رودخانه سیروان كردستان ، طویل‌ترین رودخانه استان كردستان و یكی از شعبه‌های مهم حوزه آبریز خلیج فارس محسوب می‌شود. این رودخانه از دو شاخه بزرگ به نام شاخه اصلی رودخانه و شاخه چَم گَورَه (آزاد رود) تشكیل می‌شود. شاخه اصلی سیروان، از گاورود و قشلاق تشكیل شده و شعبه‌های آن به منزله شریان‌های حیاتی كردستان قلمداد می‌شود. بر روی رودخانه قشلاق سدّ وحدت (قشلاق) احداث شده كه برای آب‌رسانی شهر سنندج، ذخیره آب زراعی، مهار كردن رودخانه، كنترل سیل، تأمین برق، ایجاد فضای سبز، جنگل‌كاری اطراف شهر سنندج و پرورش ماهی از آن استفاده می‌شود.
ساختمان سد وحدت در مرداد ماه ۱۳۵۲ شروع و در سال ۱۳۵۸ آبگیری شد و در سال ۱۳۶۲ سد وحدت و تأسیسات وابسته به آن به بهره‌برداری رسید. رودخانه سیروان دارای آب دائمی بوده و آب آن از برف و باران تأمین می‌شود. سیروان در منطقه اورامان پس از پیوستن آب «بل» وارد كرمانشاهان و پس از پیوستن به رودخانه «الوند» با نام «دیاله» وارد خاك عراق می‌شود و به دجله می‌ریزد.
آبوهوای معتدل كوهستانی و وجود چشمه‌های فراوان، چراگاه‌هایی سرسبز و باغ‌هایی خرم را در دامنه كوه‌های زیبای اورامان به وجود آورده و موجب شده است دامداری در كنار باغداری پیشه اصلی مردم این دیار باشد.
گونه های جانوری و پوشش گیاهی
در این ناحیه گونه‌های جانوری و گیاهی متعددی مشاهده می‌شود، از جمله سنجاب ایرانی، درختان وون، تنگز، میلو، شرو، بلوط، پسته وحشی، گردو، توت، گلابی، انجیر، انار و… . همچنین گیاهان پرارزشی همچون ریواس، پیچك، كرس، بنا، هاز، شنگ، به‌ره‌زا، هاله كوك، ترشكه، ته‌ره‌ژه‌ره‌ژا، قازیاخه، گیلاخه، نرمیله، ده‌مه‌رواسله، بنا شوانه، كنگر، سپل، سیدران، گوزروانه، لو، زرده لو، چنور، سیاولو، كه‌ما، قومامه، توسی و شب بو، نرگس و گل میخك در این منطقه می‌رویند.
جاهای دیدنی اطراف رودخانه
زیارتگاه سلطان اسحاق
در كناره شمالی سیروان، زیارتگاه سلطان اسحاق (سلطان سهاك) قرار دارد. این مقبره در نزدیكی روستای نیسانه واقع شده است. وی از از بنیان‌گذاران اهل حق بوده است و مقبره او مورد احترام اهالی منطقه قرار دارد. از نظر تاریخی نیز این آرامگاه، مكانی ارزشمند به شمار می‌آید. مردم محلی بر این باور هستند كه دلیل حركت نسبتا آرام و بی‌صدای رودخانه سیروان در این منطقه، حضور مقبره سلطان اسحاق و به‌واسطه كرامات او است.
تفریحات رودخانه سیروان
رودخانه سیروان محل تمرین و مسابقات قایقرانان استان است و حتی گاهی به میزبانی مسابقات ملی و بین‌المللی انتخاب می‌شود. با این حساب، اگر اهل قایق‌رانی باشید می‌توانید از موج‌های پرخروش این رودخانه به‌اندازه كافی لذت ببرید. توجه داشته باشید رودخانه سیروان برای شنا خطرناك است. به‌خصوص برای بچه‌ها و شناگرهای آماتور. خطر غرق شدن در این رودخانه بسیار زیاد است. همچنین قایق‌رانی تنها در قسمت‌هایی امكان‌پذیر است كه معین كرده‌اند. علاوه بر این، طبیعت‌گردی و روستاگردی از دیگر تفریحاتی هستند كه می‌توانید در مسیر رودخانه از آن‌ها لذت ببرید.
زمان مناسب بازدید
با توجه به آبوهوای كوهستانی، بهترین زمان سفر به این منطقه و بازدید از رودخانه سیروان، فصول گرم‌تر سال، به‌خصوص فصل تابستان است. چراكه در فصل بهار نیز به‌دلیل ذوب برف‌ها، آب رودخانه می‌تواند بسیار سرد باشد. البته طبیعت این منطقه در هر فصل جلوه‌گری‌های خود را دارد و سفر به آن می‌تواند برای افرادی با سلیقه‌های متفاوت، در فصل‌های پاییز و زمستان نیز تجربه‌ای فراموش‌نشدنی را رقم بزند.
نحوه دسترسی
اورامان، از غرب با عراق، از شمال با كردستان و از جنوب با جوانرود محدود می‌شود و جاده‌ای به طول ۷۵ كیلومتر آن را به شهر مریوان متصل می‌كند. رودخانه سیروان در نزدیكی اورامان، این ناحیه را از سروآباد جدا می‌كند. اگر قصد سفر به اورامان و سیروان را دارید، بهترین مسیر فاصله بین روستاهای اسپریز تا هجیج است. این مسیر به‌دلیل وجود جاده شنی موازی در راستای رودخانه، دیدنی‌های بسیار زیادی دارد و قطعا می‌تواند نظر و رضایت شما را جلب كند.
