روستای اوك جهرم در نزدیكی دشت چاتیز و زیر كوه قرار گرفته است و مسیر دسترسی به دره اوك از آن میگذرد. برای رفتن به روستا كافی است پس از رویت تابلوی روستا سر جاده، مسیر خاكی حدودا سه كیلومتری را بپیمایید تا به روستای اوك برسید.علاوهبر محیط طبیعی، خانههای مردم روستای اوك كه در دامنه كوه زندگی میكنند نیز برای اسكان روزانه مردم محیا است. مردم با اسكان در این منازل علاوهبر تجربه زندگی روستایی، از محصولات دامی روستانشینان و عشایر منطقه نیز بهره میبرند. اهالی این روستا هم بسیار مهماننواز و خونگرم هستند؛ بنابراین از مصاحبت با آنان لذت خواهید برد.این روستا با جمعیتی حدود ۲۰ خانوار، یك فروشگاه و یك مسجد دارد كه میتواند نیازهای مسافران را تامین كند.
منطقه چاتیز در فاصله ۳۰ كیلومتری از شهر جهرم و در جبهه جنوبشرقی آن، در مسیر جاده جهرم به لار واقع شده است. پدیدههایی مثل كوه، دره، رودخانه فصلی، چشمه و جنگل باعث شده تا كوهنوردان و طبیعتدوستان نیز به این منطقه علاقه نشان دهند. همپنین بهعلت قرارگیری در مسیر جاده نقطه مناسبی برای استراحت مسافران بینراهی قلمداد میشود.
اختلاف دما و پوشش گیاهی متفاوت آن نیز سبب تبدیل شدن منطقه به ییلاقی برای شهرنشینان اطراف خصوصا جهرم شده كه تعطیلات آخر هر هفته به این منطقه سفر میكنند. رونق این منطقه از آن زمان شروع شد كه جاده جدید جهرم به لار را احداث و دشت چاتیز را به دو بخش شمالی و جنوبی تقسیم كردند.احداث راه مناسب و طبیعت بكر و كمنظیر از یك سو و آبوهوای خنك از سوی دیگر به سرعت آن را به تفرجگاه مردم جهرم و مسافران جاده ترانزیتی شیراز به بندرعباس تبدیل كرد. شایان ذكر است كه شیب طبیعی زمین در این منطقه باعث تا دشت در منطقهای گودتر از اطراف قرار بگیرد. نام چاه تیز یا همان چاتیز بهمعنی چاهی با شیب تند بههمین دلیل به آن اطلاق میشود.
جنگل چاتیز
برخلاف دشتهای اطراف، جنگل چاتیز منطقهای با پوشش گیاهی متفاوت است كه رویش درختان بادام كوهی (جرگه)، باعث بهوجود آمدن جنگلهایی مانند درختچههای جرگه و چلال شده است. این پوشش گیاهی را در دستهبندی جنگلهای ناحیه زاگرسی بهحساب میآورند.علاوهبر جرگه هرچه بهسمت ارتفاعات برویم، انجیر كوهی، سرو كوهی و بنه جایگزین جرگه میشوند. همچنین كوههایی كه دشت را فرا گرفتهاند، از نقطهنظر زیبایی كاملا منحصربهفرد هستند. شما با دیدن آن و بهدلیل ارتفاع زیاد و نوك تیز كوهها بهیاد كوههای آلپ و مناطق سردسیر خواهید افتاد.
وجود دو دره در این منطقه عامل مهمی در جذب گردشگری ورزشی محسوب میشود.اولین دره كه همنام روستا پای كوه است را با عنوان اوك میشناسند. این دره دو منطقه مجزا با نامهای اوك پایین و اوك بالا دارد و سرتاسر آن را جرگه و انجیر كوهی پوشاندهاند. علاوهبراین وجود دو چشمه زندگانی و چشمه اوك كه هر دو برای شرب مردم روستا و آبیاری باغهای روستاییان مورداستفاده قرار میگیرند، باعث طراوت و شادابی همیشگی این دره میشود.
پس از پیمایش اوك پایین به چشمه زندگانی میرسید. درهای با پنج آبشار، این منطقه را از اوك بالا جدا میكند. تنها مسیر دسترسی به اوك بالا، بالا رفتن از كوهی بسیار پرشیب در جوار این دره است. هرچند ارزش بالا رفتن از این كوه را زمانی میفهمید كه بالای آن قرار گرفتید و منظره زیبایی را از اوك بالا و پایین همزمان مشاهده كردید.
اوك بالا دشتی محاصره شده با كوههای اطراف در ارتفاع بالاست و تختهسنگی منفرد، درست مركز دشت خودنمایی میكند. دورتادور آن را درختان دستنشان اهالی و عشایر منطقه فرا گرفتهاند. این دره تبدیل به سایت درهپیمایی برای دوستداران این رشته تبدیل شده كه در فصول پر آب فرودها از وسط آبشارهای پرآب انجام میشود. دره درمجموع پنچ فرود دارد كه در دو تا از آنها بهاجبار وارد حوضچه آب میشوید. ورودی دره از دشت اوك بالا است و شما با پیمایش دره از چشمه زندگانی انتهای مسیر اوك پایین بیرون میآیید.
بلندترین قله منطقه، عالمبین نام دارد و با داشتن ۲۸۰۰ متر ارتفاع از سطح دریا و همانطوركه از نامش پیدا است، كل دشت را در تیررس نگاه شما قرار میدهد. شاخصه دیگر این قله كه رسیدن به آن را لذتبخش میكند، وجود كهنترین درخت این منطقه بر فراز آن است. درخت بنه ۷۰۰ ساله با تنهای قطور، مشهور به بنه عالمبین را در این قسمت میبینید.
سفر به دره اوك بهدلیل داشتن شیب زیاد در قسمت دسترسی به اوك بالا به همگان توصیه نمیشود. حتی مسیر برگشت از مسیر رفت بهمراتب مشكلتر است و چند قسمت را باید بهشكل دستبهسنگ از صخرهها پایین آمد. چنین رفتوآمدی به تجربه، استقامت و آمادگی بدنی بالا نیاز دارد.اما دره دوم با نام كوهخرمی با مسیری ملایمتر و مناسب كوهپیمایی برای عموم مردم است. پس از پیمایش، این مسیر هم به اوك بالا و چشمه اوك میرسد.
انتهای این مسیر گروهی از عشایر یكجانشین سكونت دارند كه میتوان از كومههای آنها برای شبمانی استفاده كرد. عشایر در این منطقه باغهایی را احداث كردهاند كه گیاهان آن با باغهای شهر جهرم و طبیعت منطقه تفاوت دارد. وجود درختان انار، انگور، بادام، نخل و شاهتوت تمایز جالبی میان باغ و طبیعت ایجاد میكند؛ تمایزی شبیه به حقیقت و مجاز، میان طبیعت و مصنوع.
بهترین زمان سفر
زیباترین فصل برای پیمایش دره اوایل فصل بهار است؛ زیرا هم بیشترین میزان آب در دره جریان دارد و هم سرسبزی مراتع، زیبایی را دوچندان میكند. ضمن اینكه عطر گلهای خودرو در كل مسیر مشامتان را پر خواهد كرد. صدای گوسفندان درحال چرا و برخورد زنگوله آنها با انعكاسی خاص در كوه همراه است كه باعث جذابیت بیشتر این دره در این فصل میشود.در فصل پاییز نیز تمایز رنگ میان جرگههای همیشه سبز با درختان خزانپذیر باغها، مناظر بیبدیلی را بهوجود میآورد كه بیشتر در كارتپستالها دیدهاید. رودخانهای فصلی در كل دره حركت میكند كه در فصول پرآب، آبشارها و آبگیرهایی را سر راه حركت خود میسازد.
پیشرویهای اهالی در زمینهای منابع طبیعی و قطع درختان از یك سو و احداث مجتمع رفاهی و پمپبنزین در دل جنگل از سوی دیگر بهشدت به محیط طبیعی منطقه آسیب رسانده است. علاوهبرآن هجوم مردم شهر جهرم بهخصوص در شب چهارشنبهسوری و سیزدهبهدر هر سال بهدلیل آتش زدن و شكستن شاخه درختان، بهكلی چهره منطقه را دگرگون میكند. علاوهبراین زبالههای برجایمانده توسط مسافرین خصوصا در ایام پرتردد، چهره منطقه را زشت و كثیف نشان میدهد.


