جشن باركندان ارمنی ها ، یا برغندان و یا باریگندان در میان ارمنیان در روز پیش از آغاز روزه بزرگ ، روزه ای چهل و نه روزه كه یكشنبه پس از بدرماه تا روز پیش از عید پاك طول می كشد ، و به قولی همزمان با جشن ناواسارد ( نوسرد :سال نو ) گرفته می شود . در این روز ارمنیان مفصل ترین و رنگین ترین سفره شام را برای شاد خواری می گسترانند .
نام این جشن در زبان ارمنی ” باری گندان “یا ” باركندان “به معنای “زندگی خوب” یا “خوب زندگی كردن” و یا “زندگی نو “و “شادمانی و فراوانی نعمت” و در زبان اودی ، زبان بومیان اران قفقاز پرگند به معنی “هفته كره “آمده است . جشن روز یكشنبه پیش از روزه را هم ” كارنوال كمرج ” نیز می نامند .
در این روز مردم نظم و نظام معمول در زندگی را برهم می زنند و كارهایی بیرون از عرف و قاعده می كنند و در آن به جشن و شادی و پرخوری و شادخواری می پردازند . این روز عیش و عشرت را در ادبیات مردم شناسی به اصطلاح “اورجی ” می نامند . نمونه ای از روزهای اورجی بازمانده از دوران كهن در ایران ، یكی ” سیزده فروردین ” یا سیزده نوروز ، روز گذار یا آستانه حدفاصل میان دوره ۱۲روزه ” جداگزینی “مردم از كار و فعالیت روزانه در یكسال گذشته و كهنه و آغاز سال نو و بازگشت به جامعه و پیوستن روزانه در یكسال گذشته و كهنه و آغاز سال نو و بازگشت به جامعه و پیوستن دوباره به كارو فعالیت اجتماعی منظم و منسجم در جامعه است .
وازه برغندان یا برقندان رایج در زبان فارسی و فرهنگ ایرانیان ، صورت دیگر واژه باركندان یا باری گندان ارمنی است . احتمالا این جشن با نامش از فرهنگ ارامنه به فرهنگ ایرانی وارد شده است . بارگندان یا برغندان با جشن كلوخ انداز ایرانیان در روز پیش از فرارسیدن ماه رمضان در آمیخته و از رسم های همگانی مردم شده است .
باریگندان به معنی زندگانی نیكو، سرور و شادمانی و فراوانی نعمت است. این جشن از جشن‌های پیش از مسیحیت ارمنستان است، و همزمان با جشن ناواسارد برگزار می‌شد. در جشن باریگندان عامه مردم شركت می‌كردند. روحانیان كلیسای ارمنی، بدون توجه به مقام و درجه یكدیگر،آزادانه به گفت‌وگو می‌پرداختند و عقاید و اعمال بزرگان و رهبران خود را مورد انتقادهای شدید قرار می‌دادند.
روحانیان لباس‌ها، كلاه‌ها، و چوب‌دستی‌هایی از كاغذ می‌ساختند و با گفتن عبارت انتقادی طنزآمیز سبب خنده و شادمانی مردم می‌شدند.
از ویژه‌گی‌های باریگندان برقراری مساوات كامل میان طبقات مردم بود. در آن روزگار همگان آزادی كامل داشتند و اجازه داشتند بی‌پروا، از اعمال بزرگان و توانگران انتقاد كنند.
ارمنیان اكنون نیز در روز پیش از آغاز ایام روزه بزرگ، جشن باریگندان را برگزار می‌كنند. كسانی كه قصددارند روزه بگیرند در این شب سفره شام را رنگین‌تر و مفصل‌تر از شب‌های دیگر می‌گسترند و با اقوام و خویشان به جشن و سرور می‌پردازند.
در شهر اراك، در روز جشن باریگندان جوانان ارمنی دسته‌ای راه می‌اندازند ، هر یك از این جوانان لباسی برای خود فراهم می‌سازند و نقابی بر چهره می‌گذارند، طوری كه شناخته نشوند. دو جوان كه یكی لباس عروس و دیگری لباس داماد بر تن كرده، همراه دسته حركت می‌كنند. آنان به منازل ارمنیان اراك می‌روند و به شادی و نشاط می‌پردازند. صاحبخانه از آنان پذیرایی می‌كند و چنان‌چه مایل باشد به باشگاه ارمنیان اراك كمك مالی می‌كند.
در تهران در منطقه نارمك ، كودكان ارمنی دسته‌ای تشكیل می‌دهند و به منازل ارمنیان نارمك می‌روند و به جشن و سرور می‌پردازند.
در جلفای اصفهان در باشگاه ارمنیان، بالماسكه ترتیب داده می‌شود و برخی از شركت كنندگان از نقاب استفاده می‌كنند. كودكان ارمنی جلفا نیز برنامه‌هایی همانند جوانان اراك و تهران اجرا می‌كنند. سال‌های متمادی است كه در ایران جشن برغندان به هیچ وجه اجرا نمی‌شود.
