همه چیز درباره ی روستای تجره

روستای تجره در دهستان گلاب از بخش برزك در ۸۸ كیلومتری جنوب غربی شهرستان كاشان، استان اصفهان و ۳۳ كیلومتری شمال میمه و ۹ كیلومتری آزادراه اصفهان-تهران قرار دارد. طول جغرافیایی آن ۲ و ۵۱ وعرض جغرافیایی آن ۳۵ و ۳۳ می باشد ۲۱۸۰ متر از سطح دریا ارتفاع دارد.روستای تجره از طرف جنوب با شهر موته و از طرف شرق با میمه ، و از طرف شمال با برزك و از طرف غرب با رباط ترك و دلیجان همجوار هست. البته در اطراف روستا، روستاهای پنداس، آرنجن ارتباط نزدیكی هست ( دهخدا ،۱۳۴۰؛ ۳۹۰ / دایره جغرافیایی ستاد ارتش، ۱۳۳۹؛ ۷۲).

آب و هوای روستا

برخلاف اینكه شهرستان كاشان در منطقه ی نسبتا كویری واقع شده است و دارای آب و هوای گرم و خشك است، روستای تجره در منطقه ی كوهستانی و سردسیر واقع شده است و دارای تابستان های معتدل و مطبوع و بدلیل وجود كوه های اطراف آن، زمستان هایش با سوز و سرمای فراوان همراه است.
این روستا به دلیل موقعیت جغرافیایش ۴ فصل سالش از هم متمایز است. و دارای خزانی سرد و خشك همراه با بارندگی و زمستان هایش با ریزش برف و باران و یخبندان سوز و سرمای فراوان همراه است، بهار و تابستان هایش خنك و مطبوع است به طوریكه مأمن گاهی است برای جسم خسته و گرمازده ی ساكنان شهرهای اطراف بویژه كاشان كه با بادهای خنكش نوازشگر روح خسته آنهاست است. دمای روستای تجره در تابستان بین ۱۵ تا ۲۵ درجه و زمستان هایش گاهاً به زیر صفر درجه نیز می رسد.

وجه تسمیه روستا

در مدارك و اسناد تاریخی، در مورد علل نام گذاری این روستا اشاره ی صورت نگرفته است، ولی بنا به گفته ی اهالی این دیار، چون پایه گذاری روستا ابتدا در ته جُره ی (در زبان محلی یعنی دره) كوه پایه گذاری شده است بدین نام معروف و مأنوس شده است.

آمار جمعیتی روستا

در گذر تاریخ و گذشت زمان اكثر شهرها و روستاها با پدیده ی غالبی به نام”مهاجرت” روبه رو شده اند كه این پدیده گاهی محدود به موقعیت جغرافیایی داخلی ایران و گاهی هم بین سرزمین ایران و سایر كشورها بوده است.
روستای تجره نیز از این قاعده مستثنی نمی باشد و در گذر زمان بویژه در چند دهه اخیر با آن درگیر شده است.به دلایل گوناگونی از جمله نبود شغل مناسب اكثر ساكنان روستای تجره را مجبور به مهاجرت از این روستا به شهرهای دور و نزدیك اطراف كرده است.
طبق آمار نفوس و مسكن سال ۱۳۹۰ جمعیت ساكن و دائمی روستا ۳۰۰ نفر و در قالب ۱۲۰ خانوار می باشد كه اكثریت شامل قشر میانسال و كهن سال می باشد.

قدمت روستا

سند ومدركی در مورد قدمت این روستا وجود ندارد اما وجود بناها و گفته ی خود اهالی بیانگر این است كه این روستا حدود ۵۰۰سال پیش وجود داشته و مردمانی را در خود پرورش داده است كه تاریخ در مورد آنها سكوت اختیار كرده و مدتی پس از زندگانی به دیار باقی شتافته اند.

فرهنگ
گرچه هنوز به طور دقیق كسی از قدمت روستا اطلاعی ندارد اما آثار تاریخی و خانه های قدیمی مكانهائی هستند كه از فرهنگ و تاریخ مردم خبر می دهند. مذهب همه مردم شیعه می باشد و موقوفاتی كه هنوز به جا مانده نشان می دهد كه گذشتگان هم همچون مردمان امروز از محبان اهل بیت (ع) بوده اند. مقبره بابا محمود انصاری كه بین دو روستای پنداس و تجره واقع گردیده هست.
از جمله مراسم آیینی و مذهبی مردم روستا می توان به مراسم تعزیه خوانی اشاره كرد كه همه ساله به خصوص بیشتر در ایام محرم برگزار می شود و عاشقان و محبان اهل بیت (ع) را از روستاها و شهرهای اطراف برای دیدن آن به این روستا می آیند.
هرچند امروزه مثل گذشته روابط خانوادگی و رفت و آمدهای خانوادگی مثل گذشته نیست اما هنوز هم كمك به همسایگان و نیازمندان و دیگر هم نوعان در روستا رواج دارد و خصلت مهمان نوازی اهالی زبانزد عام و خاص می باشد.
صدای زیبای دلنشین موذن، به هنگام نماز، آرامش خاصی به روستا می دهد. پیرغلامی كه سحرگاه از خواب بر می خیزد و با صدای دلنشین، خود و اهالی را آماده اطاعت از خدا و شروع روزی برای كار و تلاش می دهد. در روستا وقتی اهالی برای انجام فریضه نماز صبح سحرگاه از خواب بر می خیزند، بعد از اقامه نماز خود را برای كار و تلاش و شروع روزی دیگر آماده می كنند. سحرخیزی خصلت عامه روستا می باشد.
سطح سواد مردان و زنان میانسال اكثراً تا مقطع ابتدایی بیش نیست. اگرچه پیرمردان و پیرزنانی كه از نعمت سواد محروم بوده اند اما اگر دقایقی هم نشین و هم صحبت آنان شویم می بینیم كه هرچند كلاس نرفته اند اما چه خوب صحبت می كنند، روایت های دینی بسیار زیبایی را بیان می كنند .

اقتصاد و معیشت
شغل مردم روستای تجره ، كشاورزی، باغداری، دامداری،گلاب گیری ، معدن و … می باشد. اكثر جمعیت فعال روستا شاغل هستند، برخی در حوزه دامداری و كشاورزی، برخی دیگر در حوزه كارخانه های اطراف و معادن و… در واقع تلاش و زحمت با اصالت روستاییان در هم تنیده هست و مردی در روستا نیست كه اهل كار و تلاش نباشد. جمعیت شاغل روستا را بیشتر میان سالان و پیرمردان تشكیل می دهند و اكثر جوانان روستا به شهرهای اطراف مهاجرت كردند، بیكاری در روستای تجره صفر می باشد.
كشاورزی تجره اغلب ، گل محمدی ، كشت گندم وجو و باغداری است و محصولات آن نیز انواع سردرختی می باشد از جمله گردو- آلو- بادام – زردآلو- قیصی– سیب– انگور و…
آمار دقیقی از مساحت زمین های كشاورزی وجود ندارد اما آن چه كه به چشم دیده می شود نشان از آن م هست كه بعد از كشت گندم و جو، بیشترین زمین های كشاورزی را گلستان های گل محمدی شامل می شود. از مهم ترین مزارع كشاورزی روستای تجره می توان به سنجل، وحد، سینگ، مورگند، خاوه، شوراب، وشگ، زارما و… اشاره كرد.

صنایع و معادن
از جمله صنایع موجود در این منطقه صنعت قالی بافی و گلاب گیری اشاره كرد.هر چند امروزه دیگر مثل گذشته قالی بافی و گلیم بافی وجود ندارد اما اندك شماری هستند كه به این حرفه مشغول هستند. از دیگر صنایع موجود در روستا صنعت گلاب گیری است كه به صورت سنتی دیده می شود.تعداد ۷ كارگاه سنتی گلاب گیری در روستا وجود دارد كه در آن تولید گلاب و انواع عرقیات گیاهی تولید و بسته بندی انجام می گیرد.
از دیگر صنایع تجره معادن سنگ می باشد كه به هر گوشه ای می نگری معدن سنگی دیده می شود. به طوری كه تعداد معادن سنگ روستای تجره بیش از ۱۰ مورد می باشد كه بعضی تعطیل و یا نیمه تعطیل درآمده اند. معادن دارای سنگ تروارتن شكلاتی(موجدار و بی موج) و مرمر، و مرمریت می باشد. اطلاعی دقیق از میزان استخراج سنگ در این معادن در دسترس نیست

پوشش گیاهی
پوشش گیاهی درمناطق كوهستانی استپ كوهی همراه باانواع گوَن و به ویژه «كتیرا» است كه مصرف صنعتی و بهداشتی دارد . استپ كوهی از غرب به شرق كاهش می‌یابد از این رو منطقه غرب كه دارای پوشش گیاهی بهتر و آب بیشتر است، محل پرورش گوسفند و گله داری است. گیاهان خودرو مانند مُك كو (شیرین بیان) كه ریشه آنها استفاده داروئی دارد، گل گاو زبان، شاتره، كاسنی، تره كوهی، مرزنجوش، دینارو (كه بسیار خوش عطر و بو است)، شوید كوهی، جوقاسم، گوش بره، خاكشیر، مرزنگوش، بارهنگ (بالنگ)، بادرنگ، بابونه، بالنگو، قدامه، كرچك،…همه برای مردم شهر آشنا است.

در تجره گندم، جو، چغندر ، شبدر، یونجه، سبزی‌های خوردنی، صیفی جات، آلو، سیب، ، آلوچه، گیلاس، آلبالو، زردآلو، انگور و.. همه عمل می‌آید.
درختان قابل رویش این منطقه، عبارتند از: ، صنوبر، وه‌نو، بید مشك ، سنجد، توت، و درختان میوه. ازجمله سیب،گلابی، بادام و گردو…

آثار تاریخی و باستانی
گرچه اطلاعی دقیقی از قدمت روستا در دسترس نیست اما خانه های به جای مانده و قبرستان اهالی قدیم روستا نشان از تاریخ و قدمت چند صد ساله روستا است. برج تاریخی كه بر روی كوهی واقع شده در شمال روستا چشم هر بیننده ای را به خود جلب می كند. به گفته اهالی روستا این برج برای دفاع از روستا بوده است كه بر روی بلندی كوه واقع شده است كه متاسفانه امروزی تقریباً به كلی تخریب شده است.
از آثار تاریخی دیگر روستا، مسجدی هست كه در نزدیكی روستا، در كنار مسیر عبوری اصلی به روستا در ۲ كیلومتری روستا واقع شده است. كه این مسجد كه از سنگ، كاه گلی و چوب ساخته شده است هنوز پابرجاست.

شناخت معابر و ابنیه های روستا
تنها معبر دسترسی به روستا كه آسفالت می باشد از كنار روستای پنداس عبور می كند كه از دو محور كاشان – تجره و میمه – تجره قابل دسترسی می باشد. البته راههای دسترسی متعددی به روستا وجود دارد كه به دلیل خاكی بودن و سنگلاخی بودن جاده ها و ایمنی كم آنها كمتر تردد در این مسیرها انجام می گیرد.
از ارتفاعات روبه رو اگر به روستا نگاه كنی خانه های روستا به دو صورت نمایان هست. خانه های قدیمی كه همه از خشت و گل ساخته شده اند و در كنار چشمه به صورت پلكانی بنا شده اند كه خود گویای آن هست كه ساكنین ابتدایی آن در ابتدا در كنار چشمه، خانه های را بنا كرد ه اند. اما هر چه از مركز روستا فاصله می گیریم خانه های نوساز و ساختمان های جدید و زیبا را می بینیم كه هیچ تفاوتی با خانه های شهر ندارد و جلوه زیبا به روستا می دهند روستای تجره به دلیل منطقه جغرافیایی كه در قرار گرفته است به صورت پلكانی می باشد، به طوری كه در قسمت های ضلع شمالی روستا ساختمان ها به صورت پلكانی می باشد. شیب تپه‌ای كه روستا بر آن واقع شده و وجود معماری پلكانی روستا باعث شده تا دربرخی قسمت‌ها، به خصوص در بافت قدیمی تر روستا، منازل به صورت متراكم و درهم تنیده ساخته شوند. البته در قسمت های پایین تر روستا( هرچه به سمت مزارع كشاورزی نزدیك می شویم) از شدت تراكم ساختمان ها كاسته می شود و هم منازل جدیدتری ساخته شده اند و هم اینكه فاصله بین ساختمان ها با یكدیگر و تراكم آن كاسته می شود.
خانه های قدیمی روستا كه هنوز آثار آن باقی هست، گویای تلاش مردان و زنانی هست كه روزگار جوانی را با مشقت و سختی های فراوان گذرانده اند. دیوارهای گلی كه ارتفاع آن حدود سه متر و پهنای آن بیش از یك متر می باشد خود گویای همه چیز هست.
مصالحی كه در ساختمان ها به كاربرده شده از بایكدیگر متفاوت هست. در بافت قدیمی روستا برای ساخت منازل از مصالح سنگ لاشه، چوب ، دیوارهای گلی به ضخامت ۱ متر می باشد. اما در منازل جدید مصالحی كه در شهرها استفاده می گردد به كار می رود و دیگر از خانه های كاه گلی با دیوارهای ضخیم خبری نیست. در بافت قدیمی روستا دیوارهای سنگی و گلی با ضخامت بین ۴۰ تا۱۰۰سانتی‌ متر به عنوان عایقی خوب در برابر نفوذ سرما و گرما عمل می‌كند.
با توجه به مسئله اقلیم و ارتفاع این منطقه و با اشاره به میزان بارش برف و باران، سقف‌ها نقش مهمی در معماری روستا دارند. درروستا برای سقف منازل و كارگاه ها دونوع پوشش نهایی سقف وجود دارد، یكی پشت‌بام‌هایی با مصالح محلی چوب و حصیر و كاه‌گل( خانه های قدیمی) و دیگر یپشت‌بام‌های جدیدتر به صورت شیب‌دار با ورقه‌های فلزی كه برای بام‌های برخی خانه‌های جدید و برخی كارگاههای گلاب گیری استفاده می شود و سقف منازل جدید وبعضی ساختمان‌های مرمت شده و واحدهای كارگاهی گلاب گیری، مسجد، حسینیه ، مدرسه، خانه بهداشت و… با ایزوگام و قیر آسفالت پوشیده شده است.