روستای گره بان مكان مقدسی برای اهل حقی‌ها است. گردشگرانی كه به این محل می روند جزو زائران و مریدان محسوب شده و با دست و دلبازی كم نظیری از آنان پذیرایی می شود و به صورت محدود محل اقامت رایگان در اختیارشان قرار می گیرد.روستای گره بان مكان مقدسی برای فرقه ای از عرفان و تصوف با عنوان اهل حقی‌ها است كه علت آن وجود مكان مقدسی با عنوان “اجاق حضرت آقا بخش” و اجاق دیگر بزرگان این فرقه از جمله اولیا و نزدیكان و مسند نشینان این فرقه است و این روستا محل تجمع پیروان این مسلك و برگزاری مراسمات مخصوص بوده و كسانی كه به این محل می روند جزو زائران و مریدان محسوب شده و هر روز به غیر از روز جمعه به صورت نذری از میهمانان پذیرایی می گردد.
عرقیات گیاهی گره بان شهرت جهانی دارند و گلاب و عرق نعنای این منطقه به سراسر دنیا صادر می گردد. شیرینی های ناب و دنده كباب و خورش خلال كرمانشاهی ذائقه هر گردشگری را نوازش می دهد و ساختمان های بلند با معماری ای كه بیشتر در كشورهای بلوك شرق مانند روسیه و اكراین قابل مشاهده است در نوع خود بسیار حیرت انگیز است.
اگر بگوییم كه استان كرمانشاه بهشت گردشگری ایران است نه تنها اغراق نكرده ایم، بلكه باید در جستجوی واژه ای بهتر برای توصیف اینهمه زیبایی، عظمت، تاریخ، شعر وادب، آداب و رسوم و هنر و صنعت گردآمده در این استان باشیم و هنگامی كه واژه ها پاسخگوی اینهمه شگفتی های گردشگری این استان نباشند، تنها راه رزرو هتل و بستن چمدان است تا پا در این شهر شگفت انگیز بگذاریم جایی كه تاریخ ایران نه تنها در عصر معاصر، كه از ابتدای تمدن آریایی و شكوه تاریخ ساسانیان را در آن به عینه می توان دید كه همانا دیدن این آثار جز افتخار و غرور را القا نمی كنند و هر بیننده ای را به تحسین وا می دارد.
علاوه بر آثار بینظیری كه در شهر كرمانشاه وجود دارد، از جمله بیستون، طاق بستان، معبد آناهیتا و چندین اثر تاریخی دیگر، نام یك روستا در شهر هرسین در فاصله ۶۴ كیلومتری كرمانشاه به نام گره بان خودنمایی می كند. این روستا دارای سبك معماری خاص و آداب و رسوم ویژه ای است كه به جرات می توان گفت كمتر مكانی در كشورمان با این خصوصیات وجود دارد و این ویژگی ها این محل را برای گردشگران منحصر بفرد می كند.
تاریخچه ای در خصوص مكان
محلی كه امروزه در آن كرمانشاه قرار دارد از جنبه مشاهده آثار سكونت پیش از تاریخ یكی از مناطق پربار و دارای اهمیت در خاورمیانه و قاره آسیا است. كهن ترین نشانه های حضور انسان مربوط به پارینه سنگی قدیم توسط یافتن چند تبر سنگی در منطقه هرسین كنونی اثبات شده است كه قدمتشان حداقل دویست هزار سال تخمین زده می شود.
استان كرمانشاه در زمان ساسانیان به عنوان پایتخت ییلاقی استفاده می شده است و پس از ظهور اسلام و ورود اعراب به ایران و از قرن یازده به بعد فرقه اهل حق بوجود آمده است و طایفه ای كه در گره بان زندگی می كنند ملقب به آتش بیگی یا مشعشعی ها هستند كه یكی از طوایف این فرقه بوده و با استفاده از امكانات و كمك های پیروان خود نسبت به ساختن این مكان و حفظ و نگهداری و توسعه آن اقدام نموده اند.
اطلاعات جغرافیایی مكان و شرایط اقلیمی
استان كرمانشاه در میان فلات ایران و جلگه بین النهرین قرار دارد و منطقه ای كوهستانی است كه در بستر رشته كوه زاگرس و دشت های مرتفع كوهستانی است. این استان در مسیر بادهای مدیترانه ای قرار داشته و بارش و برف و باران در این منطقه امری معمول است .
زمستان معتدل و تابستان گرم و خشك در شهرستان های مرزی مانند سرپل ذهاب و پاوه و قصر شیرین كاملا قابل لمس است و زمستان و تابستان خنك و زمستان سرد در جوانرود و پاوه دیده می شود و شهر هرسین و روستای گره بان نیمه خشك است.
روستای گره بان
عرقیات گره بان با شهرت جهانی
این روستا جزو آثار تاریخی و از اماكن مهم مذهبی شاخه ای از مذهب شیعه به نام اهل حق است و بزرگان این مذهب در این روستا دفن هستند كه برای پیروان آن دارای تقدس بوده و ساكنان این روستا پذیرای پیروان بوده و در طول سال مراسم خاصی را برگزار نموده و آیین های مخصوص خود را به جا می آورند.
معیشت مردم این روستا از روش های گوناگون تولید در بخش كشاورزی و دامداری و فرآوری محصولات به صورت صنعتی تامین می شود و همت بلندی در انجام فعالیت های تولیدی به صورت با كیفیت دارند كه مبین آن برندهای عرقیات گیاهی با نام همین روستاست كه شهرت جهانی دارند و گلاب گل محمدی و عرق نعنای این منطقه به سراسر كشورهای جهان صادر می گردد.
خاك حاصلخیز این منطقه فرصت بینظیری را برای باغداری و پرورش نهال، دامپروری فراهم نموده است كه باعث می شود دست هیچ گردشگری برای خرید سوغاتی های با كیفیت و استفاده از غذاهای محلی بینظیر این منطقه خالی نماند و طعم اصالت و كیفیت به عنوان خاطره ای فراموش نشدنی در اذهان گردشگران این منطقه باقی بماند.
مسیر دسترسی
پس از ورود به شهر كرمانشاه برای رفتن به روستای گره بان باید به میدان شهدا و یا میدان امام خمینی (ره) بروید سپس پس از رد شدن از ساختمان پلیس راه تابلوی راهنمای مسیر شهر هرسین قابل مشاهده می باشد، مسیری كه در آن قرار دارید بلوار شهید كشوری می باشد كه پس از عبور از شهرك صنعتی فرامان، و در چند كیلومتر بعد در دو راهی شهرك بیستون به سمت راست به سمت هرسین رفته و پس از فراش و سلیمانیه یك راه خاكی آغاز می شود كه هشت و نیم كیلومتر مسیر خاكی بسیار ناهمواری وجود دارد و خالی از هرگونه آبادانی است و آنقدر طی این مسیر كسل كننده و دشوار خواهد بود كه احتمال دارد پشیمان شوید اما هر سختی ای پاداشی دارد و گذشتن از این مسیر بی شك به آنچه در ادامه خواهید یافت می ارزد.
پس از گذشتن از روستاهای شاه ملكی، گرمیانك و پاسار به دو راهی ای خواهید رسید كه سمت راست به روستای گره بان می رسد. این مسیر در كل از كرمانشاه تا روستای گره بان حدود شصت و یك كیلومتر است و حدود یك ساعت و بیست دقیقه طول می كشد تا در میان بیابان بدون سكنه به نگینی سبز به نام روستای گره بان برسید . روستایی كه در حاشیه رودخانه سیمره با نظمی چشمگیر زمین های كشاورزی پر محصول را به نمایش می گذارند و اندكی كه به مركز روستای گره بان نزدیك می شوید ساختمان های بلند با معماری ای كه بیشتر در كشورهای بلوك شرق مانند روسیه و اكراین قابل مشاهده است رخ می نماید كه در نوع خود بسیار حیرت انگیز می باشد.
اهل حق چه كسانی هستند؟
پیروان مذهب اهل حق كه به آنها “گوران” هم اتلاق می شود از فرقه های وابسته به شیعه ۱۲ تمامی محسوب می شوند كه در اصل در آذربایجان سكونت داشته و بعد ها به سمت كرمانشاه كوچ و در آنجا مستقر شده اند و گویشی مركب از لهجه های اورامانی و لكی و كرمانجی دارند كه در نواحی جنوبی و غربی كردستان از آن استفاده می شود. اما مركز و میعادگاه این جماعت گره بان است كه مسند نشین این جماعت در آن قرار دارد و از سوی مریدان و پیروان این فرقه به نحو مناسبی نسبت به توسعه و رسیدگی به امور این روستا اقدام می شود .
اهل حق، ، نصیری، اهل سر، یارسان، علی اللهی نام هایی است كه برای این افراد به كار برده می شود از نشانه های آن ها نزدن ریش و سبیل تا جایی است كه لبهای آن ها را می پوشاند و موهای بلندی دارند و این حالت كه اصطلاحا “شارب” گفته می شود را نماد حقیقت می دانند و اعتقادشان بر این است كه حضرت علی (ع) نیز شارب خود را نمی زده و این كار را گناه می دانند.
كوشش برای «وصول» به حق و خداوند اساس مذهب اهل حق میباشد و «شریعت» یعنی انجام آداب و مراسم ظاهری دین باید بعنوان نخستین مرحله و مرحله «طریقت» یعنی رسوم عرفانی و مرحله معرفتیعنی شناختخداوند، و مرحله «حقیقت» یعنی وصول به خداوند را به پیمایند.
مذهب اهل حق تركیبی از نظرات و دیدگاه های تحت تاثیر تعالیم اسلامی، یهودی، هندی، زرتشتی و مانوی، مسیحی و مهرپرستی و افكار فلاسفه است. در دستورهای دینی اهل حق، اجرای سه اصل اخلاقی زرتشتی، كه «پندار نیك» و «گفتار نیك» و «كردار نیك» باشد از واجبات است.
عید شاهی
یكی از مناسكی این فرقه مذهبی در این محل انجام می دهند با نام عید شاهی است كه در فصل زمستان در ۵ شب پشت سر هم جشن گرفته می شود و در جمع هایشان كه به اصطلاح جم گفته می شود علاوه بر انجام مراسمات خاص و پذیرایی های مخصوص تعابیر نمادینی استفاده می شود و به گفته یكی از بزرگان این فرقه این اعمال منسوب به ۵ تن آل عبا است كه شب اول را به داوود و دوم منصوب به بنیامین و شب سوم را به حضرت مولی و شب چهارم به پیر موسی و شب پنجم به خاتون رزبار تعلق دارد.
نظم، معماری متفاوت و زیبایی
در این روستا قبل از همه چیز پاكیزگی و نظم بی همتای معابر و سپس طراحی باغچه ها و آبنماهای آن قابل مشاهده است و برای رسیدن به بنای اصلی باید از بلوار بزرگی كه بسیار زیبا با گلكاری های هنرمندانه تزیین شده و پهنا و ابهت آن هرچقدر به عمارت اصلی كه مقبره نزدیك می شوید بیشتر خودنمایی می كنند كه گویی فرش رنگارنگی تا سر قله كوه پهن شده است .
به ابتدای دامنه كوه و اول راه پله كه برسید مسیر توسط نگهبانی بسته شده است و اسلوب خاصی را برای ورود به حریم عمارت اصلی مد نظر قرار می دهند و دلیل این كار آنست كه این عمارت در روزهای جمعه و حتی برخی از ماه های سال از دسترس گردشگران خارج می شود و دلیل آن را رسیدگی به امور داخلی و انجام امور خاص و برداشت محصولات روستا و انجام مراسمات مذهبی خاص اهالی این روستا بیان می كنند. این امر دلیلی است كه گردشگران می بایست قبل از حركت به سوی این روستا و بازدید از آن نسبت به پذیرش آن اطلاع حاصل نمایند.
