كتابخانه آستان حضرت عبدالعظیم حسنى (ع) ،یكی از كتابخانه های مهم است كه سالانه هزاران نفر جویای علم و اندیشه از آن بازدید می كنند. این كتابخانه بیش از ۷ سال قدمت دارد و گنجینه مهمی از منابع نسخ خطی و قدیمی است كه مورد توجه محققان و پژوهشگران است. این پژوهش در صدد آن است این كتابخانه و بخش های مختلف آن را معرفی و جایگاه ارزشمند آن را تبیین كند.
در سال ۱۳۲۴ ه.ش مرحوم جواد مؤذنی ، موذن و خادم با سابقۀ آستان از وجود كتابخانه قبلی مطلع و موجودیت آن را با تولیت وقت، حاج سیداحمد هدایتی كه خود فردی عالم و علاقمند به علم و ادب بود در میان گذاشته و خواستار احیای مجدد كتابخانه شد. حاج سیداحمد هدایتی با استقبال از این پیشنهاد، مرحوم جواد مؤذنی را همراه با فرزند خود آقای دكتر محمدعلی هدایتی استاد دانشكده حقوق دانشگاه تهران را مأمور تأسیس كتابخانه كرد.
با توجه به اینكه اطراف صحنهای مطهر مقبره های اشخاص و یا منزل بود، مكان مناسبی برای احداث كتابخانه در دست نبود؛ اما درصحن مطهر امامزاده حمزه، آب انباری وجود داشت كه به دلیل عدم وجود لوله كشی درگذشته ، زائرین و مجاوران ، از آن آب استفاده می كردند، بنابراین روی آب انبار اتاقی به عنوان كتابخانه ساخته شد.
كتابخانه در ابتدا با خرید ششصد جلد كتاب از كتب مرحوم یدا… نظرپاك كجوری (از اساتید مدرسه سپهسالار) راه اندازی شد.از آن هنگام به بعد به كتابخانه توجه بیشتری شد و شمار زیادی منابع اهدایی نفیس و ارزشمند به كتابخانه افزوده شد.
در سال ۱۳۳۹ ه.ش كه ساختمان كتابخانه گنجایش كتابهای موجود را نداشت، یكی از افسران ارتش به نام سرتیپ محمد میمند، درضلع جنوبی صحن امامزاده حمزه ، ساختمانی دوطبقه در چهارصد مترمربع به عنوان مدرسه بنا كرد و پس از آن كه مدیر كتابخانه شرایط محل كتابخانه را به وی گوشزد كرد، او نیز محل مدرسه را به عنوان كتابخانه تقدیم آستان كرد كه در سال ۱۳۴۰ كتابخانه به محل مذكور منتقل و بازگشایی شد.
تا اینكه در سال ۱۳۶۶ به علت فرسودگی ساختمان و كمبود جا، كتابخانه تعطیل شد.شایان ذكر است كه مرحوم جواد مؤذنی پنجاه سال در كتابخانه انجام وظیفه كرد و در این راه تالشی بی وقفه به عمل آورد . كتابهای آنجا را طبقه بندی كرد و سرانجام در اسفند ۱۳۷۱ ه.ش از دنیا رفت. پس از او فرزندش حسین مؤذنی به عنوان مدیر، ادامه دهنده ی راه پدر شد.
در سال ۱۳۷۰ ،بعد از انتصاب آیت ا… محمدی ریشهری به تولیت آستان در برنامه ی طرح توسعه ی آستان ، ساختمان فعلی با ۵ هزار مترمربع در سه طبقه و كلیه تجهیزات و امكانات پیش بینی شد و آخرین جابه جایی، در مهر سال ۱۳۸۱ ه.ش مصادف با نیمه ی شعبان ۱۴۲۳ ه.ق اتفاق افتاد و ساختمان فعلی كتابخانه مورد بهره برداری قرار گرفت و در تاریخ هفدهم اردیبهشت سال ۱۳۸۳ شمسی توسط حجت الاسلام و المسلمین محمدی گلپایگانی رئیس دفتر مقام معظم رهبری رسماً افتتاح گردید.
مدیریت فعلی كتابخانه نیز از سال۱۳۸۹ با انتصاب آقای امیدعلی مقیمی توسط آقای سعید محمدی مدیركل كتابخانه و موزه و اسناد آستان به فعالیت خود ادامه می دهد.
معرفی كتابخانه ی مركزی
كتابخانه مركزی به عنوان یك مركز فرهنگی رو به گسترش و پویا ، محل تنویر و تعالی اندیشه های مشتاقان خود است. به دلیل وجود طالبان علم در كنار مرقد مطهر و توجهی كه پژوهشگران شیعی به آن آستان مقدس دارند، آثار علمی نفیسی برای استفاده در آنجا گرد آمده است ، به نحوی كه امروز به یك مركز اطلاع رسانی پرثمر تبدیل شده است.
مراجعه كنندگان در سالنهای مطالعه برای درخواست كتاب، عنوان كتاب یا اطلاعات موردنظر خود را در سیستم بسته كاوش جستجو كرده و پس از بررسی نتایج ، با نوشتن نام و رده بندی كتاب در فیشهای مخصوص درخواست خود را مطرح میكنند. كتاب بعد از ده الی پانزده دقیقه در اختیار مراجعه كننده قرار می گیرد و امكان مطالعه ی آن در سالن وجود دارد. همچنین در بخشی از سالن مطالعه،مجله های مختلف و روزنامه های همان روز در داخل سالن قابل استفاده است. با توجه به اینكه بیشتر كتابهای كتابخانه وقفی است، امكان امانت دهی و خروج كتاب از كتابخانه وجود ندارد. همچنین در سالن مطالعه برادران و خواهران، یك كتابدار آقا و یك كتابدارخانم برای راهنمایی و پاسخگویی به افراد مستقر هستند. بخش مرجع در حال حاضر به علت كمبود فضا در این كتابخانه به صورت مخزن باز وجود ندارد؛ اما با توجه به اهمیت این بخش، این مسئله در دستور كار و برنامه های آتی كتابخانه گنجانده شده است كه باراه اندازی كتابخانه سرتیپ میمند این مسئله حل خواهد شد.
