محله نازی آباد تهران ، از محلات بسیار قدیمی در جنوب تهران كه نسبت به مناطق دیگر تهران بافت جدیدتری دارد.این محله به مرفه‌ترین محله جنوب شهر شهرت پیدا كرده است. محله نازی آباد با محله های خزانه و علی آباد همسایه است. قدمت این محله به ۲۰۰سال پیش برمیگردد. محله نازی آباد جزو منطقه ۱۶ شهرداری تهران به شمار می‌رود كه در جنوب شهر تهران قرار گرفته است. این محله از سمت شمال با اتوبان بعثت و محله جوادیه، از سمت جنوب با محله یاخچی‌آباد، از سمت شرق با محله‌های خزانه و علی‌آباد شمالی و ازسمت غرب با محله خانی‌آباد نو همسایه است.
بافت محله نازی آباد
محله نازی آباد بیش از هفتاد میدان دارد كه بخاطر همین امر ظاهر زیباتری نسبت به محله های دیگر در جنوب تهران را دارد در اصل نازی آباد نسبت به محلات دیگر در جنوب شهر تهران دارای بافت جدیدتر و امروزی‌تری است . در این منطقه هم شاهد آپارتمان‌های قدیمی ساخت و خانه‌های ویلایی هستیم و هم آپارتمان‌های نوساز. كه با گذشت زمان و افزایش جمعیت شهر تهران، تب آپارتمان‌سازی بیشتر شده و نازی‌آباد هم مانند سایر محلات تهران از این تغییر پیروی می‌كند. اما در حال در این محله آپارتمان‌های قدیمی‌ساخت بیشتر به چشم می‌آیند.
علت نام گذاری محله نازی آباد
محسن معتمدی در كتاب جغرافیای تاریخی تهران از انتشارات مركز نشر دانشگاهی درباره تاریخچه نازی آباد اینگونه گفته است:
از ناز آباد درزمان ناصرالدین شاه به عنوان املاك خالصه یاد می‌شده است. امین الدوله در خاطراتش به این مطلب اشاره داشته است كه ناصرالدین شاه این محدوده را به یكی از زنان محبوبش به نام امینه اقدس بخشیده است و همان‌طور كه از یادداشت‌های اعتمادالسلطنه مشخص است، این بخشش قبل از سال ۱۳۰۸ هجری قمری اتفاق افتاده بود، چرا كه در این سال امینه اقدس مهمانی مجللی در املاك خود، در ناز آباد بر پا كرد و در آن مهمانی میزبان ده ها شاهزاده خانم قجر بوده است.
امینه اقدس، پس از آن كه این املاك را از ناصرالدین شاه به عنوان پیش‌كش و هدیه دریافت كرد، چهل هزار تومان صرف تعمیر بنا و بهبود وضعیت كشتزارهای اطراف آن نمود، كه این هزینه پیشاپیش از خزانه دولت و البته تمام و كمال پرداخت شده بود. امینه اقدس در سال ۱۳۱۱ هجری قمری در گذشت و پس از مرگش، علی آباد و ناز آباد، به دستور ناصرالدین شاه به برادرش میرزا محمد خان ملیجك داده شد. (ملیجك از زمان كودكی بسیار مورد توجه و علاقه ناصرالدین شاه بوده و این محبت تا جایی بود كه بعدها شاه او را به دامادی خود پذیرفت و املاك و مستغلات فراوانی را به او بخشید.)
اما در مورد نام‌گذاری نازی آباد تهران روایات مختلفی وجود دارد، قوی‌ترین داستانی كه در این باره گفته می‌شود و منابع بسیاری آنرا تایید كرده‌اند به حضور آلمانی‌ها در ایران برمیگردد. در واقع ساخت بخشی از این محله توسط آلمانی‌ها طی جنگ جهانی دوم صورت گرفته و در آن زمان ایرانی‌ها به تمام آلمانی‌ها نازی می‌گفتند، بنابراین این محله به نازی‌آباد معروف شد. روایت دیگری هم در این مورد وجود دارد كه نام گذاری این محله را به زنی به نام نازخاتون نسبت می‌دهد، در واقع این روایت از این قرار است كه در زمان قاجار زمین‌های این محله متعلق به یكی از زنان قاجار به نام نازخاتون بوده است.
كه البته با توجه به تاریخچه‌ای كه در ابتدای این بخش گفتیم تا پایان سلطنت ناصرالدین شاه، این آبادی همچنان نازآباد نام داشته است و در زمان سلطنت احمد شاه نیز به استناد نقشه مرحوم بغایری، این محدوده نازآباد نام برده شده. براین اساس می توان نتیجه گرفت كه تغییر نام نازآباد به نازی آباد در دوره رضا شاه و از زمان ورود نظامیان آلمانی به این محدوده صورت گرفته است و علت نام گذاری این محله در روایت اول درست‌تر است.
خیابان های مهم محله نازی آباد
محله نازی آباد دسترسی های خوبی به بزرگراه‌های نواب، بزرگراه بعثت، بزرگراه تندگویان و همچنین بزرگراه آزادگان دارد. خطوط اتوبوسرانی این محله شامل : شهرك وصال- انقلاب، مترو علی‌آباد- شكوفه، مترو علی‌آباد- خانی آباد نو، فیاض‌بخش- خانی‌آباد نو، فیاض‌بخش – شهرك وصال، فیاض‌بخش- هفده شهریور. ضمن اینكه از نازی‌آباد به ایستگاه‌هایی مانند مترو علی‌آباد، میدان انقلاب، بازار بزرگ تهران و راه‌آهن تاكسی دارد. ایستگاه مترو علی‌آباد هم نزدیكترین ایستگاه مترو به این محله است.
مراكز آموزشی و فرهنگی محله نازی آباد
در نازی‌آباد تهران چندین مدرسه برای رفع نیازهای آموزشی ساكنین محله وجود دارد كه در زیر نام تعدادی از آنها آورده شده است؛:
ابتدایی دخترانه جواد موفقیان در هزاردستگاه
ابتدایی دخترانه غیردولتی یاس بهشت
ابتدایی پسرانه دولتی معلم
ابتدایی پسرانه دولتی امید امام
متوسطه دوره دوم پسرانه الهی ۱
متوسطه دوره دوم دخترانه شهید اول
متوسطه دوره دوم دخترانه كوثر
متوسطه غیردولتی دوره دوم دخترانه فدك
متوسطه دوره دوم غیردولتی پسرانه امام خمینی (ره
متوسطه دوره اول دولتی پسرانه شهدای هویزه
متوسطه دوره اول پسرانه شهید نواب صفوی
متوسطه دوره اول دولتی دخترانه معراج
هنرستان دولتی دخترانه والعصر
ضمن اینكه آموزشگاه زبان سفیر گفتمان، آموزشگاه زبان كیش، آموزشگاه زبان جویا و آموزشگاه زبان جاهد و … از مراكز آموزشی نازی‌آباد هستند. همچنین تعداد آموزشگاه‌های موسیقی، نقاشی، خیاطی و هنری هم در نازی‌آباد كم نیست و انواع نیازهای آموزشی ساكنین را برطرف می‌كند. در این محله یك فرهنگسرای بسیار شاخص وجود دارد كه كلاس‌های آموزشی متفاوت و بسیاری برای علاقمندان برگزار می‌كند، نام این فرهنگسرا بهمن است. همچنین دانشگاه آزاد علوم پزشكی واحد شهرری در مجاورت بیمارستان امیرالمؤمنین در این محله قرار دارد.
مراكز خرید اصلی محله نازی آباد
بازار نازی آباد از بازارهای معروف و شناخته‌شده تهران به حساب می‌آبد، بطوری‌كه “بازار دوم” نازی‌آباد را پس از بازار بزرگ تهران شلوغ‌ترین و پررفت‌و آمدترین بازار تهران می‌نامند. بافت این بازار مدرن و امروزی است و در خیابان مدائن قرار گرفته است. در این محله مانند بازار بزرگ انواع مراكز خرید بزرگ و كوچك مشغول به كار هستند و برای هر سلیقه‌ای چیزی برای ارائه دارند. در واقع می‌توانیم بگوییم بازار اول و دوم نازی‌آباد یك بورس كامل از انواع پوشاك بچگانه، مردانه و زنانه را دارد كه به خوش قیمتی شهرت دارند. بازار اول هم در خیابان مدائن قرار گرفته ولی نسبت به بازار دوم كوچكتر است.
بازار میوه و تره بار نازی آباد هم یك بازار كاملا شناخته شده هست كه از نقاط دیگر شهر هم گاهی برای خرید مراجعه كننده دارد. بازار میوه و تره بار بهمن جنب فرهنگسرای بهمن قرار دارد و یك بازار یزرگ ارائه‌كننده میوه و سبزیجات، گوشت و مرغ و … است.
مساجد و حسینیه های شاخص محله
مساجد زیادی در محله نازی آباد وجود دارد كه در زیر نام تعدادی در ادامه آورده شده است: مسجد الرسول (ص) در میدان بازار دوم، مسجد حضرت زینب (س) در خیابان شهید بابایی، مسجد امام حسن مجتبی در خیابان اكبر مشهدی، مسجد امام عصر (عج) در هزاردستگاه. همچنین نازی‌آباد دارای چند حسینیه به نام‌های حسینیه امام حسن مجتبی در خیابان شیرمحمدی، حسینیه حضرت ابوالفضل العباس، حسینیه حجت در ضلع غربی میدان اصلی بازار دوم، حسینیه شهید كاشی بعد از بازار دوم، حسینیه مكتب الحسین در خیابان شهید احدی، حسینیه محبان الزهرا در خیابان شهید علی ناصر، حسینیه علی اكبر یسلیانی در خیابان شهید رعد موحدی است.
مراكز درمانی معتبر محله نازی آباد
بیمارستان امیرالمومنین در خیابان شیرمحمدی از مراكز درمانی شاخص جنوب شهر تهران است كه نیازهای درمانی ساكنین محله را برطرف می‌كند. علاوه بر بیمارستان تعداد درمانگاه‌های این محله هم به تعداد كافی پاسخگوی نیاز ساكنین می‌باشد؛ برای مثال درمانگاه شبانه روزی اطمینان در خیابان شهید اكبر مشهدی، درمانگاه نوشش در خیابان شهید بابایی كه از قدیمی‌ترین درمانگاه‌های این محله است، درمانگاه ۱۳ آبان در خیابان شهید رجایی، مركز تخصصی شنوایی سنجی فراشنوا در بازار دوم، درمانگاه شبانه روزی دندانپزشكی دكتر صراف در خیابان شهید بابایی و ساختمان پزشكان امیركبیر كه كه مطب تعداد زیادی از پزشكان در آن قرار دارد از دیگر مراكز درمانی نازی‌آباد هستند.
داروخانه مهراد در خیابان شهید نیكنام، داروخانه اطمینان بخش در خیابان مدائن، داروخانه هخامنش در خیابان شیرمحمدی، داروخانه شبانه روزی در خیابان شهید رجایی و داروخانه ایده در خیابان شهید اكبرمشهدی تعدادی از داروخانه‌های این محله هستند.
مراكز مهم دولتی محله نازی آباد
شهرداری منطقه ۱۶ در خیابان شهید وفایی، اداره آب و فاضلاب نازی‌آباد در خیابان شهید رحم خداشرفی، سازمان فنی و حرفه‌ای شهیدان مروتی در خیابان شهید شیرمحمدی و دفتر پستی شهید آقا بابایی در ضلع شرقی میدان بازار دوم نازی‌آباد از اداره‌های دولتی نازی آباد به شمار می‌روند. ناگفته نماند كه اكثر بانك‌ها در این محله شعبه دارند و مراكز خدمات ارتباطی و پلیس +۱۰ هم خدمت‌رسانی می‌كنند.
اماكن تفریحی و ورزشی محله نازی آباد
یكی از مشخصات بارز محله نازی آباد، فرهنگسرای بهمن است، این فرهنگسرا یكی از فرهنگسراهای فعال در تهران است كه انواع كلاس‌های آموزشی و فرهنگی را دارد، همچنین دارای سالن كنسرت، سالن سینما و … است. این محله دارای چند پارك است كه برای تفریح و گذراندن اوقات فراغت ساكنین گزینه‌ی خوبی به حساب می‌آیند؛ از جمله آنها می‌توان به پارك سردار جنگل واقع در خیابان شیرمحمدی ، بوستان بهمن واقع در میدان بهمن، پارك ۲۲ بهمن واقع در خیابان نیكنام و شهدای ۱۷ شهریور در خیابان تولایی و پارك شهر شادی آزادگان در خیابان دشت آزادگان اشاره كرد.
همچنین این محله دارای چند مجموعه ورزشی هم هست كه نازی‌آبادی ها از آنها استفاده می‌كنند و تابستان‌ها شلوغتر هم می‌شوند. نام تعدادی از آنها در ادامه آورده شده است: مجموعه ورزشی مرغوبكار، مجموعه ورزشی الزهرا، استخر مرغوبكار، سالن ورزشی چندمنظوره فدك و استخر بهمن و …
ناگفته نماند یكی از جاذبه‌های خوراكی این محله هم حضور جگرسراهای میدان بهمن است كه از شهرت بسیاری برخوردار هستند و معمولا از همه نقاط تهران مشتری دارند. دلیل اصلی كیفیت بالای جگركی‌های این منطقه نزدیكی میدان بهمن به كشتارگاه مركزی تهران است كه دل و جگر دست اول و تازه را ارائه می‌دهد، به همین دلیل همیشه شلوغ و پررفت‌وآمد است.
