یكی از جاهای دیدنی و موزه های قدیمی شهر تاریخی یزد موزه ماركار است .موزه ماركار یزد در حقیقت موزه تاریخ و فرهنگ و هنر زرتشتیان این شهر محسوب می شود. با بازدید از این موزه می توانید با زرتشتیان بیشتر آشنا شوید و از آداب و رسوم آنها مطلع گردید. موزه ماركار در بنایی با قدمت بیش از ۸۰ سال تاسیس شده است. سبك معماری خاص و منحصر به فرد این بنا سبب شهرت آن گشته است.
در موزه ماركار، نور خورشید با بیشترین میزان خود، سبب روشنایی فضای داخلی می گردد. همچنین سبك معماری این موزه باعث شده تا فضای داخل بنا در فصل تابستان، خنك و در فصل زمستان گرم باشد.
اغلب بخش های موزه ماركار دست نخورده باقی مانده و دچار هیچ تغییری نگردیده است. برای مثال حمام ها و سرویس های بهداشتی آن با همان سبك قدیمی بازسازی شده اند. همچنین آب انبار، راه قنات و پاكنه كه روزگاری به منظور تامین آب این بنا به كار می رفته اند، هنوز هم باقی و پا بر جا هستند.
این بنا توسط پشوتن جی دوسابایی ماركار ساخته شده است. این بنا در ابتدا به عنوان پرورشگاه، دبستان، دبیرستان و خوابگاه دانش آموزی مورد استفاده قرار می گرفت. اما ساخت فاز نخست این موزه توسط اسفندیار اختیاری در سال ۱۳۹۴ ه.ش به پایان رسید.
به عنوان تقدیر از بانی و سازنده این بنا، در بدو ورود به موزه، با زندگی نامه پشوتن جی دوسابایی ماركار آشنا خواهید شد. پس از عبور از این بخش، به قسمت دیگری از موزه می رسید كه در آن توضیحاتی از اشوزرتشت و كتاب مقدس زرتشتیان، یعنی گاتاها قرار دارد.
در بخش های بعدی موزه ماركار می توان با لوازم قدیمی منازل زرتشتیان، پوشش سنتی زنان و موبدان زرتشتی و آیین و مراسم این افراد آشنا شد. اما جالب ترین بخش موزه ماركار، آشپزخانه ای است كه در انتهای این بنا وجود دارد. در این آشپزخانه از لوازم قدیمی و سنتی زرتشتیان، می توان دیدن نمود.
برای بازدید از این موزه می توانید در تمام ایام هفته به غیر از دوشنبه، از ساعت ۱۶:۳۰ الی ۲۰:۳۰ به آن مراجعه كنید. برای دسترسی به موزه ماركار یزد باید در ابتدا به میدان ماركار این شهر بروید. سپس به سمت بلوار منتظر قائم و یا كوچه فرش مشهد حركت كنید تا به كوچه میلاد برسید. موزه ماركار در كوچه میلاد شهر یزد قرار دارد.
جاهای دیدنی اطراف موزه ماركار
اما اماكن تاریخی زیادی در نزدیكی موزه ماركار قرار دارد. برای مثال حدود ۱۰ دقیقه زمان نیاز است تا از این مكان، به صورت پیاده به آتشكده شهر یزد برسید. آب انبار رستم گیو و موزه آب شهر یزد نیز در یك كیلومتری این موزه واقع شده اند.
اما اگر قصد اقامت در شهر یزد را دارید، حتما سری هم به هتل داد یزد كه در جوار موزه ماركار قرار دارد، بزنید. اقامتگاه بوم گردی خانه تاریخی دالون نیز یكی دیگر از اماكن مناسب برای سكونت است كه در یك كیلومتری موزه قرار گرفته است.
برای خرید سوغات نیز می توانید به راحتی به مراكز خرید اطراف موزه دسترسی داشته باشید. بازار یزد و بازار خان در فاصله ۲ كیلومتری از موزه ماركار قرار گرفته اند و خرید را برای مسافران و گردشگران آسان نموده اند.
تاریخچه موزه ماركار
در سال ۱۳۱۲ خورشیدی، كار ساخت پرورشگاه ماركار با مهندسی برزو سهراب آقا و به دستور ماركار آغاز شد. یك سال پس از آن، ماركار برای دومین بار به ایران سفر كرد و مجموعه افتتاح شد. بخش‌های آن را دو دستگاه ساختمان تشكیل می‌دادند كه ساختمان جلویی شامل ۱۸ اتاق و یك سالن بزرگ برای دبیرستان و دبستان پسرانه با ظرفیت ۸۰۰ دانش‌آموز می‌شد و ساختمان دیگر پرورشگاهی با سه سالن خواب، ۹ اتاق و زیرزمین بود. برخلاف دیدگاه عمومی، این مجموعه در واقع خوابگاه و مدرسه شبانه‌روزی برای دانش‌آموزان نیازمند ساكن در پیرامون شهر بود. همچنین امكانات مجموعه تنها به زرتشتیان اختصاص نداشت.
در ۹ آبان ۱۳۷۷ خورشیدی، مجموعه تاریخی ماركار با شماره ثبت ۲۱۴۶ در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسید. در نوروز سال ۱۳۹۴ خورشیدی، فاز اول موزه ماركار به سرپرستی اسفندیار اختیاری افتتاح شد. این موزه كه در محل زیرزمین مجموعه قرار دارد، امروزه به‌عنوان یكی از جاهای دیدنی یزد، در سراسر سال از گردشگران میزبانی می‌كند.
موزه ماركار كجاست؟
موزه تاریخ و فرهنگ زرتشتیان در میدان ماركار، كوچه فرش مشهد قرار دارد. همچنین می‌توانید از طریق بلوار منتظر قایم، كوچه میلاد به آن دسترسی داشته باشید.
جاهای دیدنی نزدیك موزه ماركار
موزه ماركار در نزدیكی برخی دیگر از جاذبه های گردشگری یزد قرار دارد و می‌توانید با اندكی پیاده‌روی به آنها نیز دسترسی داشته باشید:
فاصله موزه ماركار تا میدان ماركار: ۳۰۰ متر
فاصله موزه ماركار تا آتشكده یزد: ۷۵۰ متر
فاصله موزه ماركار تا آب‌انبار رستم گیو: ۱ كیلومتر
فاصله موزه ماركار تا موزه دیرینه‌شناسی كامبرین: ۷۵۰ متر
فاصله موزه ماركار تا آب‌انبار شش بادگیر: ۷۵۰ متر
جاهای دیدنی نزدیك موزه ماركار
موزه ماركار در نزدیكی برخی دیگر از جاذبه های گردشگری یزد قرار دارد و می‌توانید با اندكی پیاده‌روی به آنها نیز دسترسی داشته باشید:
فاصله موزه ماركار تا میدان ماركار: ۳۰۰ متر
فاصله موزه ماركار تا آتشكده یزد: ۷۵۰ متر
فاصله موزه ماركار تا آب‌انبار رستم گیو: ۱ كیلومتر
فاصله موزه ماركار تا موزه دیرینه‌شناسی كامبرین: ۷۵۰ متر
فاصله موزه ماركار تا آب‌انبار شش بادگیر: ۷۵۰ مترپشوتن جی دوسابایی ماركار كه بود؟
پشوتن جی دوسابایی ماركار یكی از زرتشتیان نیك‌اندیش هندوستان بود كه در راه پیشرفت جامعه ایرانیان؛ به‌ویژه زرتشتیان گام‌هایی موثر و ارزشمند برداشت. وی در ۱۸ آبان ۱۲۵۰ خورشیدی، در خانواده‌ای پارسی در بمبئی متولد شد. تحصیلات مقدماتی را در بمبئی فراگرفت و امور دفتری را در مكتب كارآموزی دینشاه سیلیستر آموخت. از آنجا كه او به ایران علاقه داشت، زبان فارسی را یاد گرفت و گلستان سعدی و تعداد زیادی از اشعار شاهنامه را حفظ كرد.
پس از تحصیلات، ماركار به كار بازرگانی پرداخت كه نتیجه آن، ثروتی بسیار بود. ابتدا به‌عنوان سفیر انجمن زرتشتیان ایرانی بمبئی در ایران فعالیت داشت و در سال ۱۳۰۴ خورشیدی، به مقام نایب رییسی و در سال ۱۳۱۷ خورشیدی به ریاست انجمن رسید. وی در طول زندگی خود سه بار به ایران سفر كرد. این سفرها برای رسیدگی به امور خیریه و بررسی وضعیت زرتشتیان و ایرانیان انجام شد. در طی این سفرها وی سه نشان عالی از شاه كشور دریافت كرد.
از جمله نیك‌اندیشی‌های ماركار در ایران می‌توان به موارد زیر اشاره كرد:
ساخت پرورشگاه برای كودكان بی‌سرپرست در یزد؛
ساخت هنرستان جهانگیری در یزد؛
ساخت دبستان و دبیرستان دخترانه ماركار در یزد؛
ساخت دبستان و دبیرستان پسرانه و پرورشگاه ماركار در یزد؛
ساخت برج گاهنمای فردوسی (میدان ساعت) در یزد؛
اهدای زمین پارك ماركار در یزد؛
ساخت همایشگاه ماركار در تهران.
معماری موزه ماركار
موزه ماركار به‌گونه‌ای طراحی شده است كه بیشترین بهره را از نور خورشید ببرد و موجب می‌شود تا انرژی زیادی در آن بماند. مجموعه ماكار برای تامین آب مورد نیاز خود از آب‌انبار، گاو رو، پاكنه و راه قنات استفاده می‌كرد كه تمامی آنها قابل بازدید است. همچنین حمام و سرویس‌های بهداشتی قدیمی در محوطه موزه تاریخ و فرهنگ زرتشتیان، بازدیدكنندگان را با سبك زندگی مردمان در ۸۰ سال پیش آشنا می‌كند.
آثار موزه ماركار
با ورود به زیرزمین شگفت‌انگیز مجموعه، در اتاق‌های گوناگون آثاری را با موضوعات زیر مشاهده خواهید كرد:
مجموعه ماركار و روانشاد ماركار؛
تاریخ دین زرتشتی و گوشه‌ای از آموزه‌های اشوزرتشت اسپنتمان؛
آیین‌ها و جشن‌های زرتشتی؛
پوشش‌های دینی و سنتی، آتشكده، عبادت و موبدان؛
خانه‌های زرتشتیان، درگذشتگان؛
زیارتگاه‌های زرتشتی.
در آخرین بخش موزه تاریخ و فرهنگ زرتشتیان، آشپزخانه‌ای قدیمی با وسایل مربوطه به نمایش گذاشته شده است. هركدام از بخش‌های موزه را توضیحات فارسی و انگلیسی همراهی می‌كند. همچنین راهنماهایی برای توضیح به گردشگران در موزه حضور دارند تا بخش‌های مختلف را به گردشگران معرفی كنند. پخش فیلم كوتاه از آیین‌های زرتشتی، پخش آهنگ‌های سنتی به زبان دری و ارائه اپلیكیشن موبایل رستار از دیگر امكاناتی است كه برای بازدیدكنندگان موزه ماركار در نظر گرفته‌اند.
نكات بازدید از موزه ماركار
موزه ماركار صبح‌ها از ساعت ۹ تا ۱۳ و عصرها در نیمه اول سال از ساعت ۱۶ تا ۲۰ و در نیمه دوم سال از ساعت ۱۵ تا ۱۹ باز است.به‌دلیل شیوع كرونا، موزه ماركار در حال حاضر (آبان ۱۴۰۰) فعالیت ندارد
بهای بلیط موزه ماركار (در سال ۱۴۰۰) پنج هزار تومان است.
به‌دلیل شیوع كرونا، موزه ماركار در حال حاضر (آبان ۱۴۰۰) فعالیت ندارد.
برای اطلاع از زمان دقیق بازگشایی، می‌توانید با موزه تاریخ و فرهنگ زرتشتیان تماس بگیرید و با دادن شماره همراه خود، در اولین فرصت بازگشایی به‌وسیله پیامك مطلع شوید.
پرسش‌های متداول
موزه ماركار كجاست؟
موزه ماركار در یزد، میدان ماركار، كوچه فرش مشهد قرار دارد. همچنین می‌توانید از طریق بلوار منتظر قایم، كوچه میلاد به آن دسترسی داشته باشید.
موزه ماركار به چه موضوعاتی می‌پردازد؟
موزه ماركار كه با نام موزه تاریخ و فرهنگ زرتشتیان نیز شناخته می‌شود، به پوشش‌های دینی و سنتی، جشن‌ها و مراسم‌ها، سبك زندگی زرتشتیان قدیم و همچنین زندگی پشوتن جی دوسابایی ماركار می‌پردازد.
ساعات كار موزه ماركار چیست؟
موزه ماركار صبح‌ها از ساعت ۹ تا ۱۳ و عصرها در نیمه اول سال از ساعت ۱۶ تا ۲۰ و در نیمه دوم سال از ساعت ۱۵ تا ۱۹ باز است.
بهای بلیط موزه ماركار چقدر است؟
بهای بلیط موزه ماركار (در سال ۱۴۰۰) پنج هزار تومان است.
