ریپورتاژ آگهی
چله كشی فرش زابل

چله كشی فرش زابل

وقتی كه به قالی سیستان مینگریم مانند این است كه به تاریخ می نگریم. قدرت تفكر و تخیل هنرمند قالیباف در هنر او نمایان است و در میان خانواده ها اهمیت بسزایی دارد.
  • 1401/01/08
  • استان : سيستان و بلوچستان
  • شهر : زابل
  • دسته : صنایع دستی ایران
آدرس : استان سیستان و بلوچستان, زابل
تلفن : 66059000-021

وقتی كه به قالی سیستان مینگریم مانند این است كه به تاریخ می نگریم. قدرت تفكر و تخیل هنرمند قالیباف در هنر او نمایان است و در میان خانواده ها اهمیت بسزایی دارد. قالی بافی هنر دختران و زنان سیستانی است و بیشتر باتغییر طرح ها و نقش مایه ها از حالت طبیعی به نمادین، هندسی و انتزاعی تولید می شود. سایر بافته های دیگر در منطقه شامل گلیم پادری، خورجین،گلیمچه، سفره، نمكدان، توبره، جوال، خامه دوزی و سوزن دوزی و … است .

طرح های قالی فرش سیستان شامل فتح اللهی ، مددخانی، هراتی، گلدانی یا گنبدی، قندانی (گل قندانی)،‌اساطیری، درختی، قابی، گل پنجه ای، جانمازی و سه ترنج و … است.چله كشی فرش مهمترین مرحله قالی بافی است و این مرد تنها بازمانده از حرفه مهم چله كشی در زابل است كه در این كار مهارت دارد. اینكه این مرد تنها چله كش بازمانده از ده ها چله كش در این دیار است خبر ناخوشایندیست، چرا كه تنهایی او به معنای نابودی و زوال تولیدكنندگان فرش دستباف كه از صنایع دستی سیستان و بلوچستان می باشد، است.

چله كشی فرش زابل-cDDwZIY0XC

در چوب بالائی (سردار) باشد كه بعد از بافتن در این سمت دار بتوان بافته را به پشت برگرداند. مهم‌ترین مرحله قبل از بافت، چله كشی است بعد از برپا داشتن دار باید نكات ضروری و مهم را در چله كشی در نظر داشت. نخ‌های چله معمولاً از جنس پنبه و به رنگ سفید هستند. در بعضی مناطق از پشم و به ندرت از ابریشم استفاده می‌شود نخ‌های چله (تار) باید به موازات یكدیگر و با فاصله مشخص بر روی دار پیچیده شوند. نخ‌های پنبه‌ای معمولی‌ترین نوع نخ تار هستند كه پیچیدگی (تاب) آن قدرت استقامت و كششی تار را زیاد می‌كند از مشخصات دیگر آن یكدست و یكنواخت بودن نخ‌های چله (كلفت و نازك نباشند) است.

تولید فرش، چرخه شغلی گسترده ای دارد كه از پرورش گوسفند در مراتع گرفته تا پشم چینی، نخ ریسی، چله كشی و ایجاد دار قالی را شامل می شود. این چرخه در طی سالیان بسیار جایگاه خود را پیدا كرده بود و به نسبت هر شغلی افرادی را مشغول به خود كرده بود كه یكی از آنها چله كش بود. چله كشی جزو اولین و اساسی ترین مراحل بافت قالی محسوب می شود به نحوی كه هر چله كش كه كارش را ماهرانه انجام می داد و فرد با ایمان و مهربانی بود، روحیه او به دار قالی منتقل می شد و سنگ بنای كاخی را مهیا می كرد كه چشم هر بیننده ای را خیره می نمود. پس در اصطلاح عامیانه دست چله كش مهم بود و زیربنای دار قالی به دست او در هم تنیده می شد.

چله كشی فرش زابل-9sZ3i6SULk
در چله كشی به دو شیوه تركی و فارسی كار انجام می گردد. در روش تركی چله كشی روی دار قالی و در روش فارسی اینكار جداگانه انجام می شود. مانند این استاد چله كشی در زابل كه به روش فارسی كارش را انجام می دهد.
چله كشی با چهار وسیله مهم صورت می گیرد: دفه، قیچی پرداخت، سیخ پودكشی و سیخ قلاب. با این ابزار دار قالی تنظیم می شود. در واقع چله همان تار است كه در آن نخ های عمودی به موازات هم روی سر دار و زیر دار قرار می گیرند. چله كش ها ماهرانه نخ های پشمی یا پنبه ای را با استفاده از ترازی ساده به صورت رشته ای منظم درمی آورند كه بعدها همین رشته منظم اساس و پایه بافت قالی می شود. این قالی ها نیز از صنایع دستی زابل به حساب می آیند.