روستای سنو گناباد ، یكی از مناطق ییلاقی و خوش آب و هوای گناباد می باشد . این منطقه كه در ۲۵ كیلومتری غرب گناباد قرار دارد در دل خود چشمه معروف سنو را جای داده است. آب زیاد و گوارای این چشمه آنرا منحصر بفرد كرده است.روستای سنو نیز در این منطقه قرار دارد كه كه زندگی مردم آن با زعفران گره خورده است. امروزه اولین موزه زعفران در حمام تاریخی آن، پذیرای گردشگران است.سنو به علت واقع شدن در دامنه كوه سیاه و وجود چندین چشمه كوچك و بزرگ، تبدیل به منطقه ای بسیار زیبا و خاطره ساز شده است. چشمه سنو و كیسو از نقاط دیدنی و تفریحی سنو هستند. عمده آب زراعی و شرب روستای سنو نیز از دو چشمه تنگل و كیسو تامین می شود كه چشمه تنگل نقش مهمتری ایفا می كند. مهمترین چشمه گناباد، در روستای سنو قرار دارد و از چشمه های معروف است.
آب این چشمه بقدری فراوان است كه گفته شده است اگر گناباد خراب شود یا وسیله باد خواهد بود و یا بوسیله این چشمه. معروفیت این چشمه به حدی بوده كه پادشاهانی چون نادرشاه و طغرل و بسیاری از كارشناسان داخلی و خارجی را مجذوب خود نموده است. در مسیر آب این چشمه هفت آسیاب و یك قلعه وجود دارد كه در فهرست آثار ملی ایران نیز به ثبت رسیده است.
بعضی از كارشناسان معتقدند آب چشمه سنو از یك دریاچه و غار درون كوههای زرد سرچشمه می گیرد. غار سنو چیزی شبیه به غار علیصدر همدان و شاید عظیم تر از آن است ولی تاكنون مورد كاوش قرار نگرفته است.
سنو یكی از روستاهای شهرستان گناباد در استان خراسان رضوی ایران است. این روستا در ۲۲ كیلومتری غرب گناباد در حاشیه رشته كوه های میان گناباد و فردوس در منطقه‌ای به نام براكوه واقع شده است و آب و هوایی معتدل دارد. آثار و بناهای تاریخی به جا مانده از قدیم و همچنین حكایت های تاریخی پیرامون این روستا قدمت آن را به بیش از ۱۵۰۰ سال قبل می رساند. آنچه در طول تاریخ این روستا را متمایز از سایر نقاط تاریخی كشور كرده است آب فراوان و چشمه معروف آن است. نود درصد مردم این روستا با كشت زعفران روزگار می گذرانند. هر چه به این روستا كه نزدیك تر می شوی، مزارع زعفران با گل های زیبا و بنفش به همراه طبیعتی بكر و درختان انبوه، چشم را خیره می كند. زعفران به عمل آمده در روستای سنو گناباد از مرغوبیت بیشتری به نسبت سایر شهرهای دیگر برخوردار است.
ریشه نام سنو
«سنو» كلمه ای فارسی است كه تلفظ آن به كسر سین و ضم نون است. در اصل كلمه عربی بوده (صنو یا ثنو) كه به فارسی برگشته است. عده ای معتقدند كه سه برادر به این منطقه وارد شده و به خاطر آب زیاد سكنی گزیده اند و آب به هدر رفته ای را كه تا نزدیكی گناباد می رفته، كم كم به كنترل درآورده و مصرف كرده اند. این سه نفر چون هنگام ورود به این محل سه عدد نان همراه داشته اند این محل را سنو گفته اند.
آثار تاریخی سنو
در منطقه سنو تاكنون ۲۰ اثر تاریخی شناسایی شده است كه تنها هفت آسیاب آبی سرآسیاب سنو در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.
مهمترین آثار تاریخی موجود در روستای سنو شامل منازل تاریخی مثل منزل محمدحسن قهرمانی، منزل قهرمانی، ایوان منزل میرزا احمد حسینی، برج تاریخی حصارده، قلعه سرآسیاب، آب انبارها و حمام قدیمی روستا است. مساجد این روستا نیز دارای قدمت زیاد و معماری منحصر به فرد بوده كه طی سال های گذشته تخریب شده است.
موزه زعفران سنو: موزه زعفران روستای سنو در خرداد ماه ۱۳۹۱ به عنوان اولین موزه تخصصی زعفران كشور در محل حمام تاریخی این روستا افتتاح شد. در این موزه ابزار‌ها و وسایل قدیمی و نحوه كاشت، داشت، برداشت و پس از برداشت گل زعفران در دید عموم قرار گرفته، به طوریكه بازدید كنندگان می توانند از نزدیك نظاره گر این مراحل با مقیاس طبیعی باشند.
جاذبه های طبیعی سنو
كوه های رشته كوه كمرزرد باعث شده است كه محیطی طبیعی بكر و دست نخورده بسیار زیبایی به وجود آید، به طوری كه در جنوب غرب روستا منطقه خوش آب و هوایی نام كیس آب وجود دارد كه علاوه بر اهالی روستای سنو و روستاهای هم جوار، از شهر گناباد نیز جهت گذران اوقات فراغت به این منطقه مراجعه می نمایند.
از دیگر مناطق تفریحی و ییلاقی سنو كه در دل خود چشمه های فراوان دارد، می توان به روستای سرآسیاب، دره نخو، تنگل سنو، سبقی و… اشاره كرد.
تك زو قله ای كه قلعه فرود بر فراز آن قرار دارد رفیع و عظیم به وسیله دو تنگ از قله های اطراف خود جدا شده است كه یكی از دره ها به “تك زو” كه آبی به همین نام در آن جاری است معروف است. این آب آبشارهایی به ارتفاع سه تا ده متر تشكیل می دهد و قریه كوچكی به نام “زو” را مشروب می كند.
دیوارهای سنگی اطراف آن بسیار مرتفع به نظر می رسد و در بعضی جاها به صورت ایوان مسقف در آمده است.
صنایع دستی
كار صنایع دستی در روستای سنو بیشتر توسط زنان انجام می گیرد كه كمك خوبی به اقتصاد خانوار است. صنایع دستی در روستای سنو شامل قالیبافی، پارچه بافی، پلاس بافی، دوخت لباس های سنتی و… است كه امروزه تقریبا به فراموشی سپرده شده است.
آداب و رسوم محلی روستای سنو
مردم روستای سنو از قدیم رسوم مختلفی در نوروز، مراسم عروسی، محرم و… داشته اند كه البته امروزه بخش زیادی از آن به فراموشی سپرده شده است، اما آنچه در این میان متمایز است، آیین های مرتبط با چشمه سنو است كه به دلیل قداست ویژه ای كه آب نزد ایرانیان دارد، هنوز در بین مردم رایج است.
هر سال در اردیبهشت ماه مراسم بلغورپزان در محل چشمه سنو برگزار می شود. در این مراسم آیینی همه مردم روستا در محل چشمه سنو كه آرامگاه یكی از بزرگان روستا است، با ذبح گوسفند و پختن بلغور و توزیع بین اهالی، مراسم دعا و نیایش به خاطر این نعمت بزرگ را برگزار می كنند.
یكی دیگر از آیین ها مراسم روشن نمودن چراغ عصا است. در این مراسم افرادی كه نذر و نیازی دارند در محل عبور آب چشمه، جمع می شوند و به تعداد نذرهایی كه دارند پنبه روشن می كنند و محصولات خود مانند بادام، كشمش و… را به عنوان مشكل گشا در بین مردم پخش می كنند. بازی های محلی نیز اهمیت خاصی در بین مردم روستا دارند كه از مهمترین این بازی ها می توان به گال بازی، كبدی، كلاه حصوبك، قلعه بازی و… اشاره كرد.
یكی از سنت های خوبی كه در روستای سنو از قدیم‌الایام وجود دارد، نان غدیری است. این نان ها از طرف مالكان زمین های وقفی كه مخصوص روز عید غدیر در نظر گرفته شده است، بین مردم روستا توزیع می شود. واقفان این زمین ها كه از نسل های گذشته بوده اند با ژرفای عمیق فكری كه داشته‌اند و با توجه به این نكته كه ثواب كار خیر برای شادی مردم اهمیت ویژه ای دارد دست به این كار ابتكاری زده اند و در زمان هایی كه هیچ وسیله ارتباطی نبوده و یك نان به قیمت یك جان بوده است، مردم را از این نعمت برخوردار می كردند كه هنوز رایج است.
