در موزه تاریخ ( تماشاگه تاریخ ) آثار به نمایش گذاشته شده به تاریخ معاصر ایران (۲۰۰ سال اخیر) اختصاص دارد و شامل ظروف و وسایل شخصی ناصرالدین شاه، تابلوهای كمال‌الملك و … است.تماشاگه تاریخ مشتمل بر چند خانه است: نگارخانه، كتاب‌خانه، تماشاخانه، چایخانه، سفره‌خانه و ساختمان اصلی كه در مجموع سه طبقه را تشكیل می‌دهد. طبقه زیرین شامل تماشاخانه، طبقه میانی، سالن‌های موزه و بخش اداری و طبقه فوقانی نگارخانه است كه مكان نمایش ادواری آثار گوناگون هنرمندان است.در بخش تماشاخانه، تابلوهای رنگ روغن مربوط به قرن ۱۳ هجری، ظروف سفالی، جام و ظروف فولادی كه در قرون ۱۲ و ۱۳ هجری، در كشورهای انگلستان، روسیه و ایران ساخته شده‌اند و هم‌چنین، ظروف شیشه‌ای از جنس كریستال متعلق به چكسلواكی سابق و كاسه و بشقاب چینی و بسیاری ظروف دیگر به نمایش گذاشته شده‌اند.
در بخش‌های دیگر تماشاخانه، تابلوهای رنگ روغن كه چهره‌های صنیع‌الدوله، مصورالممالك، ظهیرالدوله و مظفرالدین شاه در آنها دیده می‌شود، قلمدان‌های بسیاری با طرح‌های مختلف از جنس مقوای فشرده، كاشی نقش برجسته، قاب آینه از جنس نقره، شمعدانی‌ها، نقاشی‌های مینیاتور از استاد فرشچیان، انواع شمشیر و تفنگ، كیف دستی ناصرالدین شاه و بسیاری آثار دیگر و در بخش نگارخانه نیز آثار به نمایش گذاشته شده هنرمندان مختلف دیده می‌شود. در فضای باز مجموعه سفره خانه سنتی و مركز خرید دایر است.
آدرس : خیابان ولیعصر بعداز میرداماد نبش قبادیان ..
اما…
حدود ۱۵ سال پیش افرادی كه از تقاطع خیابان ولیعصر(عج) و بلوار میرداماد گذر می‌كردند می‌توانستند راهشان را به سمت خیابان قبادیان كج كنند،
و راهی خانه‌ای شوند كه مانند ماشین زمان، آنها را به ۲۰۰ سال پیش می‌برد؛ خانه‌ای قدیمی با معماری زیبا كه بنیاد مستضعفان از آن برای به نمایش گذاشتن گنجینه تاریخ معاصر ایران از جمله ظروف عتیقه، كاشی‌های نقش برجسته، تابلوهای رنگ روغن، آینه و شمعدان‌های نقره، انواع شمشیر و تفنگ و حتی وسایل شخصی ناصرالدین شاه قاجار استفاده می‌كرد و نامش را «تماشاگه تاریخ» گذاشته بود. اما در خرداد ماه سال ۱۳۸۳ بر در این موزه ۳ طبقه قفل بزرگی خورد و حالا قریب به ۱۵ سال است كه تماشای تاریخ در موزه بنیاد مستضعفان امكانپذیر نیست. این گزارش مروری بر سرگذشت خانه قدیمی بلوار میرداماد و گنجینه بی‌نظیر داخل آن است.
تا همین چند سال پیش تابلویی مقابل خانه باغ قدیمی نبش خیابان قبادیان وجود داشت كه نگاه هر رهگذری را به خود جلب می‌كرد؛ تابلویی كه نشان می‌داد اینجا یك موزه كوچك و جمع‌وجور است و با گنجینه‌ای كه در دل دارد می‌تواند مراجعه‌كنندگان را به ده‌ها سال پیش ببرد. حتی اگر كسی قصد تماشای تاریخ در این خانه باصفا را هم نداشت رستوران سنتی، چایخانه زیبا و غرفه‌های فروش صنایع‌دستی این خانه قدیمی وسوسه‌اش می‌كرد كه برای یكبار هم كه شده قدم به داخل این ملك بگذارد؛
ملكی كه به گفته «نصرالله حدادی» پژوهشگر تهران قدیم، معماری آن به اوایل سلطنت پهلوی دوم برمی‌گردد. این خانه ۳ طبقه بعد از آنكه در اختیار بنیاد مستضعفان قرار گرفت به موزه‌ای برای نمایش تاریخ ۲۰۰ساله ایران تبدیل شد و تا مدت‌ها میزبان گردشگران ایرانی و خارجی بود. اما از خرداد سال ۱۳۸۳ به یكباره در آن بسته شد و از آن روز به بعد كسی از سرنوشت این خانه قدیمی و گنجینه داخلش اطلاعی ندارد.
از كیف دستی شاه قاجار تا نقاشی‌های كمال‌الملك
برای اینكه بدانیم در روزهای دایر بودن موزه چه آثاری در معرض دید مراجعه‌كنندگان قرار داشت سراغ «محمود یعقوبی» دبیر شورایاری محله كاووسیه می‌رویم. یعقوبی با بیان اینكه آثار تاریخی بسیار خوبی در این موزه به نمایش گذاشته شده بود می‌گوید: «ظروف سفالی و شیشه‌ای و فولادی، تابلوهای نقاشی مینیاتور و رنگ روغن، قلمدان‌های زیبا، انواع زمان‌سنج‌ها، كاشی‌های نقش برجسته، آینه و شمعدان و انواع شمشیر و تفنگ و…
كه عمر آنها به ۲۰۰ سال می‌رسید در این موزه در معرض دید قرار داشت.» این‌طور كه بازدیدكنندگان قدیمی موزه تماشاگه تاریخ می‌گویند در این موزه حتی می‌شد از وسایل شخصی ناصرالدین شاه قاجار مانند كیف دستی‌اش هم دیدن كرد. نقاشی‌های مینیاتور استاد فرشچیان و تابلوهای استاد كمال‌الملك از چهره رجال دولتی از جمله صنیع‌الدوله، مصورالممالك، ظهیرالدوله، مظفرالدین شاه و… هم از دیگر جاذبه‌های این موزه بود.
آثار تاریخی در ساختمان دفینه
شاید برایتان این سؤال ایجاد شود كه اصولاً این حجم گنجینه تاریخی در دست بنیاد مستضعفان چه می‌كند و چرا به جای میراث فرهنگی، این بنیاد، مالك خانه‌های قدیمی و برخی موزه‌های پایتخت است. «سجاد عسگری» پژوهشگر و دبیر كمیته پیگیری حفاظت از خانه‌های تاریخی این‌گونه پاسخ می‌دهد: «اوایل پیروزی انقلاب اسلامی كه برخی خانه‌ها مصادره شد، این خانه‌ها با همه اموالشان در اختیار بنیاد مستضعفان قرار گرفت. بنیاد هم گنجینه تاریخی این خانه‌ها شامل ساعت‌های قدیمی، اسناد تاریخی، ظروف ارزشمند و… را در موزه‌های مختلف به نمایش گذاشت.»
عسگری به‌طور خاص درباره موزه تماشاگه تاریخ می‌گوید: «تا جایی كه من اطلاع دارم تمامی آثار موجود در موزه تماشاگه تاریخ به ساختمان دفینه در بلوار میرداماد منتقل شده است. آرشیو بنیاد مستضعفان بسیار غنی و پربار است كه اتفاقاً بنیاد از آنها به خوبی نگهداری می‌كند. اما ظاهراً هنوز فضای كافی برای نمایش تمامی این آثار را در اختیار ندارد. به همین دلیل این گنجینه ارزشمند فعلاً در محل ساختمان دفینه دپو شده تا شاید روزی در فضایی مناسب به نمایش گذاشته شود.»
چشم‌انتظار موزه‌ای متمركز
اكنون كه خانه قدیمی تقاطع خیابان ولیعصر(عج) و بلوار میرداماد سر جایش است و قربانی ساخت‌وسازهای شهر نشده و از طرفی جای گنجینه ارزشمندی كه روزگاری در این خانه به نمایش گذاشته شده بود امن است، این سؤال پیش می‌آید كه اساساً چرا كار این موزه به تعطیلی كشیده شد و برنامه بنیاد مستضعفان برای آثار دپو شده در ساختمان دفینه چیست؟ متأسفانه پیگیری‌های ما از روابط‌عمومی بنیاد مستضعفان به پاسخ روشنی نرسید؛
اما براساس صحبت‌های مدیر وقت بنیاد مستضعفان و جانبازان در روزهای ابتدایی تعطیلی موزه تماشاگه تاریخ می‌توان نتیجه گرفت كه بنیاد به دلیل پرهزینه بودن نگهداری از موزه‌های پراكنده‌اش تصمیم گرفت بر در موزه تماشاگه تاریخ قفل بزند. ضمن اینكه ایجاد ترافیك در تقاطع خیابان ولیعصر(عج) و بلوار میرداماد در زمان باز بودن موزه هم دلیل دیگری است كه برای تعطیلی موزه تماشاگه تاریخ عنوان شده است. این‌طور كه مسئولان بنیاد مستضعفان می‌گویند اكنون این نهاد پیگیر پیدا كردن مكانی مناسب است تا بتواند در آینده‌ای نزدیك همه اشیای تاریخی‌اش را به‌صورت متمركز در آن به نمایش بگذارد.