باغ جهان نما شیراز ،بهشت كوچك زمینی این شهر دیدنی است كه شكوه و زیبایی آن جلوه‌ای دیگر از باغهای سرسبز و پر گل شیراز را برای بازدیدكنند‌گان به نمایش می‌گذارد. ویژگی‌های منحصر به فرد جهان‌نما هر بیننده‌ای را شگفت‌زده می‌كند.باغ جهان نمای شیراز یكی از معروفت ترین جاذبه های گردشگری شهر شیراز است كه احتمال ساخت آن به دوران زندیه باز می‌گردد. این باغ در بخش ورودی شهر واقع شده می‌توانید علاوه بر بازدید از آن از دروازه قرآن، هفت تنان، آرامگاه حافظ و… نیز بازدید كنید.
باغ جهان نما شیراز
شیراز شهر تمدن و ادب فارسی پر از باغهای معروف و بوستان است. از این رو شاید وقتی به این شهر سفر می‌كنید به دیدن یك یا دو باغ معروف بسنده كرده و با خودتان فكر كنید كه همه‌ی این مكان‌ها شبیه به هم هستند. اما در واقع هر كدام از این اماكن ویژگی و زیبایی خود را دارند و به هیچ وجه با هم قابل قیاس نیستند. باغ جهان‌نما نیز مانند سه باغ دیگر معروف شهر شیراز شكوه و جلال خاص خود را دارد. جهان‌نما كه هنگام اقامت تیمور كورگانی درشیراز، در اوج شكوه خود بود، به قدری این فرد را شیفته و حیران زیبایی خود كرد كه وی باغی را در اطراف زادگاه خود یعنی سمرقند به همین نام ساخت.
باغ جهان نما در كتب تاریخی
در كتاب عجایب المقدور از این باغ با نام زینت الدنیا یاد شده است. لرد كرزن سیاست‌مدار انگلیسی در دوران قاجاریه از جمله‌ی افرادی است كه باغ جهان نما را در كتاب “ایران و قضیه‌ی ایران” به تصویر كشیده است. او در توصیف باغ می گوید: «در سمت دیگر جاده اصفهان به شیراز، قدری بالاتر از حافظیه، باغ جهان‌نما است كه در زمان كریم خان باغ وكیل نام داشت و در عهد فتحعلی شاه هنگامی كه او والی فارس بود اسمش را تغییر دادند و عمارتی تابستانی در آنجا ساختند، شامل محوطه محصور در حدود ۲۰۰ یارد كه حالا چند درخت دارد و رو به خرابی است.
در اوایل این قرن، عمارت مركزی آن یا كلاه فرنگی وضع مرتبی داشت و مختص اقامتگاه افراد عالی رتبه انگلیس بود از جمله و.سی.جی.ریچ مأمور مقیم بریتانیا در بغداد كه در كردستان اكتشافاتی كرده بود و در۵ اكتبر ۱۸۲۱ میلادی از مرض وبا درگذشت و در باغ همان جا مدفون شد». جهان‌گرد و جواهر فروش فرانسوی : «شاردن» در دوره‌ی صفویه، و فرصت الدوله‌ی شیرازی از دیگر افراد مشهوری هستند كه به توصیف این باغ پرداخته‌اند.
معماری باغ
باغ جهان‌نما قدیمی‌ترین باغ، شهر شیراز محسوب می‌شود. این باغ با مساحت ۲/۸ هكتار دارای ۳۵۰۰ متر مربع فضای سبز است. عمده‌ی فضای سبز جهان‌نما را درخت‌های تنومند و كهن سرو و نارنج، شمشاد سبز، رزهفت‌رنگ، بنفشه، اطلسی و گل‌های داوودی تشكیل می‌دهد. این عمارت هشت ضلعی دارای ۴ شاه‌نشین و اتاق‌های دو طبقه‌ای است كه در میان شاه نشین‌ها واقع شده است. این عمارت دارای نمای آجری است و در گذشته پنجره‌های چوبی داشته است كه توسط مالك خصوصی آن برداشته شده و به جای آن پنجره‌های آهنی نصب گردیده است. در داخل عمارت یك حوض از سنگ مرمر یكپارچه نیز وجود دارد. پنجره‌های چوبی این باغ بعد از مرمت و بازسازی توسط مالك خصوصی آن جای خود را به پنجره‌های آهنی داده است. عمارت وسط این باغ مربوط به دوره‌ی زند است.
خیابان كشیهای اطراف عمارت ذكر شده به همراه درختكاری‌های زیبا در سال ۱۱۸۵ هجری قمری به دستور كریم خان زند انجام گرفت. نمای عمارت كلاه فرنگی این باغ باشكوه بدون هیچ نقاشی و كاشی‌كاری بنا شده است. به گفته‌ی برخی این نما دارای زینت‌هایی بوده كه به مرور زمان از بین رفته است. غالبا معماری و نقشه‌ی ساخت باغهای ایرانی به گونه‌ای طراحی می‌شد كه در مسیر عبور جوی آب باشد. عبور آب معروف‌ركن آباد از وسط این باغ نشان‌دهنده‌ی این ویژگی است.
نحوه دسترسی
آدرس:شمال شرقی شهر شیراز، ضلع شرقی خیابان حافظ (دروازه قرآن)، بالاتر از میدان حافظیه
خوشبختانه باغ جهان‌نما نزدیك به ورودی شهر شیراز و در منطقه‌ای ویژه است. در خیابان‌های اطراف این باغ مكان‌های بسیاری برای بازدید از جمله آرامگاه حافظ، هفت‌تنان، دروازه قرآن، خواجوی كرمانی، بابا كوهی، باغ ملی، گهواره دید، كتابخانه ملی اسناد و … وجود دارد.
متاسفانه هنوز خط متروی شیراز در این مسیر راه‌اندازی نشده است، اما تاكسی‌ها و اتوبوس‌های شهری به‌خوبی این منطقه این شهر را پوشش می‌دهند. ۷ خط مسیر اتوبوس مسیر‌های مختلف سطح شهر را تا پایانه‌ی دورازه قرآن پوشش می‌دهند.این باغ در حال حاضر در اختیار صدا و سیمای شهر شیراز است.
ین باغ همچون سه باغ مشهور دیگر یعنی باغ ارم، باغ دلگشا و باغ تخت در دوره آل مظفر و آل اینجو (قرن هشتم هجری قمری) یعنی قبل از یورش تیمور گوركانی به شیراز در نهایت آبادانی بوده‌است.
ابن عربشاه مورخ دوره تیموری در كتاب عجایب المقدور آنرا زینت الدنیا نامیده‌است. باغ جهان نما در هنگام اقامت تیمور گوركانی در شیراز، همچون سایر باغهای نامدار آن دوره مورد توجه وی واقع شده بطوریكه همانند آنرا در اطراف سمرقند كه موطن او بوده احداث و آنرا جهان نما نامیده‌است.
این باغ در دوره صفویه نیز آباد و قابل اهمیت بوده‌است. شارون و تاورنیه جهانگردان فرانسوی كه در دوره صفویه شیراز را دیده‌اند، خیابان زیبایی توصیف كرده‌اند كه از تنگ الله اكبر تا بقعه میر علی بن حمزه كه محل خیابان حافظ كنونی است ادامه داشته و در دو طرف آن باغهای زیبا و آبادی وجود داشته‌است.
كریم خان زند در سال ۱۱۸۵ هجری قمری این باغ را كه در زمینهای مقابل جعفرآباد و مصلی قرار داشته حصار كشید و عمارت كوشك را در وسط آن ساخت و در اطراف عمارت خیابان كشیهای زیبا و درختكاری مفصلی بعمل آورد. در ضلع جنوبی بقایای آبنمایی به چشم میخورد كه فواره آن هنوز پابرجاست.
این آبنما از جلوی ضلع جنوبی آغاز می‌شود و به حوضی در جلوی بنایی كه در دوره قاجاریه و در انتهای ضلع جنوبی احداث گردیده منتهی می‌شود كه اخیراً مورد مرمت و بازسازی قرار گرفته‌است.بهای بلیط ورودی باغ جهان نما ٢٠٠ تومان می باشد.در زمان بازدید من از این باغ آرامش در آنجا موج میزد.پس از بازدید از این باغ زیبا می توانید با كمی پیاده روی از آرامگاه خواجوی كرمانی و دروازه قرآن كه در كنار هم قرار گرفته اند نیز بازدید نمایید.
