شهر تودشك یكی از شهرهای استان اصفهان واقع در مركز جغرافیایی ایران است. شهر تودشك در شرق بخش كوهپایه شهرستان اصفهانقرار دارد.
شهرداری این شهر در سال ۱۳۸۰ خورشیدی تشكیل شد.
تودشك مطابق سرشماری سال ۱۳۹۰ جمعیتی برابر با ۴۲۲۹ نفر داشته است.
موقعیت جغرافیایی
شهرتودشك در بخش كوهپایه از شهرستان اصفهان ودر فاصله ۹۰ كیلومتری شرق مركز استان قرار دارد. این شهر در سال ۱۳۸۰ از تلفیق نقاط تودشك، تودشكچوئیه، صادق آباد، رجان، مزرعه نو و مزرعه كهنه و دهكده‌های كوچك‌تر در منطقه (قندی، انگرود، انجیران و لاگزی) شكل پذیرفت. دو نقطه تودشك و تودشكچوئیه در امتداد محور ارتباطی اصفهان- نایین قرار دارد وسایر نقاط سكونتگاهی در جنوب محور ارتباطی با فاصله ۵۰۰ تا یك كیلومتر نسبت به همدیگر استقرار دارند. تودشك در سمت شرقی بخش كوهپایه قرار گرفته‌است از طرف شمال به شهرستان اردستان، از شرق به شهرستان نایینو استان یزد، از جنوب به بخش‌های جلگه و بن رود و به دهستان جبل بخش كوهپایه محدود می‌شود. این محدوده در عرض جغرافیایی ۳۲ درجه و ۲۳ دقیقه و ۳۲ درجه و ۴۹ دقیقه و طول جغرافیایی ۵۲ درجه و ۳۱ دقیقه تا ۵۲ درجه طول شرقی قرار گرفته‌است. ارتفاع از سطح دریا در سمت جنوبی ۱۰۸۰متر و در قسمت شمالی ۲۴۰۰ متر می‌باشد كه با شیبی ملایم به سمت جنوب زاینده رود سرازیر می‌شود. مركز دهستان شهر تودشك می‌باشد كه در ۲۰ كیلومتری شهر كوهپایه در موقعیت ۳۲ درجه و ۴۲ دقیقه عرض شمالی و همچنین ۵۲ درجه و ۴۰ دقیقه طول شرقی از نصف النهار گرینویج در كنار جاده ترانزیت اصفهان، به پنج استان جنوب و جنوب شرقی كشور قرار دارد. بر این اساس بطور مستند می توان گفت از لحاظ موقعیت جغرافیایی شهر تودشك تقریباً در مركزی‌ترین نقطه نقشه كشور ایران قرار گرفته است.
تاریخچه
نقاط تودشك و تودشكچویه ظاهراً از پیشینه تاریخی یكسانی برخوردار می‌باشند و به علت قرارگیری در كنار همدیگر داری هماهنگی فرهنگ و آداب و رسوم می‌باشند . لغت تودشك ، از كلمه تودشتك بوده به این مفهوم كه به لحاظ وجود ارتفاعات اطراف این نقطه فضای بازی جهت كشاورزی به وجود آمده و تقریباً نسبت به اطراف حالت دشت داشته‌است و به مرور زمان به تودشك تغییر نام یافته‌است تودشكچویه به معنای تودشك كوچك می‌باشد. در خصوص وجه تسمیه نقطه صادق آباد، بانی و شكل دهنده آن دارای اهمیت است و در زمینه نقاط مزرعه كهنه و نو شكل گیری تمدن و تقدم و تاخر آنها قابل توجه‌است و وجه تسمیه رجان مشخص نیست. منشا پیدایش نقاط تودشك و تودشكچویه كاملاً مشخص نیست ولی سابقه نقاط مزبور بسیار طولانی است به نحوی كه برخی این سابقه را به زمان قبل از میلاد نیز می‌رسانند. این پیشینه را با بررسی گویش و ساختار معماری منطقه و همچنین نوع كشاورزی و زندگی مردم این منطقه بوضوح مشخص می‌باشد. همچنین در اطراف این منطقه مداركی مبنی بر ارتباط قوی مردم این منطقه با كرمان، شیراز، نایین، یزد، زابل دارد.
همچنین بهاء الدین پدر خواجه شمس الدین محمد بن محمد حافظ شیرازی (حدود ۷۲۷-۷۹۲ هجری قمری)، شاعر و غزلسرای بزرگ قرن هشتم ایران و یكی از سخنوران نامی جهان تاجر و از اهالی تودشك یا تودشكچو بوده است. البته محل تولد حافظ شهر شیراز بوده است و در شیراز زندگی نموده و نیز وفات یافته‌است. پس از وفات پدر حافظ در سن هشت سالگی و دوران طفولیت به همراه مادرش به شیراز مهاجرت نمود و نزد خانواده مادری دوران كودكی را سپری كرد. بسیاری حافظ شیرازی را بزرگ‌ترین شاعر ایرانی تمام دورانها می‌دانند. گفته شده كه حافظ در تمام عمر در شیراز ماند و هرگز به سفر نرفت، تنها یك بار قصد كرد تا از زادگاه پدری خود دیدار نماید كه به هر حال این سفر بدلایلی انجام نشد. بدنبال شكل گیری نقاط تودشك و تودشكچو مزارع صادق آباد، مزرعه نو و كهنه و رجان به عنوان مراكز فعالیت كشاورزی شكل پذیرفته‌اند روند توسعه نقاط تودشك و تودشكچویه به صورتی است كه دو بخش قدیمی و جدید در آن وجود دارد، بخش قدیمی بافت با سابقه‌ای را تشكیل می‌دهد و بافت جدیدی سابقه كمتری دارد. در هر دونقطه تودشك و تودشكچو بافت جدید شامل محله‌هایی است كه عمدتاً در سالهای پس از انقلاب شكل گرفته‌است از این محله‌های می‌توان از محله نوبنیاد جنوب غربی تودشك و محله نوبنیاد شمال غربی تودشكچویه نام برد. سایر نقاط تودشك به علت توسعه كم كالبدی و فیزیكی از تقسیم بندی قابل توجهی برخوردار نیستند. وجود اراضی بایر در جنوب غربی تودشك و نیز در شمال غربی تودشكچویه جهت توسعه مناسب را برای نقاط مناسب را برای نقاط مذبور زمینه سازی نموده‌است. به نحوی كه شكل گیری محله نوبنیاد در جنوب غربی تودشك و واگداری قطعات زیادی از پلاكهای مسكونی به متقاضیان و شكل گیری برخی از آنها به خوبی توسعه فیزیكی تودشك را به سمت جنوب غربی نشان می‌دهد. همچنین شكل گیری واحدهای خدماتی و منازل مسكونی با تصرف اراضی بایر شمال شرقی تودشكچو و تشكیل محله نوبنیاد زمینه سازی‌های توسعه كالبدی آن را به سمت شمال شرقی كاملاً روشن می‌دارد
مردم‌شناسی
شهر تودشك با جمعیت ۴۲۲۹نفر (برآورد ۱۳۹۰) در شرق بخش كوهپایه قرار دارد . از لحاظ جمعیتی در اكثر نقاط دنیا پراكنده شده‌اند و به مشاغل گوناگون اشتغال دارند. اغلب مردم محلی به مشاغل خدماتی، كشاورزی، قالیبافی اشتغال دارند. از نقوش مورد استفاده در قالیبافی سبك نایین، اصفهان، كاشان و تبریز با مواد و الیاف مرغوب از جنس ابریشم می‌باشد. آثار بی نظیری از سالهای دور توسظ هنرمندان این شهر خلق شده و در حال حاضر در موزه‌های مهم دینا از این آثار نفیس نگهداری می‌شود.
شاید یكی از بهترین مدارك مستند موجود در باب مردم شناسی مردم تودشك در دهه ۱۳۳۰ شمسی، خاطرات هوشنگ گاشیری باشد. وی زندگی كوتاه در كنار مردم تودشك را سرآغاز نقطه عطف زندگی روشنفكرانه و ادبی خود می داند.
امروزه، مهاجرین تودشكی در مراكز مختلف مشغول به تحصیل یا فعالیت در امور اقتصادی، علمی و سیاست می‌باشند. بدلیل عدم وجود آب كافی برای رونق اقتصاد كشاورزی و كافی نبودن درآمد صنایع دستی و قالیبافی، جوانان تودشك از دوره قاجار به تدریج به نواحی مختلف مهاجرت نموده‌اند. ابتدا اصفهان، تهران و كرمان بدلیل صنعتی بودن وجود جاذبه‌های كاری و استخدامی در معادن و صنایع و در دوره پهلوی و پس از انقلاب اسلامی به كشورهای آمریكایی و اروپایی برای تحصیل و كسب موقعیت‌های اجتماعی و رفاهی بهتر. به عنوان مثال، یكی از مقاصد مهاجرت تودشكی‌ها در ایالات متحده آمریكا منطقه شهر دالاس و حومه آن واقع در ایالت تگزاس می‌باشد . تعداد زیادی مهاجر تودشكی الاصل و بستگان نسل دومشان در این منطقه مقیم هستند .
از فامیلهای اصیل تودشك می‌توان به تودشكی، زارعی تودشكی، اعتمادی تودشكی، رضائی تودشكی، حسینی تودشكی، محمدی تودشكی، كنعانی تودشكی، یوسفی تودشكی، عباسی تودشكی، حمامی تودشكی، قاسمی تودشكی، قاسمی تودشكچو، فیروزی تودشكی، حیدری تودشكی، مردانیان تودشكی، اكبری تودشكی نام برد. همچنین اقوام سلطانی، مصطوفی، علویپور رفسنجانی، قاسم زاده، العكراوی، باقری، قاسمی زاده و… بتدریج از دوران حكومت صفویان در زمان پایتختی اصفهان بین سالهای ۸۸۰ تا ۱۱۱۱ خورشیدی تا كنون به این شهر مهاجرت نموده و این منطقه خوش آب و هوا را برای سكونت انتخاب نموده‌اند.
همچنین در دوره اشغال ایران پس از وقوع جنگ جهانی اول در نیمهٔ اول صفر ۱۳۳۳ قمری تعدادی از تجار و بازرگانان برای حفظ مال و ناموس خود از چنگ دولت‌های انگلیس و روسیه و در امان ماندن از خطر تجاوز شهر تودشك را كه تنها منطقه داری ثبات در این دوره تاریخی بود برای سكونت انتخاب نمودند.
سابقه سكونت این نقاط به دوران قبل از اسلام می‌رسد. در سالهای بسیار دور دین این منطقه زرتشتی بوده كه حدود قرن ششم هجری قمری اسلام با مهاجرت اقوام مختلف و داد و ستد و ازدواج با مردم نواحی تودشك به تدریج وارد این منطقه شده‌است. اكنون دین اكثریت مردم اسلام است. در دوران جنك ایران و عراق ۴۰ نفر از اهالی تودشك كشته و تعدادی معلول شدند. زبان مردم تودشك فارسی با گویش نایینی است كه با گویش معیار فارسی تا حدودی متفاوت است و ریشه در زبان باستان پهلوی دارد.
مشاهیر
مشاهیر شهر تودشك و حومه عبارت‌اند از:
پروفسور حسین تودشكی (محقق در آلمان)
دكتر حسن حسینی تودشكی (جراح فك و صورت معروف ایران و جهان)
دكتر علی حسینی تودشكی (متخصص جراحی مغز و اعصاب)
حسن سلطانی تودشكی (مدیر فیلمبرداری و بازیگر)
علی محمدی تودشكی (سیاسی)
حجت الاسلام والمسلمین مجتبی باقری تودشكی
رضا شمس پیرزاده (از مزرعه كهنه)
دكتر محمد باقر قاسم زاده (از شهرستان تودشكچویه)
دكتر روزبه شمس پیرزاده(از مزرعه كهنه)
دكتر محمد قاسمی برومند(جراح و متخصص چشم )
صنعت
به علت ضعف بخش كشاورزی در تامین در آمد، قسمتی از نیاز اقتصادی ساكنین از طریق صنعت به ویژه صنایع خانگی تامین می‌شود. وجود ۱۵ واحد كارگاهی در پیرامون شهر تودشك امكان اشتغال حدود ۳۰۰ نفر از سا كنین را فراهم آورده‌است، كه میزان در آمد آنان با توجه به میزان تحصیلات، مهارت، سابقه و … خواهد بود. علاوه بر آن حدود ۲۰۰ نفر از زنان و مردان تودشك به فعالیت قالیبافی اشتغال دارند، كه با توجه به نوع فرش تولیدی (نایینی) به طور ماهیانه یك نفر شاغل حدود ۴۰۰۰۰۰ ریال در آمد از این راه كسب می‌نماید. ولی به دلیل ركورد بازار فعلی فرش در حال حاضر رونق ندارد.
