قلعه چالشتر شهركرد از آثار تاریخی دوره قاجاریه كه در ۱۰ كیلومتری شهركرد واقع شده است . سردر قلعه با ارتفاع زیاد ومعماری باشكوه توجه هربیننده ای رابه توانایی هنرمندان این دیار معطوف میدارد . دراین بنا تزئینات وهنرهای منحصربفردی همچون ستون های سنگی با نقوش اسلیمی ازاره های سنگی منقش به نقوش حیوانی وگیاهی .آجرچینی، كروم بندی و… بكار رفته است .اندرونی قلعه خدارحم خان عمارت ستوده نام دارد .ازتاریخ حك شده برروی سرستون های عمارت چنین استنباط میشود.كه ساخت بنا تقریباً درحدودسال های ۱۳۲۳هـ-ق روبه اتمام بوده است.
چالشتر كه در ۱۰ كیلومتری شهركرد واقع شده است، سالها قبل از این كه شهركرد اعتبار یابد، مركز حكومت نشین چهارمحال بود. این اثر در تاریخ ۲۷ مرداد ۱۳۷۷ با شمارهٔ ثبت ۲۱۰۱ و همچنین در تاریخ ۲۰ آذر ۱۳۷۹ با شماره ثبت ثبت ۲۹۲۴ به‌عنوان یكی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.
سازنده بنا
منزل احمد خان و محمود خان چالشتری به همت پدرشان خدا رحم چالشتری فرزند محمد رضا خان در اواخر دوران قاجاریه ساخته شد. از تاریخ حك شده بر روی سر ستون‌های این بنا استنباط میشود كه بنا تقریباً در تاریخ ۱۳۲۳ ه. ق به اتمام رسیده است. این قلعه شامل قسمت‌های سر درب، هشتی، اندرونی، بیرونی، حمام واصطبل و دیگر قسمتها می‌باشد. این بنا در دو قسمت ساخته شده كه وسعت ان تقریباً ۱۲۰۰۰ متر مربع می‌باشد كه به شكل و هنر ایرانی در دوران فاجاری ساخته شده است. بنای شمالی تا دهه هفتاد ه. ش مورد استفاده قرار می‌گرفته. درصورتی كه بنای جنوبی حدوداً نود درصد تخریب شده بود كه با همت مهندسان و مرمت گران این بنا برپا شده است.
علی اكبر دهخدا در هنگام جنگ جهانی اول كه به استان چهارمحال گریخته بود. از كتابخانه چالشتر استفاده كرد و تألیف امثال و حكم و لغتنامه خود را با استفاده از منابع موجود در قلعه چالشتر آغاز نمود.
قلعه خدارحم
قلعه خدا رحم خان یا قلعه چالشتر كه در استان چهار محال و بختیاری واقع شده است. اثری باشكوه از تلفیق معماری اروپایی و هنر حجاری ایران است كه در سال ۱۳۲۳ قمری در منطقه چالشتر احداث شد.قلعه چالشتر از معماری دوران قاجار ایران با و تلفیقی از معماری اروپایی است. كه با ستون هایی ایستاده از سنگ خودنمایی می كند. این قلعه در منطقه چالشتر واقع شده كه در دوره صفویه مركز حكمرانی چهارمحالی ها بوده و به وسیله كلانتران روستاها مناطق تحت سیطره خود را كنترل می كردند و پس از انتصاب حسین قلی خان به عنوان ایلخان بختیاری، در اواسط حكومت ناصرالدین شاه، حكمرانان این منطقه از حاكمیت بر چالشتر خلع و تنها به زمین داران بزرگ تبدیل شدند.
معماری بنا
مجموعه تاریخی چالشتر شامل سردر سنگی، خان نشین، اندرونی، حمام، انبارها و اصطبل ها است. قلعه عیانی و خان نشین این مجموعه تاریخی دارای ۳۸ ستون سنگی با سر در و ایوان است.این قلعه شامل نقوش افسانه ای و اسطوره ای، زندگی روزمره، گل و گیاه، گل و گلدان، گل و مرغ، نقوش پیچش گیاهی و نقوش فرشته است.
این نقوش به صورت ماهرانه و زیبا خلق شده و در برخی موارد به صورت برجسته حجاری شده است. در این مجموعه قلعه، اندرونی با یك دالان به قسمت خان نشین ارتباط داشته و ایوان آن دارای .۱۰ستون سنگی است. این مجموعه دارای ۵ ایوان است و ۵ اتاق نیز در اندرونی آن جود دارد و در مجموع دارای چهل ستون است
تزیینات بنا
اتاقهای این مجموعه قلعه نیز با نقوشی به سبك نقاشی “لندنی” كه تلفیقی از هنر نقاشی ایرانی و غربی است.مزّین است و این سبك نقاشی كه در دوره قاجار به اوج خود می رسد شامل نقوش گل و گلدان، افسانه لیلی و مجنون و نقوش اسلامی شامل یوسف و زلیخا به همراه خط نوشته ای از آیات قرآن است در بخشی از سر درهای این مجموعه قلعه، همچنین معماری ” سنتوری” كه به صورت مثلثی شكل بانقوشی به سبك ” شیر و شكر” است، به چشم می خورد و حمام قلعه تاریخی چالشتر نیز مزین به كاشی آبی فیروزه ای و سفید سربی بوده است.
سقف اندرونی این قلعه به صورت قابهایی از چوب گردو است و درها و پنجره های اتاقهای این مجموعه نیز از جنس چوب گردو به صورت گره چینی شده می باشد. این مجموعه قلعه دارای پنج ایوان است و پنج اتاق نیز در اندرونی آن وجود دارد و در مجموع دارای ۴۰ ستون است. در حیاط این مجموعه، هم اكنون موزه سنگ و در بخش داخلی قلعه نیز موزه مردم شناسی برقرار است .
