باسواد، و ۳۵۰ نفر بیسواد می‌باشند. ضمناً ۳۸۶ نفر نیز زیر ۶سال سن دارند.
مردم روستا عموماً” كشاورز و دامدار هستند.كشت اصلی مردم این روستا برنج و توتون میباشد كه اولین بار در سال ۱۳۱۶ فردی یونانی به نام آتاناس زافیروپولوس بنا به مأموریت دخانیات ایران و به دستور رضاخان مأموریت یافت، در مورد توسعه كشت توتون و انتخاب مزرعه آزمایشی در استانهای مازندران وگیلان مطالعاتی انجام دهد.
ایشان همهٔ مازندران و گیلان را پیمود تا به این منطقه رسید و به علت شباهت آب و هوایی این روستا با كشورش یونان به مسوولین مملكتی وقت اعلام كرد كه این منطقه مناسب برای كشت توتون میباشد و سپس نخستین مؤسسهٔ پژوهشی كشت و ترویج توتون و تنباكو در این منطقه و به نام روستای تیرتاش ایجاد و با نام خانه زافیرو پولوس آغاز به كار نمود.این خانه در تاریخ ۱۴ اسفند ۱۳۸۵ با شمارهٔ ثبت ۱۷۸۰۷ به‌عنوان یكی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.ساختمان مزرعهٔ آزمایشی در سال ١٣١٧ به اتمام رسید و در مهر همان سال توسط رضاخان اولین كشت توتون در این مزرعه صورت گرفت و از آن به بعد رضاخان، به دلیل اهمیتی كه برای تحقیقات توتون قائل بود ،از مزرعه دیدن و از كارهای انجام شده و پیشرفت امور محوله بازدید می كرد. این مزرعه بعدها توسعه زیادی پیدا كرد واین گونه به مركز پژوهشی توتون تیرتاش و اخیراً به انسیتو تحقیقات توتون تیرتاش-ایران تبدیل شد.در دهه ۵٠ ساختمان‌های قسمت ضمیمه هم مورد استفاده قرار گرفت و آزمایشگاه مجهزی در آن ایجاد شد كه تا پایان سال۵۵ كلیه دستگاه‌های آزمایشگاه نصب و مورد استفاده قرار گرفت.
این انسیتو در نوع خود یكی از مدرن‌ترین مراكز پژوهشی جهان میباشد و تحقیقات وسیعی در زمینه‌های كشاورزی، تكنولوژی و شیمی توتون و تنباكو انجام میدهد كه نتایج آن به تدریج در سطح روستاها پیاده شده و موجب ازدیاد میزان برداشت محصول در هكتار و بهبود كیفیت توتون ایران گردیده است .توتون تیرتاش به عنوان یكی از مرغوبترین توتون های دنیا نیز معروف است.
از اماكن متبركه موجود در روستا امامزاده هاشم تیرتاش میباشد كه در بالای تپه ای در جنوب روستا قرار دارد.بنای امامزاده هاشم تیرتاش مربوط به دوره تیموریان است و این بنا در تاریخ ۱۴ اسفند ۱۳۸۵ با شمارهٔ ثبت ۱۷۷۹۲ به‌عنوان یكی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.
روستای تیله‌نو
تیله نو، روستایی است از توابع بخش مركزی شهرستان گلوگاه در استان مازندران می باشد.این روستا در كلباد شرقی قرار دارد و براساس سرشماری مركز آمار ایران در سال ۱۳۹۷، جمعیت آن ۲۲۰۰ نفر (۵۵۰خانوار) بوده‌است. البته جمعیت كسانی كه از این روستا مهاجرت كرده‌اند بیشتر از جمعیت ساكن آن میباشد.این روستا از توابع شهرستان گلوگاه بوده كه حدود ۳ كیلومتر با آن فاصله دارد و در قسمت غرب شهرستان گلوگاه واقع شده‌است. این روستا با زیر كشت بردن سالانه بیشتر از ۳۰۰۰ هكتار زمین به زیر كشت برنج وضع مطلوبی به خود اختصاص داده كه در منطقه می‌تواند برترین باشد. ضمناً آب بندان این روستا در حدود ۷۰ هكتار میباشد و زمین‌های به غیر از زیر كشت برنج از مرز ۵۰۰۰ هكتار هم بیشتر است.
شغل و درآمد اكثر مردم شریف این روستا كشاورزی و در كنار آن دامپروری است.از چشمه‌های دیدنی این روستا می‌توان به قلقلی چشمه و چشمه لرگی اشاره كردكه دارای طبیعتی بكر و زیبا میباشد.
درختان معروف جنگل : نموار، ممرز، افرا، توسكا، مرسی ( راش )، موزی (بلوت)، ملیچ، عزدار .
میوه‌های جنگلی : ازگیل وحشی، كاندس، زالزالك، تمشك وحشی، هالوچه وحشی .
روستای چین‌پارچ
چین پارچ، روستایی است ازروستاهای گلوگاه توابع بخش مركزی كه در استان مازندران واقع شده است .این روستا در دهستان توسكاچشمه قرار دارد و براساس سرشماری مركز آمار ایران در سال ۱۳۹۵، جمعیت آن ۲۰ نفر بوده است.
روستای خورشیدكلا
خورشیدكلا،روستایی است ازروستاهای گلوگاه توابع بخش مركزی كه در استان مازندران واقع شده است .این روستا در دهستان آزادگان قرار دارد و براساس سرشماری مركز آمار ایران در سال ۱۳۹۵، جمعیت آن ۱۶۴۷ نفر بوده است.
روستای دهی
دهی، روستایی است ازروستاهای گلوگاه توابع بخش مركزی كه در استان مازندران واقع شده است .این روستا در دهستان توسكاچشمه قرار دارد و براساس سرشماری مركز آمار ایران در سال ۱۳۸۵، جمعیت آن ۱۴۰ نفر (۳۵ خانوار) بوده است.
روستای رمدان
رمدان، روستایی است ازروستاهای گلوگاه توابع بخش مركزی كه در استان مازندران واقع شده است .این روستا در دهستان توسكاچشمه قرار دارد و براساس سرشماری مركز آمار ایران در سال ۱۳۹۵، جمعیت آن ۲۱۲ نفر بوده است.
روستای ریحان‌آباد
ریحان آباد، روستایی است از توابع بخش كلباد شهرستان گلوگاه در استان مازندران می باشد.این روستا در دهستان كلباد شرقی قرار دارد و براساس سرشماری مركز آمار ایران در سال ۱۳۹۰، جمعیت آن ۱۲۲۰ نفر (۳۱۲ خانوار) میباشد.روستای ریحان آباد در ۱۰ كیلومتری غرب شهرستان گلوگاه واقع شده‌است كه از شمال به دریای خزر (خلیج گرگان) از جنوب به جنگلهای البرز از شرق به مزارع روستای لمراسك و از غرب به روستای قلعه پایان متصل است و با ارتفاع ۲۰ متر از سطح آبهای دریای آزاد در موقعیت جغرافیایی ′۴۲–۵۳ طول شرقی و ′۴۳–۳۶ عرض شمالی و در ضلع شرقی شهرستان بهشهر قرار دارد.از مهمترین بناهای تاریخی این روستا می‌توان به حمام عمومی روستا اشاره كرد كه قدمت زیادی ندارد.
از دیگر اماكن تاریخی روستای ریحان آباد امام زاده قاسم (از نوادگان امام موسی كاظم) است كه در پانصدمتری و در سمت جنوب غربی این روستا واقع شده و به خاطر نزدیكی با جاده سراسری و داشتن زائر سرای امام رضا (ع) همه ساله پذیرای مسافر است. همچنین اموات روستای ریحان آباد در این امام زاده دفن می‌باشند و ۱۲ شهید روستا در آن آرمیده‌اند.
كتاب ریحان آباد (ران)نگین دیار كبود جامگان اولین كتاب تالیف شده درباره این روستا می باشد.نوشته محقق ارجمند آقای غلامرضا حبیبی در سال ۱۳۹۲ در ۲۸۷ صفحه چاپ گردید . ایشان در پشت جلد كتاب روستا را اینگونه توصیف میكند : روستای ریحان آباد ( ران ) از توابع شهرستان گلوگاه استان مازندران در قلب منطقه باستانی كبودجامه و طبیعت بكر و زیبای آن ( بین دریای مازندران و جنگل ) واقع گردیده است . این دیار با تاریخ كهن خود محل ظهور و سقوط شهر های باستانی اسپهبدان , آبادان , شهرآباد و زادگاه اسپهبدان و مشاهیر بنام بلاد تبرستان نظیر اسپهبد رستم كبود جامه , اسپهبد علاالدوله , اسپهبد شاهغازی , شیخ العلما ملاشریف , همچنین دارای اقتصادی پویا , فرهنگی ناب , اراضی حاصلخیز و مردمانی خونگرم و صمیمی و مهمان نواز می باشد .
روستای چین‌پارچ
چین پارچ، روستایی است ازروستاهای گلوگاه توابع بخش مركزی كه در استان مازندران واقع شده است .این روستا در دهستان توسكاچشمه قرار دارد و براساس سرشماری مركز آمار ایران در سال ۱۳۹۵، جمعیت آن ۲۰ نفر بوده است.
روستای خورشیدكلا
خورشیدكلا،روستایی است ازروستاهای گلوگاه توابع بخش مركزی كه در استان مازندران واقع شده است .این روستا در دهستان آزادگان قرار دارد و براساس سرشماری مركز آمار ایران در سال ۱۳۹۵، جمعیت آن ۱۶۴۷ نفر بوده است.
روستای دهی
دهی، روستایی است ازروستاهای گلوگاه توابع بخش مركزی كه در استان مازندران واقع شده است .این روستا در دهستان توسكاچشمه قرار دارد و براساس سرشماری مركز آمار ایران در سال ۱۳۸۵، جمعیت آن ۱۴۰ نفر (۳۵ خانوار) بوده است.
روستای رمدان
رمدان، روستایی است ازروستاهای گلوگاه توابع بخش مركزی كه در استان مازندران واقع شده است .این روستا در دهستان توسكاچشمه قرار دارد و براساس سرشماری مركز آمار ایران در سال ۱۳۹۵، جمعیت آن ۲۱۲ نفر بوده است.
روستای ریحان‌آباد
ریحان آباد، روستایی است از توابع بخش كلباد شهرستان گلوگاه در استان مازندران می باشد.این روستا در دهستان كلباد شرقی قرار دارد و براساس سرشماری مركز آمار ایران در سال ۱۳۹۰، جمعیت آن ۱۲۲۰ نفر (۳۱۲ خانوار) میباشد.روستای ریحان آباد در ۱۰ كیلومتری غرب شهرستان گلوگاه واقع شده‌است كه از شمال به دریای خزر (خلیج گرگان) از جنوب به جنگلهای البرز از شرق به مزارع روستای لمراسك و از غرب به روستای قلعه پایان متصل است و با ارتفاع ۲۰ متر از سطح آبهای دریای آزاد در موقعیت جغرافیایی ′۴۲–۵۳ طول شرقی و ′۴۳–۳۶ عرض شمالی و در ضلع شرقی شهرستان بهشهر قرار دارد.از مهمترین بناهای تاریخی این روستا می‌توان به حمام عمومی روستا اشاره كرد كه قدمت زیادی ندارد.
از دیگر اماكن تاریخی روستای ریحان آباد امام زاده قاسم (از نوادگان امام موسی كاظم) است كه در پانصدمتری و در سمت جنوب غربی این روستا واقع شده و به خاطر نزدیكی با جاده سراسری و داشتن زائر سرای امام رضا (ع) همه ساله پذیرای مسافر است. همچنین اموات روستای ریحان آباد در این امام زاده دفن می‌باشند و ۱۲ شهید روستا در آن آرمیده‌اند.
كتاب ریحان آباد (ران)نگین دیار كبود جامگان اولین كتاب تالیف شده درباره این روستا می باشد.نوشته محقق ارجمند آقای غلامرضا حبیبی در سال ۱۳۹۲ در ۲۸۷ صفحه چاپ گردید . ایشان در پشت جلد كتاب روستا را اینگونه توصیف میكند : روستای ریحان آباد ( ران ) از توابع شهرستان گلوگاه استان مازندران در قلب منطقه باستانی كبودجامه و طبیعت بكر و زیبای آن ( بین دریای مازندران و جنگل ) واقع گردیده است . این دیار با تاریخ كهن خود محل ظهور و سقوط شهر های باستانی اسپهبدان , آبادان , شهرآباد و زادگاه اسپهبدان و مشاهیر بنام بلاد تبرستان نظیر اسپهبد رستم كبود جامه , اسپهبد علاالدوله , اسپهبد شاهغازی , شیخ العلما ملاشریف , همچنین دارای اقتصادی پویا , فرهنگی ناب , اراضی حاصلخیز و مردمانی خونگرم و صمیمی و مهمان نواز می باشد .
روستای سراج‌محله
سراج محله، روستایی است از توابع بخش كلباد شهرستان گلوگاه در استان مازندران می باشد.این روستا در دهستان كلباد شرقی قرار دارد و براساس سرشماری مركز آمار ایران در سال ۱۳۸۵ ، جمعیت آن ۱۶۱۳ نفر (۴۱۸ خانوار) بوده‌است.
روستای سنگ‌یاب‌سر
سنگ‌یاب‌سر، روستایی است از توابع بخش كلباد شهرستان گلوگاه در استان مازندران می باشد.این روستا در دهستان كلباد غربی قرار دارد و براساس سرشماری مركز آمار ایران در سال ۱۳۸۵، جمعیت آن ۳۴۵ نفر (۸۱ خانوار) بوده‌است.این روستا در حاشیه جنگل سرفراز و در جوار رشته كوه البرز قرار گرفته است كه مشرف به دشت و مزارع ،خلیج و میانكاله و دریای خزر می باشد و دارای چشم انداز بسیار زیبایی است .تعدادی از اهالی این روستا به دامداری و نگهداری گاو و گوسفند به صورت صنعتی و سنتی مشغولند و چند نفر به پرورش زنبور عسل مشغولند. از آثار تاریخی این روستا كهنه قبرستان است كه در جنوب روستا و در دامنه جنگل قرار دارد و مزار امامزاده قاسم(ع) است كه از نوادگان امام موسی كاظم(ع) می باشد كه هر ساله پذیرای مسافران و زائران زیادی است.
معنی علمی سنگ‌یاب‌سر یعنی آبادی كنار رودخانه كه بستر رودخانه سنگی است. بر اساس اطلاعات بدست آمده از ریش سفیدان محلی حدود بیش از یه قرن پیش به دلیل داشتن رودخانه وایجاد آسیاب بر روی آن در روستای سنگ یابسر در پایین دست آن ایجاد شده است و دلیل انتخاب آن برگرفته از سنگ اسیاب میباشد وازطرفی هم گفته میشود این روستا بین حد فاصل روستای كلاك و قلعه پایان (معروف به مرزنشینان)شكل گرفته است.
روستای قلعه‌پایان
قلعه پایان، روستایی است از توابع بخش كلباد شهرستان گلوگاه در استان مازندران می باشد.این روستا در دهستان كلباد غربی قرار دارد و براساس سرشماری مركز آمار ایران در سال ۱۳۸۵، جمعیت آن ۱۲۴۳ نفر (۳۲۱ خانوار) بوده است.روستای قلعه‌پایان نهایت زیبا و دلنشین میباشد. دارای آب و هوای خوب و معتدلی میباشد كه به همین دلیل مورد توجه و استقبال زیادی از هموطنان ما در تمام نقاط ایران قرار گرفته است. دارای جنگل های بسیار زیبا و انبوه و فراوانی میباشد. زمانی كه به این منطقه بی نظیر در استان مازندران سفر میكنید سفری بسیار لذت بخش و خاطره انگیز برایتان خواهد شد. سیری در ایران پیشنهاد می كند حتما سری به این روستاهای سرسبز و زیبا بزنید و لذت ببرید .
تاكنون گمانه زنی های بسیاری در مورد تاریخچه این روستا بیان شده است. یكی از این سخنان این است كه در زمان های بسیار قدیم این منطقه جزء استان كبود بوده و در نزدیكی كوه، مقبره امام زاده ای از ائمه اطهار (ع) قرار داشت.كه مردم از نقاط مختلف به این منطقه می آمدند تا اینكه عده ای از افراد مهاجر قصد اقامت در انجا را داشتند. و در فاصله ی ۵۰۰ متری ان مقبره خانه ساختند. دقیقا روبروی محل سكنای مردم صخره ی بزرگی قرار داشته پناهگاه خوبی دربرابر عوامل طبیعی و غیر طبیعی به شمار میرفت.
بعدها روی این تپه حمام خزانه ای بنا كردند و در آن استحمام می نمودند و به همین دلیل آن تپه یا صخره را قلعه نامیدند و چون خود در پای كوه و قلعه زندگی میكردند آنرا قلعه پان نامیدند كه پس از طی سالها و حمله ی تركمنها و ورود شورویها به قلعه پایان تغییر نام داده شد. اما گمانه زنی دیگری نیز وجود دارد كه نشان میدهد صخره سنگی كه تاكنون بجا مانده، بقایای بجامانده از قلعه های حفاظتی در منطقه شرق مازندران میباشد كه چون مردم این منطقه در پایین این قلعه زندگی میكردند نام این روستا را قلعه پایان نامیدند.
خرافاتی نیز در بین مردم این منطقه بر سر زبان ها در جریان است كه میگویند درب این قلعه سالی یك بار باز میشود و اگر كسی وارد این قلعه شود دیگر راهی به بیرون از آن پیدا نخواهد كرد.قلعه پایان یكی از آثار ملی ثبت شده ایران در گلوگاه است كه قدمت آن مربوط به اواخر ساسانی ـ قرون اولیه اسلامی می باشد و در تاریخ ۱۳۸۶/۰۸/۲۷ به شماره ثبت ۲۰۲۸۱ در مجموعه آثار تاریخی ایران ثبت شده است. نشانی این اثر ملی ثبت شده گلوگاه شهرستان گلوگاه، بخش كلباد، دهستان كلباد، جنوب روستای قلعه پایان می باشد. استان مازندران دارای جاذبه های گردشگری، باستانی و طبیعی بسیاری است كه قلعه پایان شهرستان گلوگاه یكی از آثار تاریخی و دیدنی این استان می باشد.
روستای كلكت
كلكت، روستایی است از توابع بخش مركزی شهرستان گلوگاه در استان مازندران می باشد.این روستا در دهستان توسكاچشمه قرار دارد و براساس سرشماری مركز آمار ایران در سال ۱۳۹۵، جمعیت آن ۶۷ نفر بوده است.روستای كلكت نهایت زیبا و دلنشین میباشد. دارای آب و هوای خوب و معتدلی میباشد كه به همین دلیل مورد توجه و استقبال زیادی از هموطنان ما در تمام نقاط ایران قرار گرفته است. دارای جنگل های بسیار زیبا و انبوه و فراوانی میباشد.یكی از زیبـایی‌های جذاب این روسـتـا، درختـان گـردو فراوانی میباشد كـه در اطراف درهای رو بـه این روسـتـا قرار دارند و منظره‌ی فوق‌العاده‌ای بـه آن بخشیده‌اند. این زیبـایی حاصل از درخت‌های گـردو را نام روسـتـا هم بـه ارث برده و بـه همین دلیل بـه آن آغوز دره میگویند.
شغل مردم مهربان آغوز دره دامداری، كشاورزی، بـاغداری و قالی بـافی میباشد و سپری كردن تعطیلات در كنار این اهالی دلنشین خـواهد بود. این روسـتـا از امكـانات اولیه‌ای همجون آب، برق، مدرسه، مخابرات، خانه بـهداشت و جاده‌ی معقول برخـوردار میباشد.
روستای كلكت
كلكت، روستایی است از توابع بخش مركزی شهرستان گلوگاه در استان مازندران می باشد.این روستا در دهستان توسكاچشمه قرار دارد و براساس سرشماری مركز آمار ایران در سال ۱۳۹۵، جمعیت آن ۶۷ نفر بوده است.روستای كلكت نهایت زیبا و دلنشین میباشد. دارای آب و هوای خوب و معتدلی میباشد كه به همین دلیل مورد توجه و استقبال زیادی از هموطنان ما در تمام نقاط ایران قرار گرفته است. دارای جنگل های بسیار زیبا و انبوه و فراوانی میباشد.یكی از زیبـایی‌های جذاب این روسـتـا، درختـان گـردو فراوانی میباشد كـه در اطراف درهای رو بـه این روسـتـا قرار دارند و منظره‌ی فوق‌العاده‌ای بـه آن بخشیده‌اند. این زیبـایی حاصل از درخت‌های گـردو را نام روسـتـا هم بـه ارث برده و بـه همین دلیل بـه آن آغوز دره میگویند.
شغل مردم مهربان آغوز دره دامداری، كشاورزی، بـاغداری و قالی بـافی میباشد و سپری كردن تعطیلات در كنار این اهالی دلنشین خـواهد بود. این روسـتـا از امكـانات اولیه‌ای همجون آب، برق، مدرسه، مخابرات، خانه بـهداشت و جاده‌ی معقول برخـوردار میباشد.
روستای مصیب‌محله
مصیب محله، روستایی است از توابع بخش مركزی شهرستان گلوگاه در استان مازندران می باشد.این روستا در دهستان توسكاچشمه قرار دارد و براساس سرشماری مركز آمار ایران در سال ۱۳۹۵، جمعیت آن ۹۵ نفر بوده‌است.
روستای مهدیرجه
روستای مهدیرجه این روستااز توابع شهرستان گلوگاه استان مازندران میباشد.از مناظردیدنی این روستا می‌توان به جنگل زیبا، رودخانه، پارك جنگلی خلوت چشمه یا خربزه چشمه دارای استخرشنا، امكان گلایدرسواری و… اشاره نمود. همچنین از این روستا می‌توانیدبه تماشای مناظرزیبای جزیره میانكاله ودریای خزر، خلیج میانكاله وشهرستان بهشهر بپردازیدكه از لحاظ منظره بسیار زیباست.
روستای نصرت‌آباد
نصرت آباد، روستایی است از توابع بخش مركزی شهرستان گلوگاه در استان مازندران می باشد.این روستا در دهستان توسكاچشمه قرار دارد و براساس سرشماری مركز آمار ایران در سال ۱۳۸۵، جمعیت آن ۲۵۰ نفر (۷۰ خانوار) بوده است.
روستای نظام‌محله
نظام محله، روستایی است از توابع بخش مركزی شهرستان گلوگاه در استان مازندران می باشد.این روستا در دهستان آزادگان قرار دارد و براساس سرشماری مركز آمار ایران در سال ۱۳۹۵، جمعیت آن ۸۳۹ نفر بوده است.
روستای نیالا
نیالا، روستایی است از توابع بخش مركزی شهرستان گلوگاه در استان مازندران می باشد. گورستان نیالا از آثار ثیت شدۀ ملی ایران در این روستا قرار دارد.این روستا در دهستان توسكاچشمه قرار دارد و براساس سرشماری مركز آمار ایران در سال ۱۳۹۵، جمعیت آن ۴۴۳ نفر بوده‌است.
روستای وزوار
وزوار، روستایی است از توابع بخش مركزی شهرستان گلوگاه در استان مازندران می باشد. براساس سرشماری مركز آمار ایران در سال ۱۳۹۵، جمعیت آن ۳۲۶ نفر بوده است.از نوكنده تا گلوگاه ۱۹ و تا گرگان ۴۷ كیلومتر راه دارید. برای رسیدن به وزوار، باید اول از همه به شهر جدید «نوكنده» در غرب استان گلستان برسید. از نوكنده وارد جاده قدیم گلوگاه به گرگان یا به قول محلی ها جاده ی رضاشاهی شوید. در این جاده وقتی در سمت راست جاده به فرعی روستای «تلور» رسیدید كه با تابلوی راهنما مشخص شده، به سمت جنوب بپیچید تا به روستای وزوار برسید.پاییز هزارجریب مثل بیشتر روستاهای ایران، وقت برداشت محصولات كشاورزی و باغی است. شیر، ماست، كره، كشك و تخم مرغ از محصولات معمول وزوار است. غیر از اینها، آب زرشك كوهی، رب ازگیل كوهی كه اهالی به آن «كاندس ترشی» می گویند و نوعی گلابی كوهی به نام «تلكا» و همین طور سیر و عدس كوهی را هم می توانید به فهرست خریدتان اضافه كنید.
روستای ولمازو
ولمازو، روستایی است از توابع بخش كلباد شهرستان گلوگاه در استان مازندران می باشد. این روستا در دهستان كلباد غربی قرار دارد و براساس سرشماری مركز آمار ایران در سال ۱۳۸۵، جمعیت آن ۱۱۹۹ نفر (۳۱۷ خانوار) بوده است.
روستای ویوا
ویوا، روستایی است از توابع بخش مركزی شهرستان گلوگاه در استان مازندران می باشد. این روستا در دهستان توسكاچشمه قرار دارد و براساس سرشماری مركز آمار ایران در سال ۱۳۹۵، جمعیت آن ۳۲ نفر بوده است.
روستای هم‌چان
هم چان، روستایی است از توابع بخش مركزی شهرستان گلوگاه در استان مازندران می باشد. این روستا در دهستان توسكاچشمه قرار دارد و براساس سرشماری مركز آمار ایران در سال ۱۳۸۵، جمعیت آن ۵۳ نفر بوده است.