روستای فرومد واقع در استان سمنان و یكی از روستاهای شهرستان میامی می باشد .روستای فرومد ، خاستگاه شخصیت های برجسته می باشد .فرومد به دلیل واقع‌شدن در مسیر جاده ابریشم و از لحاظ تاریخی دارای اهمیت فراوانی است . فرومد با مختصات جغرافیایی ۵۶ درجه و ۴۵ دقیقه طول شرقی و ۳۶ درجه و ۳۰ دقیقه عرض شمالی در شمال شرقی استان سمنان واقع شده است و در ۱۸۰ كیلومتری شرق شاهرود در مسیر جادهٔ شاهرود – سبزوار و در دامنه غربی كوه گر داورزن جای گرفته‌است .
از شمال به استان خراسان شمالی و از شرق به استان خراسان رضوی و از جنوب به بخش بیارجمند و از غرب به قسمتی از بخش جوین و میامی منتهی میشود. دو شخصیت بزرگ هم دارد كه ابن یمین و شیخ حسن جوری هستند . كمتر روستایی را در ایران می توان یافت كه دو چهره برجسته یكی در ادبیات و دیگری در تاریخ، داشته باشد اما روستای فرومد این ویژگی را دارا است.
این روستا زادگاه ابن یمین فرومدی یكی از شاعران معروف فارسی‌زبان است و آرامگاه ابن یمین فرومدی در این روستا جای دارد. نقل است كه زرتشت پیامبر، درخت «سرو» را از بهشت آورد و در فریومد و كاشمر كاشت، كه داستان آن در تاریخ بیهق آمده است. در شمال فرومد كوههای جغتای و معادن منحصر به فرد كرومیت كه شهرت جهانی دارد و در سمت جنوب دشتهای وسیع آبرفتی قرار دارد كه زمینه ای مناسب برای كشاورزی و درختكاری است. فرومد در یك ناحیه كوهپایه ای و فلات قرار گرفته و بافت مسكونی آن متمركز است.
این روستا مركز دهستان فرومد و یكی از روستاهای هدف گردشگری در شهرستان میامی است. گذشته فرومد به دوران پیش از اسلام باز می گردد كه مهم ترین نشانه آن ، ذكر نامش در مسیر جاده تاریخی ابریشم است. این روستا از پیشینه بسیار زیاد برخوردار بوده و آثار تاریخی گوناگون ازعهد ایلخانیان و خوارزمشاهیان دارد . قبل از پیدایش مسیحیت ،فرومد دارای تمدن ومقرحكمرانان بوده است.برای نمونه محل شهرستو(شهرستان) درابتدای ورودی فرومد می باشد كه محل زندگی سلاطینی در دوران قبل از مسیحیت بوده است.محله های دیگری به نامهای شاه نشین، قال خیوو (ورودی خیابان) وجود دارد.
گازرگاه نام دیگری از محله های قدیمی است . بعد از پیدایش دین اسلام ، حكومت سربدارن و مغولان در فرومد حكمرانی می كردند . فرومد با توجه به آب و هوای خوبی كه داشته حاكم نشین بوده است . مخصوصا در دوره خواجه علاالدین محمد وزیر وقت خراسان كه به دستور حاكم خراسان قصر و محل هایی را برای استراحت و حتی بیمارستان هایی برای درمان در فرومد ساخت كه میتوان به قصر كوشك اشاره كرد .این روستا آب و هوای معتدل و خشك در بهار و تابستان و هوایی نسبتاً سرد در زمستان دارد .
معماری و بافت روستا
بافت مسكونی این روستا متمركز است . خانه های روستاییان اغلب یك طبقه و در برخی موارد دو طبقه با سقف های گنبدی و تیری مسطح ساخته شده اند. مصالح به كار رفته در بافت قدیمی خشت، گل و تیرهای چوبی است. در ساخت خانه های جدید از مصالح مقاوم گچ، سیمان، آجر و آهن استفاده می شود .
جمعیت روستای فرومد بر اساس نتایج سرشماری سال ۱۳۸۵، برابر با ۱٬۹۵۹ نفر (۶۱۶ خانوار) بوده‌است . اما بر اساس آمار سرشماری در سال ۱۳۹۰ جمعیتش به چیزی در حدود ۵۲۹ نفر تقلیل یافت .فعالیت های زراعی ودامی راه كسب درآمد و چرخش اقتصادی زندگی مردم در این روستا است . بسیاری از مردم منطقه نیز در معادن منطقه مشغول به كار هستند. برخی زنان روستا در كنار فعالیت های زراعی و دامداری به تولید صنایع دستی به خصوص بافت كرباس و فرش اشتغال دارند.پرورش ماهی، زنبور عسل و ابریشم هم از دیگر فعالیت های مردم می باشد .
محصولات روستا
محصولات دامی شامل گوسفند و گاو و طیور و استحصال مواد لبنی شامل روغن حیوانی (زرد)، كمه، كره ، پنیر ، كشك ، دوغ جزء تولیدات مهم این روستا می باشد. ماهی های پرورشی , عسل و ابریشم نیز جزء محصولات دیگر این منطقه است. هم چنین استخراج سنگ كرومیت از معادن منطقه، یكی از تولیدات استراتژیك و قدیمی فرومد است. جالب توجه است كه اولین معدن كرومیت ایران در حدود ۸۰ سال پیش در این منطقه مورد بهره برداری قرار گرفت كه این محصول به كشورهای صنعتی جهان مثل آلمان و … صادر می گردد. مس و منگنز نیز جزء محصولات معدنی دیگر منطقه است. محصولات باغی عمده فرومد عبارتند از انار، گردو, توت, انگور، انجیر و … میباشد سایر محصولات زراعی این روستا عبارتند از گندم , جو, پنبه ، مرزه , شیرین بیان, شوید, گشنیز, پیاز چغندر قند و فلفل قرمز كه به لحاظ كیفیت, مرغوبیت, حجم تولید و صادرات, بیشترین سهم را در روستا و كشور به خود اختصاص داده است.
بازی های محلی
از جمله بازی های مردم این روستا می توان كشتی ، هفت سنگ، الك دولك یا الك بازی، گوراس (شبیه كركیت)، كبدی (زو) اشاره كرد.
غذاهای محلی
غذاهای محلی روستای فرومد عبارتند از: قاتقی، فطیر مسكه ،كامه جوش، فطیر مسكه قروتی، دنی، آش جوش باره، لوبیا پلوی قرومدی، ماش پلو، اشكنه ماش، كاچیرمه.
سوغات و صنایع دستی
خشكبارهایی مانند گردو، بادام، توت خشك، فلفل، كنجد و ادویه جات مخصوص(حویج گوشت، حویج قاتقی)، سفوف(داروی مخصوص دل درد) سوغاتی های روستای فرومد هستند . زیلوبافی عمده ترین صنعت دستی مردم روستای فرومد است. زیلوهای بافت فرومد طرح های زیبایی دارند . هم چنین قالی‌های فرومد با طرح‌های سبزواری و كاشمری بافته میشود. بنابراین این زیلوها و قالی ها سوغاتی بسیار منحصر به فرد محسوب میشوند .
جاهای دیدنی روستای فرومد
– در شمال فرومد كوههای جغتای و معادن منحصر به فرد كرومیت كه شهرت جهانی دارد و در سمت جنوب دشتهای وسیع آبرفتی قرار دارد .
– آرامگاه ابن یمین فریومدی شاعر بزرگ ایرانی كه در انتهای روستای فرومد قرار دارد. این آرامگاه در ابتدا ساختمانی از خاك و خشت و در شرف ویرانی بود، اما بعدها در اثر پیگیری‌های عبدالرفیع حقیقت، ساختمانی قابل‌توجه و بسیار زیبا به شكل شش‌گوشه بنا شد.
– مسجد جامع فرومد كه بنا بر برخی روایت‌ها، این مسجد بر آثار یك آتشكده بنا شده است و گمان می‌رود این تغییر در سال‌های آغازین ورود اسلام یا در دوره سلجوقیان صورت پذیرفته است.
– آرامگاه شیخ حسن جوری (رهبر نهضت سربداران)كه در فیروزآباد فریومد قرار دارد . آرامگاه این مجاهد بزرگ قرن هشتم هجری، كه در اواخر دهه ۱۳۸۰ بازسازی شده، دارای پلانی چهارضلعی است كه گنبدی مدور بر روی آن قرار گرفته است. در سال ۱۳۸۸ توسط سازمان میراث فرهنگی و گردشگری، بنای كنونی بر آرامگاه شیخ حسن جوری ساخته شد. پیش از مرمت و بازسازی این آرامگاه، بقعه متشكل از یك اتاق سه‌درب در حال تخریب، كه از مصالح خشت خام و گل و عاری از هر گونه پیرایه و تشریفات ظاهری بنا شده بود و قدمت آن به دوره تیموری می‌رسید.
– در حوالی آرامگاه شیخ حسن جوری، بازمانده های شهر قدیمی جور قرار دارد كه آثار قلعه ها وبرج و باروی موجود از عظمت گذشته آن شهر در ۷۰۰ سال پیش حكایت دارد.
– سد و دریاچه شیخ حسن جوری كه در شش كیلومتری شمال شرقی روستای فرومد قرار دارد. سدّی خاكی كه دریاچه‌ای با چشم‌اندازی زیبا را به وجود آورده است .
– رشته قنات های فراوان و با قدمت چند صد ساله( ۳۰قنات) كه قدمت برخی قناتهای قدیمی فرومد به عهد ایلخانیان مغول بر می گردد. كاریز بازار كه از زیر مسجد جامع فریومد میگذشته است.در سده اخیر نیز قناتهای زیادی در محدوده و اطراف روستای فرومد احداث گردیده است. در حدود ۳۰ رشته قنات در محدوده داخلی و بیرونی روستای فرومد وجود دارد كه تعدادی از آنها فعال بوده و آب بسیار خوبی دارند.
مقبره امامزاده سلطان سیداحمد نیز در این روستا است . به گفته یكی از هئیت امنای امامزاده حدود ۲۰ سال پیش شجره نامه این بزرگوار پیدا شده و از روایاتی كه از بزرگان قدیم نقل شد و این بزرگوار با امامزاده علی اكبر در علی آباد یكی از روستای سبزواربرادراست و هردو نسبشان به موسی بن جعفر با واسطه می رسد و كراماتی هم نقل می كند ساختمان این مكان مقدس در تاریخ ۱۵ شوال ۱۴۱۶ هجری قمری مصادف با ۱۵ اسفند ۱۳۷۴ هجری شمسی احداث گردیده است . از این امامزاده در كتب بسیار زیادی از جمله در كتاب بیست هزار زیارتگاه جهان جلد پانزدهم صفحه ۱۵۰ نام برده شده است. آنچه كه سینه به سینه و دهان به دهان از گذشته تاكنون رسیده است امامزاده سلطان سیداحمد از فرزندان موسی بن جعفر(علیه السلام) است كه هنگام آمدن امام رضا (علیه السلام) به خراسان، او هم به دیدار امام آمده است. ولی توسط عوامل مزدور عباسی و به فرمان مأمون عباسی به شهادت رسیده و در فرومد دفن شده است. كتیبه ای بسیار قدیمی نیز در محل امامزاده وجود دارد .
– آرامگاه آخوند بزرگ در فیروزآباد فریومد ( یكی از فرزندان وی بنام شیخ عبدالكریم كریمی كه در خلیل‌آباد جوین می‌زیسته‌است نیز در منطقه جوین به آخوند بزرگ معروف بوده‌است. )
كاروانسرای شاه‌عباسی كه در زمان شاه عباس صفوی ثانی ساخته شده است درب ورودی این كاروانسرا از سمت شمال به صورت دودرب باز می شود ضلع جنوبی این كاروانسرا دركنار مسیر تردد اصلی این شهر واقع شده است.
مجموعه كاروانسراهای میاندشت میامی به عنوان بزرگترین مجموعه كاروانسراهای ایران پذیرای جهانگردان و مستشرقان بسیاری بوده است و بیست هزار نفر می توانند در آن اقامت كنند.
مجموعه كاروانسراهای میاندشت در فاصله ۴۵ كیلومتری شرق میامی قرار دارد و شامل سه كاروانسرا است، یكی در دورۀ صفوی و دوتای دیگر در دورۀ قاجار ساخته شده است.این مجموعه با دارا بودن مساحتی بالغ بر ۲۲ هزار مترمربع عرصه و ۱۰ هزار مترمربع اعیان به عنوان بزرگترین مجموعه كاروانسراهای ایران محسوب می شود. كاروانسرای میانی رابط بین كاروانسرای صفوی و قاجاری است كه در پیرامون آن، رواق ها و حجرات و ایوانی قرار دارند و از آجر كاری های متنوع برای پوشش طاق ها بهره برده اند. بر سر در این كاروانسرا كتیبه ای منظوم به تاریخ ۱۲۹۰ ه . ق است. این مجموعه ارزشمند تاریخی، به شمارۀ ۱۴۳۹ در تاریخ ۱۴ شهریور ۱۳۳۶ ه. ش در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.
– تپه شهرستان كه این تپه تاریخی در ورودی شرقی فرومد واقع شده است و قدمت آن به قرن هفتم و هشتم برمی گردد. در اطراف ان خندقهایی برای در امان ماندن از حمله دشمنان حفاری شده است.
– آسیاب قدیمی كه در منطقه غربی فرومد و در ناحیه سرآسیاب فعلی واقع شده است. متأسفانه از بنای آسیاب چیزی باقی نمانده است.آب این آسیاب آبی از رودخانه رودبار تأمین می شده است.
– كهنسالترین درخت چنار فرومد با قدمتی بیش از ۸۰۰ سال را طبیعتاً میتوان یكی از قدیمی‌ترین و سالمندترین موجودات زنده این خطه برشمرد كه همین امر جایگاه و تقدس خاصی به آن می‌بخشد. در دیوان ابن یمین آمده است كه درختان چنار زیادی در كنار نهرهای فرومد قرار داشته كه متأسفانه از آن سایه سارها چیز زیادی در حال حاضر باقی نمانده است. درخت چنار كنار حمام قدیمی فرومد، دارای محیط تنه ای بابیش از ۶ متر می باشد. قطر آن در حدود ۲ متر است.
– حمام قدیمی فرومد
– قلعه سردار خان
– آبسرد كن‌های قدیمی
– سیدآباد، محمدآباد و حسین‌آباد
– منطقه رؤیایی كلاته آقا
– معادن كروم و معدن جدید میخچه
– چنارهای ۵۰۰ ساله
– حسینیه روستا
مناسب ترین زمان سفر به فرومد
بهترین زمان سفر به فرومد، فصل‌های بهار و تابستان و نیمه ی اول پاییز است كه هوا هنوز سرد نشده است .
